«Εγκώμιον εις την Παναγίαν» --- Του μακαριστού Αρχιμ. Χαραλάμπους Βασιλοπούλου.

Η Θεοτόκος είναι το σπουδαιότερο και Αγιώτερο πρόσωπο, που παρουσίασε η γη. Ποία άλλη ξεπέρασε στην αγιότητα όλους τους Αγίους, τους Προφήτας, τους Πατέρας, τους Ασκητάς, τους Μάρτυρας και τους Αποστόλους; Είπαν, βεβαίως, μερικοί προτεστάντες ότι, ο Πρώτος μετά τον Ένα (τον Χριστόν), είναι ο Απόστολος Παύλος. Όχι! Κάνουν λάθος. Πρώτη μετά τον Θεόν Ένα είναι η Παναγία, η Αειπάρθενος Θεοτόκος. Αυτή είναι, κατά τον Άγιον Ανδρέα Κρήτης, η «μετά Θεόν, Θεός». Γι΄ αυτό και δεν ονομάζεται απλώς Αγία, αλλά Παναγία. Η Αειπάρθενος είναι η γυνή, «εξ ης πηγάζει τα κρείττω». Διότι είναι η Ευεργέτις όλου του ανθρωπίνου Γένους. Χάρις στην ιδική Της αρετή, επεσκέφθη την γη ο Ύψιστος Θεός και εσώθη ο κόσμος. Κανένας άλλος απόγονος της Εύας δεν ευεργέτησε τόσο την ανθρωπότητα, όσο η στοργική Αυτή Μητέρα του Θεού. Υπέφερε Αυτή και ταλαιπωρήθηκε για την σωτηρία ολοκλήρου της ανθρωπότητος. Αυτή είναι και ευεργέτις του κάθε Ορθοδόξου Χριστιανού προσωπικά. Ποιος πιστός Ορθόδοξος δεν ωφελήθηκε από την Θεοτόκο; Ποιος Χριστιανός στα βάσανά του δεν έτρεξε σ΄ Αυτή και δεν βοηθήθηκε θαυματουργικά; Σ΄ Αυτή δεν καταφεύγουμε περισσότερο και από την μητέρα μας;
Στα βάσανα που μας κτυπούν, «Παναγία μου»! δεν φωνάζουμε; Παναγία μου! φωνάζει ο ναυτιλλόμενος μέσα στην αγριεμένη θάλασσα, όταν βλέπη, απειλητικά, τα πελώρια κύματα, έτοιμα να τον καταποντίσουν. Παναγία μου! φωνάζει η πονεμένη μάνα κοντά στο κρεβάτι του ψυχορραγούντος παιδιού της, που το απήλπισαν οι γιατροί. Παναγία μου! ο στρατιώτης, όταν του έρχονται βροχή οι σφαίρες και κυκλώνεται από τους εχθρούς και κινδυνεύει να πιαστή αιχμάλωτος. Παναγία μου! το πεινασμένο ορφανό, που το θερίζει η πείνα και τρέμει από το κρύο. Παναγία μου! ο οικογενειάρχης, που δεν μπορεί να θρέψη τα παιδιά του. Παναγία μου! έλεγε  ο Ηράκλειος, όταν πολεμούσε εναντίον των Περσών και ελευθέρωνε τον Τίμιο Σταυρό. Παναγία μου, βοήθα την Ελλάδα μας και τούτη τη φορά, παρακαλούσε ο Κολοκοτρώνης στον κίνδυνο του Δράμαλη, όταν εγκαταλείφθηκε μόνος του. Παναγία μου! φωνάζει η κόρη, Παναγία μου! η παντρεμένη, Παναγία μου! η διαζευγμένη. Παναγία μου! ακούς παντού, από καλύβες και μέγαρα, από τρώγλες και ανάκτορα, από εργοστάσια και ουρανοξύστες, από χωριά και πόλεις, από ερημικά ασκητήρια και πολυθόρυβα πολεμικά στρατόπεδα. Και γιατί όχι; Ποια άλλη στον κόσμο μας συντρέχει τόσο, όσο η Παναγία; Αυτή είναι η Μάνα όλων μας. Γι΄ αυτό και μεις Αυτήν τιμούμε, Αυτήν αγαπούμε, Ναούς και εξωκκλήσια, Μονές και Λαύρες, προσκυνητάρια και Μητροπόλεις, σ΄ Αυτήν τ΄ αφιερώνουν οι άνθρωποι. Τα μεγαλοπρεπέστατα οικοδομήματα στο Όνομά Της τα κτίζουν. Οι Ναοί Της κοσμούν τις κεντρικώτερες πλατείες των μεγαλοπόλεων και τις καλλίτερες τοποθεσίες των εξοχών. Εις Αυτήν οι αγιογράφοι αφιερώνουν τις ωραιότερες βυζαντινές εικόνες και οι υμνογράφοι τα αριστουργήματα της εκκλησιαστικής υμνωδίας. Οι ψαλμωδοί και οι συνθέτες δημιουργούν τις περιπαθέστερες και λυρικώτερες ψαλμωδίες τους, οι δε καλλιτέχνες συνθέτουν τα πλέον υπέροχα δημιουργήματά τους για την Αειπάρθενο. Πέρασαν από τον πλανήτη μας, αυτοκρατόρισσες δοξασμένες, καλλονές φημισμένες. Εμεσουράνησαν προς στιγμήν. Έγινε πολύς θόρυβος γύρω από το όνομά τους. Αλλά σε λίγο έπεσαν στην αφάνεια και ξεχάστηκαν δια παντός. Ποιος τις ξέρει και ποιος τις ενθυμείται σήμερα; Κανείς! Την Παναγία όμως ποιος την αγνοεί; Και ποιος πιστός δεν την επικαλείται; Την ξέρουν οι γραμματισμένοι, την τιμούν και οι αγράμματοι. Την σκέπτονται οι τρανοί, Την επικαλούνται και οι «εν ανάγκαις». Φέρτε μου, σας παρακαλώ, έναν που να μη έχει ακούση το Όνομά Της. Θα βρης την Εικόνα Της παντού. Στο κάθε σπίτι, πιθανόν να μη βρης την φωτογραφία των γονέων τους, ίσως να τρώνε χωρίς λάδι το φαγητό από την φτώχεια. Το καντήλι, όμως, της Παναγίας θα το βρήτε να καίη ακοίμητο. Γιατί; Διότι η Παναγία έζησε και ευεργέτησε τους Πατέρες μας και εμάς. Και σήμερα είναι κοντά μας και θα είναι μέχρι της συντελείας των αιώνων. Άπειρα υπήρξαν και είναι τα θαύματά Της. 

O.T. 1422