Η Θεολογία των ονομάτων του Θεού στη ζωή της Εκκλησίας. (συνέχεια). -- Σταύρος Ασλανίδης

Σε ποιον αναφέρεται η “εικόνα” του Παλαιού των Ημερών και της Περιστεράς.

 

Μέχρι τώρα αναφερθήκαμε στο ότι το όνομα του Πατέρα, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, δεν δηλώνει κάτι διαφορετικό, ως προς τον Θεό και την Θεότητα Τους, επειδή τα Πρόσωπα του Θεού είναι Αδιαίρετα, ως προς το θέμα Αυτό. Το κάθε Πρόσωπο ομολογεί το "είναι" του Θεού, την Μία Ουσία Του.

Η Αλήθεια είναι όλα εκείνα που μας δίδαξε ο Κύριος. Έτσι η λεκτική Του Αποκάλυψη για την Αγία Τριάδα, μας λέει για το Αδιαίρετο Της, έχοντας μία και μόνη ιδιαιτερότητα το κάθε Πρόσωπο. Η μόνη διάκριση των Προσώπων του Θεού, που φθάνει μόνο λεκτικά σε εμάς, δεν είναι ως προς τον Θεό και την Θεότητα Τους, είναι μία διαφορετική προσέγγιση και αναφέρεται στο υποστατικό ιδίωμα. Πράγματι, το μόνο που διαφέρει στον Τριαδικό Θεό είναι η Γέννηση και η Εκπόρευση. Άρα το μόνο Τριπλό σύμβολο του Θεού, υπάρχει μόνο και μόνο όταν θα αναφέρεται σε αυτά. Τέτοια λεκτικά σύμβολα μας δόθηκαν αρκετά, ενώ δύο από Αυτά είναι: Άνθρωπος (ή νους) - λόγος – Πνεύμα, Ήλιος - ακτίνες - φως (ή θερμότητα) κ.ά. Οτιδήποτε άλλο και ειδικά τα δήθεν σύμβολα των προσώπων του Θεού είναι είδωλα.

Αντίθετα η Εμπειρική Αποκάλυψη της Αληθείας που δόθηκε και πάλι από τον Κύριο έχει το είναι Της στην Μονάδα. Αναφέρεται στην Ενέργεια Του Θεού και όπως θα δούμε αλλού, είναι Μοναδικά Μία.

Η εμφάνιση της Τριαδικότητας των Προσώπων του Θεού, ο τρόπος παρουσίας Τους και η ύπαρξη Τους, δεν λαμβάνονται με διαφορετική μορφή ή με ατομική ποικιλία μεταξύ τους, Κατά συνέπεια δεν υπάρχουν πολυάριθμα σχήματα τους, δεν χαρακτηρίζεται τα ένα Πρόσωπο από το άλλο με κάτι διαφορετικό ως προς τον Θεό και την Θεότητα, ούτε μπορεί να διακριθεί το ένα από το σύνολο τους, ως προς τον Θεό και την Θεότητα. Όλα τα χαρακτηριστικά ή οι ιδιότητες που αναφέρονται στον Θεό, αναφέρονται στη Μονάδα Τους.

Δεν υπάρχουν άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά από το Πρωτότυπο τους ή συμβολισμοί κάποιου μέρους του Θεού. Δεν υπάρχει καμία σύνθεση στο Θεό, επειδή ο Θεός είναι Απλός. Για παράδειγμα ο Θεός δεν είναι μόνο Αγάπη, δεν είναι Δίκαιος, δεν είναι Παντοδύναμος, δεν έχει όνομα κ.ά. Είναι τα Πάντα Μαζί ως Τέλεια και Πλήρης Μονάδα και όχι ως ένα και ένα και ένα … Είναι μια αδιαίρετη ενότητα που το μέρος είναι το όλο και δεν μοιάζει με κάποιο μωσαϊκό που το άθροισμα του συμπληρώνει το όλο. Το παραμικρό που αναφέρεται στο Θεό είναι το Παν, έστω και αν δεν μπορούμε να το κατανοήσουμε.

