Η ΕΙΡΗΝΗ Η ψεύτικη και η αληθινή. --- Του Φώτη Κόντογλου

Όλοι διψάμε για ειρήνη και φωνάζουμε να γίνει ειρήνη στον κόσμο. Θέλουμε πια να ησυχάσουμε, να γροικήσουμε τη ζωή μας, που δεν μας αφήνει να τη χαρούμε η ανησυχία κι ο φόβος. Ελπίζουμε πως θα ησυχάσουμε αν γίνει ειρήνη ανάμεσα στα κράτη, ειρήνη πολιτική, ειρήνη στρατιωτική, ειρήνη κοινωνική.

Αλλά είμαστε ανόητοι, αφού δεν καταλαβαίνομε πως, αυτή ή ειρήνη, η απ' έξω ειρήνη, είναι ένα ψέμμα, αν δεν έχει κάθε άνθρωπος την από μέσα ειρήνη!

Αφήνω το ότι η από μέσα ειρήνη φέρνει και την απέξω, πλην, κι αν υποθέσουμε πως γίνεται μια εξωτερική ειρήνη στον κόσμο, μ' όλο που θά' ναι βλογημένη, θα 'ναι ωστόσο λειψή, θα 'ναι ψεύτικη, αν δεν φωλιάσει αυτό το αγιασμένο πουλί μέσα στην καρδιά μας και μέσα στη διάνοιά μας.

Ο χαιρετισμός του Χριστού ήτανε το «Ειρήνη υμίν», που είναι το ίδιο με το «Χαίρετε» που είπε στις Μυροφόρες. Εκείνος είπε και πως η βασιλεία του Θεού είναι μέσα μας, που θα πει πως κ' η ειρήνη, πού είναι το γνώρισμα της βασιλείας του Θεού, πρέπει να είναι και κείνη μέσα μας, κι όχι έξω από μας.

Ο Θεός είναι ο βασιλιάς της ειρήνης, κι ο Χριστός ήρθε στον κόσμο να μας φέρει την ειρήνη, όπως ψέλνανε οι άγγελοι κατά τη νύχτα πού γεννήθηκε: «και επί γης ειρήνη». Το Ευαγγέλιό του λέγεται «Ευαγγέλιον της Ειρήνης»(Έφεσ. στ', 15).

Ο Θεός λέγεται «Θεός της αγάπης και της ειρήνης» (Ρωμ. ιε', 33).

Για τούτο και στην εκκλησία μας ακούμε ολοένα ευχές για την ειρήνη: «Υπέρ της άνωθεν ειρήνης, εν ειρήνη του Κυρίου δεηθώμεν, έλεον ειρήνης, ειρηνικά τα τέλη της ζωής ημών, ειρήνη πάσι, ειρήνη σοι το αναγνώντι και παντί τω λαώ, έν ειρήνη βαθεία την Έκκλησίαν σου συντήρησον, πολυέλεε».

Ο Χριστός είπε στους μαθητάδες του κατά τον μυστικό δείπνο: «Ειρήνην αφίημι υμίν, ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν. Ου καθώς ό κόσμος δίδωσιν εγώ δίδωμι υμίν». ... Και ποια ειρήνη μας δίνεις, Κύριε; «Σας δίνω την αληθινή την ειρήνη, τη δική μου την ειρήνη, που είναι θεϊκό χάρισμα όπου χαρίζεται στους ταπεινούς, στους απονήρευτους, σε όσους δεν ταράζονται από τα οργισμένα πάθη τους». Μα εμείς δεν θέλουμε, Κύριε την ειρήνη σου. Εμάς η ζωή μας είναι η ταραχή, η ανησυχία, η αμαρτωλή αγωνία. Πώς να ζήσουμε δίχως τα πάθη μας, που βράζουνε σαν πυρωμένο λεβέτι; Όλη τούτη η αδιάκοπη κίνηση του κόσμου, τούτη η βουή που βγαίνει απ' αυτό το φοβερό μηχανοστάσιο της ζωής, από που βγαίνει, αν όχι από τα πάθη μας; Τι να την κάνουμε την ειρήνη σου; Αν χαθεί η αμαρτωλή δραστηριότητα μας, που καυχιόμαστε γι' αυτή, ο κό-σμος θα μαραζώσει, θα πεθάνει.

