Ἱστορική ἀναδρομή τῆς προσεγγίσεως Ὀρθοδόξων καί Ρωμαιοκαθολικῶν κατά τόν 20oν αἰώνα.

Ἀρχιμ. Ἰωάσαφ Μακρῆ,

Ἱερᾶς Μονῆς Μεγάλου Μετεώρου

 Στήν ἱστορική αὐτή ἀνασκόπηση θά ἐκθέσουμε, ἐν συντομίᾳ, τά σπουδαιότερα ἀπό τά γεγονότα αὐτά στηριζόμενοι στά αὐθεντικά κείμενα, τά πορίσματα, τίς δηλώσεις, τίς συνεντεύξεις, καθώς καί στίς ἐργασίες καταξιωμένων καί κοινά ἀποδεκτῶν μελετητῶν, πού τίς περισσότερες φορές μάλιστα ἀποτελοῦν τούς ἐπίσημους ἐκφραστές ἤ ὑποστηρικτές τῆς οἰκουμενικῆς κινήσεως καί τῶν ἐπιλογῶν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τό ὁποῖο πρωτοστάτησε σ’ αὐτή τήν προσέγγιση.

 Στίς μέρες μας ἀναπτύσσεται ἰδιαίτερη δραστηριότητα στόν τομέα τῆς Oἰκουμενικῆς Kινήσεως καί γίνεται εὐρύτατα λόγος γιά τήν προσέγγιση Ὀρθοδόξων καί Ρωμαιοκαθολικῶν καί τήν πορεία πρός τήν «ἑνότητα τῶν ἐκκλησιῶν».

Τήν πορεία αὐτή σημάδεψαν μία σειρά ἐπιλογές, ἀποφάσεις καί γεγονότα στήν διάρκεια τοῦ 20οῦ αἰώνα, τά ὁποῖα θά παρουσιάσουμε στό παρόν κείμενο.

Στήν ἱστορική αὐτή ἀνασκόπηση θά ἐκθέσουμε, ἐν συντομίᾳ, τά σπουδαιότερα ἀπό τά γεγονότα αὐτά στηριζόμενοι στά αὐθεντικά κείμενα, τά πορίσματα, τίς δηλώσεις, τίς συνεντεύξεις, καθώς καί στίς ἐργασίες καταξιωμένων καί κοινά ἀποδεκτῶν μελετητῶν, πού τίς περισσότερες φορές μάλιστα ἀποτελοῦν τούς ἐπίσημους ἐκφραστές ἤ ὑποστηρικτές τῆς οἰκουμενικῆς κινήσεως καί τῶν ἐπιλογῶν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τό ὁποῖο πρωτοστάτησε σ’ αὐτή τήν προσέγγιση.

Οἱ ἱστορικές ρίζες τῆς προσεγγίσεως Ὀρθοδόξων καί Ρωμαιοκαθολικῶν καί ἐν γένει τῆς Oἰκουμενικῆς Kινήσεως βρίσκονται στίς δύο ἐγκυκλίους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, αὐτές τοῦ 1902 καί τοῦ 1920. Μέ τίς δύο αὐτές ἐγκυκλίους, καί κυρίως μέ αὐτή τοῦ 1920, τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐπέφερε μία τομή στήν μέθοδο προσεγγίσεως τῶν ἑτεροδόξων καί στήν θεολογική βάση ἐπί τῆς ὁποίας στηρίζεται αὐτή ἡ προσέγγιση.

«Αὐτό πού αἰφνιδιάζει», παρατηρεῖ ὁ π. Γ. Μεταλληνός, «εἶναι ἡ χρησιμοποιούμενη στό κείμενο αὐτό γλώσσα. Χωρίς καμμία, καί στό ἐλάχιστο, κίνηση ἐπιστροφῆς τοῦ προτεσταντικοῦ κόσμου στήν ἐκκλησιαστικότητα, καί ἐνῶ 32 χρόνια πρίν εἶχε δογματισθεῖ τό παπικό ἀλάθητο στήν Α΄ Βατικανή (1870), οἱ χριστιανικές αἱρέσεις τῆς Δύσεως καλοῦνται ‘αἱ δύο μεγάλες τοῦ Χριστιανισμοῦ ἀναδενδράδες’» (Πρωτοπρεσβυτέρου Γ. Μεταλληνοῦ, Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο καί Οἰκουμενισμός, Πρακτικά Διορθόδοξου Ἐπιστημονικοῦ Συνεδρίου: Οἰκουμενισμός, Γένεση-Προσδοκίες-Διαψεύσεις, Τόμος Α΄, ἐκδ. Θεοδρομία, Θεσσαλονίκη 2008, σελ. 237-238).

Γιά νά κατανοήσουμε καλύτερα αὐτόν τόν αἰφνιδιασμό ἐκ μέρους τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τήν τομή πού ἐπέφερε μέ τίς δύο ἐγκυκλίους του (1902 καί 1920) στά θεολογικά, ἀλλά καί ἱστορικά δεδομένα τῆς ἐποχῆς, θά ἀναφερθοῦμε σέ κάποια συγκεκριμένα γεγονότα πού προηγήθηκαν καί πού εἶναι δηλωτικά τοῦ πνεύματος πού ἐπικρατοῦσε τήν περίοδο ἐκείνη, τό ὁποῖο κάθε ἄλλο παρά τόν διάλογο καί τήν προσέγγιση μέ τό Βατικανό εὐνοοῦσε.

Συνεχίζεται.