Αυτό σημαίνει και το Απρόσιτο του Θεού που μας δόθηκε. Τα τρεία Πρόσωπα Του είναι κατά πάντα Απρόσιτα, όχι σαν Τριάδα Απρόσιτη, αλλά σαν Μονάδα. Δεν υπήρχε και η παραμικρή χαραμάδα στην όραση Του. Αν θα μπορούσε να συναντήσει την Μονάδα του Θεού οποιοδήποτε ατομικό σύμβολο, τότε θα ήταν Όλος γνωστός. Το παραμικρό του Θεού έχει την ολότητα Του. Όλα αυτά καθορίζουν το Αδιαίρετο και την Απρόσιτη Τριαδική Μονάδα του Θεού.

Η μόνη εξαίρεση γίνεται στο Πρόσωπο του Χριστού και αυτό οφείλεται στην ένωση που έγινε στο Πρόσωπο Του. Το Μέγα Μυστήριο είναι η ένωση της Θεϊκής με την ανθρώπινη φύση στο Πρόσωπο του Χριστού. Εμείς προσεγγίζουμε τον Πλήρη Θεό μόνο μέσα από την Σάρκωση. Η Σάρκα του Χριστού βαστάει μέσα Της όλο το Μυστήριο και Αυτή γεφυρώνει το χάσμα που έφερνε το Απρόσιτο του Θεού. Αυτή είναι η γεφύρωση του χάσματος και η σωτηρία που ευαγγελίστηκε ο άγγελος στην παρθένο Μαρία. Μόνο ο Χριστός πάτησε τον Θάνατο και μόνο η όραση του Προσώπου Του, έφερε την Σωτηρία σε όσους με καθαρότητα μπορούν να Τον δουν.

Λέμε λοιπόν, ότι στον ουρανό είναι ο Θεός και αυτό σημαίνει ότι είναι ο Απρόσιτος Θεός. Ωστόσο λεκτικά και επιπρόσθετα στα όσα εμπειρικά γνωρίζουμε, λέμε τα όσα διδαχθήκαμε για Αυτόν. Λέμε όσα μάθαμε για Αυτόν από την μόνη Πηγή, τον Κύριο. Έτσι συνυπάρχει η εμπειρία και η πίστη. Εμπειρικά γευόμαστε τον Θεό και χωρίς να είδαμε ποτέ, ομολογούμε όσα διδαχθήκαμε, πιστεύουμε στα τρεία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδας. Αφής στιγμής ο Θεός κατεβαίνει από τον ουρανό, κινείται και εμφανίζεται ο ίδιος Τριαδικός Θεός, μέσα και μαζί με τον Χριστό είναι Όλος ο Θεός, Αυτός είναι ο ενυπόστατος Θεός, είναι ο Μεσίτης Χριστός.

Μέχρι εδώ είδαμε ότι στην Ορθοδοξία τα πρόσωπα του Θεού, κατά το Θεός και την Θεότητα, είναι Αδιαίρετα και έχουν μία ύπαρξη. (Εξαίρεση είναι τα Πρόσωπα κατά το υποστατικό ιδίωμα και πάνω σε αυτό, έγινε αναφορά αλλού). Αυτά δεν χωρίζονται ούτε ως προς τον Χρόνο, ούτε ως προς τον Χώρο, ούτε κατά την μορφή τους. Πάντα και ταυτόχρονα είναι όλα μαζί τα Πρόσωπα. Αυτά είναι ανελλιπώς παντού Αδιαίρετα.

Είδαμε όμως και μια δυάδα του Θεού που εξυμνείται από τις γραφές: ο Θεός του ουρανού και ο ίδιος Θεός που ήρθε στη γη. Ο Απρόσιτος και Άρρητος Θεός και ο Σαρκωμένος Κύριος που ήρθε και έζησε δίπλα μας. Αυτός λοιπόν ο Θεός παρουσιάζεται λεκτικά διπλός. Σε Αυτόν το Θεό προσευχήθηκε πολλές φορές ο Χριστός και συχνά τον ονόμασε Πατέρα. Αυτός ο Θεός είναι μέσα Του και πολλές φορές ο Χριστός του απέδωσε το μείζον του Θεού. Σε Αυτόν τον διττό Θεό αναφέρεται πολύ συχνά και η υμνωδία της Εκκλησίας.

