Εἰς ἐπιστολή του πρός τόν Ἐπίσκοπο Δρακόντιον ὁ ἅγιος λέγει: «Ἤ εἰπέ, τίνος σέ θέλουσιν εἶναι μιμητήν οἱ συμβουλεύοντές σοι; Δεῖ γάρ ἡμᾶς κατά σκοπόν τῶν ἁγίων καί τῶν Πατέρων πολιτεύεσθαι, καί τούτους μιμεῖσθαι · εἰδέναι δέ, ὅτι, τούτων ἀφιστάμενοι, ἀλλότριοι καί τῆς τούτων κοινωνίας γενόμεθα» (Πρός Δρακόντιον 1, 4, ΒΕΠΕΣ 33, 172). Θαυμάσια ἐδῶ ὁ ἅγιος τοποθετεῖ τά πράγματα, ἀναφέροντας ὅτι, ὅταν παύσωμε νά μιμούμεθα τούς ἁγίους, ἀπομακρυνόμεθα καί ἀπό τήν κοινωνία των. Αὐτό βεβαίως σημαίνει καί ἐκ τοῦ ἀντιθέτου ὅτι, ὅταν μιμούμεθα ἤ ἀκολουθοῦμε τούς αἱρετικούς ἔχομε και κοινωνία μέ αὐτούς. Στήν ἑρμηνεία τοῦ κατά Ματθαῖον Εὐαγγελίου ὁ ἅγιος λέγει ἀναφερόμενος στούς ψευδοπροφήτας: «Εἶπεν ὁ Κύριος · “Προσέχετε ἀπό τῶν ψευδοπροφητῶν, οἵτινες ἔρχονται πρός ὑμᾶς ἐν ἐνδύματι προβάτου, ἔνδοθεν δέ εἰσι λύκοι ἅρπαγες · ἀπό τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς”. Ἐάν οὖν τινα ἴδῃς ἀδελφέ, ὅτι ἔχει σχῆμα σεμνοπρεπές, μή πρόσχῃς, ὅτι ἐνδέδυται κώδιον προβάτου, ὅτι ὄνομα ἔχει πρεσβυτέρου, ἤ ἐπισκόπου, ἤ διακόνου, ἤ ἀσκητοῦ, ἀλλά τάς πράξεις αὐτοῦ περιέργασαι, εἰ ἔστι σώφρων, εἰ ἔστι φιλόξενος, ἤ ἐλεήμων, ἤ ἀγαπητικός, ἤ ἐν προσευχαῖς καρτερικός ἤ ὑπομονητικός. Εἰ ἔχει κοιλίαν θεόν, καί τόν φάρυγγα ᾅδην, νοσῶν χρήματα, καί καπηλεύων τήν θεοσέβειαν, ἄφες αὐτόν · οὐ γάρ ἐστι ποιμήν ἐπιστημονικός, ἀλλά λύκος ἁρπακτικός. Εἰ δέ οἶδας τά δένδρα δοκιμάζειν ἀπό τῶν καρπῶν, ποῖά ἐστι τῇ φύσει, τῇ γεύσει, τῇ πιότητι, πολλῷ μᾶλλον ἀπό τῶν ἔργων ὀφείλεις δοκιμάζειν τούς Χριστεμπόρους, ὅτι, φοροῦντες φημάριον εὐλαβείας, ψυχήν κέκτηνται διαβολικήν. Εἰ δέ καί ἀπό ἀκανθῶν οὐ συλλέγεις σταφυλάς, ἤ ἀπό τριβόλων σῦκα, τί ὑπολαμβάνεις, ὅτι ἀπό παραβατῶν ἔχεις τι ἀγαθόν ἀκοῦσαι, ἤ ἀπό προδοτῶν μαθεῖν τι χρήσιμον; Ἐκείνους τοίνυν ἀποστρέφου ὡς λύκους Ἀραβικούς, καί ἀκάνθας παρακοῆς, καί τριβόλους ἀδικημάτων, καί δένδρα πονηρά. Ἐάν ἴδῃς συνετόν, κατά τήν συμβουλεύουσαν σοφίαν, ὄρθριζε πρός αὐτόν, καί σταθμούς θυρῶν αὐτοῦ ἐκτριβέτω ὁ πούς σου, ἵνα παρ’ αὐτοῦ διδαχθῇς νόμου σκιαγραφήματα, καί χαρίτων δωρήματα. Οὔτε δέ λόγος σοφιστικός, ἤ σχῆμα ἐπιθετικόν εἰσάγουσιν εἰς τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν, ἀλλά πίστις τελεία καί ἀπερίεργος μετά τῆς ἐναρέτου καί διαλαμπούσης προνοίας» (ΒΕΠΕΣ 33, 197). Ἐδῶ ὁ ἅγιος παραγγέλλει νά διακρίνωμε τους καλούς ἀπό τούς κακούς ποιμένες. Καί εἰς μέν τούς καλούς νά ὑποτασσώμεθα, ἀπό δέ τῶν κακῶν νά φεύγωμε μακριά, χωρίς φυσικά νά περιμένωμε ἀποφάσεις Συνόδων.
