ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Τροπάριον.

 

Ψυχής τελών έμφρονος, και λόγω τιμώμενος, αψύχων ευλαβούμαι· ει γαρ βαπτίσω σε, κατήγορόν μοι έσται, πυρί καπνιζόμενον όρος, φυγούσα δε θάλασσα διχή, και Ιορδάνης ούτος στραφείς· συ γαρ Χριστός, Θεού σοφία και δύναμις.

 

Ερμηνεία

 

Παρομοίως με τα ανωτέρω δύο Τροπάρια αναφέρει και εις το Τροπάριον τούτο ο Μελωδός τον Βαπτιστήν Ιωάννην δικαιολογούμενον και λέγοντα προς τον Δεσπότην Χριστόν, όστις εζήτει να βαπτισθή. Δεν ήθελα γένει τόσης καταδίκης άξιος, Δέσποτα, αν έμελλον να νικηθώ κατά την ευλάβειαν από τον Μωϋσήν εκείνον τον εστολισμένον με νουν και λογικόν, τον Προφήτην, τον νομοθέτην και δημαγωγόν τόσων μυριάδων λαού, και τον αξιωθέντα να σε ιδή και να σε ακούση, ως είπον ανωτέρω· αλλά τώρα και αυτών των αψύχων και αλόγων κτισμάτων έχω να φανώ ανευλαβέστερος και κατώτερος εγώ όπου έχω ψυχήν νοεράν και φρονούσαν το πρέπον, και ο οποίος είμαι τιμημένος με λογικόν και διάκρισιν, αν δεν ευλαβηθώ το αξίωμα της Θεότητός Σου, αλλά τολμήσω να σε βαπτίσω. Επειδή και αυτά τα άψυχα έχουν τρόπον τινά να λάβουν φωνήν και να με κατηγορήσουν· το Σίναιον Όρος, το οποίον εκαπνίζετο όλον από φωτίαν δια την ιδικήν Σου κατάβασιν «Το όρος, φησί, το Σινά εκαπνίζετο όλον δια το καταβεβηκέναι επ΄ αυτό τον Θεόν εν πυρί, και ανέβαινεν ο καπνός, ωσεί καπνός καμίνου, και εξέστη πας ο λαός σφόδρα» (Έξ. ιθ: 18), δικαίως θέλει με κατηγορήσει ως τολμηρόν και ανευλαβή· θέλει με κατηγορήσει η ερυθρά θάλασσα, ήτις έφυγεν από του προσώπου Σου, και εσχίσθη εις δύο μέρη, και το μεν ένα μέρος αυτής εστάθη ως τείχος εκ δεξιών, το δε άλλο, εξ αριστερών· αλλά προ εκείνων θέλει με κατηγορήσει ο ποταμός ούτος Ιορδάνης, εις τον οποίον στεκόμεθα· διότι και αυτός εκ προσώπου Σου εμπόδισε προ ολίγου το ρεύμα του, και δεν έτρεχε κάτω, αλλ΄ εστράφη εις τα οπίσω κατά τον Προφητάνακτα λέγοντα: «Ηθάλασσα είδε και έφυγεν· ο Ιορδάνης εστράφη εις τα οπίσω» (Ψαλμ. ριγ: 3). Ερωτά δε ο Προφήτης την αιτίαν λέγων: «Τι σοι εστί θάλασσα, ότι έφυγες; Και συ Ιορδάνη, ότι εστράφης εις τα οπίσω; Και αποκρίνεται». Από προσώπου Κυρίου εσαλεύθη η γη, από προσώπου του Θεού Ιακώβ» (αυτόθι 5). Σημείωσαι, ότι ο ανώνυμος ερμηνευτής εις το «αψύχων» θέλει να νοείται έξωθεν η Από πρόθεσις, και να λέγηται «ευλαβούμαι, αιδούμαι, φυλάττομαι» από των αψύχων. Και τούτο δε σημείωσαι, ότι τα ανωτέρω κατά προσωποποιϊαν ρητορικήν εσχηματίσθησαν υπό του Μελωδού και του Δαβίδ· όθεν είπεν ο Θεολόγος Γρηγόριος: «Πολλά η Γραφή προσωποποιείν οίδε και των αψύχων»· ο δε άγ. Χρυσόστομος θέλει ότι δια των τοιούτων λόγων των αψύχων παρασταίνεται το μέγεθος των συμβαινόντων πραγμάτων· ούτω γαρ λέγει: «Μάνθανε της Γραφής το έθος· ότε γαρ βούλεται μέγα τι Χριστόν, ή μέγα λυπηρόν απαγγείλαι, και αυτά τα άψυχα αισθάνεσθαί φησίν· ουκ επειδή αισθάνεται, αλλ΄ ίνα το μέγεθος παραστήση των συμβαινόντων».