Αυτά λέμε, και δός του ό διάβολος συδαυλίζει τη φωτιά, και πυρώνει ολοένα το καμίνι της ακολασίας, τόσο, που ο καπνός του έκρυψε τον ήλιο της αγάπης. Και μ’ όλα ταύτα ζητάμε την ειρήνη, για να μην πεθάνουμε γρήγορα κι έτσι να μπορέσουμε να κάνουμε περισσότερα κακουργήματα. Τέτοια ειρήνη ζητούμε, οργισμένη ειρήνη, ανειρήνευτη ειρήνη. Ζητάμε την απ’ έξω ειρήνη, σε καιρό που μέσα μας δεν υπάρχει ειρήνη. Μητέρα της αληθινής ειρήνης είν' η αγάπη, η συμπόνεση στους δυστυχισμένους αδελφούς μας, η ταπείνωση, η αφιλοκέρδεια, η άρνηση κάθε ματαιότητας. Ενώ εμείς είμαστε εγωιστές, πλεονέχτες, κακοί, φθονεροί, ματαιόδοξοι, ακόλαστοι, περήφανοι, πονηροί, πολυμέριμνοι, άπιστοι, γεμάτοι από μιαν αρρωστιάρικη περιέργεια. Ο άπιστος άνθρωπος βρίσκεται μέσα σε μια ανεμοζάλη, «καταβαπτίζεται τω της απιστίας κλύδωνι». Κι ο πολυμέριμνος άνθρωπος δεν μπορεί να είναι πράος κι ειρηνικός. Οι χαρές του είναι ολότελα ψεύτικες, γιατί όπως λέγει ο άγιος, «ο αλλότριος της ειρήνης, αλλότριος εστί της χαράς». Για τούτο κράζει κι ο προφήτης Δαβίδ: «Υιοί ανθρώπων, έως πότε βαρυκάρδιοι; Ίνα τι αγαπάτε ματαιότητα και ζητείτε ψεύδος;». Γυρίστε και κοιτάξετε γύρω σας. Φρίκη! Παντού ταραχή, μαλώματα, σατανική ακολασία, αχορταγιά, άρπαγμα, ακούραστη κακία, ακοίμητη πανουργία, σιχαμερά πάθη, ανεμοστρόβιλος σατανικός. Εφημερίδες, περιοδικά, βιβλία, κινηματογραφικές ταινίες, ζωγραφικές, είναι σαν ένας βρωμισμένος καθρέφτης που ανατριχιάζει κανένας, βλέποντας μέσα σ’ αυτόν το παραμορφωμένο πρόσωπο της ανθρωπότητας. Τρέλα και λύσσα, να τα δοκιμάσει όλα. Μήτε  η στρίγγλα που ζωγραφίζανε, μήτε το κεφάλι της Μέδουσας που είχε φίδια αντί μαλλιά, μήτε οι φοβερές Ερινύες, δεν είχανε τέτοια φριχτή ασκήμια. Κι ύστερα από τέτοια παραμόρφωση, που στάθηκε χειρότερη από κείνη που έπαθε ο Οδυσσέας από τη μάγισσα Κίρκη, αυτή η ανθρωπότητα ζητά ειρήνη. Από το χοχλαστό καζάνι της κόλασης περιμένουμε να ΄βγει δροσιά. «Ειρήνεψε μέσα σου, λέγει ένας άγιος, και θα ειρηνέψει ό ουρανός κι ή γη. Έμπα στο θαλάμι πού βρίσκεται μέσα σου, και θα δεις το παλάτι τ' ουρανού. Γιατί ένα είναι και τούτο και κείνο, κι από το ίδιο παραθύρι τα βλέπεις και τα δυο».

