Παληό και Νέο ημερολόγιο -- Του αειμνήστου Αθανασίου Σακαρέλλου, Θεολόγου

4. Η Εκκλησία επί αιώνες ανέχονταν τις παπικές κακοδοξίες;

1. Μία απ’ τις σοβαρώτερες κατηγορίες, που έχουν εκτοξεύσει κατά καιρούς οι ηγέτες του Νέου Ημερολογίου εναντίον όσων έμειναν πιστοί στο Παληό είναι ότι η Εκκλησία δεν είναι «αυτόφωρο» δικαστήριο, για να δικάζει αμέσως τα σφάλματα των Πατριαρχών και επισκόπων! Για να στηρίξουν την άποψή τους αυτή, λένε, ότι στο παρελθόν η Εκκλησία ανέχονταν επί τρεις αιώνες τις δογματικές παρεκτροπές του παπισμού! Συγκεκριμένα, ισχυρίζονται:

α. Ότι το «πρωτείο» και το «Φιλιόκβε», το δόγμα δηλ. ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται «και εκ του Υιού», δεν εμφανίστηκε το 1054, αλλά επί αιώνες διδάσκονταν όλα αυτά στη Δύση. Λένε, ότι η προσθήκη του Φιλιόκβε μπήκε για πρώτη φορά στο «Σύμβολο της Πίστεως» το έτος 589 μ.Χ. από την Σύνοδο του Τολέδου στην Ισπανία. Και όμως, λένε, η Εκκλησία «κατ’ οικονομία» ανέχονταν και τον πάπα και τις κακοδοξίες του!

β. Ότι το Φιλιόκβε υπήρχε ως δογματική διδασκαλία στη Δύση τουλάχιστον από το έτος 767, κι’ αυτό γινόταν ανεκτό από την Παληά και Νέα Ρώμη.

γ. Ότι ο Πατριάρχης Φώτιος μνημόνευε στα δίπτυχα τον κακόδοξο πάπα Ιωάννη Η΄, τον οποίο μάλιστα το 885 χαρακτήρισε «ανδρείο (κατά) την ευσέβεια» και «κεχαριτωμένο της Ρώμης αρχιερέα»! Όλα αυτά σημαίνουν, κατά τους οπαδούς του Νέου Ημερολογίου, ότι οι «καλοί και πιστοί» επίσκοποι της Εκκλησίας, μπορούν να εφαρμόζουν «οικονομία» και να ανέχονται αιρετικούς Πατριάρχες, Αρχιεπισκόπους και επισκόπους! Σημαίνουν, ότι, όταν η Εκκλησία εφαρμόζει αυτή την «οικονομία», δεν επιτρέπεται οι πιστοί να τους «αποκηρύττουν», δήθεν για λόγους «ακριβείας», όπως έκαναν το 1924 οι πιστοί του Παληού Ημερολογίου. Κάτι τέτοιο, λένε, είναι «ολοκάθαρος προτεσταντισμός»!

2. Όσοι το 1924 έμειναν πιστοί στο Παληό Ημερολόγιο θεωρούν όλα τα πιο πάνω ανιστόρητα, ψευδή και κακόδοξα! Πιστεύουν, ότι αν τα παραπάνω ήταν αληθινά και ορθόδοξα, τότε θα είχε σβήσει προ πολλού η Ορθόδοξη Εκκλησία! Τότε θα είχε ανοίξει διάπλατα η πόρτα του «Οικουμενισμού» και κάθε αιρέσεως μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία! Και κακώς έκαναν τόσους αγώνες οι άγιοι και οι Πατέρες εναντίον των αιρετικών! Αλλά, ας δούμε πως έχει η αλήθεια στο τεράστιο αυτό θέμα! Ας δούμε, αν η Εκκλησία «επί αιώνες ανέχονταν τις δογματικές παρεκτροπές του πάπα και του παπισμού», όπως λένε οι ηγέτες του Νέου Ημερολογίου, ή αντιδρούσε αμέσως, όπως υποστηρίζουν οι Πιστοί του Παληού!

Α. Ο ισχυρισμός ότι το «πρωτείο» και το «φιλιόκβε» αποτελούν δογματικές παρεκτροπές.

1. Ως προς το «πρωτείο του πάπα». Όταν λέμε «πρωτείο του πάπα», εννοούμε τις θεωρίες, που κατά καιρούς διατύπωσαν οι πάπες, για να υποστηρίξουν την μοναρχία τους στην Εκκλησία. Προκαταβολικά πρέπει να τονίσουμε πως οι θεωρίες αυτές δεν αποτέλεσαν δογματική παρέκκλιση, τουλάχιστον μέχρι το 1870. Λέμε, μέχρι το 1870, γιατί τότε, στην Α΄ Σύνοδο του Βατικανού ανακηρύχτηκε το «πρωτείο», ως δόγμα του παπισμού! Μέχρι το 1009 μ.Χ., που η Ρώμη βρίσκονταν στα χέρια Ρωμαίων Παπών, αποτελούσε ένα διοικητικό ζήτημα, που αφορούσε τη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Ρώμης. Είναι γνωστό, ότι τους πρώτους αιώνες είχαν διαμορφωθεί κατ’ αρχήν τρία εκκλησιαστικά κέντρα, η Ρώμη, η Αλεξάνδρεια και η Αντιόχεια. Οι επίσκοποι των πόλεων αυτών είχαν αποκτήσει εκκλησιαστική δικαιοδοσία στους άλλους επισκόπους. Αργότερα, στα κέντρα αυτά προστέθηκαν τα Ιεροσόλυμα και η Κωνσταντινούπολη. Η τελευταία, με τον 28 ο Κανόνα της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, απόκτησε αποκλειστική δικαιοδοσία στη διοίκηση της Θράκης, Ασίας και Πόντου. Στο διάστημα αυτό υπήρξαν ενδορωμαϊκές διενέξεις μεταξύ των Πατριαρχών Αλεξανδρείας, Κωνσταντινουπόλεως και Ρώμης για δικαιοδοσίες και πρωτοκαθεδρίες. Ποτέ όμως οι προστριβές αυτές δεν μπορούν να θεωρηθούν ως δογματικές παρεκκλίσεις. Όταν η Ρώμη, μετά το 1009 περιήλθε στους Φράγκους, το «πρωτείο» κατέληξε να είναι η προπαγάνδα για τη μοναρχία του πάπα! Μετά δε το 1870 είναι και αίρεση, γιατί ανακηρύχθηκε το «πρωτείο» ως δόγμα! Ο Δοσίθεος Ιεροσολύμων χαρακτηρίζει το «πρωτείο» του πάπα «ασέβεια προφανή», σε αντίθεση με το «Φιλιόκβε» που το χαρακτηρίζει αίρεση. Είναι λοιπόν ανυπόστατος ο ισχυρισμός όσων δέχτηκαν το Νέο Ημερολόγιο, πως τάχα η Εκκλησία ανεχόταν την δογματική παρεκτροπή του «πρωτείου του πάπα», για τον απλούστατο λόγο, ότι το «πρωτείο» του πάπα, μέχρι το 1870, δεν υπήρξε ποτέ δόγμα πίστεως!

