H απάντηση: Διάγγελμα του Πρωθυπουργού προς τον Ελληνικό Λαό

Το ιταλικό τελεσίγραφο με το οποίο ο Μουσολίνι ζητούσε την ελεύθερη δίοδο των ιταλικών στρατευμάτων απορρίπτεται εκ στόματος Ιωάννη Μεταξά χωρίς συζήτηση.

Η στιγμή επέστη που θα αγωνισθώμεν δια την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, την ακεραιότητα και την τιμήν της. Μολονότι ετηρήσαμεν την πλέον αυστηράν ουδετερότητα και ίσην προς όλους, η Ιταλία, μη αναγνωρίζουσα εις ημάς το δικαίωμα να ζώμεν ως ελεύθεροι ’Ελληνες, μου εζήτησε σήμερον την 3ην πρωινήν την παράδοσιν τμημάτων του εθνικού εδάφους, κατά την ιδίαν αυτής βούλησιν, και μου ανεκοίνωσεν ότι, προς κατάληψιν αυτών, η κίνησις των στρατευμάτων της θα ήρχιζε την 6ην πρωινήν. Απήντησα εις τον ιταλόν Πρέσβυν ότι θεωρώ και το αίτημα αυτό καθ’ εαυτό και τον τρόπον με τον οποίον γίνεται τούτο ως κήρυξιν πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδος. Τώρα θα αποδείξωμεν εάν πράγματι είμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας, την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. ’Ολον το ’Εθνος ας εγερθή σύσσωμον. Αγωνισθήτε δια την Πατρίδα. τας γυναίκας, τα παιδιά σας και τας ιεράς μας παραδόσεις.

Νυν υπέρ πάντων ο αγών.

Ι. ΜΕΤΑΞΑΣ

H 28η Οκτωβρίου του 1940

Ο/Η Δημήτριος Χατζηνικολάου είπε...

Τό θαῦμα τοῦ 40 ἔγινε, διότι τότε ὑπῆρχεν ἀκόμη Ὀρθόδοξον καί Ἑλληνικόν φρόνημα εἰς τόν λαόν καί τήν ἡγεσίαν του. Ὑπάρχουν ἐπίσημες μαρτυρίες, ὅπως αὐτή τοῦ τότε ἀνθυπαπιστοῦ ἐξ Ἰωαννίνων Νικολάου Γκάτζαρου, ὅτι ἡ Παναγία ἐνεφανίζετο καί ἐμψύχωνε τόν Ἑλληνικόν Στρατόν. Ἀντιθέτως, σήμερον ὁ μέν λαός ἀπώλεσε τά ἰδανικά του, οἱ δέ «ἡγέτες» του εἶναι, ὡς ἐπί τό πλεῖστον ΒΡΩΜΕΡΟΙ ΠΡΟΔΟΤΑΙ, τυφλά δουλάρια τῆς Νέας Τάξεως Πραγμάτων, ἀγωνιζόμενοι πῶς νά παραδώσουν τήν Ἑλλάδα στούς ἐχθρούς της καί πῶς νά καταστρέψουν τόν πνευματικόν της θησαυρόν.
-----------------------

Ο/Η Δημήτριος Χατζηνικολάου είπε...

Ἐπίκαιρον καί ἄκρως σημαντικόν μήνυμα:

Ἰδού ἡ μαρτυρία τοῦ τότε ἀνθυπαπιστοῦ Νικολάου Γκάτζαρου:

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΑΣ ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΟ ΄40
https://www.youtube.com/watch?v=djB3S6YUtgI

Ὁ Ν. Γκάτζαρος ἔφυγε ἀπό τήν ζωήν πρό 20 ἐτῶν περίπου. Καταθέτω τήν μαρτυρίαν ἑνός μακαρίτη φίλου, ὁ ὁποῖος ἐγνώριζε προσωπικῶς τόν Ν. Γκάτζαρον καί ὁ ὁποῖος μέ διεβεβαίωσεν ὅτι ὁ Ν. Γκάτζαρος ἦτο καθ' ὅλα ἀξιόπιστος ἄνθρωπος.

