Η Παναγία, κορυφαίον πρότυπον σιωπής

Και όμως εδίδαξε πάσαν την αλήθειαν

Συνομιλία με διακριτικόν Γέροντα.

του Π. Μ. Σωτήρχου

Άλλο θέμα με οδήγησε στην Καλύβα του διακριτικού Γέροντα Ιακώβου και για άλλο συζητήσαμε. Όχι βεβαίως άσχετον με τις προθέσεις μου. Ήθελα να τον ρωτήσω, για τα Εισόδια της Θεοτόκου, αν είναι αυτός ο δρόμος κάθε χριστιανικής ψυχής, να μπη στον κόσμον του Θεού, όπως μπήκε η Πανάμωμη Θεοτόκος στον ναόν του Κυρίου. Και έμμεσα μου απάντησε ότι αυτός είναι ο μόνος δρόμος. Εδώ θα αρκεσθώ να σημειώσω ότι τα Εισόδια της Θεοτόκου, δεν είναι απλώς μια από τις μεγάλες εορτές του χριστιανικού χρόνου, αλλά κορυφαίον και οδηγητικόν γεγονός, για κάθε πιστή ψυχή και πρέπει με ακρίβεια να το κάνη πράξη ζωής.           

Βρήκα τον Γέροντα να προσεύχεται σιωπηλά με το κομποσχοίνι του και από κει μπήκαμε στην περιοχή της σιωπηλής προσευχής, την οποίαν η Θεοτόκος την είχε ανεβάσει στα υπέρτατα ύψη, ώστε η χάρις του Θεού να την σκεπάση ολόκληρη από την παιδική της ακόμα ηλικία.          

–Γι΄ αυτό και λέγεται «Κεχαριτωμένη», παιδί μου, εξήγησε ο καλός Γέροντας. Αυτό το ανέλυσε ο λαμπρός και σοφός Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, ο οποίος εξήγησε γιατί λέγεται «Κεχαριτωμένη» και όχι απλώς «Χαριτωμένη». Διότι δέχτηκε όλην την χάριν του Θεού και όχι μόνο ένα μέρος της. Δέχτηκε ολόκληρον τον Θεόν στην ύπαρξή Της και όχι ένα μέρος του Θεού. Γι΄ αυτό και το τέλειον πρότυπον της σιωπηλής προσευχής, που έγινε η Παναγία μας, πρέπει να μας διδάσκη, ώστε να προσευχόμαστε κι εμείς σιωπηλά, όλες τις ώρες της ζωής μας. Να μιλά η καρδιά και ο νους κατ΄ ευθείαν στον Κύριον και τότε θα γνωρίσουμε τα απερίγραπτα μεγαλεία της Θείας Χάριτος.                                                                                                                   
Σταυροκοπήθηκε ο π. Ιάκωβος και πριν προλάβω να τον ρωτήσω, συνέχισε:               
--Δεν είναι η Παναγία μας μόνον πρότυπον της σιωπηλής προσευχής, της αδιάκοπης προσευχής, που προσανατολίζει μόνιμα την ψυχή προς τον Θεόν, αλλά ήταν και είναι πάντοτε πρότυπον της σιωπής και αυτό πρέπει να το κατανοήσουμε βαθύτερα και να το ακολουθήσουμε στην προσωπική μας ζωή. Όπως και όλον τον υποδειγματικόν βίον Της. Είναι το αιώνιον πρότυπον ζωής μετά τον Χριστόν.                                                                                             

 –Ναι, πάτερ μου, συμφωνώ με όσα είπατε, αλλά υπάρχουν και μερικά ερωτηματικά, είπε στον Γέροντα.                                                                                                                                                                 

 –Ποια ερωτηματικά υπάρχουν; Τι εννοείς;                                                                            
--Δεν είναι δικά μου τα ερωτηματικά, αλλά θα ήθελα την γνώμη σας, ξανάπα. Ένα από τα ερωτήματα αυτά είναι ότι «διετήρει πάντα τα ρήματα ταύτα εν τη καρδία αυτής» (Λουκ. β: 51), όλα όσα έλεγεν ο Θεάνθρωπος, αλλά δεν μίλησε ποτέ Της γι΄ αυτά τα ρήματα.                                  

