ΤΟ ΘΕΤΙΚΟΝ ΒΗΜΑ -- του αειμνήστου Στεργίου Σάκκου, Ομ. Καθηγητού Α.Π.Θ.

Στενά καί ξεχωριστά δεμένος ὁ Ὀκτώβριος μέ τήν σύγχρονη ἱστορία τῆς πατρίδος μας στρέφει την σκέψη μας στό ἔπος τοῦ '40. Ἔγραψαν τότε οἱ Ἕλληνες τήν πιο ἡρωϊκή σελίδα τῆς νεώτερης ἱστορίας τους ἐπιβεβαιώνοντας την ἐθνική τους ταυτότητα ὡς ἄξιοι ἀπόγονοι ἡρωικῶν προγόνων. Πραγματοποίησαν τό θαῦμα πού συγκλόνισε τόν κόσμο κι ἔκανε φίλους καί ἐχθρούς νά ὑποκλιθοῦν σεβαστικά μπρός στήν λεβεντιά καί γενναιότητα τῶν Ἑλλήνων, ὅλων τῶν Ἑλλήνων ἀνεξάρτητα ἀπό κοινωνική θέση, ἐπάγγελμα, μόρφωση, ἡλικία ἤ ὅποια ἄλλη ἰδιότητα. Διότι σ' ἐκείνη τήν μεγάλη ὥρα, ὁ κάθε πατριώτης, ἀπό τον πρωθυπουργό μέχρι τόν ἀνώνυμο μεροκαματιάρη, συνειδητοποίησε τό μερίδιο τῆς εὐθύνης του για τήν λευτεριά τῆς πατρίδος κι ἐκπλήρωσε τό χρέος του. Ὅσοι ψηλαφήσαμε ἐκεῖνο το θαῦμα, ἀλλά καί οἱ νεώτεροι και μάλιστα ἡ νέα γενιά ἀξίζει νά σταθοῦμε μέ προσοχή καί νά ἀντλήσουμε πολύτιμα μαθήματα ἀπό τήν ἱστορία τοῦ '40.
Ἰδιαίτερα σήμερα, μέσα στά ἐξαιρετικά σοβαρά προβλήματα πού μᾶς κυκλώνουν και ἀπειλοῦν νά καταρρακώσουν την ἐθνική ἀξιοπρέπεια καί τήν ἴδια την ὑπόστασή μας ὡς χώρας, εἶναι συμφέρον νά μιμηθοῦμε τόν πατριωτισμό καί τήν ὁμοψυχία τῆς γενιᾶς τοῦ '40. Καί ἐννοῶ τήν ὁμοψυχία ὄχι σέ ἐπίπεδο πολιτικό ἤ οἰκονομικό, γιά τά ὁποῖα συνήθως γίνεται λόγος χωρίς νά πείθει ἡ καθαρότητα τῶν προθέσεων. Ἐννοῶ τήν ὁμοψυχία σέ ἐπίπεδο πνευματικό, δηλαδή νά ἀνανήψουμε πνευματικά ὅλοι οἱ Ἕλληνες, ἄρχοντες καί λαός. Νά ξαναβροῦμε την πνευματική ἐλευθερία πού μᾶς στέρησε ἡ μοιραία καί ἄβουλη παράδοση στό σκοτάδι τῆς πλάνης, ὁ ἐγκλωβισμός στίς παγίδες τοῦ κακοῦ!

Ἀκούω ἤδη, φίλε ἀναγνώστη, τήν ἔνστασή σου: «Μά ποιά σχέση ἔχει ἡ ἐθνική μας κατάσταση μέ τά πνευματικά»; Μή βιάζεσαι νά χαμογελάσεις εἰρωνικά καί νά προσπεράσεις τήν σελίδα ἀδιάφορα.