Ο ελληνικός λαός δεν γνώριζε τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου τι είχε προηγηθεί από τις 3 το πρωί στην οικία του πρωθυπουργού, ούτε τις αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου και όμως, όταν την 6η πρωινή ώρα οι σειρήνες της αντιαεροπορικής άμυνας ξύπνησαν την Αθήνα, ο κόσμος ξεχύθηκε στους δρόμους σαν να περίμενε ακριβώς την στιγμή να βροντοφωνάξει το ιστορικό "ΟΧΙ", καθολική επιλογή που δεν υπήρχε περίπτωση να ήταν διαφορετική.

Πανηγυρισμοί και ζητοκραυγές δεν θα περίμενε κανείς ανήμερα της ανακύρηξης ενός πολέμου. Κι όμως, μια διάθεση πανηγυρισμού και ευφορίας ξεχύθηκε στον αττικό ουρανό από ένα κόσμο που είχε κατακλήσει τους δρόμους και που αισθανόταν να τον καλούν με το όνομά του, για να προστατεύσει τα τρεις και πλέον χιλιάδες χρόνια της ιστορίας του. Η είδηση έτρεχε από στόμα σε στόμα σαν την αναγγελία κάποιου χαρμόσυνου γεγονότος "Πόλεμος! Οι Ιταλοί εισβάλλουν!". Τα συναισθήματα διαδέχονταν το ένα το άλλο, υπερηφάνεια, φιλότιμο, λεβεντιά, αγανάκτηση, περιφρόνηση, και μάλιστα όχι μόνο από αυτούς που έτρεχαν να καταταγούν, αλλά και από τον άμαχο πληθυσμό, που και αυτός αργότερα προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στον αγώνα. 

Κάτι μεγάλο ορθωνόταν στην Ελλάδα τις πρωινές ώρες της 28ης Οκτωβρίου που εάν το έβλεπε ο υπερόπτης Ιταλός δικτάτορας, θα προτιμούσε να αποσύρει τις δυνάμεις του από το Αλβανικό έδαφος και να αναθεωρήσει όλα τα επιχειρησιακά του σχέδια. 

Πανηγυρική ήταν η ατμόσφαιρα στους δρόμους και στους σταθμούς των τραίνων όπου η μια μετά την άλλη αναχωρούσαν γεμάτες χαμογελαστούς στρατιώτες οι αμαξοστοιχίες προς το Μέτωπο.              

Την εξέλιξη της αναμετρήσεως κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει, αν και οι ενδείξεις, λογικά, έπειθαν πως ο επιτιθέμενος αργά ή γρήγορα θα επικρατούσε. 

Οι πρώτες νίκες στο μέτωπο

Η πορεία των ελληνικών στρατιωτικών μονάδων προς το Μέτωπο ήταν γεμάτη κακουχίες. ’Ομως ο βαρύς χειμώνας, ο ενθουσιασμός του ελληνικού στρατού και τα βουνά της Αλβανίας επιτρέπουν στους ’Ελληνες όχι μόνον να αντιμετωπίσουν την επίθεση με ιταλική επιτυχία, αλλά και να περάσουν αμέσως στην αντεπίθεση. 

H επίλεκτη μεραρχία των Ιταλών Τζούλια άρχισε στις απόκρημνες βουνοκορφές της βόρειας Πίνδου την επίθεσή της εναντίον της χώρας μας, για να προελάσει γρήγορα προς τα Γιάννενα, όπως πίστευε το Ιταλικό Επιτελείο, και να διευκολύνει τον "άνετο περίπατο" των υπολοίπων ιταλικών μεραρχιών προς την Αθήνα. Η έκπληξη όμως των "γενναίων" του Μουσολίνι γρήγορα μετατράπηκε σε απογοήτευση, όταν οι ταμπουρωμένοι ’Ελληνες φαντάροι των φυλακίων, δεν τους προσέφεραν την υποδοχή που ήθελαν, αλλά πυκνά πυρά. Αλήθεια τι υποδοχή περίμεναν; 

Ως γνωστό, το βάρος της άμυνας το έφερε η μεραρχία Ηπείρου, που είχε τη τύχη μόνη από τις μεγάλες δυνάμεις να υπερασπίζεται τη τιμή και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, με κύρια αποστολή "την κάλυψη της κεντρικής Ελλάδος από την κατεύθυνση Ιωάννινα - Ζυγός Μετσόβου" και δευτερεύουσα "την προάσπιση εθνικού εδάφους", και η οποία με απόφαση του διοικητή της υποστράτηγου Χαράλαμπου Κατσιμήτρου, δεν εγκατέλειψε την προωθημένη αμυντική γραμμή και αγωνίσθηκε χωρίς να παραχωρίσει εθνικό έδαφος. 

