Ὅταν ὁ Ὑπ. Παιδείας εἶναι ἄθεος -- Τοῦ κ. ∆ηµητρίου Ἰ. Κάτσουρα, Θεολόγου

Σὲ πρόσφατη συνέντευξή του ὁ Ὑπουργὸς Παιδείας κ. Νικόλαος Φίλης µεταξὺ ἄλλων ἐρωτήθηκε καὶ ἀνέφερε τὰ κάτωθι: «– Στὸ θέµα τῶν σχέσεων Πολιτείας-Ἐκκλησίας κάνετε ἕνα βῆµα πρὸς τὴν κατεύθυνση ἄµβλυνσης τοῦ ρόλου τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως π.χ. στὰ Θρησκευτικὰ καὶ κατόπιν ὑπαναχωρεῖτε. Εἶναι κινήσεις κατευνασµοῦ τοῦ ἀριστερόστροφου ἀκροατηρίου σας ποὺ ἐπιθυµεῖ τὸν διαχωρισµὸ καὶ ἀπὸ οὐσία µηδέν; – Οἱ σχέσεις Πολιτείας-Ἐκκλησίας εἶναι συνταγµατικὰ προσδιορισµένες. Ἐν ὄψει τῆς συνταγµατικῆς ἀναθεώρησης θὰ συζητήσουµε τὴν ἀνάγκη νὰ ἀποσαφηνιστοῦν οἱ ἑκατέρωθεν διακριτοὶ ρόλοι πρὸς ὄφελος τοῦ λαοῦ. Ὑπάρχει πάντοτε βέβαια ἡ δυναµικὴ τῶν ἐξελίξεων, ὅπως τώρα ποὺ ἡ Ἐκκλησία δραστηριοποιεῖται µὲ φιλανθρωπικὴ δράση γιὰ τὴν ἀντιµετώπιση τοῦ προσφυγικοῦ. Τὸ µάθηµα τῶν Θρησκευτικῶν πρέπει νὰ ἀναµορφωθεῖ καὶ ἤδη στὸ Ἰνστιτοῦτο Ἐκπαιδευτικῆς Πολιτικῆς ἔχουν ἐκπονηθεῖ πιλοτικὰ προγράµµατα προκειµένου τὰ Θρησκευτικὰ νὰ πάψουν νὰ εἶναι ὁµολογιακὸ µάθηµα καὶ νὰ γίνουν µάθηµα γνώσης τῶν θρησκειῶν, µὲ ἔµφαση στὴν ἰδιαίτερη παρουσίαση τοῦ πολιτισµικοῦ ρόλου τῆς Ὀρθοδοξίας στὴ Χώρα µας. Εἴµαστε σὲ διάλογο µὲ ἐκπροσώπους τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι προφανὲς ὅτι ἡ ἀναµόρφωση τῶν Θρησκευτικῶν εἶναι προϋπόθεση, γιὰ νὰ παραµείνουν ὑποχρεωτικὸ µάθηµα». 

Ἡ συγκεκριµένη τοποθέτηση τοῦ κ. Ὑπουργοῦ εἶναι χαρακτηριστικὴ καὶ ἐκφραστικὴ τῆς ἀδυναµίας καὶ τῆς ἀκαταλληλότητός του νὰ διαχειρίζεται τόσο σοβαρὰ ζητήµατα, ὅπως τῶν σχέσεων Πολιτείας καὶ Ἐκκλησίας ἀλλὰ καὶ αὐτοῦ τῆς θρησκευτικῆς παιδείας τῆς Ἑλληνικῆς νεολαίας. Ἀποδεικνύεται σὲ τέτοιες περιπτώσεις πόσο τραγικὸ καὶ ἐγκληµατικὸ τελικὰ ἀποβαίνει τὸ νὰ τοποθετοῦνται σὲ µία τέτοια θέση πρόσωπα ποὺ στεροῦνται, ὅπως γνωρίζουµε, ἀλλὰ καὶ προκύπτει, ἐπαρκοῦς ἐπιστηµονικῆς γνώσεως περὶ τοῦ ἀντικειµένου τοῦ χαρτοφυλακίου των. Ὁ κ. Φίλης ὁµιλεῖ γιὰ τὴν Ἐκκλησία, θεολογικῶς τὸ Σῶµα τοῦ Χριστοῦ καὶ ἱστορικῶς, ὅσον ἀφορᾶ στὴν διαχρονικὴ πορεία τοῦ Ἑλληνισµοῦ κατὰ τὰ τελευταῖα δύο χιλιάδες χρόνια, τοῦ περιέχοντος τὸν Ἑλληνικὸ λαὸ ζωντανοῦ ὀργανισµοῦ, σὰ νὰ πρόκειται γιὰ ἕνα κοινωνικὸ φορέα τῆς σειρᾶς!