2. Ως προς το «Φιλιόκβε». Η λέξη «Φιλιόκβε» είναι λατινική. Σημαίνει «και εκ του Υιού». Χρησιμοποιείται ως εκκλησιαστική ορολογία για να δηλωθεί, ότι το Άγιο Πνεύμα «εκπορεύεται και εκ του Υιού». Εδώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, γιατί η λέξη «εκπόρευση» μπορεί να αναφέρεται σε δύο πράγματα.

α. Πρώτον, μπορεί ν’ αναφέρεται στον «αΐδιο» «τρόπο υπάρξεως» του αγίου Πνεύματος. Στην περίπτωση αυτή το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται μόνο από τον Πατέρα. Οι Φράγκοι λένε ότι εκπορεύεται «και εκ του Υιού». Δηλαδή, όταν οι Φράγκοι λένε, ότι Άγιο Πνεύμα ως «τρόπο υπάρξεως», «εκπορεύεται και εκ του Υιού», τότε το Φιλιόκβε αυτό είναι αιρετικό. Το ότι το άγιο Πνεύμα εκπορεύεται μόνο από τον Πατέρα το λέγει ο ίδιος ο Κύριος: «όταν δε έλθη ο παράκλητος ον εγώ πέμψω υμίν παρά του πατρός, το πνεύμα της αληθείας ο παρά του πατρός εκπορεύεται, εκείνος μαρτυρήσει περί εμού». Η διδασκαλία αυτή αποτελεί θεμελιώδες δόγμα της Εκκλησίας, έχει δε συμπεριληφθεί στο Σύμβολο της Πίστεως, στο οποίο αναφέρεται «Και εις το Πνεύμα το Άγιον… το εκ του Πατρός εκπορευόμενον…»

β. Δεύτερον, η «εκπόρευση» μπορεί να αναφέρεται στην «εν χρόνω» «πέμψη» του Αγίου Πνεύματος, που είναι ενέργεια της θείας φύσεως. Στην περίπτωση αυτή, το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται όχι μόνο από τον Πατέρα, αλλά και από τον Υιό, και από τον ίδιο τον εαυτό του! Στην περίπτωση αυτή έχουμε ένα «Ορθόδοξο Φιλιόκβε». Οι Πατέρες συνήθως χρησιμοποιούν την έκφραση, ότι το Άγιο Πνεύμα «εκπορεύεται εκ του Πατρός», «πέμπεται δε διά του Υιού»! Στην αρχαία Εκκλησία ο μόνος, που δεν συμφωνούσε με τους αγίους Πατέρες ως προς την «εκπόρευση» του Αγίου Πνεύματος, φαίνεται, ότι ήταν ο Αυγουστίνος, ο οποίος θεωρείται ο πατέρας της αιρέσεως του Φιλιόκβε! Επομένως, ως προς το Φιλιόκβε, μόνο όταν αυτό χρησιμοποιείται ως «τρόπος υπάρξεως» του Αγίου Πνεύματος, αποτελεί δογματική παρεκτροπή, δηλ. αίρεση!

Β. Ο ισχυρισμός, ότι η Εκκλησία ανέχθηκε την αίρεση του «Φιλιόκβε» από το 589. Οι ηγέτες του Νέου Ημερολογίου υποστηρίζουν, όπως είπαμε πιο πάνω, ότι το Φιλιόκβε με απόφαση της Συνόδου του Τολέδου Ισπανίας το 589 είχε εισαχθεί ως προσθήκη στο Σύμβολο της Πίστεως, χωρίς ούτε η Ρώμη, ούτε κανένα άλλο Πατριαρχείο να διακόψει την «κοινωνία» με την Εκκλησία της Ισπανίας!

1. Είναι ορθός ο ισχυρισμός αυτός; Να το δούμε:

α. Η άποψη, ότι η προσθήκη του Φιλιόκβε στο Σύμβολο της Πίστεως έγινε με απόφαση της Συνόδου του Τολέδου Ισπανίας το 589 μ.Χ., υποστηρίζεται από τους παπικούς θεολόγους. Αυτοί έχουν κάθε συμφέρον να δείξουν, πως τάχα η προσθήκη αυτή είναι αρχαιότατη! O Ισπανός Παύλος Ντε Μπαλλέστερ Κονβαλιέρ δεν θεωρεί ως ιστορικές πηγές όλες τις μελέτες των παπικών για την περίοδο αυτή της ιστορίας της Εκκλησίας της Ισπανίας, γιατί την εκθέτουν με μεγάλη μεροληψία. Την άποψη των παπικών, ότι η προσθήκη στο Σύμβολο της Πίστεως έγινε το 589 από τη Σύνοδο του Τολέδου υιοθέτησαν ανεξέλεγκτα, ως επί το πλείστον και ημέτεροι θεολόγοι. Και αυτό είναι ένα από τα προβλήματα της σύγχρονης Ορθοδοξίας. Το ότι δηλαδή οι σύγχρονοι Ορθόδοξοι θεολόγοι αναμηρυκάζουν, ότι συνήθως λένε οι παπικοί ή προτεστάντες θεολόγοι και τα μεταφέρουν στο χώρο της Ορθοδοξίας, ως σοφές διαπιστώσεις, χωρίς ποτέ να υποβληθούν στον κόπο να διερευνήσουν τα θέματα αυτά. Εξαίρεση αποτέλεσε, όπως θα δούμε στη συνέχεια, ο αρχιμ. Σπυρίδων Μπιλάλης! 

β. Ένα από τα σπουδαιότερα επιχειρήματα κατά του ισχυρισμού, ότι η Σύνοδος του Τολέδου του 589 αποφάσισε την προσθήκη του Φιλιόκβε στο Σύμβολο της Πίστεως είναι το ότι η απόφαση αυτή δεν υπάρχει στις αρχαιότερες εκδόσεις των πρακτικών της Συνόδου, όπως είναι η έκδοση της Κολωνίας, που έγινε το 1530, και η έκδοση των Παρισίων, που έγινε το 1535! Η ισπανική έκδοση των πρακτικών, που έγινε το 1593 περιέχει την προσθήκη του «Φιλιόκβε» στο περιθώριο, ως παρέμβλητη. Γι’ αυτό ο Ρώσος Αδάμ Ζοιρνικάβιος μιλάει για νοθεία των πρακτικών. Την ίδια άποψη υποστηρίζει και ο Ευγένιος Βούλγαρης. Ο παπικός Βελλαρμίνος δέχεται, ότι το Σύμβολο της Πίστεως στη Σύνοδο του Τολέδου το 589 αναγνώστηκε χωρίς την προσθήκη του Φιλιόκβε, ενώ ο L. Bouyer τοποθετεί την προσθήκη αυτή από την Εκκλησία της Ισπανίας περί τον 11 ο αιώνα! Ορισμένοι, όπως ο Χρυσόστομος Σμύρνης  και ο Βλαδίμηρος Λόσκυ, υποστηρίζουν, ότι η Σύνοδος του Τολέδου είχε υπ’ όψη της το Ορθόδοξο Φιλιόκβε.

