Η ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΣ του Αγίου Ιουστίνου (Πόποβιτς)

Η θεόπνευστος λατρεία της Εκκλησίας συνεχώς επαναλαμβάνει ότι ο Θεός είναι «Θεός του ελέους», «Θεός της αγαθότητος», «Θεός της φιλανθρωπίας», δηλαδή με μίαν λέξιν Θεός πάσης αρετής. Και πράγματι εις την ιστορίαν της ανθρωπίνης ζωής ως τοιούτος Θεός ενεφανίσθη ο Θεάνθρωπος Χριστός, ο οποίος όντως είναι η προσωποποίησις και ο υπογραμμός και το πρότυπον, πάσης αρετής και χάριτος. Αυτός είναι η τελεία Αγάπη, τελεία Αγαθότητα, τελεία Φιλανθρωπία, η Θεανθρωπίνη δηλαδή τελειότης κάθε αρετής, η Παναρετή. Δια τούτο ο σκοπός της ζωής του κάθε χριστιανού είναι η παναρετοποίησις, η χριστοποίησίς του, δηλαδή η θεανθρωποποίησίς του, η τριαδοποίησίς του. Λέγω δε τριαδοποίησις διότι όπου είναι ο Υιός, εκεί και ο Πατήρ και το Πνεύμα, η μία αδιαίρετος τρισυπόστατος Θεότης. Όλαι αι αρεταί αποτελούν μίαν οργανικήν ολότητα, ένα οργανισμόν και δη θεανθρώπινον τοιούτον. Αυταί αυξάνουν αμοιβαίως, ζουν η μία μέσα εις την άλλην, και λαμβάνουν δύναμιν η μία από την άλλην, διαιωνιζόμεναι αμοιβαίως. Επομένως κάθε αρετή είναι τρόπον τινά παναρετή. Ούτω η πίστις δύναται να ονομασθή παναρετή, διότι δια να ζήση πρέπει να τρέφεται με την αγάπην και την ελπίδα, με την νηστείαν και την ευσπλαγχνίαν, με την μετάνοιαν και όλας τας άλλας αρετάς. Με τον αυτόν τρόπον και όταν αι άλλαι αρεταί, όπως η προσευχή, η αγάπη, η ελπίς, η νηστεία κλπ. Τρέφονται η μία με την άλλην, ζωοποιούνται και τελειοποιούνται και αφθαρτοποιούνται αμοιβαίως.