«Ψυχή μου, ψυχή μου, ἀνάστα, τί καθεύδεις»; Τοῦ αειμνήστου Μιχαὴλ Ε. Μιχαηλίδη, Θεολόγου

Τό σάλπισμα τοῦτο, τῆς προσωπικῆς ἔγερσης τῆς ψυχῆς ἀπό τόν ὕπνο, τό ἀπευθύνει στόν ὑπέροχο “Μέγα Κανόνα” ὁ Ἀνδρέας Κρήτης. Καί γιατί; Διότι γνωρίζει ἄριστα τήν ψυχολογία τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος συχνά περιέρχεται σέ ραθυμία καί ἀκηδία καί νυσταγμό τῆς ψυχῆς, καταστάσεις, δηλαδή, ἐπικίνδυνες γιά τήν πνευματική ζωή. Μέ τή ραθυμία, δηλαδή, τή νωθρότητα, χάνει τήν κινητικότητα καί τόν ἐνθουσιασμό. Μέ τήν ἀκηδία, δηλαδή, τήν ἀμέλεια καί τήν ὀλιγωρία, χάνει τήν ἐνεργητικότητά του, καί μέ τό νυσταγμό - τή νύστα, ὅπως λέμε στήν καθομιλούμενη, κοιμᾶται πνευματικά. Ὑποβαθμίζεται ὁ χριστιανικός του ζῆλος. Γιαυτό καί ὁ διάσημος ἐκκλησιαστικός ὑμνογράφος μᾶς ξυπνάει μέ τήν κραυγή τῆς ἀφύπνισης: “Ψυχή μου, ψυχή μου, ἀνάστα, τί καθεύδεις”;
Ὦ, ψυχή μου, γιατί κοιμᾶσαι ἀκόμα; Σήκου ἐπάνω! Ἔχουμε παλαίσματα καί ἀγωνίσματα! Ἔχουμε πόλεμο κατά δαιμόνων. Ὁ Δαβίδ, ὁ μέγας προφήτης καί ποιητής καί βασιλιάς, μέ πόνο τό ἐξομολογεῖται: “Ἐνύσταξεν ἡ ψυχή μου ἀπό ἀκηδίας. Βεβαίωσόν με ἐν τοῖς λόγοις Σου” (Ψαλμ. 118,28). Κατά τήν ἑρμηνεία τοῦ Παν. Τρεμπέλα: “Ἐχαλαρώθη καί κατελήφθη ἀπό νυσταγμόν ἡ ψυχή μου λόγῳ τῆς χαυνώσεως τήν ὁποίαν προκαλεῖ ἡ θλῖψις καί μικροψυχία. Ἐνθάρρυνέ με σύ καί στήριξέ με διά τῶν λόγων σου, ἐνισχύων τήν ἀτονίαν τῆς ψυχῆς μου”. Ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή εἶναι τό πιό ἀποτελεσματικό μέσον γιά τήν καταπολέμηση τῆς ραθυμίας καί τῆς ἀκηδίας. Ὅπως οἱ βιταμίνες ἐνισχύουν τόν ὀργανισμό, ἔτσι καί ἡ προσευχή καί ἡ μελέτη τῆς Γραφῆς. “Ὁ προσευχόμενος νηφόντως καίει τούς δαίμονας”, λέγει ὁ Ἅγιος Ἐφραίμ ὁ Σύρος. Ἐκεῖνος, δηλαδή, πού παραμένει ἄγρυπνος στίς προσευχές του, καίει κυριολεκτικά τούς δαίμονες. Πρέπει νά πολεμήσουμε τή ραθυμία καί τήν ἀκηδία, μέ ὅλες μας τίς δυνάμεις καί μέ ὅλα τά μέσα τῆς Χάριτος”. Μή ραθύμως περί τῆς ἑαυτῶν βουλεύεσθε σωτηρίας”, συστήνει ὁ ἱερός Χρυσόστομος. Ὁ δέ νηπτικός καί ὅσιος Θαλάσσιος ὁ Λίβυος(Ἀφρικανός) λέγει: “Ἀκηδία ἐστίν ὀλιγωρία ψυχῆς. Ὀλιγωρεῖ δέ ψυχή φιληδονίαν νοσοῦσα, καρτερία δέ πόνων ἀπελαύνει ἀκηδίαν”. Ὅταν, βέβαια, λέγει ὅτι ἡ ψυχή ὀλιγωρεῖ “διά φιληδονίαν”, δέν ἐννοεῖ εἰδικά, σ᾽ αὐτή τήν περίπτωση, τά σαρκικά ἁμαρτήματα, ἀλλά γενικά, τήν ἄνετη καί μαλθακή ζωή. Τέλος, νά ἀναφερθεῖ ἡ περίπτωση τῶν τριῶν μαθητῶν τοῦ Κυρίου στόν κῆπο τῆς Γεσθημανῆ. Ἐνῶ θά 'πρεπε ν' ἀγρυπνοῦν, ὅταν Ἐκεῖνος τρεῖς φορές εἶχε προσευχηθεῖ, αὐτοί καί τίς τρεῖς φορές κοιμόντουσαν. Τούς εἶπε τότε ὁ θεῖος Διδάσκαλος: “Γρηγορεῖτε καί προσεύχεσθε, ἵνα μή εἰσέλθητε εἰς πειρασμόν. Τό μέν πνεῦμα πρόθυμον, ἡ δέ σάρξ ἀσθενής” (Ματθ. ΚΣΤ΄ 41). Νά πάρουμε τό δικό μας τό μάθημα. Ὅλοι! Ἄγρυπνοι στίς πνευματικές ἐπάλξεις.