 γ. Ο άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, στη Σύνοδο Φλωρεντίας Φερράρας (1438- 1439) αρνήθηκε, ότι η προσθήκη του Φιλιόκβε στο Σύμβολο της Πίστεως έγινε το 589 από την Σύνοδο του Τολέδο. Επίσης ο Γεννάδιος Σχολάριος θεωρεί βέβαιο, ότι το Φιλιόκβε δεν προστέθηκε από την Σύνοδο του Τολέδου το 589, αλλά αργότερα από τους Ευρωπαίους, τους Φράγκους.

δ. Αυτό που κάνει ιδιαίτερη εντύπωση είναι, ότι όταν η φράγκικη Σύνοδος το 809 στο Ακυίσγρανον (Άαχεν) δέχτηκε τη λειτουργική χρήση του Φιλιόκβε, ο πάπας Λέων Γ΄ αντέδρασε αστραπιαία, παρά τις πιέσεις του Φράγκου βασιληά Καρλομάγνου. Εάν η Σύνοδος του Τολέδου το 589 είχε αποφασίσει την προσθήκη του «Φιλιόκβε», ήταν δυνατόν να μην είχε αντιδράσει η Ρώμη, όταν δεν ήταν ακόμη υποτελής στους Φράγκους και να αντιδράσει τρεις αιώνες αργότερα, όταν ήταν υποτελής στους Φράγκους; Εξάλλου οι αντιπρόσωποι της Συνόδου του Ακυϊσγράνου στον πάπα Λέοντα Γ΄ χαρακτήρισαν το Φιλιόκβε «νεαρό δόγμα»! ΄Ηταν δυνατόν ποτέ να χαρακτηρισθεί έτσι το Φιλιόκβε, αν είχε εισαχθεί στο Σύμβολο της Πίστεως προ 300 ετών από τη Σύνοδο του Τολέδο; Ακόμη, ο Ρωμαίος πάπας Ιωάννης Η΄ σε επιστολή του στον άγιο Φώτιο έγραψε, ότι το Φιλιόκβε δεν έχει παγιωθεί πολλά χρόνια. Αν το Φιλιόκβε είχε εισαχθεί πριν τρεις αιώνες, ο Ιωάννης Η΄ θα μιλούσε για λίγα χρόνια;

ε. Γι’ αυτό πολύ ορθά ο Αρχιμ. Σπυρίδων Μπιλάλης παρατηρεί τα εξής σημαντικά: «Δεν δυνάμεθα, ομιλούντες περί του Φιλιόκβε να αναγράφωμεν ως ιστορικήν μαρτυρίαν την ανεξέλεγκτον πληροφορίαν, ότι η λατινική προσθήκη εις το Σύμβολον εγένετο κατά την Γ΄ εν Τολέδω Σύνοδον του 589. Η προσθήκη του Φιλιόκβε εγένετο αιώνας τινάς μεταγενέστερον, βάσει των ομολογιών και αυτών των ρ/καθολικών συγγραφέων».

2. Ύστερα από όσα είπαμε πιο πάνω είναι φανερό, ότι ο ισχυρισμός των ηγετών του Νέου Ημερολογίου, ότι επί τρεις αιώνες η Εκκλησία ανεχόταν την προσθήκη του Φιλιόκβε στο Σύμβολο της Πίστεως δεν είναι αληθής! Η προσθήκη του Φιλιόκβε στο Σύμβολο της Πίστεως δεν έγινε το 589, όπως ισχυρίζονται αυτοί. Έγινε πολλούς αιώνες αργότερα. Και συγκεκριμένα, έγινε από την αυτοκέφαλη Εκκλησία των Φράγκων τον 9ον αιώνα, από δε το Πατριαρχείο της Ρώμης, μόλις τον 11ο αιώνα!

Γ. Ο ισχυρισμός, ότι η Εκκλησία ανεχόταν τη διδασκαλία του Φιλιόκβε από το 767 μ.Χ. Είδαμε πιο πάνω την κατηγορία, που διατύπωσαν οι ηγέτες του Νέου Ημερολογίου, ότι οι πιστοί του Παληού έπρεπε ν’ ανεχθούν την αλλαγή του Ημερολογίου, όπως η Εκκλησία ανέχτηκε επί αιώνες τις παπικές αιρέσεις. Για ν’ αποδείξουν την κατηγορία τους αυτή, προβάλλουν τον ισχυρισμό, ότι οι Ορθόδοξοι Πάπες και Πατριάρχες ανέχονταν τουλάχιστο από το έτος 767 την διδασκαλία του αιρετικού Φιλιόκβε! Με τον ισχυρισμό αυτό ασχολούμαστε στο δημοσίευμά μας αυτό.

1. Το Πατριαρχείο Ρώμης και οι Αυτοκέφαλες Εκκλησίες των Φράγκων.

1. Από τον 7ο αιώνα, μέχρι το 11ο , συντελούνται κοσμοϊστορικά γεγονότα για το μέλλον των Ρωμαίων και της Ορθοδοξίας στη Δύση. Αν δεν τα έχουμε υπόψη μας, δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε σωστά τη στάση της Εκκλησίας σε σπουδαία ζητήματα. Το Δυτικό Ρωμαϊκό κράτος καταλύθηκε το έτος 476, όπως και πιο πάνω είδαμε. ΄Εκτοτε διάφοροι βάρβαροι λαοί άρχισαν να λεηλατούν τις επαρχίες του. Οι αυτοκράτορες είχαν στρέψει την προσοχή τους στους κινδύνους των ανατολικών συνόρων της αυτοκρατορίας. Οι Λογγοβάρδοι είχαν εγκατασταθεί στη βόρεια Ιταλία. Οι Βησιγότθοι στην Ισπανία. Οι Αγγλοσάξονες, κι’ αργότερα οι Νορμανδοί, στην Μεγάλη Βρετανία. Οι Φράγκοι, στη σημερινή Γαλλία. Άλλοι Φράγκοι ( Τεύτονες, Σάξονες κλπ.) στη Γερμανία.