Παρατίθεται ένα τμήμα της υπ’ αριθμόν πρωτ. 30904 γενικής διαταγής της VIII Μεραρχίας της 30 Οκτωβρίου 1940. (Υποστράτηγος Χ. Κατσιμήτρος): 

Μαχόμεθα εναντίον εχθρού υπούλου και ανάνδρου όστις άνευ ουδεμιάς αφορμής μας επετέθη αιφνιδιαστικώς ίνα μας υποδουλώσει. 

Μαχόμεθα δια τας εστίας μας και τας οικογενείας μας και δια την ελευθερίαν μας. 

Αξιωματικοί και Οπλίται, κρατήσατε σταθερώς και αποφασιστικώς τας θέσεις και έχετε πάντοτε το βλέμμα προς τα εμπρός, διότι εντός ολίγου θα αναλάβωμεν αντεπίθεσιν ίνα εκδιώξωμεν τον εχθρόν εκ του πατρίου εδάφους το οποίον εμόλυνεν δια της παρουσίας του... 

Εγγύς είναι η ημέρα καθ’ ήν ο άνανδρος και δειλός εχθρός θα ριφθεί εις την θάλασσαν. Κρατήστε ισχυρώς τας θέσεις και τούτο θα πραγματοποιηθεί συντόμως. Η παρούσα να κοινοποιηθεί εις άπαντας τους υφ’ υμάς Αξιωματικούς και οπλίτας. 

Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί η ουσιαστική συμβολή στον αγώνα του ηρωικού αποσπάσματος του συνταγματάρχη Δαβάκη, που αμυνόμενος σθεναρά με λίγους στρατιώτες, με πενιχρά μέσα αλλά με μεγάλη αυτοθυσία, απέκρουσε τις αλλεπάλληλες επιθέσεις του εχθρού και έδωσε πολύτιμο χρόνο στον Ελληνικό στρατό να ανασυνταχθεί και να αντεπιτεθεί καταδιώκοντας τους εισβολείς πέρα από τα Αλβανικά σύνορα, στα ιστορικά χώματα της Βορείου Ηπείρου. 

Κατά την αντεπίθεση της 1ης Νοεμβρίου, από το ηρωικό απόσπασμα Πίνδου επετεύχθη η ανακατάληψη της Γραμμής "Γύφτισσα - Οξυά" συνελήφθησαν τρείς Ιταλοί αξιωματικοί και διακόσιοι είκοσι δύο οπλίτες, και περιήλθαν στα ελληνικά τμήματα 140 άλογα και αρκετά εφόδια, αλλά εκεί άφησε την τελευταία του πνοή και ο πρώτος ’Ελληνας αξιωματικός του πολέμου, ο Υπολοχαγός  Αλέξανδρος Διάκος

Στη δυτική Μακεδονία ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει στις 22 Νοεμβρίου την Κορυτσά, ενώ στον κεντρικό τομέα της βόρειας Πίνδου εξουδετερώνει μια ιταλική μεραρχία Αλπινιστών και στον παραλιακό τομέα, όπου οι Ιταλοί είχαν στην αρχή κατορθώσει να εισχωρήσουν σε μεγάλο βάθος, τους υποχρεώνει να εκκενώσουν την κοιλάδα του ποταμού Καλαμά. Στο τέλος του χρόνου οι Ιταλοί βρίσκονται απωθημένοι 60 χιλιόμετρα πέρα από τα ελληνικά σύνορα.

Η ιταλική αντεπίθεση που ξεκινά με την έναρξη του νέου έτους δεν έχει αποτέλεσμα. Ο ελληνικός στρατός θα μπει στο Πόγραδετς, στο Αργυρόκαστρο, στη Χιμάρα, στους Αγίους Σαράντα. Σε διάστημα έξι μηνών οι Ιταλοί υφίστανται βαριές ήττες. Δεκαέξι ελληνικές μεραρχίες ακινητοποιούν στην Αλβανία εικοσιεπτά ιταλικές με εξοπλισμό πολύ ανώτερο των ελληνικών.