Ἐµφανίζεται µάλιστα νὰ τοῦ κάνει χάρη αὐτοῦ τοῦ «φορέως», τὸν ὁποῖο οὔτε ὡς προϋπάρχοντα τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους θεσµοῦ δὲν σέβεται, καὶ νὰ τοῦ ἀναγνωρίζει, κάποιο νόηµα ὑπάρξεως, ἀκόµη, ἐπειδὴ δραστηριοποιεῖται φιλανθρωπικῶς, ἐν σχέσει µὲ τὸ προσφυγικὸ ζήτηµα! ∆ηλαδή, θεωρεῖ ὅτι κάπως δικαιολογεῖ τὴν διεκδίκηση κάποιων δικαιωµάτων ἐκ µέρους του, ἐφ’ὅσον µπορεῖ ἐνδεχοµένως νὰ ἀναλάβει νὰ παίζει κάποιο κοινωνικὸ ρόλο! Περὶ δὲ τοῦ θέµατος τοῦ µαθήµατος τῶν θρησκευτικῶν φαίνεται ὅτι παρὰ τὶς φραστικὲς ἐπικλήσεις περὶ ἰνστιτούτων καὶ διαλόγων µὲ ἐκπροσώπους τῆς Ἐκκλησίας, ὁ κ. ὑπουργὸς ἔχει ἤδη λάβει «δηµοκρατικὰ» τὶς ἀποφάσεις του. Ἐξ οὗ καὶ τὰ «θὰ παύσει» πλέον καὶ «θὰ εἶναι» στὸ ἑξῆς, «γιὰ νὰ παραµείνει (τὸ µάθηµα) ὑποχρεωτικό»! ∆ιαφορετικὰ τοῦ ἐπιφυλάσσεται νὰ τὸ φάει τὸ µαῦρο σκοτάδι τοῦ... διαφωτισµοῦ! Βεβαίως, γίνεται ἡ χάρη στὴν Ὀρθοδοξία νὰ µπορεῖ νὰ διδάσκεται, περιορισµένως ἀσφαλῶς, ἡ πολιτισµική της προσφορὰ στὸν τόπο. Αὐτὸ δηλαδὴ ποὺ θεολογικὰ καὶ ἐκκλησιαστικὰ εἶναι περὶ Ὀρθοδοξίας τριτεῦον καὶ βάλε. Ποιὸς µπορεῖ καὶ γιατί ἆραγε στὴν Ἑλλάδα τοῦ 2016 νὰ εἶναι ἀπαραίτητο νὰ πρέπει νὰ πεισθεῖ ὁ ἑκάστοτε Ὑπουργὸς Παιδείας προσωπικῶς καὶ παρὰ τὰ προφανῆ ἀντίθετα πιστεύµατά του περὶ τοῦ τί σηµαίνει Ἐκκλησία Χριστοῦ καὶ ὅτι δὲν ἔχει καµµία σχέση µὲ τὶς θρησκεῖες, τί σηµαίνει Ὀρθοδοξία ποὺ δὲν νοεῖται ἐκτὸς Ἐκκλησίας καὶ ἐπίσης δὲν σχετίζεται καθόλου µὲ τὴν θρησκεία, ὅπως αὐτὴ θεωρεῖται καὶ προσδιορίζεται στὰ ἄλλα θρησκεύµατα; Μπορεῖ ὁποιοσδήποτε, µὲ ἐπάρκεια σχετικὴ καὶ ἀνάλογη ἐπιστηµονικὴ γνώση, ἐὰν κατέχει τὴν ἱστορία καὶ τὸ περιεχόµενο τῶν ἐννοιῶν καὶ πραγµατικοτήτων τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Ὀρθοδοξίας ὡς παραδόσεως, νὰ διανοηθεῖ ὅτι στὰ πλαίσια τῶν σχέσεων µὲ τὴν πολιτεία καὶ ἑνὸς σοβαροῦ µαθήµατος θρησκευτικῶν (µὲ τὴν ἔννοια τῆς θρησκευτικῆς παιδείας τῶν Ἑλλήνων) αὐτὰ θὰ ἀντιµετωπίζονται ὡς «κοινωνικὸς φορέας» καὶ «πολιτισµικὸς παράγων» ἀντιστοίχως καὶ δὲν θ’ἀνοίξει ἡ γῆ αὐτὴ ποὺ ἀναξίως πατοῦµε νὰ µᾶς καταπιεῖ; Τὰ σχέδια καὶ τοὺς ὁραµατισµούς