2. Οι Φράγκοι στη Γαλλία και Γερμανία βαπτίστηκαν Ορθόδοξοι. Οι Γότθοι στην Ισπανία, οι Λογγοβάρδοι στην Ιταλία κλπ. ήταν στην αρχή αρειανοί. Αργότερα έγιναν όλοι Ορθόδοξοι. Η αίρεσή τους εμπόδιζε την αφομοίωσή τους με τον γηγενή πληθυσμό των Ρωμαίων, που υποδούλωναν, γιατί οι κατακτητές, ως αρειανοί, είχαν τους δικούς τους επισκόπους, ιερείς και ναούς, οι δε σκλαβωμένοι Ρωμαίοι, ως Ορθόδοξοι είχαν τους δικούς τους. Όταν όμως μεταστράφηκαν στην Ορθοδοξία, όλοι είχαν τους ίδιους κληρικούς και τους ίδιους ναούς. Αυτό τους διευκόλυνε στο να πετύχουν το φράγκεμα των Ρωμαίων και την διάλυση της Ρωμηοσύνης. Το μέσο το οποίο χρησιμοποίησαν οι Φράγκοι για την καταστροφή του Γένους μας ήταν η Εκκλησία. Αυτό που κάνει εντύπωση είναι ότι η Εκκλησία στην μεν Ανατολή έσωσε το Γένος μας και την Πίστη, δηλαδή τη Ρωμηοσύνη, απ’ τον Μωαμεθανισμό των Αράβων και των Τούρκων. Στη Δύση όμως αντίθετα η Εκκλησία χρησιμοποιήθηκε στον αφανισμό μας.

α. Για την επιτυχία του σκοπού τους αυτού οι Φράγκοι ίδρυσαν πραξικοπηματικά ξεχωριστές αυτοκέφαλες Ορθόδοξες Εκκλησίες, ανεξάρτητες απ’ τη Ρώμη. Μέλη των Εκκλησιών αυτών ήταν τόσο οι κατακτητές Φράγκοι, όσο και οι σκλάβοι Ρωμαίοι. Εκκλησιαστικοί αρχηγοί (πριμάτοι) των Εκκλησιών αυτών, ήταν στην μεν βόρεια Ιταλία ο επίσκοπος Μεδιολάνων. Στην Ισπανία ο επίσκοπος Τολέδου. Στην Αγγλία ο επίσκοπος Καντερβουρίας. Στη Γαλλία ο επίσκοπος Ρείμων και στη Γερμανία ο επίσκοπος Μογουντίας. Ο πάπας της Ρώμης, που ήταν πλέον ο Εθνάρχης των υπόδουλων Ρωμαίων, για λογαριασμό του αυτοκράτορα της Ρωμανίας, αποδυναμώθηκε! Στην πραγματικότητα όμως αρχηγοί των Εκκλησιών αυτών ήταν οι βασιλείς των λαών αυτών. Οι βασιλείς τους αυτοί, προπαντός ο Κάρολος ο λεγόμενος Μέγας, ή Καρλομάγνος, συγκαλούσαν συνόδους, που αποφάσιζαν ό,τι αυτοί ήθελαν, χωρίς να λογαριάζουν τη Ρώμη! Στη συνέχεια έδιωξαν ή φόνευσαν τους Ρωμαίους επισκόπους και Ηγουμένους. Στη θέση τους διόριζαν Φράγκους, οι οποίοι συνήθως ήταν αξιωματικοί του στρατού τους. Τα άτομα αυτά, όπως λέει ο άγιος Βονιφάτιος «έχυναν το αίμα των χριστιανών, όπως εκείνο των ειδωλολατρών»! Μια τέτοια Εκκλησία, στα χέρια μάλιστα των πιο αδίστακτων κακοποιών και φονιάδων, κάθε άλλο παρά Ορθόδοξη Εκκλησία μπορούσε να είναι! Ήταν όμως πολύ χρήσιμη στα χέρια των κατακτητών, για την επιβολή της ολοκληρωτικής κυριαρχίας τους, σε βάρος των κατακτημένων Ρωμαίων.

β. Είπαμε πιο πάνω, σ’ άλλο σημείο του βιβλίου αυτού, ότι οι Φράγκοι, για να πετύχουν ευκολώτερα το φράγκεμα των σκλάβων τους Ρωμαίων, έπρεπε να τους αποκόψουν συναισθηματικά, θρησκευτικά και εθνικά από τους ελεύθερους Ρωμαίους της Παληάς και Νέας Ρώμης. Αυτό οι Φράγκοι το επεδίωξαν με το να τους κηρύξουν αιρετικούς! Με την φράγκικη λογική αυτό σήμαινε ότι εάν οι Ρωμαίοι της Ανατολής γίνονταν αιρετικοί, ήταν απόδειξη ότι απέβαλαν τη ρωμαϊκή τους εθνικότητα και ότι η αυτοκρατορία τους δεν ήταν πλέον η Ρωμανία. Στη περίπτωση αυτή οι υπόδουλοι Ρωμαίοι της Δύσεως, που μέχρι τότε προσεύχονταν για τον αυτοκράτορα της Κωνσταντινουπόλεως, δεν θα προσεύχονταν πλέον για ένα αιρετικό αυτοκράτορα. Θα προσεύχονταν για τον Φράγκο βασιλιά, γιατί αυτός θα ήταν πλέον Ορθόδοξος! Γι’ αυτό ο Καρλομάγνος φρόντισε η Σύνοδος της Φραγκφούρτης του 794 να καταδικάσει τους Ρωμαίους της Ανατολής, και τους εικονόφιλους και τους εικονομάχους, ως αιρετικούς! Δηλαδή, η Σύνοδος αυτή καταδίκασε όλους τους Ρωμαίους της Ανατολής ως αιρετικούς! Και τον αυτοκράτορα! Από τότε, οι Φράγκοι τους Ρωμαίους της Ανατολής, μας ονομάζουν Γραικούς! Γι’ αυτούς το «Γραικός» σημαίνει «αιρετικός, κλέπτης, λωποδύτης, απατεώνας»! Άρχισαν μάλιστα να προπαγανδίζουν ότι οι Ρωμαίοι της Ανατολής έχασαν την αυτοκρατορία τους, λόγω του ότι έγιναν αιρετικοί, ενώ αυτοί λόγω της Ορθοδοξίας τους κατέκτησαν τη Δυτική Ρωμανία. Ο Φράγκος αυτοκράτορας Λουδοβίκος Β΄ (855 – 875) σε μια επιστολή του στον Ρωμαίο αυτοκράτορα Βασίλειο Α΄ ισχυρίζεται ότι η Παλαιά Ρώμη, ο λαός της και ο παπικός θρόνος δόθηκαν στους Φράγκους υπό του Θεού εξ αιτίας των Ορθοδόξων φρονημάτων τους. Αφαιρέθηκαν αυτά από τους Έλληνες, λέγει, οι οποίοι ήταν Ρωμαίοι, όσο ήταν Ορθόδοξοι! Τώρα, που είναι αιρετικοί, έπαυσαν να είναι Ρωμαίοι! Ο Λουδοβίκος γράφει αυτολεξεί: «Έχομε λάβει την διακυβέρνηση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας για την Ορθοδοξία μας. Οι Έλληνες έχουν παύσει να είναι αυτοκράτορες των Ρωμαίων εξ αιτίας της κακοδοξίας των. Όχι μόνον εγκατέλειψαν την πόλη της Ρώμης και την πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας, αλλά επίσης έχουν εγκαταλείψει την Ρωμαϊκή εθνικότητα και ακόμη την Λατινική γλώσσα. Έχουν μεταναστεύσει εις άλλη πρωτεύουσα και ανέλαβαν μία τελείως διαφορετική εθνικότητα και γλώσσα»!