–Όχι, όχι, όχι, είπε απότομα ο π. Ιάκωβος. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Είναι λάθος. Η Κυρία Θεοτόκος, που εύχομαι να μας προστατεύη όλους πάντοτε, μας εδίδαξε και με την σιωπή Της και με τον λόγον Της. Ήταν όντως σοφή, κατά Θεόν. Δεν είπε πολλά. Λίγα και ουσιαστικά, όπου μέσα τους κρύβεται «πάσα η αλήθεια». Αυτήν, που χρειαζόμαστε, για να σωθούμε. Και με τα γεγονότα μας εδίδαξε. Με πρώτον και καλύτερον γεγονός την είσοδόν Της στον ναόν του Κυρίου. Σαν να μας λέγει με έργα, παιδιά μου, δεν υπάρχει αλλού πουθενά η σωτηρία, παρά μόνον μέσα στην Εκκλησία, μέσα στο έλεος του Θεού. Από αυτήν την διδασκαλία που θα σου αναφέρω στην συνέχεια, για να δης ότι η Θεοτόκος εκήρυξε και Εκείνη τον λόγον του Θεού, με τον τρόπον Της, ονομάστηκε «Οδηγήτρια», δηλαδή οδηγός, για την σωτηρία μας. Και γι΄ αυτό οι Αγιογράφοι την εικονίζουν ως «Οδηγήτρια», να δείχνη με το δεξί Της χέρι τον Χριστόν, που κρατά στην αγκαλιά Της.                                                                                                                                   

–Και ποια είναι αυτά τα λίγα, που εδίδαξε η Θεοτόκος, ξαναρώτησα.                                                    

–Είναι τα όσα αναφέρει το ιερό Ευαγγέλιον.                                                                                                

 –Δηλαδή, ποια εννοείτε, πάτερ μου;                                                                                                              

--Πρώτον είναι ο μέγας λόγος που είπε στον Αρχάγγελον Γαβριήλ, κατά την συγκλονιστική στιγμήν του Ευαγγελισμού Της, ότι θα γίνη Μητέρα του Θεού: «Ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμά σου» (Λουκ. α: 37). Και έτσι μας εδίδαξε τι να λέγη κάθε πιστή ψυχή στον Θεόν. Με άλλα λόγια μας εδίδαξε την πρώτη και μεγάλη αλήθεια, που είναι η ταπεινοφροσύνη, χωρίς την οποίαν δεν πλησιάζει κανείς τον Θεόν. Να λοιπόν ο πρώτος εισαγωγικός λόγος.                                                                             

 –Και ο δεύτερος λόγος Της;                                                                                                

--Ο δεύτερος λόγος Της είναι η κορυφαία ενέργεια του ανθρώπου να δοξολογή ολοψύχως τον Θεόν, είπε ο Γέροντας. Και αυτό μας το διδάσκει η Παναγία μας με την περίφημη Ωδή Της, όπως λέγεται η απάντηση της Θεοτόκου προς την Ελισάβετ, την μητέρα του Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου, όταν την επισκέφθηκε στο σπίτι της. Είναι η δοξολογική προσευχή, που αρχίζει με τον στίχον: «Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον» (Λουκ. α: 46) και μας διδάσκει την θέσιν της ψυχής απέναντι του Θεού, που πρέπει να είναι πάντοτε δοξολογική και ευχαριστιακή. Έτσι μετά την πράξη της υπακοής και της υποταγής, της ελεύθερης υποταγής στο θέλημα του Θεού, με την ταπεινοφροσύνη, μας εδίδαξε την σχέσι μας προς τον Υπέρτατον Δημιουργόν και Θεόν μας. Και αυτή η σχέση είναι εκείνη, που ετήρησε και τηρεί πάντοτε η Ενδοξοτέρα των Σεραφείμ. Δόξα και ύμνος στον Θεόν!                                                                                                                                     

