ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Τροπάριον.

Ος ην εν αρχή, προς Θεόν Θεός Λόγος, Νυνί κρατύνει μη σθένουσαν την πάλαι, Ιδών φυλάξαι, την καθ΄ ημάς ουσίαν, Καθείς εαυτόν, Δευτέρα κοινωνία, Αύθις προφαίνων, των παθών ελευθέραν.

Ερμηνεία.

Η αρχή και το τέλος του παρόντος Τροπαρίου θεολογία εστίν· από γαρ τους δύο Θεολόγους ερανίζεται αυτό ο Ιερός Μελωδός· και την μεν αρχήν ερανίσθη από τον πρώτον Θεολόγον και Υιόν της βροντής Ιωάννην, το δε τέλος, από τον δεύτερον Θεολόγον τον σοφώτατον Πατέρα Γρηγόριον· ο μεν γαρ Ιωάννης ούτω βροντά: «Εν αρχή ην ο Λόγος, και ο Λόγος ην προς τον Θεόν, και Θεός ην ο Λόγος» (Ιω. α: 1)· ο δε μέγας Γρηγόριος φιλοσοφεί ούτω: «Δευτέραν κοινωνεί (ο Υιός) κοινωνίαν, πολύ της προτέρας παραδοξοτέραν, όσω τότε μεν μετέδωσε του κρείττονος· νυν δε μεταλαμβάνει του χείρονος» (Λόγος εις την Χριστού Γέννησιν).  Ταύτα λοιπόν τα δύο ρητά ερανισθείς ο Ασματογράφος λέγει: ο Θεός Λόγος, όστις ήτον εν αρχή: ήτοι αεί και προ πάντων των αιώνων, ενωμένος με τον Θεόν και Πατέρα, ως ομοούσιος αυτώ· και ομόδοξος (συναϊδιος γαρ εστι και συνάναρχος κατά Χρόνον η Αγία Τριάς· άμα γαρ Πατήρ, και άμα Υιός, και άμα Πνεύμα Άγιον) εκοινώνησεν εις ημάς εν τη δημιουργία την προτέραν κοινωνίαν: ήτοι μετέδωκεν εις ημάς το κρείττον: τουτέστι την ψυχήν, η οποία είναι κατ΄ εικόνα Θεού δια του δημιουργικού της ψυχής εμφυσήματος αυτού, του πρώτου εκείνου και ζωτικού. Βλέπων δε την ανθρωπίνην φύσιν, ότι δεν εδύνετο να φυλάξη ακεραίαν και καθαράν την προτέραν εκείνην κοινωνίαν και το κατ΄ εικόνα, τι κάμνει; Έκλινε τους Ουρανούς, και καταβιβάσας τον εαυτόν Του, ενώθη καθ΄ υπόστασιν ημίν τοις ανθρώποις με μίαν δευτέραν κοινωνίαν, κατά την οποίαν μετέλαβε το χείρον: ήτοι το ιδικόν μας σώμα. Και ούτω κρατύνει τώρα και δυναμώνει την παλαιόθεν ασθενήσασαν φύσιν ημών, και μη δυνηθείσαν φυλάξαι το θείον αξίωμα· και πάλιν αποδεικνύει αυτήν ελευθέραν από τα πάθη, καθώς ήτον και πρότερον.