γ. Την αφορμή να κηρύξουν οι Φράγκοι τους ελεύθερους Ρωμαίους ως αιρετικούς, την έδωσε ο επίσκοπος Ιππώνος της Αφρικής Αυγουστίνος. Ο Αυγουστίνος είχε διατυπώσει ορισμένες κακοδοξίες, όπως το Φιλιόκβε, τον απόλυτο προορισμό, την κτιστή θεία χάρη κλπ. Οι αγράμματοι και αγροίκοι Φράγκοι, από τη στιγμή, που παρίσταναν τους επισκόπους της Εκκλησίας τους, άρχισαν να διαβάζουν τα βιβλία των θεολόγων της Ορθοδοξίας. Τους ελληνόφωνους Ρωμαίους Πατέρες δεν μπορούσαν να διαβάζουν, γιατί δεν ήξεραν ελληνικά. Ο μόνος θεολόγος, που ήταν κάπως προσιτός σ’ αυτούς, ήταν ο Αυγουστίνος, ο οποίος έγραψε στα λατινικά. Εκεί, οι Φράγκοι ανακάλυψαν την κακοδοξία του για τον «απόλυτο προορισμό», που σημαίνει ότι ο Θεός προορίζει κάθε άνθρωπο, αν θα σωθεί, ή θα κολασθεί, αν θα είναι ελεύθερος ή σκλάβος κλπ.! ΄Οπως αναφέραμε και πιό πάνω, η κακοδοξία αυτή του Αυγουστίνου άρεσε πολύ στους Φράγκους. Τους βόλευε στην προπαγάνδα τους, ότι ο Θεός προόρισε τους Ρωμαίους να είναι σκλάβοι! Συνεπώς, οι Ρωμαίοι έπρεπε να είναι ευχαριστημένοι, γιατί ο Θεός τους προόρισε να είναι σκλάβοι στους Φράγκους. Για το λόγο αυτό δεν έπρεπε να επιδιώκουν την απελευθέρωσή τους! Από τότε, άρχισαν να προπαγανδίζουν τον Αυγουστίνο, ως τον μεγαλύτερο θεολόγο και Πατέρα της Εκκλησίας! Και μαζί μ’ αυτόν, προπαγάνδιζαν και τις πλάνες του, όπως το Φιλιόκβε, το οποίο αν δεν το δέχονταν οι ελεύθεροι Ρωμαίοι ήταν, κατ’ αυτούς, αιρετικοί! Αυτός ήταν ο λόγος, για τον οποίο οι ελεύθεροι Ρωμαίοι θεωρήθηκαν αιρετικοί από τη φραγκική Σύνοδο της Φραγκφούρτης το 794, που συγκάλεσε ο Καρλομάγνος και καταδίκασε την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο, ως αιρετική! Κατ’ αυτό τον τρόπο οι δουλοπάροικοι Ρωμαίοι του φράγκικου κράτους, άρχισαν σιγά σιγά να φραγκεύουν, να χάνουν δηλαδή την εθνική τους συνείδηση και την Ορθοδοξία. Έτσι συγχωνεύτηκαν σε μια εθνότητα με τους κατακτητές τους!

δ. Στη Δύση οι Ρωμαίοι είχαν ως μοναδικό στήριγμά τους το Πατριαρχείο της Ρώμης. Οι Πάπες, τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 9ου αιώνα, ήταν κατά κανόνα Ρωμαίοι και Ορθόδοξοι. Έκαναν ό,τι μπορούσαν να σώσουν την Ρωμηοσύνη και την Ορθοδοξία! Όμως εγκαταλειμμένοι από την Κωνσταντινούπολη, δεν είχαν τη δύναμη να αντιπαλαίσουν με τόσους εχθρούς, που περιέβαλλαν τους Ρωμαίους στη Δύση. Μεγάλο κακό, την εποχή αυτή από το 726 μέχρι το 842, έκανε στο Γένος και την Πίστη μας η εικονομαχία! Εξ αιτίας της η δύναμη της αυτοκρατορίας εξασθένησε. Γι’ αυτό δεν μπορούσε να βοηθήσει τους Πάπες ν’ αποκρούσουν τους εχθρούς του Γένους μας, που ήθελαν να κυριεύσουν και αυτή τη Ρώμη, όπως συνέβη με τους Λογγοβάρδους! Ο τότε Ρωμαίος Πάπας Στέφανος αναγκάστηκε να ζητήσει τη βοήθεια του Φράγκου βασιληά Πιπίνου, ο οποίος έδιωξε τους Λογγοβάρδους. Από την εποχή αυτή και πέρα, οι Πάπες κατέστησαν ουσιαστικά υποτελείς στους Φράγκους. Ήταν υποχρεωμένοι να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους τη θέλησή τους, ιδίως σε θέματα θρησκευτικά!

2. Η τακτική των Φράγκων στο θέμα του Φιλιόκβε, μέχρι τον Πάπα Ιωάννη Η΄.

1. Θα εκθέσουμε επιγραμματικά τις κινήσεις των Φράγκων για την προώθηση και επιβολή του αιρετικού Φιλιόκβε, κατ’ αρχήν στις ανεξάρτητες Εκκλησίες των Φράγκων στη Γαλλία και Γερμανία, και στη συνέχεια στο Πατριαρχείο της Ρώμης, μέχρι την εποχή που έγινε Πάπας ο Ρωμαίος Ιωάννης Η΄. Για την στάση του Πάπα αυτού, ως και των διαδόχων του, θ’ ασχοληθούμε πιο κάτω.

2. Ο βασιλιάς των Φράγκων Πιπίνος, πατέρας του Καρλομάγνου, το 767 συγκρότησε σύνοδο στο Gentilly της Γαλλίας, στην οποία Φράγκοι και Ρωμαίοι επίσκοποι συγκρούστηκαν για το Φιλιόκβε. Ο αρχιμ. Σπυρίδων Μπιλάλης γράφει τα εξής για τη σύνοδο αυτή: «Ένα αιώνα προ του Μεγάλου Φωτίου οι Δυτικοί συγκρούονται εξ αφορμής του Φιλιόκβε, διότι δεν το θεωρούν αλήθεια πίστεως, ενώ οι ανιστόρητοι Οικουμενισταί σήμερον, όλως αβασανίστως, γράφουν ότι το Φιλιόκβε επιστεύετο ως αλήθεια εν τη Δύσει αιώνας ολοκλήρους προ του σχίσματος».