Όπου υπάρχει στις Άγιες Γραφές Μείζον Θεός, ερώτηση και συνομιλία ανάμεσα στα Πρόσωπα του Θεού, όταν ζητάει ο Κύριος από τον Θεό να τον στηρίξει ή να τον ενδυναμώσει, ή όταν δηλώνεται η μετακίνηση του Ενός Θεού προς τον Άλλο ... τότε αναφέρεται η Γραφή στην Δυάδα του Θεού. Ποτέ ο ένας θεός δεν ενεργεί προς συμπλήρωση του άλλου Θεού...  Συμπερασματικά, μόνος ο Χριστός είναι η Δυάδα του Θεού και καμία άλλη Δυάδα του θεού εκτός του Χριστού, ποτέ και κανείς δεν γνώρισε.

 

«καὶ οὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὢν ἐν τῷ οὐρανῷ». (Ιω. 3, 13).

 

«Ὅλος ἦν ἐν τοῖς κάτω, καὶ τῶν ἄνω οὐδόλως ἀπῆν, ὁ ἀπερίγραπτος Λόγος· συγκατάβασις γὰρ θεϊκή, οὐ μετάβασις δὲ τοπικὴ γέγονε· καὶ τόκος ἐκ Παρθένου θεολήπτου, ἀκουούσης ταῦτα·...» (15^ος οίκος των Χαιρετισμών).

 

«Ὁ ἀχώρητος παντί, πῶς ἐχωρήθη ἐν γαστρί; ὁ ἐν κόλποις τοῦ Πατρός, πῶς ἐν ἀγκάλαις τῆς Μητρός; πάντως ὡς οἶδεν ὡς ἠθέλησε καὶ ὡς ηὐδόκησεν· ἄσαρκος γὰρ ὤν, ἐσαρκώθη ἑκών· καὶ γέγονεν ὁ Ὤν, ὃ οὐκ ἦν δι᾿ ἡμᾶς· καὶ μὴ ἐκστὰς τῆς φύσεως, μετέσχε τοῦ ἡμετέρου φυράματος. Διπλοῦς ἐτέχθη, Χριστὸς τὸν ἄνω, κόσμον θέλων ἀναπληρῶσαι». (Καθίσμα, όρθρος των χριστουγέννων).

 

«Ἀλλὰ τί εἴπω, ἢ τί λαλήσω; Ἐκπλήττει γὰρ µε τὸ θαῦµα. Ὁ Παλαιὸς τῶν ἡµερῶν παιδίον γέγονεν, ὁ ἐπὶ θρόνου ὑψηλοῦ καὶ ἐπηρµένου καθήµενος ἐν φάτνῃ τίθεται...» (Ἰωαν. Χρυσόστοµος, Λόγος εἰς τὸ γενέθλιον τοῦ Σωτῆρος, PG.56,389).

 

«Ὁ Παλαιὸς τῶν ἡµερῶν παιδίον γέγονεν» (Μ.Ἀθανάσιος, Εἰς τὴν γέννησιν τοῦ Χριστοῦ, 1 ΒΕΠ 36,225.20).

 

Αφήνοντας τα πολυάριθμα παραδείγματα της Καινής Διαθήκης που μιλάνε για την δυάδα του Θεού, ας έρθουμε στην μοναδική Κυριακή Προσευχή. Αυτή από μόνη της μας λέει για τον Πατέρα "ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς˙". Εδώ αναφέρεται στον Απρόσιτο Πατέρα που είναι λεκτικά και Αδιαίρετα προσεγγίσιμος με το αγιασμένο όνομα του. Στην συνέχεια η προσευχή μας επαναλαμβάνει σε ποιον αναφέρθηκε και σε ποιον θα αναφερθεί στην συνέχεια: "ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς˙". Αυτό το κάνει για να καταστήσει με ευκρίνεια την διαφορετικότητα του ίδιου Θεού που ήρθε κοντά μας. Σε Αυτόν πλέον τον Θεό που ήρθε κοντά μας, του αναφέρεται την επάρκεια στον "ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον", να συγχωρέσει "τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν" και να μας απελευθέρωσει από τον δαιμονικό "πειρασμόν".

 

«Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς˙ ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά Σου˙ ἐλθέτω ἡ βασιλεία Σου˙ γενηθήτω τὸ θέλημά Σου, ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς˙ τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον˙ καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν˙ καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ». (Μτ. 6, 9-13)

 

Η μία Ουσία και οι Τρις υποστάσεις, κατά την Εκκλησία και κατά τον Αριστοτέλη.