του γιὰ τὸ πέρασµά του ἀπὸ τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας ὁ συγκεκριµένος κύριος Ὑπουργὸς ἐπὶ τῶν ἀνωτέρω συγκεκριµένων θεµάτων θὰ πρέπει νὰ τὰ συνδυάζει καὶ νὰ τὰ προσοµοιάζει σὰ µία προσπάθεια, ὄχι ἀκατόρθωτη ἢ δυσχερεστάτη, ἀλλὰ πάντως ἀνιστόρητη καὶ ἀνίερη, ἡ ὁποία θὰ προϋποθέτει τὴν διὰ ὑπουργικοῦ διατάγµατος κατάργηση τῆς περιφορᾶς τοῦ Ἐπιταφίου καὶ τοῦ ἑορτασµοῦ τοῦ Πάσχα, τὴν ἀπαγόρευση λειτουργικῆς χρήσης τῶν Βυζαντινῶν Ναῶν, τὸ ἀσβέστωµα τῶν βυζαντινῶν τοιχογραφιῶν, τὸ κάψιµο τῶν βυζαντινῶν φορητῶν Εἰκόνων,τὴν κατεδάφιση τῶν ἑκατοντάδων χιλιάδων ἀριστουργηµατικῆς ἀρχιτεκτονικῆς ἐξωκκλησίων κυρίως στὴ νησιωτικὴ Ἑλλάδα, τὸν ἐξοστρακισµὸ ἀπὸ τὴν ποίηση καὶ τὴ λογοτεχνία µας ἐκείνων τῶν ἔργων ποὺ ἐµπεριέχουν στοιχεῖα τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως (δηλαδή, σχεδὸν ὅλων!), τὴν ἐξορία τῶν Ἁγίων ἀπὸ τὴν καθηµερινή µας ζωή καὶ τὴν ἐργασία µας, κ. ἄ. π. ∆ραµατικοὶ τόνοι, θὰ πεῖτε καὶ ὑπερβολές. Ὅπως ἀκόµη θὰ παρατηρήσετε ὅτι ὅλα τὰ ἀνωτέρω ἐπιβεβαιώνουν τὴν πολιτισµικὴ διάσταση τῆς Πίστεώς µας. ∆ὲν θὰ συµφωνήσω, διότι ἡ Ὀρθοδοξία γιὰ τοὺς Ἕλληνες δὲν εἶναι πολιτισµός. Εἶναι κάτι πολὺ ἀνώτερο καὶ ἀχώριστο ἀπὸ τὴν ἰδιοπροσωπία τους: Εἶναι παράδοση, συνέχεια καὶ ζωή! Κατανοοῦµε ὅτι ὁ κ. Φίλης δὲν µπορεῖ αὐτὸ νὰ τὸ αἰσθανθεῖ, οὔτε ἴσως νὰ τὸ κατανοήσει. Πρέπει, ὅµως, νὰ τὸ προσπαθήσει, διότι εἶναι στὴν Ἑλλάδα καὶ στοὺς Ἕλληνες ποὺ εἶναι ὑπουργός. Ὅπως καὶ ἡ διοικοῦσα Ἐκκλησία ὀφείλει νὰ προσέξει πῶς καὶ τί διαπραγµατεύεται. ∆ιότι εἶναι προτιµότερο καὶ «χωρισµὸς» νὰ γίνει καὶ κατάργηση τοῦ µαθήµατος τῶν θρησκευτικῶν, παρὰ ὁ συµβιβασµὸς νὰ καθιστᾶ δῶρον ἄδωρον τὴ συνέχιση µιᾶς ὑποκριτικῆς καὶ ψευδοῦς συνεργασίας ποὺ µᾶς ζητᾶ νὰ ἀρνηθοῦµε τὸν ἑαυτό µας. Ἂς µὴ χρεωθοῦµε τὴν εὐθύνη νὰ τοποθετοῦµε τοὺς µαργαρίτες ἔµπροσθεν τῶν χοίρων, ὅπως λέει τὸ Εὐαγγέλιο. Ἄλλωστε ἔχει ὁ καιρὸς (ὁ κανονικός...ὄχι ὁ ἄλλος ὁ ἤδη µεταλλαγµένος) γυρίσµατα, καὶ ὅπως γνωρίζουµε πάντοτε τελικῶς νικητὴς εἶναι ἡ Ἀλήθεια. Ἐµεῖς ἂς φροντίσου µε ἁπλὰ νὰ τὴν ἐκφράζουµε καὶ νὰ τὴν διακονοῦµε.