***

Ή αληθινή ειρήνη θρέφεται και μεγαλώνει με ειρηνικούς στοχασμούς και με ειρηνικά αισθήματα. Τέτοια είναι η θροφή που δίνουνε στην καρδιά μας τα αγιασμένα λόγια της Θρησκείας μας. Όλοι οι προφήτες κ' οι άγιοι μιλάνε ολοένα γι' αυτή την ειρήνη, που την αγαπήσανε περισσότερο από καθετί, σαν αληθινή ευλογία του Θεού κ' ένα δώρο του αξετίμητο, που δίνεται στα τέκνα του. Από το Ψαλτήρι του Δαβίδ σταχολογώ τα παρακάτω: «Εν ειρήνη επί το αυτό κοιμηθήσομαι και υπνώσω, ότι συ, Κύριε, κατά μόνας επ’ ελπίδι κατώκισάς με»: «Με ειρήνη θα κοιμηθώ συμμαζεμένος στο κλινάρι μου, γιατί, εσύ Κύριε, μούδωσες ελπίδα στη μοναξιά μου». «Πάψε τη γλώσσα σου από κακό και τα χείλια σου να μην λαλήσουνε δολερά. Απόφυγε το κακό και κάνε το καλό, ζήτησε ειρήνη και κυνήγησέ την». «Λίγο ακόμα, κι ο αμαρτωλός δεν θα υπάρχει, και θα γυρέψεις που ήτανε ο τόπος του και δεν θα τον εύρεις. Οι πράοι όμως θα κληρονομήσουνε τη γη και θα απολάψουνε πολλή ειρήνη». Ό Σολομώντας λέγει: «Καλύτερο είναι το ξερόψωμο που το τρως με όρεξη και με ειρήνη, παρά νά 'χεις ένα σπίτι γεμάτο από πολλά αγαθά». Ο προφήτης Ησαΐας λέγει στους Εβραίους: «Έτσι λέγει ο Κύριος· Εγώ είμαι ό Θεός σου, εγώ σου έδειξα για να ΄βρεις τον δρόμο σου και να περπατήσεις σ' αυτόν κι αν άκουγες τις εντολές μου, θα γινότανε σαν ποταμός η ειρήνη σου». Σε άλλο μέρος λέγει πως οι Ισραηλίτες είναι πονηροί, και γι’ αυτό «θα τσακιστούνε στον δρόμο που πορεύονται, γιατί δεν ξέρουνε να περπατήσουνε στον δρόμο της ειρήνης». Ο προφήτης Ιερεμίας λέγει πως οι Εβραίοι που είχανε ξεχάσει τον δρόμο του Θεού και ζούσανε αμαρτωλά, φωνάζανε (όπως φωνάζουμε σήμερα κι εμείς): «Ειρήνη! Ειρήνη! Μα που είναι η ειρήνη;». Αλλού λέγει: «Είπεν ο Κύριος στους παραστρατημένους Εβραίους: Φόβος! Ειρήνη δεν υπάρχει». Στην Παλαιά Διαθήκη όλοι χαιρετιούνται με την ειρήνη: «Πήγαινε με ειρήνη! Ειρήνη να είναι στο έμπα και στο έβγα σου» («Ειρήνη η είσοδός σου και η έξοδός σου»), Ειρήνη στον δούλο σου, περπάτα με ειρήνη. Ειρήνη απάνω σου.» «Ας γίνη ειρήνη στον αιώνα! Ειρήνη, ειρήνη σε σένα και στους δικούς σου. Νάχης την ειρήνη που την ποθούνε όλοι οι άνθρωποι» κ.