--Υπάρχει και άλλη διδασκαλία της Παναγίας μας, π. Ιάκωβε; ρώτησα.                            
–Υπάρχει, παιδί μου και είναι η πιο σαφής και η πιο περιεκτική των όσων προανέφερε και προαναφέραμε, είπε ο Γέροντας. Με αυτήν ολοκληρώνεται θαρρείς η δική Της λιτή, αλλά τόσον ουσιαστική διδασκαλία Της. Είναι μάλιστα επιγραμματική στην συντομία της και έγινε δημοσίως μπροστά σε όλους τους ανθρώπους και κυρίως μπροστά στον ίδιον τον Θεάνθρωπον. Η πρώτη διδασκαλία Της έγινε ενώπιον του Αρχαγγέλου Γαβριήλ, η δεύτερη ενώπιον της Ελισάβετ, αλλά η Τρίτη ενώπιον πολλών. Ήταν τότε στον γάμον της Κανά, όπου ο Κύριος έκανε το πρώτον δημόσιον θαύμα Του, μετατρέποντας το νερό σε κρασί αρίστης ποιότητος, όπως αναφέρει το Ευαγγέλιον. Είχε τελειώσει το κρασί, κατά το γλέντι του γάμου, όπου η παρουσία του Κυρίου ευλόγησε το μυστήριον του γάμου και τις σχέσεις τις ευλογημένες των δύο φύλων. Τότε η Παναγία παρεκίνησε τον Θεάνθρωπον να κάνη το πρώτον Του θαύμα και από τότε δέεται συνεχώς και παρακαλεί τον Κύριον «υπέρ του σύμπαντος κόσμου». Και γι΄ αυτό λέγεται και Μεσίτρια και Ελεούσα και Μεγαλόχαρη, διότι η δική Της Χάρη η μοναδική και «ανεπαίσχυντη», παρακινεί διαρκώς τον Υπεράγαθον Θεόν, για τον καθένα μας...                                                        
Σταμάτησε πάλι κατανυγμένος ο Γέροντας και σταυροκοπήθηκε προστατευτικά. Ύστερα συνέχισε την σκέψη του λέγοντας:                                                                      

--Και αφού ο Κύριος διεχώρισε το θέμα, ανάμεσα στην σωτηριώδη αποστολή Του στον κόσμον και το αίτημα της Μητέρας Του, για το κρασί, έκανε υπακοή αγάπης στην παράκλησή Της. Έτσι βλέπουμε, ω παιδί μου, παιδί μου, ο Θεός να υπακούη τον άνθρωπον, αν είναι δυνατόν ποτέ να το κατανοήσουμε σωστά το γεγονόςαυτό!     Ξανασταυρώθηκε ο Γέροντας, αναστενάζοντας βαθειά και πρόσθεσε ταπεινά:          

--Τότε η θεογεννήτρια Κόρη Μαρία είπε στους υπηρέτες τον κορυφαίον λόγον Της: «Ό,τι αν λέγη υμίν, ποιήσατε» (Ιω. β: 5). Και ο λόγος αυτός είναι βαθύτατος και περιεκτικός πολύ, διότι δεν αναφέρεται μόνον προς τους υπηρέτες, για το κρασί, αλλά και προς τον καθένα μας, να κάνουμε ό,τι μας λέγει ο Χριστός. «Ό,τι αν λέγη υμίν ποιήσατε»! Αυτή είναι η κορυφαία διδασκαλία της Υπεραγίας και Υπερευλογημένης Παναγίας μας. Να κάνουμε ό,τι μας λέγει και μας διδάσκει ο Κύριος. Βλέπεις λοιπόν, αγαπητέ μου, ποια είναι και πόσον σημαντική η διδασκαλία της Θεοτόκου μας; Βλέπεις, πόσον και πως μας διδάσκει με τις λίγες λέξεις, που είπε και πόσον συνεχίζει με την απερίγραπτη σιωπή Της, η οποία όμως βοά συνεχώς προς τον Κύριον, για όλους μας και μακάριος είναι όποιος επικαλείται καθημερινώς την βοήθειά Της. Γι΄ αυτό και η Εκκλησία μας δεν έχει «Ακολουθία», που να μη περιλαμβάνη τα υπέροχα «Θεοτοκία», τα οποία συνδυάζουν την δική μας προσευχή με την δική Της. Άρα, δεν ευσταθεί το ερώτημα εκείνων, που λένε ότι η Θεοτόκος δεν εδίδαξε την εξ αποκαλύψεως αλήθειαν. Έγινε με τον τρόπον Της τον συνοπτικόν και ουσιαστικόν, έτσι, που και μόνη η δική Της διδασκαλία να μας οδηγή στον δρόμο της σωτηρίας.                         

Όντως οι τρεις αυτές φράσεις της Θεομήτορος (Ιδού η δούλη Κυρίου, Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον και Ό,τι αν λέγη υμίν, ποήσατε) περικλείουν την άρτια διδασκαλία Της προς όλους μας.