Νυν κακοπαθήσωμεν ως στρατιώται Χριστού -- του αείμνηστου Στεργίου Σάκκου Ομ. Καθηγητού ΑΠΘ

Ηχεί δυσάρεστα στ΄ αυτιά μας ο λόγος περί στρατού και πολέμου σε μια εποχή που – το αντιλαμβανόμαστε όλοι – η ειρήνη είναι επικίνδυνα εύθραυστη και εναγώνιοι οι λαοί προσπαθούν με κάθε τρόπο να την διατηρήσουν. Υπάρχει, ωστόσο, ένας πόλεμος, που εξασφαλίζει την πραγματική ειρήνη. Δεν έχει σχέση με τους στρατούς και τα όπλα αυτού του κόσμου. Είναι πόλεμος απόλεμος, πνευματικός, αόρατος. Κι είμαστε επιστρατευμένοι σ΄ αυτόν όλοι όσοι ανήκουμε στην Εκκλησία του Χριστού, η οποία εδώ στη γη ονομάζεται στρατευομένη Εκκλησία. Όλοι οι χριστιανοί, κλήρος και λαός, μεγάλοι και μικροί, άνδρες και γυναίκες, από την ώρα που βγήκαμε από την κολυμβήθρα πολιτογραφημένοι στην βασιλεία του Θεού κι ενταγμένοι στη δική Του οικογένεια, μέχρι την ύστερη στιγμή της ζωής μας είμαστε στρατιώτες, στρατευμένοι στην καλή στρατεία της Εκκλησίας. Ιδιαίτερα, όμως, στην περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής καλούμαστε να εντείνουμε τον αγώνα, ως μία προετοιμασία, για τη συμπόρευσή μας με τον Κύριο στο Πάθος του Γολγοθά και στη Δόξα της Αναστάσεως.

Ποιοι είναι οι αντίπαλοι με τους οποίους καλείται να συγκρουσθή ο αγωνιστής του Χριστού; Τους επισημαίνει ο απόστολος Παύλος, πολύπειρος στρατηγός του καλού αγώνα. «Ουκ έστιν ημίν η πάλη προς αίμα και σάρκα, αλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας, προς τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου, προς τα πνευματικά της πονηρίας» (Εφ. 6: 12). Πιο συγκεκριμένα ο κύριος αντίπαλος του πιστού, που με μύριους τρόπους και τεχνάσματα προσπαθεί να του κλείσει το δρόμο, για τη σωτηρία είναι ένα θηρίο τρικέφαλο, μία σατανική τριάδα: Η σάρκα, με τις εγωκεντρικές και ιδιοτελείς απαιτήσεις της· ο κόσμος, με την αντίχριστη νοοτροπία του και ο αιώνιος εχθρός της σωτηρίας μας, ο σατανάς, που εμπνέει και πυροδοτεί τους δύο προηγουμένους. Γνωρίζει τις διαθέσεις και την δύναμη των τριών αυτών εχθρών ο Κύριος, γι΄ αυτό ανακοινώνοντας στους μαθητές τα δίδακτρα, που απαιτεί, για να τους κρατήσει κοντά του διαγγέλλει· «όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού, και ακολουθείτω μοι» (Μάρ. 8: 34). Οι άγιοι απόστολοι, αλλά και όλοι όσοι ανά τους αιώνες επιθυμούμε να μαθητεύσουμε στο Χριστό, θα έχουμε την συνείδηση του εθελοντή στρατιώτη. Για να αρέσουμε στον στρατολόγο Κύριό μας θ΄ αποταχθούμε τη σάρκα, θα περιφρονήσουμε τον κόσμο, θα μισήσουμε τον σατανά. Πως; Στην ιδιοτέλεια και φιλαυτία της σάρκας συμβουλεύει ο Κύριος ν΄ αντιτάξουμε την αυταπάρνηση, την