ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
.
Την 11ην Σεπτεμβρίου 1922, μετά την κατάρρευσιν του Μικρασιατικού μετώπου, εγένετο «επανάστασις» εις τον Στρατόν υπό των Συνταγματαρχών Γονατά – Πλαστήρα – Γαρδίκα – Κοιμήση – Παγκάλου και άλλων.
.
Την 14ην Σεπτεμβρίου 1922, ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος, δι’ επιστολής του προς τον Πρωθυπουργόν Ν. Τριανταφυλλάκον, παρητήθη του θρόνου καθ’ ότι, ως έγραφε, «η επί του θρόνου παραμονή μου, κωλύει τους ισχυρούς φίλους μας από του να συντρέξωσιν αποτελεσματικώς την Ελλάδα. Καίτοι δεν συμμερίζομαι ποσώς την αντίληψιν ταύτην, εν τούτοις βλέπων, ότι η σφαλερά αύτη γνώμη της μερίδος ταύτης άγει την Χώραν εις εμφύλιον ρήξιν και θεωρών, ότι ο αλληλοσπαραγμός θα είναι το έσχατον και τελευταίον πλήγμα κατά της Ελλάδος, απεφάσισα προς αποφυγήν αυτού να θυσιάσω εαυτόν και να παραιτηθώ και παραιτούμαι». Την ίδιαν επίσης ημέραν, εγένετο εις τα Ανάκτορα η ορκομωσία του νέου Βασιλέως Γεωργίου Β’, ενώπιον του Υπουργείου του Νικ. Τριανταφυλλάκου (1) .
.
Την 29ην Σεπτεμβρίου 1922, «διωρίσθη» υπό της επαναστατικής Επιτροπής πολιτική Κυβέρνησις υπό τον Σωτ. Κροκυδά με Υπουργόν Παιδείας και Εκκλησιαστικών τον Ι. Σιώτην.
Πρώτη ενέργεια του Υπουργού των Εκκλησιαστικών, ήτο με Βασιλικόν Διάταγμα(2) να «εξαφανίση» την υπ. αριθ. 1983/29-12-1921 καθαιρετικήν απόφασιν της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος «κατά του πρ. Κυτίου και παρανόμου και αντικανονικού πρ. Μητροπολίτου Αθηνών Μελετίου Μεταξάκην» . (3)
.
Ο Μελέτιος Μεταξάκης (4) είχεν εκλεγή την 25ην Νοεμβρίου 1921 Οικουμενικός Πατριάρχης «ελέω Βενιζελικών» και με ψήφον 14 μόνον Μητροπολιτών έναντι 41 αντιδρώντων Μητροπολιτών του Οικουμενικού θρόνου (5) . Ήτο δε επιστήθιος φίλος και συνεργάτης των Πρωτεργατών της «επαναστάσεως».
Tην 14ην Οκτωβρίου 1922, ο Υπουργός Ι. Σιώτης εδήλωσε εις τας εφημερίδας: «τέσσαροι τρόποι υπάρχουν δια την απομάκρυνσιν του Μητροπολίτου Θεοκλήτου. α) Να παραιτηθή οικειοθελώς. β) Να παυθή δια β. Δ. γ) Να του υποδειχθή να παραιτηθή δια λόγους υγείας, με την βεβαίωσιν, ότι θα λαμβάνη τον μισθόν του Μητροπολίτου, και δ) Να μεταχειρισθή βίαν κατ’ αυτού. Το Υπουργείον θα εκλέξη ένα εκ των μέσων τούτων αναλόγως της στάσεως του κ. Θεοκλήτου». (6)
.
Ο Μητροπολίτης Αθηνών Θεόκλητος Μηνόπουλος αδιαφορών δια τας απειλάς της «επαναστάσεως», εζήτησε από την Ι. Σύνοδον «τρίμηνον άδειαν» την οποίαν και έλαβεν.
Η δοτή Κυβέρνησις των επαναστατών, βιαζομένη να επικρατήση και εις την Εκκλησίαν, δια των φίλων της, «εξεβίαζε» την Ιεράν Σύνοδον να παραιτηθή! Την 16ην Οκτωβρίου αι εφημερίδες έγραφoν: "Η ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ ΕΞΑΝΑΓΚΑΖΕΤΑΙ ΕΙΣ ΠΑΡΑΙΤΗΣΙΝ" και τούτο ίνα το επαναστατικό Καθεστώς εκδικηθή τους Συνοδικούς που καθήρεσαν τον Μελέτιον Μεταξάκην. Έγραφον δε αι εφημερίδες: «Η σημερινή Ιερά Σύνοδος εκδώσασα την κατά του Πατριάρχου καταδικαστικήν απόφασιν δεν δύναται να παραμείνη, κατά τας αντιλήψεις του Υπουργείου. Επειδή όμως υφίσταται ειδικός νόμος, ο οποίος δεν επιτρέπει την παραίτησιν της Ι. Συνόδου, το Υπουργείον της Παιδείας θα προκαλέσει Νομοθετικόν Διάταγμα, δια του οποίου θα καταργείται ο νόμος!» . (7)
.