3. Αυτός όμως που αγωνίστηκε με όλες τις δυνάμεις του υπέρ του αιρετικού Φιλιόκβε, ήταν ο Καρλομάγνος. Ο αρχιμ. Σπυρίδων Μπιλάλης γράφει σχετικά: «Το Φιλιόκβε εύρε ισχυράν πολιτικήν προστασίαν εκ μέρους του πανισχύρου αυτοκράτορος των Γάλλων και των Γερμανών Καρόλου του Μεγάλου. Η αυλή του Καρόλου απετέλεσε την θεολογικήν και πολιτικήν στέγην του Φιλιόκβε. Οι θεολόγοι της αυλής του Καρόλου του Μεγάλου, υπηρετούντες τα πολιτικά σχέδια του αυτοκράτορος ηγωνίσθησαν ιδιαιτέρως κατά την σύνοδον του Ακυΐσγράνου το 809 υπέρ της προσθήκης του αιρετικού Φιλιόκβε». Ο Καρλομάγνος το 809 συγκάλεσε στο Ακυΐσγρανο (Άαχεν) σύνοδο Φράγκων επισκόπων. Αυτοί τάχθηκαν υπέρ του αιρετικού Φιλιόκβε. Δεν είναι βέβαιο, ότι αποφασίστηκε επίσημα η προσθήκη του Φιλιόκβε στο Σύμβολο της Πίστεως,  δεδομένου ότι τα Πρακτικά της Συνόδου δεν έχουν διασωθεί. Ο Καρλομάγνος ζήτησε από τον Πάπα Λέοντα Γ΄ την προσθήκη του Φιλιόκβε στο Σύμβολο της Πίστεως. Ο Λέων όχι μόνο αρνήθηκε, αλλά έδωσε εντολή ν’ αναγραφεί το Σύμβολο της Πίστεως σε δύο αργυρές πλάκες, ελληνικά και λατινικά, χωρίς το Φιλιόκβε και να τοποθετηθεί στον παλαιό ναό του αγίου Πέτρου. Οι Φράγκοι στη Γαλλία φαίνεται άρχισαν σταδιακά να εισαγάγουν το Φιλιόκβε στη λατρεία τους.

4. Στη Ρώμη εν τω μεταξύ, λόγω της φραγκικής κατοχής της παπικής Ρωμανίας και των Αραβικών κατακτήσεων στη Νότια Ιταλία, είχε αναπτυχθεί ένα φιλοφραγκικό κόμμα των Ρωμαίων. Το κόμμα αυτό πέτυχε το 858 να εκλεγεί ο πρώτος Φραγκόφιλος Πάπας, ο Νικόλαος Α΄. Στη Κωνσταντινούπολη το ίδιο έτος γίνεται Πατριάρχης ο Μέγας Φώτιος. Και οι δύο είναι ισχυρές προσωπικότητες, οι οποίες συγκρούστηκαν μεταξύ τους για το Φιλιόκβε, που χώρισε τους Φράγκους από τους Ρωμαίους. Το 866 Φράγκοι, με την άδεια του Νικολάου, πήγαν στη Βουλγαρία και προπαγάνδιζαν την διδασκαλία του Φιλιόκβε. Το ίδιο έτος ο Μέγας Φώτιος έστειλε επιστολή «προς τους της Ανατολής αρχιερατικούς θρόνους» καταγγέλλοντας την διδασκαλία του Φιλιόκβε.  To 867 ο Φώτιος συγκάλεσε μεγάλη Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη, η οποία καταδίκασε το αιρετικό Φιλιόκβε και καθαίρεσε τον Νικόλαο. Ο Φώτιος όταν δημοσίευσε την απόφαση της Συνόδου έγραψε τα εξής: «Τούτους τους απατεώνας και θεομάχους συνοδική και θεία κατεκρίναμεν ψήφω». Έτσι επήλθε εξ αιτίας του Φιλιόκβε το πρώτο σχίσμα μεταξύ της Ανατολής και της φραγκοκρατούμενης Ρώμης. Το σχίσμα έληξε με το θάνατο του Νικολάου. Κάθε δε φορά στο μέλλον, που γίνονταν Φραγκόφιλος πάπας, αναβίωνε το σχίσμα. Αυτό σημαίνει ότι το σχίσμα ήταν πάντα μεταξύ Ρωμαίων και Φράγκων, και όχι μεταξύ των Ρωμαίων της Ανατολής και Ρωμαίων της Δύσεως. Το 879 συγκλήθηκε η Η΄ Οικουμενική Σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη, η οποία καταδίκασε το Φιλιόκβε, ως αίρεση, χωρίς ν’ αναφέρει ποιοι διδάσκουν αυτή την αίρεση. Αυτό δείχνει ότι η Σύνοδος δεν ήθελε να εξαγριώσει τους βάρβαρους Φράγκους εναντίον των Ρωμαίων της Δύσεως, που κινδύνευαν με πλήρη εξολόθρευση.

3. Δεν υπήρξε καμιά ανοχή του Φιλιόκβε από τους Ρωμαίους Πάπες και Πατριάρχες Ύστερα από τα παραπάνω, είναι φανερό πως καμιά ανοχή δεν υπήρξε από τους Ορθοδόξους Ρωμαίους Πάπες και Πατριάρχες για το αιρετικό Φιλιόκβε, που άρχισαν να κηρύττουν από τον 8ο αιώνα οι Φράγκοι. Η Κωνσταντινούπολη, αμέσως, μόλις έλαβε γνώση για την διαδιδόμενη στη Βουλγαρία αίρεση του Φιλιόκβε, την καταδίκασε. Καθήρεσε τον Φραγκόφιλο πάπα Νικόλαο και έπαυσε την «κοινωνία» με όσους δέχονταν το Φιλιόκβε. Αλλά και η Ορθόδοξη ακόμα τότε Ρώμη, δεν έδειξε ανοχή. Μόλις έλαβε γνώση, ότι στις ανεξάρτητες Εκκλησίες των Φράγκων της Γαλλίας και Γερμανίας κηρύσσονταν το Φιλιόκβε αντέδρασε μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων της. Το τονίζουμε αυτό, γιατί αλλιώς μπορεί να αντιδράσει μία ελεύθερη Εκκλησία και αλλιώς μία σκλαβωμένη. Ο Δοσίθεος Ιεροσολύμων κάνει την εξής παρατήρηση: «Ο αγιώτατος πάπας Λέων, λέγει: Όπου ου προηγείται βία, ασάλευτοι διαμενέτωσαν οι θεσμοί των αγίων Πατέρων. Όπου δε, ανάγκη και βία ευρίσκεται, εκεί προς το συμφέρον της Εκκλησίας του Θεού, ο την εξουσίαν έχων οικονομείτω, εξ ανάγκης γαρ κατά τον θείον απόστολον και νόμου μετάθεσις γίνεται». Επομένως, ο ισχυρισμός των ηγετών του Νέου Ημερολογίου, ότι η Εκκλησία ανέχθηκε τη διδασκαλία του Φιλιόκβε, τουλάχιστον από του 767, δεν είναι ορθός.