αντίσταση προς τα πάθη και τις αντίθεες επιθυμίες μας· την ελεύθερη παράδοση του εαυτού μας στο θέλημα του Θεού. Στην αντίθεη και μικρόψυχη νοοτροπία του κόσμου, που μας απειλεί με μύρια φόβητρα και μας πολιορκεί με αμέτρητα θέλγητρα, συνιστά την άρση του σταυρού. Να γίνουμε εκούσιοι σταυροφόροι, δηλαδή, να είμαστε αποφασισμένοι, για κάθε θυσία, ακόμη και για το μαρτύριο. Το τρίτο και βασικότερο όπλο, που καταλύει την δύναμη του σατανά, είναι η συνοδοιπορία με τον Ιησού. Ό,τι κάνουμε να συνδέεται άμεσα με τον Χριστό, να ξεκινάει και να καταλήγει σ΄ Αυτόν, να γίνεται με τον Χριστό και για τον Χριστό. Να είναι ο αγώνας μας χριστοκεντρικός και η ζωή μας μίμηση Χριστού. Εμβαθύνοντας στην μελέτη του πνευματικού αγώνα και αναλύοντας τις κοσμικές και σατανικές δυνάμεις, που μας αντιστρατεύονται ο άγιος ευαγγελιστής Ιωάννης, αποκαλύπτει μία δεύτερη τριάδα εχθρών. Είναι οι τρεις εράστριες: Φιληδονία, φιλαργυρία, φιλοδοξία (Α΄ Ιω. 2: 16), που προσπαθούν να περιπλέξουν στα δολερά πλοκάμια τους τον πνευματικό αγωνιστή. Η φιληδονία τον πολιορκεί με τις ηδονές ζητώντας να τον απομακρύνει από την σωτηρία. Η φιλαργυρία διαφθείρει και διαστρέφει την πίστη στον Θεό, και τον καταβαραθρώνει στην ειδωλολατρία. Η Τρίτη εράστρια, η φιλοδοξία, υποκαθιστά μέσα του την αιώνια δόξα του Θεού. Φαίνεται πολύ δυναμική και ισχυρή η επίδραση που ασκούν στις μέρες μας οι τρεις εράστριες. Ο άκρατος εγωκεντρισμός και ο ευδαιμονισμός, με την αχαλίνωτη πρόσβαση σε κάθε ηδονή, το κυνήγι του πλούτου και η πλαστική ευτυχία της κατανάλωσης, αλλά και η αποθέωση της τεχνολογίας με τα καταπληκτικά επιτεύγματα, που τροφοδοτούν την σατανική έπαρση και την «ύβριν» (=αλαζονεία) του σύγχρονου ανθρώπου, προσπαθούν να μας αλλοτριώσουν από το θέλημα του Θεού. Να μας απαγκιστρώσουν από τη νοοτροπία του ευαγγελίου. Έχουμε τη γενναιοφροσύνη να βγούμε από τον κλοιό των συμφερόντων της σάρκας, να εξουδετερώσουμε την υστεροβουλία και να πούμε μ΄ εμπιστοσύνη στον Κύριο «γεννηθήτω το θέλημά σου»; Διαθέτουμε τη δύναμη να ενστερνισθούμε το ηρωϊκό σύνθημα των πρώτων χριστιανών, «παρελθέτω κόσμος και ελθέτω χάρις»; Μπορούμε να αποκρούσουμε τις προτάσεις του πονηρού επαναλαμβάνοντας το «ύπαγε οπίσω μου σατανά»; (Ματθ. 4: 10). Εδώ βρίσκεται η λεβεντιά και ο ηρωϊσμός του χριστιανού στρατιώτη, που έμαθε ν΄ αντιστέκεται στον διάβολο, ο οποίος «ως λέων ωρυόμενος» ζητά να τον καταπιεί (Α΄ Πέτρ. 5: 8) και να προσεγγίζει τον Θεό (Ιωάν. 4: 7). Κοντά στους παραπάνω εχθρούς της πνευματικής ζωής οι άγιοι πατέρες, πεπειραμένοι μαχητές και αφοσιωμένοι στρατιώτες του