Την 20ην Οκτωβρίου 1922, εδημοσιεύθησαν εις τας εφημερίδας δηλώσεις του Υπουργού Παιδείας, ο οποίος απειλούσε τον Μητροπολίτην Αθηνών Θεόκλητον, ότι εάν δεν παραιτηθή, θα «ευρεθή εις την δυσάρεστον θέσιν να ανακαλέση το Β.Δ. της 6ης Νοεμβρίου 1920, διά του οποίου ανεκαλείτο η καθαίρεσις του κ. Θεοκλήτου» (8). Η εν λόγω "καθαίρεσις" εγένετο υπό του Μελετίου Μεταξάκη "εκλεγέντος" Μητροπολίτου Αθηνων τον Νοέμβριον του 1917 «στερρώς εχομένου της Βενιζελικής ιδεολογίας!» . (9)
.
Την 2αν Δεκεμβρίου 1922, όλαι αι Αθηναϊκαί εφημερίδες με εντυπωσιακούς τίτλους ανέφερον: «Η ΚΑΘΑΙΡΕΣΙΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΥ». Έγραφον δέ ότι, «εντός της ημέρας δημοσιεύεται Νομοθετικόν Διάταγμα της καθαιρέσεως του Μητροπολίτου Αθηνών κ. Θεοκλήτου και της παύσεως της Ιεράς Συνόδου» (10). Την ιδίαν ημέραν διωρίζεται νέα Σύνοδος, απετελουμένη εκ των Μητροπολιτών α) Φαναρίου και Θεσσαλιώτιδος Ευθυμίου, β) Δημητριάδος Γερμανού, γ) Σύρου, Τήνου Αθανασίου, δ) Ναυπακτίας Αμβροσίου και ε) Τρίκκης Πολυκάρπου, των τριών τελευταίων φίλα προσκειμένων εις την επανάστασιν. Η νέα Ιερά Σύνοδος, κατ’ εντολήν της επαναστάσεως ανεγνώρισε τον Πατριάρχην Μελέτιον Μεταξάκην δι’ επιστολής (11) της την 16ην Δεκεμβρίου 1922 και αποκατέστησε τας σχέσεις μετ’ αυτού. Ο Μεταξάκης πλήρης χαράς «εκδικείται» τονίζοντας εις απαντητικόν τηλεγράφημα του: «αντεπευχόμεθα, όπως η αδελφή εν Ελλάδι Εκκλησία επανευρούσα τον δρόμον των Ιερών Κανόνων (!) βαδίση τούτον απροσκόπτως εις δόξαν Χριστού» . (12)
.
Tηv 12ην Δεκεμβρίου 1922, συνεκροτήθη σύσκεψις εις το Πολιτικόν Γραφείον της επαναστάσεως, της οποίας μετέσχε ο αρχηγός της επαναστάσεως Νικ. Πλαστήρας, ο Πρωθυπουργός Γονατάς Στυλ., οι Υπουργοί Σιώτης, Ρέντης και Σίδερης καθώς και άλλοι Κυβερνητικοί παράγοντες, οι οποίοι απεφάσισαν, ερήμην, της Ιεράς Συνόδου, την πλήρωσιν οκτώ Μητροπόλεων με νέους Μητροπολίτας (13) . Προς τούτο εδόθησαν οδηγίαι προς την πλειοψηφίαν της Συνόδου δια τα πρόσωπα, τα όποία έπpεπε να περιληφθούν εις το «τριπρόσωπον» δι’ εκάστην Μητρόπολιν.
.