ά. Στα Ευαγγέλια πολύ συχνά γράφεται η λέξη Ειρήνη. Στις Πράξεις πάλι ο απόστολος Πέτρος λέγει στον εκατόνταρχο Κορνήλιο, πως ο Θεός έστειλε στους Ισραηλίτες την καλή είδηση της σωτηρίας και της ειρήνης με τον Ιησού Χριστό. Ο Απόστολος Παύλος μεταχειρίζεται στις επιστολές του περισσότερο από κάθε άλλον τη γλυκεία λέξη της Ειρήνης: «Η χάρη να είναι σε σας και η ειρήνη». Τιμή και ειρήνη σ' όλους τους πιστούς. Κάθε χαρά και ειρήνη. Ειρήνη και ασφάλεια. Χάρη, έλεος και ειρήνη. Ας πληθαίνει η ειρήνη. Ειρήνη απάνω σε όλους σας.» Στην Α' Επιστολή προς Κορινθίους γράφει: «Ό Θεός δεν είναι Θεός ακαταστασίας, αλλά Θεός ειρήνης». Στους Γαλάτας γράφει: «Ο καρπός του αγίου Πνεύματος είναι αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, αγαθοσύνη, πίστης, πραότης, εγκράτεια». Βλέ-πεις πως η ειρήνη δεν πηγαίνει σε ψυχή που δεν βρίσκουνται οι αγιασμένες αδερφάδες της: η πίστη, η μακροθυμία, η χρηστότητα, η πραότητα, η εγκράτεια, κι η χαρά, η δίδυμη αδελφή της. Και στις επιστολές του Ιακώβου, του Πέτρου, του Ιωάννη και του Ιούδα, παντού υπάρχει η ευχή της ειρήνης. Ο Ιάκωβος ο Αδελφόθεος γράφει: «Ποιος είναι σοφός κι επιστήμονας ανάμεσά σας; Ας δείξη τα έργα του και την καλή διαγωγή του με σοφή πραότητα. Αν έχετε όμως πικρόν ζήλο και κακία στην καρδιά σας, μη καυχιόσαστε και μη λέτε ψέμματα καταπάνω στην αλήθεια. Δεν κατεβαίνει από πάνω αυτή η σοφία, αλλά είναι επίγεια, σαρκική, δαιμονική. Γιατί, όπου υπάρχει κακός ζήλος, εκεί υπάρχει ακαταστασία και κάθε κακό πράγμα. Ενώ, η σοφία που έρχεται από πάνω, πρώτα-πρώτα είναι αγνή, ύστερα, είναι ειρηνική, επιεικής, ευπειθής, γεμάτη από έλεος και καλούς τρόπους, ανυπόκριτη, και δεν ξεχωρίζει το δικό της από το ξένο. Κι ο καρπός της δικαιοσύνης σπέρνεται με ειρήνη σ' εκείνους που κάνουνε ειρήνη». Αυτή την αληθινή, την γνήσια ειρήνη ας αγαπήσουμε, κι όχι τον ψεύτικο ίσκιο της, όπως κάνουμε περιμένοντας μάταια να ειρηνέψει ο κόσμος, σε καιρό που οι ψυχές μας κι οι καρδιές μας έχουνε γίνει σαν των θηρίων. Αλλά, για ν' αγαπήσουμε και για να ποθήσουμε αυτή την ειρήνη, πρέπει πρωτύτερα ν' αγαπήσουμε τον Χριστό, τον άρχοντα της ειρήνης, και το Ευαγγέλιό του, το Ευαγγέλιο της ειρήνης. Άλλος τρόπος για να ειρηνέψουμε δεν υπάρχει κανένας. Άς μη μας παραπλανά ο παμπόνηρος σατανάς, «ο ανθρωποκτόνος», που έχει καβαλικέψει σήμερα τον κόσμο και τον σπρώχνει να πέσει στην άβυσσο, σε καιρό που θαρρούμε πως πετάμε στ’ άστρα σαν Αρχάγγελοι.