Χριστού, προσθέτουν ακόμη μια εχθρική τριάδα, αθέατη στους πολλούς. Είναι οι τρεις γίγαντες, όπως τους χαρακτηρίζει ο άγιος Μάρκος ο ασκητής, μαθητής του αγίου Χρυσοστόμου. Η άγνοια, που σκοτίζει το νου, ώστε να μη γνωρίζει τα θεία πράγματα, η λήθη, που τον αποκοιμίζει, ώστε να ξεχνά αυτά που γνωρίζει και η αμέλεια, που τον αποχαυνώνει, ώστε να αμελεί και να μη πράττει αυτά που γνωρίζει και θυμάται. Τι θ΄ αντιτάξει στους τρεις αυτούς σκληρούς γίγαντες ο μαχητής του Χριστού; Μελέτη της αγίας Γραφής, εντρύφηση στους βίους των αγίων και σε πνευματικά βιβλία, για να αποσοβήσει την άγνοια. Προσευχή πολλή, αδιάλειπτη μνήμη Θεού, αλλά και μνήμη θανάτου, για να καταβάλει τη λήθη. Νηστεία, αγρυπνία και μυστηριακή ζωή. Φιλανθρωπική και ιεραποστολική δραστηριότητα, για να αντιμετωπίσει την αμέλεια. Η ιστορία της Εκκλησίας μας έχει να επιδείξει στρατειά ολόκληρη αγωνιστών του καλού αγώνα: απόστολοι, μάρτυρες, άγιοι, παρθένοι, όσιοι, ασκητές… Πρωτοπόρος, εμπνευστής και οδηγός της ηρωϊκής αυτής χορείας είναι ο ίδιος ο Κύριός μας, που από τη φάτνη της Βηθλεέμ μέχρι την κορυφή του Γολγοθά πολέμησε σκληρά, για να συντρίψει τον σατανά και τις σκοτεινές δυνάμεις, να αναγεννήσει τον άνθρωπο και να αναμορφώσει την κοινωνία στερεώνοντας τη βασιλεία του Θεού στη γη. Επιγραμματικά αποδίδει την επί γης πορεία του ο μαθητής της αγάπης, ο ευαγγελιστής Ιωάννης στην Αποκάλυψι· «εξήλθε νικών και ίνα νικήση» (Απ. 6: 2). Τη νίκη του κληροδοτεί ο Κύριος στην Εκκλησία. Αλλά προηγείται ο αγώνας, για να φθάσουμε στη νίκη. Δεν μπορεί να αλλάξει ο κόσμος γύρω και μέσα μας, αν δεν γκρεμισθούν τα κάστρα του διαβόλου, αν δεν ξεριζωθούν τα αγκάθια και τα άκαρπα δένδρα, ώστε να περάσει το υνί του Θεού, που θα οργώσει, θα καλλιεργήσει, για να ΄ρθει η πνευματική καρποφορία. Μ΄ αυτό το φρόνημα καλείται ο κάθε πιστός να ανταποκριθεί στο πολεμικό προσκλητήριο της Εκκλησίας. «Νυν κακοπαθήσωμεν ως στρατιώται του Χριστού· όσον γαρ όσον ο καιρός παρέρχεται, οι στέφανοι πλέκονται των αγωνιζομένων…», παροτρύνει ο ποιητής ενός από τους εκφραστικότατους ύμνους του Τριωδίου. Να βγούμε από την ιδιοτέλεια, την άνεση, το βόλευμά μας, και να ριχθούμε στην περιπέτεια του Χριστού· να αγωνισθούμε ενάντια στις σκοτεινές δυνάμεις, για να φτάσουμε στη νίκη και στη δόξα. Κι είναι βέβαιο ότι θα νικήσει, όποιος «εξέλθει». Σ΄ αυτήν ακριβώς την έξοδο μας καλεί και μας παροτρύνει το όλο πρόγραμμα της περιόδου της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και μακάρι να μας αξιώσει ο Κύριος να το ακολουθήσουμε αξιοποιώντας τα όπλα του πνευματικού μας αγώνα.