ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Τροπάριον.

Ανειμένων Πόλοιο παμφαών πτυχών, Μύστης ορά προς Πατρός εξικνούμενον, Μένοντε Πνεύμα τω παναχράντω Λόγω, Επελθόν ως πέλειαν αφράστω τρόπω, Δήμοις τε φαίνει, προσδραμείν τω Δεσπότη.

Ερμηνεία.

Εν τω παρόντι Τροπαρίω αναφέρει ο Μελωδός την ρήσιν του Ευαγγελιστού Ματθαίου την λέγουσαν: «Και ιδού ανεώχθησαν αυτώ οι Ουρανοί, και είδεν (ο Ιωάννης) το Πνεύμα του Θεού καταβαίνον ωσεί περιστεράν και ερχόμενον επ΄ αυτόν» (Ματθ. γ: 16) και την του Ιωάννου· «Καγώ δε ουκ ήδειν αυτόν, αλλ΄ ο πέμψας με βαπτίζειν εν ύδατι, εκείνός μοι είπεν· εφ΄ ον αν ίδης το Πνεύμα καταβαίνον, και μένον επ΄ αυτόν, ούτός εστιν ο βαπτίζων εν Πνεύματι Αγίω» (Ιω. α: 33). Ταύτα λοιπόν τα ρητά μελουργήσας ο χαριτώνυμος Ιωάννης, λέγει ότι, όταν ανοίχθησαν αι λαμπρόταται θύραι του Ουρανού, τότε ο Μύστης των τηλικούτων θεαμάτων Πρόδρομος Ιωάννης βλέπει το Πνεύμα το Άγιον το εκ του Πατρός εκπορευόμενον, ότι κατήλθεν εν είδει περιστεράς με τρόπον άρρητον, και έμεινεν εις τον πανάχραντον Λόγον. Και δεν είδε μόνον αυτό, αλλά και εφανέρωσεν εις τους λαούς, ότι επρόσδραμεν εις τον Δεσπότην Χριστόν· «Και εμαρτύρησε, φησίν, ο Ιωάννης λέγων, ότι τεθέαμαι το Πνεύμα καταβαίνον ωσεί περιστεράν εξ Ουρανού, και μένον επ΄ αυτόν» (Ιω. α: 32)· και πάλιν, «Καγώ ουκ ήδειν αυτόν, αλλ΄ ο πέμψας με βαπτίζειν εν ύδατι, εκείνός μοι είπεν· εφ΄ ον αν ίδης το Πνεύμα καταβαίνον και μένον επ΄ αυτόν, ούτός εστιν ο βαπτίζων εν Πνεύματι Αγίω» (αυτόθι 33). Το δε «μένον» ούτως ερμηνεύει ο Χρυσορρήμων: «Ουκ είπε χαριζόμενον αυτώ δώρον εν, αλλά μένον όλον. Είχεν ουν η σάρξ Πνεύμα Άγιον, ου μέρος χαρισμάτων ως ημείς, αλλά πάντα έσχε τα χαρίσματα»· και πάλιν, «Πάντα ηδύνατο, και είχε των χαρισμάτων το πλήρωμα. Αφ΄ ου επληρώθη η σαρξ η δεσποτική πάντων των χαρισμάτων, χρεία ην πάντας ημάς εκείθεν λαμβάνειν εκ μέρους· όθεν ως από δεξαμενής από του Κυριακού σώματος χορηγείται (η χάρις) και Αποστόλοις και Προφήταις. Και ο Παύλος λέγει: εν ω κατώκησε παν το πλήρωμα της Θεότητος σωματικώς (εν τη σαρκί αυτού), παν το πλήρωμα σοφίας, συνέσεως, δυνάμεως, σημείων, πάσης ενεργείας. Λοιπόν από του πληρώματος δανειζόμεθα πάντες» (Λόγος περί του Αγίου Πνεύματος τόμ. στ΄). Σημείωσαι ότι εκ των ανωτέρω λόγων των Ευαγγελιστών, και εκ του Τροπαρίου τούτου του Μελωδού δείκνυται, ότι μόνος ο Ιωάννης είδε το Πνεύμα το Άγιον, όταν κατήλθεν εν είδει περιστεράς, και ουχί όλος ο λαός. Ο Χρυσορρήμων όμως με τον Θεοφύλακτον λέγουσιν, ότι όλοι το είδον, ή οι ευλαβέστεροι· καθώς και οι Προφήται, ο Δανιήλ και ο Ιεζεκιήλ πολλά εν αισθητώ είδει είδον, αλλ΄ όμως ουδείς άλλος εθεώρει αυτά.