ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Τροπάριον.

Ψυχήν ήγνισε, και σώμα καθηγίασε, ναόν ειργάσατο, χωρητικόν με Θεού, σκηνήν θεοκόσμητον, έμψυχον τέμενος, η επέλευσις, του Παναγίου Πνεύματος, και ζωής αγνήν Μητέρα.

Ερμηνεία.

Δια του Τροπαρίου τούτου αποκρίνεται η Θεοτόκος προς τον Άγγελον και λέγει αυτώ· η επέλευσις του Αγίου Πνεύματος, περί του οποίου είπάς μοι, ω Γαβριήλ «Πνεύμα Άγιον επελεύσεται επί σε» (Λουκ. α: 35), αυτή, λέγω, εκαθάρισε μεν την ψυχήν μου από την προπατορικήν αμαρτίαν, ηγίασε δε και το σώμα μου· αυτή με εκατασκεύασεν ένα ναό επιτήδειον δια να χωρέσω τον Θεόν Λόγον· αυτή με εποίησε μίαν άλλην σκηνήν στολισμένην υπό Θεού με όλα τα κάλλη των αρετών και χαρίτων, μάλλον δε και υπερτέραν της Σκηνής εκείνης· εκείνη γαρ ήτον άψυχος, εγώ δε είμαι λογική τε και έμψυχος· και ίνα τελευταίον είπω το πρώτον, αυτή η επέλευσις του Αγίου Πνεύματος ειργάσατο εμέ Μητέρα άχραντον της ζωής: ήτοι του ζωηφόρου Λόγου του Θεού, όστις είναι η ζωή και αυτοζωή, καθώς είπε μόνος: «Εγώ ειμι η οδός και η αλήθεια και η ζωή» (Ιω. ιδ: 6). Είπον δε, ότι το Πνεύμα το Άγιον εκαθάρισε την ψυχήν της Παρθένου από την προπατορικήν αμαρτίαν, καθότι η Θεοτόκος επέκειτο εις την προπατορικήν αμαρτίαν έως εις τον θείον  Ευαγγελισμόν· τότε γαρ ελευθερώθη από αυτήν δια της επελεύσεως του Αγίου Πνεύματος, κατά την δόξαν της Εκκλησίας· όθεν και ο Θεολόγος Γρηγόριος είπε: «Κυηθείς μεν εκ Παρθένου, και ψυχήν και σώμα προκαθαρθείσης τω Πνεύματι» (Λόγος εις την Χριστού Γέννησιν) και ο ίδιος ούτος Ιωάννης λέγει: «Μετά ουν την συγκατάθεσιν της αγίας Παρθένου, Πνεύμα Άγιον επήλθεν επ΄ αυτήν κατά τον του Κυρίου λόγον, ον είπεν ο Άγγελος, καθαίρον αυτήν, και δύναμιν δεκτικήν της του Λόγου Θεότητος παρέχον, άμα δε και γεννητικήν· και τότε επεσκίασεν επ΄ αυτήν η του Θεού του υψίστου ενυπόστατος σοφία και δύναμις, ο Υιός του Θεού, ο τω Πατρί ομοούσιος οιονεί θείος σπόρος» (βιβλίον γ΄ κεφάλαιον μθ΄). Όρα δε, ότι μετά την συγκατάθεσιν της Παρθένου, ήγουν αφ΄ ου αυτή είπεν: «Ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμά σου», τότε επήλθεν εις αυτήν το Πνεύμα το Άγιον, και η του υψίστου δύναμις επεσκίασεν αυτή, και ουχί προτύτερα· όθεν και ο Άγγελος τα λόγια όπου είπε προς την Παρθένον, εις χρόνον μέλλοντα τα είπεν, ήγουν ότι επελεύσεται επί σε, και ότι επισκιάσει σοι, φανερώνων με τούτο ότι, όταν έλεγε ταύτα, δεν είχεν έλθει εις αυτήν το Πνεύμα το Άγιον το του Μυστηρίου τελειωτικόν, ούτε η δύναμις του υψίστου είχεν επισκιάσει Αυτήν. Είρηται δε και εν τη εισαγωγική εκθέσει της Πίστεως υπό Βησσαρίωνος του Μακρή: «Ότε τω Αγγέλω απεκρίνατο η Μαρία «Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμά σου», τότε άνθρωπος ευθέως απηρτισμένος εν πάσι «τοις αυτού μέρεσιν, εγένετο τέλειος» (Σελίδα νε΄). Ώστε μετά την συγκατάθεσιν της Παρθένου και το Πνεύμα το Άγιον επήλθεν αυτή, και το βρέφος ευθύς εξεικονισμένον εγένετο· όθεν ακολούθως και η τούτο βαστάζουσα, Θεού Μήτηρ ήτον. Δια τούτο η Ελισάβετ ούτως αυτήν ανεκήρυξε λέγουσα: «Και πόθεν μοι τούτο, ίνα η Μήτηρ του Κυρίου μου έλθη προς με;» και μ΄ όλον ότι ακόμη δεν είχε γεννήσει τον Κύριον.