Δ. Ο ισχυρισμός, ότι ο Μέγας Φώτιος μνημόνευε τον Πάπα Ιωάννη Η΄. Οι ηγέτες του Νέου Ημερολογίου προβάλλουν ένα άλλο ακόμα ισχυρισμό, για να στηρίξουν την κατηγορία τους, ότι εφόσον οι Ορθόδοξοι επί τρεις αιώνες ανέχονταν τις παπικές κακοδοξίες, όσοι έμειναν πιστοί στο Παληό, δεν έπρεπε να παύσουν την «κοινωνία» με τους επισκόπους τους. Ισχυρίζονται, ότι και ο Μέγας Φώτιος είχε «κοινωνία», μνημόνευε δηλαδή στα δίπτυχα, τον κακόδοξο Πάπα Ιωάννη Η΄! Θα δούμε, αν ισχυρισμός τους αυτός ευσταθεί.

1. Ήταν κακόδοξος ο Πάπας Ιωάννης Η΄;

1 Το πρώτο θέμα που πρέπει να εξετάσουμε είναι αν όντως ο Πάπας Ιωάννης ο Η΄ ήταν Ορθόδοξος ή κακόδοξος. Ο Ιωάννης ήταν Ρωμαίος. Έγινε Πάπας το 872. Έμεινε στον παπικό θρόνο μέχρι το 882, που δολοφονήθηκε. Βρέθηκε στο δωμάτιό του δηλητηριασμένος και κατακρεουργημένος. Αυτό που κάνει εντύπωση είναι, ότι όχι μόνο οι δύο προηγούμενοι προκάτοχοί του, ο Φραγκόφιλος Νικόλαος Α΄ (858 – 867) και ο Ρωμαίος Αδριανός Β΄ (867 – 872), αλλά και οι διάδοχοί του, οι Φραγκόφιλοι Μαρίνος Α΄ (882 – 884) και Στέφανος (885- 891) ήταν εχθροί του Μεγάλου Φωτίου. Είχαν συντελέσει, ή δεχθεί την καθαίρεσή του από άδικες Συνόδους, με αποτέλεσμα να αντικατασταθεί στον πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως το 867 από τον Ιγνάτιο. Το 877 επανήλθε στον πατριαρχικό θρόνο ο Φώτιος, Την επάνοδό του αναγνώρισε αμέσως ο Πάπας Ιωάννης Η΄, μολονότι οι δύο προηγούμενοι προκάτοχοί του τον είχαν καθαιρέσει. Έστειλε μάλιστα στην Κωνσταντινούπολη εκπρόσωπό του τον καρδινάλιο Πέτρο με δώρο στο Φώτιο μία αρχιερατική στολή! Σε επιστολή του προς τον Φώτιο τον διαβεβαιώνει ότι στη Ρώμη το Φιλιόκβε ουδέποτε είχε προστεθεί εις το Σύμβολο της Πίστεως, ότι ήταν αίρεση, αλλά θα έπρεπε να χειρισθούν το θέμα με μεγάλη προσοχή… «ώστε να μη αναγκασθούμε να επιτρέψουμε την προσθήκη»! Αντιπρόσωποί του μάλιστα έλαβαν μέρος στην Η΄ Οικουμενική Σύνοδο, που έγινε στην Κωνσταντινούπολη το 879. Η Σύνοδος αυτή καταδίκασε το Φιλιόκβε. Αποδεικνύεται κατ’ αυτό τον τρόπο, ότι ο Ιωάννης Η΄, ήταν αντίπαλος του Φιλιόκβε. Επομένως ήταν Ορθόδοξος. Ίσως ισχυρισθεί κάποιος, ότι υποστήριζε το «παπικό πρωτείο». Αυτό είναι αληθές. Όμως, το «παπικό πρωτείο», υπό την έννοια της υποστήριξης των βλέψεων του παπικού θρόνου σ’ ολόκληρη την Εκκλησία, δεν το υποστήριζε μόνο ο πάπας αυτός, αλλά σειρά όλη προκατόχων του και όλοι οι διάδοχοί του, ακόμη και Πατριάρχες και αυτοκράτορες της Κωνσταντινουπόλεως. Πολύ περισσότερο, που το «παπικό πρωτείο», αποτέλεσε αίρεση και κακοδοξία, μόλις το 1870, όταν η Β΄ Σύνοδος του Βατικανού, το ανακήρυξε μαζί με το «αλάθητο» δόγματα των Λατίνων!

2. Το πόσο Ορθόδοξος και Ρωμαίος υπήρξε ο πάπας Ιωάννης Η΄, αποδεικνύεται από το μένος το οποίο έχουν εκδηλώσει εις βάρος του οι Φράγκοι, οι οποίοι ευκαίρως ακαίρως τον συκοφάντησαν ως δειλό και άνανδρο, να αντιταχθεί στη Κωνσταντινούπολη, σαν να ήταν κάποια γυναίκα! Ορισμένοι συνδέουν τον μύθο της «πάπισσας Ιωάννας» με τον Πάπα Ιωάννη ΙΒ΄, ενώ άλλοι με μεταγενέστερους Πάπες του 10ου αιώνα, που φέρουν το όνομα Ιωάννης. Ο Πάπας Ιωάννης Η΄ ήταν ένας Ορθόδοξος και Ρωμαίος Πάπας. Δικαιολογημένα ο άγιος Φώτιος, όχι μόνο τον μνημόνευε στα δίπτυχα, αλλά και τον επαινούσε αποκαλώντας τον «ανδρείο (κατά) την ευσέβεια» και «κεχαριτωμένο της Ρώμης αρχιερέα»! Ο πιο πάνω ισχυρισμός των ηγετών του Νέου Ημερολογίου, ότι ο Ιωάννης ο Η΄, με τον οποίο είχε «κοινωνία» ο Μέγας Φώτιος ήταν κακόδοξος, δεν ευσταθεί. Ο Πάπας Ιωάννης Η΄ ήταν Ορθόδοξος. Επομένως, καλώς τον μνημόνευε και είχε κοινωνία» μαζί του ο άγιος Φώτιος.

 

2. Πότε παύονταν η «κοινωνία» μεταξύ Παλαιάς και Νέας Ρώμης.

1. Η Παλαιά και Νέα Ρώμη, ως αδελφές τοπικές Εκκλησίες, είχαν πάντοτε «κοινωνία» μεταξύ τους. Όμως υπήρξαν περιπτώσεις, που κατά διαστήματα η «κοινωνία» αυτή έπαυε να υπάρχει, οπότε μιλάμε για σχίσματα. Μέχρι την εποχή του αγίου Φωτίου η εκκλησιαστική ιστορία αναφέρει τα εξής σχίσματα.

