Παληό και Νέο ημερολόγιο -- Του αειμνήστου Αθανασίου Σακαρέλλου, Θεολόγου

18. Χρυσ. Παπαδόπουλος, πρώτος μασόνος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών

 1. Tο 1922, με πρωτοβουλία της Πολιτείας συγκροτήθηκε Επιτροπή για να μελετήσει την δυνατότητα αποδοχής του Νέου ημερολογίου και από την Εκκλησία της Ελλάδος.

α. Η Επιτροπή αυτή στην οποία μετείχε και ο τότε αρχιμανδρίτης, μετέπειτα Μητροπολίτης Αθηνών, Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «..η Εκκλησία της Ελλάδος, ως και αι λοιπαί Ορθόδοξοι Εκκλησίαι, αν και ανεξάρτητοι εσωτερικώς, είναι όμως στενώς συνδεδεμέναι προς αλλήλας και ηνωμέναι δια της αρχής της πνευματικής ενότητος της Εκκλησίας, αποτελούσαι μίαν και μόνην, την Ορθόδοξον Εκκλησίαν, και συνεπώς ουδεμίας τούτων δύναται να χωρισθή των λοιπών και αποδεχθή νέον ημερολόγιον, χωρίς να καταστή σχισματική απέναντι των άλλων».

β. Μετά την εκθρόνιση για δεύτερη φορά του Μητροπολίτη Αθηνών Θεοκλήτου, πενταμελής Αριστίνδην Σύνοδος στις 23 Φεβρουαρίου 1923 κατάρτισε τριπρόσωπο για την εκλογή νέου Μητροπολίτη Αθηνών, στο οποίο συμπεριελήφθη με τρεις ψήφους και ο αρχιμ. Χρυσόστομος Παπαδόπουλος , καθηγητής Πανεπιστημίου. Μειοψήφησαν δύο αρχιερείς, ο Δημητριάδος Γερμανός και ο Θεσσαλιώτιδος Ευθύμιος διότι είχε διατυπωθεί εναντίον του κατηγορία για αίρεση και είχε εκδιωχθεί μαζί με τον Μελέτιο Μεταξάκη από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Δαμιανό. Ακολούθως, η Επαναστατική Κυβέρνηση Πλαστήρα - Γονατά πρόκρινε ως Μητροπολίτη Αθηνών τον εκλεκτόν της Χρυσόστομο Παπαδόπουλο, την δε επομένη 10 Μαρτίου 1923 οι τρεις Συνοδικοί ( Τρίκκης Πολύκαρπος, Ναυπακτίας Αμβρόσιος και Σύρου Αθανάσιος) τον χειροτόνησαν Μητροπολίτη Αθηνών. Στη χειροτονία δεν παρέστη κανένας άλλος επίσκοπος! Παρέστη μόνο ο Λατίνος επίσκοπος Louis Petit και ο αγγλικανός Wiyram! 

γ. Δεν πέρασε ένας μήνας από την εκλογή του ως Μητροπολίτη Αθηνών, και ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος συγκάλεσε την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος στις 16 Απριλίου1923 . Στη προσφώνησή του κατά την πρώτη συνεδρίασή της ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος έθεσε θέμα αλλαγής του Παλαιού ημερολογίου, με τη προσθήκη σ’ αυτό 13 ημερών. Αγνόησε τις προηγούμενες δεσμεύσεις ότι για οποιαδήποτε αλλαγή του ημερολογίου, έπρεπε να προηγηθεί η ομόφωνη συμφωνία όλων των Ορθοδόξων Εκκλησιών. Η Σύνοδος της Ιεραρχίας ομόφωνα απεφάσισε να προσθέσει στο Παληό ημερολόγιο 13 μέρες, χωρίς να μεταβάλλει το Πασχάλιο και το εορτολόγιο. Η απόφαση όμως της Ιεραρχίας έλεγε ακόμη, πως αν το Πανορθόδοξο συνέδριο, που θα γίνονταν στην Κωνσταντινούπολη, πάρει άλλη απόφαση για το Πασχάλιο, που θα είναι σύμφωνη με την σχετική απόφαση της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου, τη παράδοση και τους Κανόνες, την αποδέχεται εκ των προτέρων! Η ευθύνη της αποφάσεως αυτής της αλλαγής του ημερολογίου δεν βαρύνει μόνο τον Χρυσόστομο Παπαδόπουλο. Βαρύνει όλους τους Ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδος. Κανένας δεν τόλμησε να ορθώσει το ανάστημά του και να διαφωνήσει. Ποιος θα τολμούσε άλλωστε να διαφωνήσει, όταν ήξερε ότι πίσω απ’ την αλλαγή ήταν η επαναστατική Κυβέρνηση του Πλαστήρα! «Εφοβούντο γαρ»! Αλλά, ούτε και ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος τόλμησε να την εφαρμόσει αμέσως. Εφοβείτο και αυτός τις αντιδράσεις του λαού. Την εφάρμοσε ύστερα από ένα χρόνο.

