Η
εμφάνιση και η πρόοδος της ψυχολογίας του ασυνειδήτου (Βάθους) υπήρξε
αναμφίβολα πολυσήμαντη. Όμως είναι γεγονός ότι κάθε αντικειμενικός ερευνητής
ημπορεί να παραλεχθεί σαν βασική κατεύθυνση της ψυχολογίας αυτής την αποκάλυψη
της ποιότητος και του περιεχομένου της ανθρώπινης προσωπικότητος.
Ήδη
έγινε λόγος για την σπηλιά των ενστικτικών τεράτων, που η ψυχολογία του Βάθους
απεκάλυψε. Αλλά δεν πρόκειται μόνο για «τέρατα» που ενσαρκώνουν απλώς ανθρώπινα
πάθη. Κάθε ανθρώπινο, όσο «απάνθρωπο» κι αν είναι, μένει ανθρώπινο. Τα
ανθρώπινα πάθη, όπως τα γνώριζε ο άνθρωπος προ της εμφανίσεως της ψυχολογίας
του Φρόυδ, ήσαν πάντοτε στα μέτρα της ανθρώπινης αδυναμίας και ποταπότητος. Σαν
πάθη ήσαν πάντοτε μιαρά και μισητά, άλλα ήσαν απλώς ανθρώπινα πάθη γιατί είχαν
την αιτία τους στην ανθρώπινη αδυναμία.