Σκέψου, σέ παρακαλῶ, ὑπάρχει τάχα σοβαρός ἄνθρωπος πού δέν ἀντιλαμβάνεται ὅτι ἡ σύγχρονη ἑλληνική κοινωνία ἔχει ἐπικίνδυνα διαβρωθεῖ καί ἀλλοιωθεῖ ἠθικά και πνευματικά; Νομίζω ὅτι κατά τίς τελευταῖες δεκαετίες οἱ Νεοέλληνες ἐλεύθεροι -δόξα τῷ Θεῷ- ἐθνικά, σάν νά μεθύσαμε ἀπό αὐτή τήν ἐλευθερία καί κραιπαλούσαμε ἀσύδοτα κι ἀσχημονούσαμε ἀσύστολα πληγώνοντας θανάσιμα μέ τά ἴδια μας τά χέρια τήν πνευματική μας ἐλευθερία καί στραγγαλίζοντας μαζοχιστικά τήν ἑλληνορθόδοξη παράδοσή μας. ῎Ισως ἐπειδή χωρίς δικό μας κόπο βρεθήκαμε κάτοχοι πολύτιμης πνευματικῆς κληρονομιᾶς, ξυπαστήκαμε, περιφρονήσαμε καί παραφρονήσαμε. Τί ἄλλο νά σκεφθεῖ κανείς, ὅταν ἐδῶ καί χρόνια ἐκποιοῦμε ἀπερίσκεπτα τά πνευματικά τιμαλφῆ καί μέ τέτοια ἐπιπολαιότητα πετοῦμε ἀπό πάνω μας τῆς ἀρετῆς τό ντύμα, ὥστε κινδυνεύουμε νά μείνουμε γυμνοί καί ἔρημοι ἀπό τόν πνευματικό μας πλοῦτο; Παραδινόμαστε ἑκούσια στά πνευματικά δεσμά κι ἄν δέν ἀλλάξουμε τακτική, δέν θά ἔχει πολλή ζωή ἡ ἐθνική μας ἐλευθερία. Ἀπορροφημένοι ἀπό τήν χαύνωση τοῦ εὐδαιμονισμοῦ κι ἄβουλοι μέσα στήν μέθη τοῦ καταναλωτισμοῦ ξεπουλοῦμε τίς ἀξίες, πλήν μιᾶς, τοῦ χρήματος. Γιά ἕνα πράγμα εἶναι πρόθυμοι νά ἀγωνισθοῦν οἱ περισσότεροι, μικροί καί μεγάλοι: γιά τήν διεκδίκηση τῶν δικαιωμάτων τους, γιά τήν ἀδιατάρακτη βολή καί τήν ἄνεσή τους. Οἱ ἄρχοντες, θεσμικοί φύλακες καί προστάτες -ὑποτίθεται- τῆς χώρας, ἔγιναν οἱ δολιοφθορεῖς της, συνεταῖροι κλεπτῶν καί κακοποιῶν (Ἠσ 1,23). Ἀφοῦ κατασπατάλησαν ἀσυλλόγιστα τό δημόσιο χρῆμα καί διασπάθισαν ἀσυνείδητα τά δανεικά, ἀδιάντροπα ὁμολογοῦν ὅτι «μαζί τά φάγαμε» καί ἀδίστακτα «παζαρεύουν» τόν ἱερό αὐτό τόπο, τόν ποτισμένο μέ ἱδρῶτα, δάκρυα καί αἵματα. Ἄπληστα προσπαθοῦν νά κρατήσουν ἀμείωτο τό δικό τους παχυλό εἰσόδημα, τήν ὥρα πού χαρατσώνουν σκληρά τόν λαό μέ τίς ἄμετρες φορολογίες καί τίς αἱματηρές περικοπές. Καί ὁ λαός, μαθημένος ἐδῶ καί χρόνια στήν καλοπέραση, τρέμει στήν ἰδέα τῆς φτώχειας καί μέ δικαιολογημένη ἀγανάκτηση καταφέρεται ἐναντίον ὅλων. Μέσα σ' αὐτό τό γενικό κλῖμα, φυσικό εἶναι οἱ ἔννοιες τῆς γενναιότητος, τῆς ἀλληλεγγύης, τῆς ὑπέρβασης τοῦ προσωπικοῦ συμφέροντος, νά παραμένουν ἄγνωστες καί μᾶλλον ἀνεπιθύμητες στούς πολλούς. Ποῦ νά μείνει περιθώριο καί χῶρος στά ἐνδιαφέροντά μας καί γι᾽ αὐτή τήν ἔρμη τήν πατρίδα, γιά τά συμφέροντα καί τήν δόξα της ἤ ἔστω τήν στοιχειώδη ἀξιοπρέπειά της; «Ἀγρίεψε τό γένος μας», θά ἔλεγε καί πάλι ὁ Πατροκοσμᾶς. Ἐκεῖνος συνειδητοποιώντας τήν πνευματική ὑποδούλωση πού συνόδευε τήν ἐθνική σκλαβιά τῶν τουρκοκρατούμενων Ἑλλήνων μόχθησε γιά νά ξυπνήσει τίς κοιμισμένες συνειδήσεις τους. Τό πρόγραμμά του ἦταν  νά ἀναστηθοῦν πνευματικά οἱ Ἕλληνες, γιά νά κερδίσουν ἔπειτα καί τήν ἐθνική ἐλευθερία τους. Διότι εἶναι γεγονός ὅτι ἡ πνευματική ἐλευθερία ἀποτελεῖ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιά τήν ἀπόκτηση καί τήν διατήρηση τῆς ἐθνικῆς ἐλευθερίας.