Ἄν οἱ Ὀρθόδοξοι ἔπρεπε νά περιμένουν τήν ἀπόφασι τῆς Συνόδου διά να ἀπομακρυνθοῦν ἀπό αὐτούς τούς κακούς ποιμένες, τότε φυσικά ὁ ἅγιος θά τούς συμβούλευε νά κάνουν καταγγελία στήν Σύνοδο καί νά περιμένουν ἐν ἡρεμίᾳ, ἡσυχίᾳ καί ὑπακοῇ τήν ἀπόφασί της. Ὁ ἅγιος ὅμως δέν ἦταν εἰσηγητής τῆς θεωρίας τοῦ ἐφησυχασμοῦ καί τῆς ἁπλῆς διαμαρτυρίας, ἀλλά τῆς ἀποτειχίσεως ἀπό τούς κακῶς φρονοῦντας καί πράττοντας. Ὅταν ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος κρυβόταν στήν ἔρημο, ὁ στρατηλάτης Ἀρτέμιος τόν ἀναζητοῦσε σέ μοναστήρια τῆς περιοχῆς χωρίς νά καταφέρη νά ἐντοπίση ποῦ ἐκρύβετο. Πρίν ὁ Ἀρτέμιος φύγει ἀπό τήν Μονή τῶν Ταβεννησιωτῶν συνέβη τό ἑξῆς περιστατικό τό ὁποῖο ἀναφέρεται εἰς τόν βίο τοῦ ἁγ. Παχωμίου: «Καί μετά τό ἐρευνῆσαι καί μή εὑρεῖν αὐτόν λέγει τοῖς ἀδελφοῖς (ὁ Ἀρτέμιος) ἐν τῇ συνάξει “Δεῦτε εὔξασθε ὑπέρ ἐμοῦ”. Καί λεγόντων αὐτῶν “οὐ δυνάμεθα διά τό ἔχειν ἐντολήν παρά τοῦ πατρός ἡμῶν μετ’ οὐδενός εὔξασθαι συναιρουμένου Ἀρειανοῖς” —ἔβλεπον γάρ τινα τῶν Ἀρειανῶν ὡς ἐπίσκοπον μετά τοῦ δουκός— καί λοιπόν ἐξελθόντων αὐτῶν
ηὔξατο μόνος». (Βίος τοῦ ἁγ. Παχωμίου, § ρλη΄, ΒΕΠΕΣ 40,185). Ἡ συμπεριφορά αὐτή τῶν μοναχῶν ὑπαγορευόταν ἀπό τόν ἴδιο τόν Μ. Ἀθανάσιο, ὁ ὁποῖος μέ ἐπιστολή του
τούς προέτρεπε νά μή ἐπικοινωνοῦν ὄχι μόνο μέ αἱρετικούς, ἀλλά καί μέ ὅσους ἐπικοινωνοῦν μέ αἱρετικούς. Ἕνα τελευταῖο τμῆμα θά ἀναφέρωμε ἀπό ἐπιστολή τοῦ
ἁγίου πρός μοναχούς: «ἐπειδή δέ εἰσί τινες οἱ τά Ἀρείου φρονοῦντες, περιερχόμενοι τά μοναστήρια, δι’ οὐδέν ἄλλο εἰ μή ἵνα, ὡς πρός ὑμᾶς ἐλθόντες καί ἀφ’ ἡμῶν ὑποστρέφοντες, τούς ἀκεραίους ἐξαπατῶσι · τινές δέ εἰσιν οἱ διαβεβαιοῦντες μέν τά Ἀρείου μή φρονεῖν, συγκαταβαίνοντες δέ, καί μετ’ αὐτῶν εὐχόμενοι ἐπί τό αὐτό · ἀναγκαίως, παρακελευόντων τινῶν εἰλικρινεστάτων ἀδελφῶν, πρός ὑμᾶς γράφειν ἐσπούδασα, ἵνα τήν εὐσεβῆ πίστιν, ἣν ἡ τοῦ Θεοῦ χάρις ἐν ὑμῖν ἐργάζεται, ἀκεραίως καί ἀδόλως φυλάττοντες, οὐ μή πρόφασιν δῶτε σκανδάλου τοῖς ἀδελφοῖς. Ὅταν γάρ τινες ὑμᾶς τούς ἐν Χριστῷ πιστούς θεωρήσαντες μετ’ αὐτῶν συνερχομένους και κοινωνοῦντας, πάντως ὑπονοήσαντες ἀδιάφορον εἶναι τό τοιοῦτον, εἰς τόν τῆς ἀσεβείας ἐμπεσοῦνται βόρβορον. Ἵν’ οὖν μή τοῦτο γένηται, θελήσατε, ἀγαπητοί, τούς μέν φανερῶς φρονοῦντας τά τῆς ἀσεβείας ἀποστρέφεσθαι, τούς δέ νομίζοντας τά Ἀρείου μη φρονεῖν, κοινωνοῦντας δέ μετά τῶν ἀσεβῶν φυλάττεσθαι · καί μάλιστα ὧν τό φρόνημα ἀποστρεφόμεθα, τούτους ἀπό τῆς κοινωνίας προσήκει φεύγειν. Εἰ δέ τις προσποιεῖται μέν ὁμολογεῖν ὀρθήν πίστιν, φαίνεται δέ κοινωνῶν ἐκείνοις, τον τοιοῦτον προτρέψασθε ἀπέχεσθαι τῆς τοιαύτης συνηθείας· καί ἐάν μέν ἐπαγγέλληται, ἔχετε τόν τοιοῦτον ὡς ἀδελφόν· ἐάν δέ φιλονείκως ἐπιμένῃ, τόν τοιοῦτον παραιτεῖσθε. Οὕτω γάρ διατελοῦντες καθαράν τήν πίστιν διατηρήσετε» (Μ. Ἀθανασίου ἐπιστολή προς μοναχούς, ΒΕΠΕΣ 33, 182, ΕΠΕ10, 312).