Η Ιερά Σύνοδος συνελθούσα την 16ην Δεκεμβρίου 1922 πρότεινε το «τριπρόσωπον’ δι’ εκάστην Μητρόπολιν. Εκ των 24 προταθέντων Κληρικών, η επανάστασις, αγνοήσασα τον Βασιλέα, εξέλεξε τoυς ιδικούς της φίλους. Παράδειγμα: Διά την Ι. Μητρόπολιν Κερκύρας και Παξών το «τριπρόσωπον» ήτο: α) Αρχιμ. Θεολόγος Παρασκευαΐδης, β) Αρχιμ. Ιγνάτιος Γιαννακόπουλος, και γ) Διάκονος Αθηναγόρας Σπύρου. Η επανάστασις παραβλέψασα την σειράν επιτυχίας εις ψήφους, ενέκρινε τον εκλεκτόν της, τον Αθηναγόραν Σπύρου, τον μετέπειτα Αμερικής καί κακή τη μοίρα γενόμενον αργότερον Οικουμενικόν Πατριάρχην.(14) Μεταξύ των οκτώ πoυ εξελέγησαν ήσαν επίσης και ο Κορινθίας Δαμασκηνός, ο γενόμενος κατόπιν Αρχ/πος και Αντιβασιλεύς, ο Ηλείας Αντώνιος, ο καθαιρεθείς μετά την Κατοχήν επί κομμoυνισμώ και ο νεωτεριστής Καρυστίας Παντελεήμων Φωστίνης.
.
Την 26ην Δεκεμβρίου 1922, δια Ν.Δ. διωρίζεται υπό της επαναστάσεως «Μείζων Ιερά Σύνοδος» με 18 Μέλη, ήτoι, των 5 Μελων της Ι. Συνόδου, των 8 νέων (!) Μητροπολιτών και ετέρων 5 Μητροπολιτών. Εκ των 18 Μητροπολιτών – Μελών της «Ι. Μείζoνoς Συνόδου» οι 14 ήσαν φίλοι της επαναστάσεως. (15)
.
Την 26ην Δεκεμβρίου 1922, διά Β.Δ. διωρίζεται Τοποτηρητής της Μητροπόλεως Αθηνών ο τιτουλάριος επίσκοπος Ταλαντίου Ιερόθεος . (16)
.
Η επανάστασις βιαζομένη να αντικαταστήση το ισχύον Ιουλιανόν ημερολόγιον με το Γρηγοριανόν (Παπικόν) τοιούτον, διώρισε ειδικήν προς τούτο Επιτροπήν, όπως μελετήσει τούτο και αναλόγως «εισηγηθή» εις αυτήν. Η Επιτροπή αύτη απετελείτο από τoυς Γ.Ν. Κοφινά. Υπουργόν των Οικονομικών, Δ.Αιγινήτην, Διευθ. του Αστεροσκοπείου Αθηνών, Αρχιμ. Χρυσόστομον Παπαδόπουλον, Καθηγητήν Πανεπιστημίου, Π. Τσιτσεκλή, δικηγόρον και Αμίλκα Αλεβιζάτον, Καθηγητήν Πανεπιστημίου. (17)
.
Η Επιτροπή αυτή συνέταξεν «Εκθεσιν» την 16ην Ιανουρίου 1923, την οποίαν υπέβαλλεν προς το Υπουργικόν Συμβούλιον, εις την οποία ως προς την Εκκλησίαν αναφέρει τα εξής:
.
«Λαβόντες υπ’όψιν ότι η Εκκλησία της Ελλάδος, ως και οι λοιπαί Ορθόδοξοι Αυτοκέφαλοι Εκκλησίαι, αν και ανεξάρτητοι εσωτερικώς είναι όμως στενώς συνδεδεμένα προς αλλήλας και ηνωμέναι δια της Αρχής της πνευματικής ενότητος της Εκκλησίας, αποτελούσι μίαν και μόνην την Ορθόδοξον Εκκλησίαν, και συνεπώς ουδερμία τούτων δύναται να χωρισθή των λοιπών και αποδεχθή νέον ημερολόγιον ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΗ ΣΧΙΣΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ.
Όθεν και η εκκλησία της Ελλάδος όπως μεταβάλη το Εκκλησιαστικόν ημερολόγιον αυτής είναι απαραίτητον και οφείλει ίνα μη αποσχισθή των λοιπών Ορθοδόξων Εκκλησιών, τουθ’ όπερ ού μόνον την ενότητα και αρμονίαν της Ορθοδόξου Εκκλησίας θέλει καταστρέψει και την δύναμιν αυτής μειώση, αλλά και από Εθνικής απόψεως είναι ασύμφορον και επιζήμιον, οφείλει να συννενοηθή προηγουμένως, ως αποφαίνεται ανωτέρω και η Ιερά Σύνοδος ημών μετά των λοιπών Ορθοδόξων Εκκλησιών».
.
Την 18ην Ιανουαρίου 1923, η επανάστασις βάσει του πορίσματος της εν λόγω Επιτροπής, έθεσεν εν ισχύει Νομοθετικόν Διάταγμα υπογραφέντος υπό του Βασιλέως Γεωργίου του Β’, δια του οποίου:
.