Σ' αὐτή τήν πνευματική ἐλευθερία τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ μᾶς καλεῖ ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, ἡ χορηγός καί ἀγωγός τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, ἡ χειραγωγός στήν βασιλεία τοῦ ἐλευθερωτῆ καί σωτήρα μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Κι εἶναι ἀκριβῶς ὁ μήνας αὐτός, ὁ Ὀκτώβριος, ὅπου μέ τήν παραβολή τοῦ καλοῦ σποριᾶ ἀνανεώνει ἡ Ἐκκλησία τήν κατηχητική της διακονία. Καλεῖ τά παιδιά της νά ξεδιψάσουν την πνευματική τους δίψα στά νάματα τοῦ θείου λόγου. Νά μαθητεύσουν στό φῶς τῆς ἀποκαλυμμένης ἀλήθειας, στήν «ἅπαξ παραδοθεῖσαν τοῖς ἁγίοις πίστιν» (Ἰδ 3), να ἀσκοῦνται στήν ἐφαρμογή τῆς «ἁγίας ἐντολῆς» (Β΄ Πέ 2, 21), ὥστε νά παραμένουν σταθερά καί ἀσάλευτα στήν «παροῦσαν ἀλήθειαν» (Β΄ Πέ 1,12) καί μέ ἐπίγνωση να προσέρχονται στόν ἁγιασμό τῶν ἱερῶν μυστηρίων της. Μικροί και μεγάλοι, μαθητές καί φοιτητές και ἐργαζόμενοι, μάχιμοι καί συνταξιοῦχοι, φτωχοί καί πλούσιοι, ὅλοι καλούμαστε νά δεχθοῦμε ὡς γῆ ἀγαθή τήν πνευματική σπορά τῆς Ἐκκλησίας. Νά πλαισιώσουμε το ἔργο πού μέ πιστότητα καί φόβο Θεοῦ ἐπιτελοῦν οἱ ἐνορίες καί οἱ ἱεραποστολικές ἀδελφότητες στις περισσότερες Μητροπόλεις τῆς χώρας μας. Τί εὐλογία νά ἀνταποκριθοῦμε ὅλοι ὁμόψυχα, νά προσεγγίσουμε καί νά ἀξιοποιήσουμε τήν σωτήρια χάρη πού ὁ Χριστός μᾶς χαρίζει! Εἶναι ἕνα θετικό βῆμα γιά τήν ἀνάνηψη τῶν συνειδήσεων καί τήν ἀνόρθωση τοῦ τόπου μας.

Ἡ ἀδιαφορία καί ἄρνηση στο προσκλητήριο τῆς Ἐκκλησίας θα ἔχει συνέπειες ὀλέθριες, μέ ἀντίκτυπο μάλιστα στήν αἰωνιότητα. Ἄν χαθεῖ ὁ ἥλιος, ἄν λείψει τό ὀξυγόνο, ἄν ἡ οἰκολογική καταστροφή, πού τόσο ἀπασχολεῖ τούς οἰκολόγους, μᾶς ὁδηγήσει σέ ἀδιέξοδα, ἄν σφίξει ἀκόμη περισσότερο ὁ βραχνάς τοῦ μνημονίου, ἄν ἀπάνθρωπα μᾶς ἀντιμετωπίζουν οἱ δανειστές μας καί μᾶς προδίδουν οἱ πολιτικοί μας, ἄν ἡ διαγραφόμενη στόν ὁρίζοντα οἰκονομική κατάρρευση μᾶς καταβαραθρώσει, εἶναι σίγουρα κακά καί συμφορές ὅλα αὐτά, ἀλλά προσωρινά εἶναι, δεν ἔχουν ἰσχύ αἰώνια. Ἡ αἰώνια καταστροφή, ἐκείνη πού συνδέεται με τόν αἰώνιο ὄλεθρο, εἶναι νά χάσουμε «τό πακέτο» τῆς θείας χάριτος, νά ἀδιαφορήσουμε καί νά μη ἀνταποκριθοῦμε στό κάλεσμα τοῦ Θεοῦ, πού μᾶς βγάζει ἀπό τον πνευματικό λήθαργο. Ἄς ἀρχίσουμε ἀπό σήμερα, ἀπό αὐτή τήν στιγμή, χωρίς καμία καθυστέρηση, χωρίς ἀναβολή. «Ἰδού νῦν καιρός εὐπρόσδεκτος, ἰδού νῦν ἡμέρα σωτηρίας» (Β΄ Κορ. 6,2)!