α. Η Παλαιά Ρώμη έπαυσε την «κοινωνία» με τους αρειανούς Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως Ευσέβιο (339-342) κλπ.. Έτσι έγινε το πρώτο σχίσμα μεταξύ των δύο Εκκλησιών. 

β. Η Παλαιά Ρώμη έπαυσε την «κοινωνία» με την Κωνσταντινούπολη εξ αιτίας της καθαιρέσεως του αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου και δεν αναγνώρισε κατά τα έτη (404- 407) τους διαδόχους του Αρσάκιο και Αττικό.

γ. Κατά τα έτη 484 – 519 έλαβε χώρα μεταξύ Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως το λεγόμενο «Ακακιανό» σχίσμα, εξ αιτίας του μονοφυσιτισμού.

δ. Κατά τα έτη 638 – 666, που Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως ήταν ο Σέργιος, Πύρρος, Παύλος και Πέτρος, οι Πάπες της Ρώμης δεν είχαν «κοινωνία» μαζί τους, λόγω του μονοθελητισμού και μονοενεργητισμού.

ε. Κατά τα έτη 730 –784 οι Πάπες Ρώμης δεν είχαν «κοινωνία» με τους εικονομάχους Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως. 2. Όταν οι Φράγκοι υιοθέτησαν το αιρετικό Φιλιόκβε οι Ορθόδοξοι δεν μπορούσαν να μείνουν αδιάφοροι για τη στάση, που θα τηρούσαν έναντι του ζητήματος αυτού οι Πάπες της Ρώμης. ΄Ηδη ο Ορθόδοξος Ρωμαίος Πάπας Βενέδικτος Γ΄(855-858), προβλέποντας προφανώς τον κίνδυνο που θα διέτρεχε ο παπικός θρόνος από την αίρεση του Φιλιόκβε, που επεδίωκαν να επιβάλλουν οι Φράγκοι, έγραψε στους Πατριάρχες της Ανατολής, να μη δέχονται σε «κοινωνία» κανένα Πάπα, εάν δεν αναφέρει στις ενθρονιστήριες επιστολές του το Σύμβολο της Πίστεως χωρίς το Φιλιόκβε. Ο μακαριστός π. Ιωάννης Ρωμανίδης δίδασκε, ότι κατά την περίοδο αυτή μέχρι το 1009, όταν στον παπικό θρόνο ανέβαιναν Ορθόδοξοι Ρωμαίοι, η Ανατολή είχε «κοινωνία» μαζί τους. Όταν όμως ανέβαιναν Φράγκοι, ή Φραγκόφιλοι Πάπες, τότε δεν είχαν. Το πρώτο σχίσμα που προκλήθηκε εξ αιτίας του Φιλιόκβε, ήταν επί αγίου Φωτίου, επειδή ο διαβόητος Πάπας Νικόλαος Α΄ είχε στείλει Φράγκους κληρικούς στη Βουλγαρία, που δίδασκαν το Φιλιόκβε. Πεθαίνοντας το 867 ο Νικόλαος Α΄ έπαυσε να υπάρχει και το σχίσμα.

3. Μετά το θάνατο (στραγγαλισμό) του Ιωάννη Η΄ έγινε Πάπας ο Μαρίνος Α΄ (882- 884), τον οποίο ούτε αυτοκράτορας, ούτε ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως αναγνώρισαν. Από τα τέλη του 9ου αιώνα, μέχρι το 1009, δηλ. μέσα σε 135 χρόνια ανέβηκαν στο παπικό θρόνο 36 πάπες, από τους οποίους ορισμένοι ήταν Ορθόδοξοι Ρωμαίοι, άλλοι Φραγκόφιλοι και άλλοι Φράγκοι! Από το 1012 μέχρι το 1054 έγιναν πάπες άλλα δώδεκα άτομα, εκ των οποίων κανένας δεν ήταν Ορθόδοξος Ρωμαίος. Θα πρέπει όμως να γίνει ιδιαίτερη έρευνα για να διαπιστωθεί με πόσους από αυτούς η Κωνσταντινούπολη είχε «κοινωνία», δηλ. ποιοι ήταν Ορθόδοξοι Ρωμαίοι και ποιοι, όχι.

α. Αδιαμφισβήτητα Ρωμαίοι πάπες, με τους οποίους τα άλλα Πατριαρχεία των Ρωμαίων στην Ανατολή είχαν «κοινωνία» είναι και οι εξής:

1. Βενέδικτος Γ΄ (855 – 858)

2. Αδριανός Β΄(867 –872 )

3. Ιωάννης Η΄ ( 872 – 882 )

4. Ιωάννης Ι΄ ( 914 – 928)

5. Ιωάννης ΙΒ΄ ( 955 – 964 )

6. Ιωάννης ΙΓ΄ (965- 972 )

7. Βονιφάτιος Ζ΄ (974)

8. Ιωάννης ΙΕ΄ ( 985 – 996 )

9. Ιω’αννης ΙΣΤ΄ (999)

10. Ιωάννης ΙΖ΄ (1003)

11. Ιωάννης ΙΗ΄ (1004 –1009)

β. Φραγκόφιλοι πάπες ήταν, με τους οποίους δεν είχαν «κοινωνία» τα Ορθόδοξα Πατριαρχεία των Ρωμαίων της Ανατολής, ήταν και οι εξής:

αντίπαπας Αναστάσιος (855- 858)

1. Νικόλαος Α΄ (858 – 867)

2. Μαρίνος Α΄ (882 – 884 ) 474

3. Στέφανος Ε΄ (885 – 891)

4. Φορμόζος ( 891 – 896) 5. Λέων Η΄ (963 – 965 )

6. Βενέδικτος ΣΤ΄ (973- 974)

7. Βενέδικτος Ζ΄ (974- 983) 475

8. Σέργιος Δ΄ ( 1009 – 1012 ) 476

9. Βενέδικτος Η΄ ( 1012 – 1024 )

10. Βενέδικτος Θ ΄ (1032 – 1044 )

11. Γρηγόριος ΣΤ΄ ( 1045 – 1046)

γ. Φράγκοι πάπες, με τους οποίους οι Ρωμαίοι δεν είχαν «κοινωνία», ήταν και οι εξής:

1. Ιωάννης ΙΔ΄ (983- 984) 477

2. Γρηγόριος Ε΄ ( 996 – 999 )

3. Σίλβεστρος Β΄ (999 – 1003 )

4. Κλήμης Β΄ (1046 – 1047)

5. Δάμασος Β΄ (1048)

6. Λέων Θ΄ (1049 – 1054) 478

 Ύστερα από τα παραπάνω είναι φανερό, ότι η κατηγορία των υποστηρικτών του Νέου Ημερολογίου, ότι όπως η Ορθοδοξία επί τρεις αιώνες ανέχονταν τις αιρέσεις του παπισμού, έτσι έπρεπε και οι οπαδοί του Παληού Ημερολογίου να δεχθούν την ημερολογιακή αλλαγή το 1924, δεν ευσταθεί.