δ. Για να πετύχει την αλλαγή του Παλαιού Ημερολογίου, λέγει ο αρχιμ. Θεόκλητος Στράγκας, ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος: «εχρησιμοποίησε το ψεύδος και την απάτη, προκειμένου να παραπλανήση τους λοιπούς αρχιερείς και να επιβάλη την αλλαγή του Ημερολογίου»! 133 Στη Σύνοδο της Ε΄ Ιεραρχίας (24.12.1923 – 2.1.1924) ζητήθηκαν τα έγγραφα των απαντήσεων των Πατριαρχείων, αλλά δεν ανακοινώθηκαν. Αργότερα είπε ότι δεν υπήρχαν.  Μετά είπε, ότι ήταν γνωστές οι γνώμες των Πατριαρχών. Στη συνέχεια ομολόγησε ότι υπήρχε σοβαρή αντίρρηση από τις άλλες Εκκλησίες. 

ε. Ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος σε επιστολή του προς τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ζ΄, στις 3 Ιανουαρίου 1924, έγραφε: «Λυπηρόν, ότι οι λοιποί Πατριάρχαι της Ανατολής ουδαμώς απεδέχθησαν την μεταβολήν του Ημερολογίου». Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Φώτιος στις 14 Αυγούστου 1923 εξέφρασε την αντίθεσή του για την αλλαγή του ημερολογίου χωρίς απόφαση Οικουμενικής Συνόδου. Την ίδια άποψη υποστήριξαν και τα Πατριαρχεία Αντιοχείας και Ιεροσολύμων, όπως και η Εκκλησία της Κύπρου. Κατ’ ουσία, η μόνη Εκκλησία που ήταν υπέρ της αλλαγής του ημερολογίου, εκτός του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, ήταν το Πατριαρχείο Ρουμανίας.

2. Στις 24 Δεκεμβρίου 1923 συγκλήθηκε εκ νέου η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος. Μεταξύ άλλων θεμάτων συζητήθηκε και πάλι το ημερολογιακό, περί του οποίου ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος είπε : «…Εν τη Δύσει ο πάπας Γρηγόριος κατά τον 16 ον αιώνα αφήρεσε ημέρας τινάς και εισήγαγε το φερώνυμον Ημερολόγιον. Έχω την πεποίθησιν, ότι αν από κοινού εγίνετο η μεταβολή, θα εγίνετο ασφαλώς δεκτή…» . Στη συνέχεια ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος εξέθεσε στην Ιεραρχία τη στάση των Πατριαρχών στο θέμα του ημερολογίου. Η Ιεραρχία ομόφωνα «απεφάσισε, όπως αφομοιώση το εκκλησιαστικό ημερολόγιον προς το πολιτικόν», υπό το όρο να συμφωνήσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο και γίνει συνεννόηση με τα άλλα Πατριαρχεία και Αυτοκέφαλες Εκκλησίες. Ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, αφού κατάργησε τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο, με το νέο Καταστατικό Χάρτη, και χωρίς φυσικά καμιά διαμαρτυρία του Πατριαρχείου για την παραβίαση του Πατριαρχικού και Συνοδικού Τόμου του 1850, στις 3 Μαρτίου 1924 έστειλε Εγκύκλιο στους Ιεράρχες με την οποία τους ανακοίνωνε την αλλαγή του ημερολογίου και ότι η 10 η Μαρτίου, θα ονομασθεί 23 η Μαρτίου. Για την αλλαγή αυτή του ημερολογίου ο Χρυσόστομος είχε εξασφαλίσει την συγκατάθεση του Πατριαρχείου, το οποίο στις 25 Φεβρουαρίου 1923 ανακοίνωσε ότι αλλάζει και αυτό το Παληό Ημερολόγιο, όπως είχε αποφασίσει το λεγόμενο «Πανορθόδοξο Συνέδριο», που είχε γίνει στη Κωνσταντινούπολη το Μάιο του 1923. Έτσι έγινε η αλλαγή του ημερολογίου από τον Χρυσόστομο Παπαδόπουλο και την περί αυτόν εκπεσούσα από την Ορθοδοξία Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος, τις συνέπειες της οποίας θα εξετάσουμε πιο κάτω.