α) Από της 16ης Φεβρουαρίου 1923 καθ’ άπασαν την Ελλάδα αντικαθίσταται εν ταις πολιτικαίς εν γένει σχέσεσι το ισχύον ήδη Ιουλιανόν ημερολόγιον δια του νέου τοιούτου, όπερ αποκαλείται «Πολιτικόν Ημερολόγιον».
β) Το νέον ημερολόγιον προπορεύεται του ήδη ισχύοντος ιουλιανού κατά δέκα τρεις πλήρεις ημέρας. Επομένως η 16η Φεβρουαρίου 1923 έσται εν πάσαις ταις πολιτικαίς σχέσεσιν η 1 Μαρτίου 1923.
γ) Διατηρείται εν ισχύει το Ιολιανόν Ημερολόγιον, όσον αφορά εν γένει την Εκκλησίαν και τας θρησκευτικάς εορτάς.
δ) Η πρώτη Ιανουαρίου του νέου ημερολογίου έσται η πρώτη εκάστου έτους. Η Εθνική Εορτή της 25ης Μαρτίου και πάσαι αι κατά τους κειμένους νόμους εορτάσιμοι και εξαιρετέαι ημέραι, ρυθμίζονται κατά το Ιουλιανόν Ημερολόγιον. (18)
.
Την 29ην Δεκεμβρίου 1922, συνήλθεν η «Μείζων Σύνοδος» εις μίαν μόνον Συνεδρίασιν και «επεκύρωσε» δια της πλειοψηφίας των φίλων της επαναστάσεως τας γενομένας εκκλησιαστικάς πράξεις και επεμβάσεις αυτής. Ως προς δε τον εκδιωθέντα υπό της επαναστάσεως κανονικόν Μητροπολίτην Αθηνών Θεόκλητον απεφάσισε «όπως αποκατασταθή ο ποτέ Αθηνών κ. Θεόκλητος εις το αρχιερατικόν αξίωμα, ουχί όμως και εις τον Μητροπολιτικόν θρόνον των Αθηνών» ! . (19)
.
.________________________________
(1) Εφημερίς της Κυβερνήσεως αριθ. 174/22-9-1922
(2) Βασιλικόν διάταγμα της 29/9/1922
(3) «Ιερός Σύνδεσμος» , Εκκλης. Περιοδικόν, αρ. 3/15-1-1922
(4) Κατά την εκλογήν του, εις εκ των συμβούλων, ο Π. Καραθεοδωρής είπε προς την Σύνοδον τα εξής χαρακτηριστικά: «την στιγμήν αυτήν ομοιάζομεν προς ανθρώπους κομίζοντας την Αγίαν Κοινωνίας προς επιθανάτιον άνθρωπον και ο επιθανάτιος ούτος είναι η Εκκλησία. Η συνείδησις μας δεν επιτρέπει να γίνωμεν υπουργοί τοιούτου τολμηρού πραξικοπήματος» ( «Πατριαρχικαί Σελίδαι», Δημ. Μαυροπούλου, Αθήναι 1960, σελ.163)
(5) «Η σύγχρονος Ελληνική Εκκλησία» Αρχιμ. Ευγένιου Κωσταρίδου, Αθήναι 1921
(6) Εφημερίς «Χρονικά», 15ης Οκτωβρίου 1922.
(7) Εφημερίς «Χρονικά», 16ης Οκτωβρίου 1922.
(8) Εφημερίς «Χρονικά», 20ης Οκτωβρίου 1922 και «Πατριαρχικαί Σελίδες», σελ: 170.
(9) «Πατριαρχικαί Σελίδες», σελ: 170
(10) Εφημερίς «Χρονικά», 2ας Δεκεμβρίου 1922 και Β.Δ. της 3ης Δεκεμβρίου 1922 – εφημ. Κυβερνήσεως αριθ. 256/5-12-22
(11) «Ιερός Σύνδεσμος» αριθ. 44-45/20-12-1922
(12) « « αριθ. 1-2/10-1-1923
(13) « « αριθ. 44-45/20-12-1922
(14) « « αριθ. 44-45/20-12-1922
(15) Εφημερίς της Κυβερνήσεως αριθ. 287/27-12-1922
(16) «Ιερός Σύνδεσμος» αριθ. 44-45/20-12-1922
(17) Εφημερίς της Κυβερνήσεως αριθ. 24/25-1-1923
(18) Εφημερίς της Κυβερνήσεως αριθ. 24/25-1-1923
(19) «Ιερός Σύνδεσμος» αριθ. 3/20-1-1923
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου