Άγιος Ιουστίνος (Πόποβιτς) : Άνθρωπος και Θεάνθρωπος.

Η βασική ιδέα του Αρείου είναι:  ο Χριστός δεν είναι Θεός. Εις το έργον του «Θάλεια» ούτος λέγει κατά λέξιν:  «Ουδέ Θεός αληθινός εστιν ο Λόγος». Εν σχέσει προς τον Θεόν Πατέρα δεν είναι Θεός, δια τούτο δεν γνωρίζει τελείως τον Πατέρα, αλλ΄ επίσης ούτε την ιδικήν του ουσίαν:  «Ο Υιός την εαυτού ουσίαν ουκ οίδε» (Θάλεια). Αλλ΄ ούτε εν σχέσει προς τους ανθρώπους ο Χριστός είναι Θεός, αλλά μόνον «κτίσμα τέλειον». Δια της ηθικής τελειοποιήσεως και της ενεργείας της χάριτος ο Χριστός έγινεν εκείνο που είναι, και ούτω δύναται να ονομασθή «ισχυρός θεός». Ο Χριστός δεν είναι αληθινός Θεός εν σχέσει προς οιονδήποτε ή προς ο,τιδήποτε, και δια τούτο όλα τα ιδιώματά Του είναι σχετικά, και σχετική είναι και η γνώσις Του και η θέλησις και η ενέργεια. «Τη μεν φύσει ώσπερ πάντες, ούτω δε αυτός ο Λόγος εστί τρεπτός» (Θάλεια).  Εν σχέσει προς τον κόσμον ο Λόγος είναι δημιουργός και μεσολαβητής μεταξύ Θεού και κόσμου. Ο Θεός δεν εδημιούργησεν απ΄ ευθείας τον κόσμον, αλλ΄ εδημιούργησε τον Λόγον, δια να δημιουργήση ο Λόγος τον κόσμον. Ο Λόγος εδημιουργήθη προ πάντων. «Ο Λόγος εξ ουκ όντων γέγονε, και ην ποτε, ότε ουκ ην» (Θάλεια). Είναι φυσικόν ότι η τοιαύτη διδασκαλία του Αρείου προκάλεσε εναντίον της τους γνωσίους ομολογητάς της χριστιανικής Αληθείας. Κανείς διωγμός, καμμία άλλη ταλαιπωρία δεν ετάραξε τόσον την Εκκλησίαν, όσον ο αρειανισμός, διότι εδώ επρόκειτο περί του μεγίστου διωγμού:  ο Άρειος εκδιώκει εκ του Χριστού τον Θεόν. Πρόκειται περί της μεγαλυτέρας φρίκης:  ο Χριστός δεν είναι Θεός—τότε τι θέλεις επάνω εις αυτόν τον πλανήτην συ, ω άνθρωπε; 

Συνεχίζεται.