Η  Αγία Τριάδα έχει και αναφέρεται με το δικό Της Δόγμα. Ο Χριστός είναι μια άλλη Δυάδα και έχει το δικό Του Δόγμα. Αυτά τα δύο Δόγματα δεν μπορούν να ενωθούν σχηματίζοντας ένα άλλο Δόγμα και κυρίως δεν μπορεί να γίνει σύνθεση των δύο δογμάτων, επιλέγοντας Πρόσωπα από το κάθε Δόγμα και κάνοντας έτσι νέο Δόγμα!!! Δηλαδή δεν εμπλέκεται σε κάποιο Δόγμα απευθείας το Ατομικό Πρόσωπο του Πατέρα με τον Χριστό. Δεν μπορεί να συνδυαστεί η ταυτόχρονη παρουσία δύο ανόμοιων προσώπων. Επιπλέον δεν συναντάται ταυτόχρονα ένα υπαρκτό πρόσωπο και ένα σύμβολο. Τα δύο πρόσωπα του Θεού δεν μπορεί να εμφανίζονται ούτε με υλικούς νόμους και εκφράσεις, ούτε ως Άρρητοι και Απερίγραπτοι. Άρα δεν μπορεί να είναι παραταγμένα στη σειρά ή σε εικόνες, ένα υπαρκτό πρόσωπο και ένα σύμβολο, ούτε μπορεί να γίνει οποιαδήποτε σύγκριση μεταξύ τους. Επιπλέον είναι εντυπωσιακό και πρέπει να υπογραμμιστεί ότι, με αυτή την ερμηνεία, δηλαδή με την συνάντηση Πατρός και Χριστού, δεν αναφέρεται πουθενά το πρόσωπο του Αγίου Πνεύματος, πράγμα που στη θεολογία σημαίνει την περιφρόνηση Του!!! Το επιδιωκόμενο κέρδος από την ερμηνεία αυτή, δείχνει και τα πρόσωπα αυτών που τα λένε …

Όπως loip;on έχουμε δύο δόγματα του Θεού, κατά αναλογία έχουμε “δύο” Θεούς, αλλά αυτό δεν Πρέπει να παρανοηθεί. Έχουμε δύο διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης της Μονάδας του Θεού. Σύμφωνα με τον τρόπο που μας παραδόθηκε από την Αγία Γραφή έχουμε τον Θεό του ουρανού, ή η Παλαιά Διαθήκη συχνότερα χρησιμοποιεί το όνομα “Πατέρας”. Αυτό το όνομα χρησιμοποιείται και από τον Χριστό όταν αναφέρεται στον Θεό του Ισραήλ. Επιπλέον έχουμε και τον Χριστό που είναι Πλήρης Θεός.

Παντού και Πάντα, όποιο όνομα του Θεού δοθεί, το κάθε Πρόσωπο έχει την Πληρότητα και είναι το Όλο. Αυτά ειπώθηκαν από τους πατέρες και είναι η παρακαταθήκη που μας άφησαν. Εντούτοις διαχρονικά δέχονται κριτική και αμφισβητήσεις από την Αριστοτελική θεωρία και τον σχολαστικισμό που διαστρεβλώνουν την αλήθεια. Όλα ξεκινούν από την εκκοσμίκευση και την απομάκρυνση από το βίωμα της Εκκλησιαστική ζωής. Έτσι δόθηκε η δυνατότητα να εισέλθει και στην θεολογία ο υλικός και λογικός τρόπος σκέψης. Μαζί με άλλα παρερμηνεύεται και η θεμελιώδη πίστη: ο Θεός έχει μία ουσία και τρεία πρόσωπα. Αυτή η φράση λέγεται και από τις δύο πλευρές, από τους ορθοδόξους χριστιανούς και από τους λεγόμενους χριστιανούς με δάσκαλο τον Αριστοτέλη!!! Ωστόσο οι δύο πλευρές διαφοροποιούνται στη συνέχεια με την ερμηνεία που δίνουν. Υπάρχει αγεφύρωτη διάσταση μεταξύ των πατέρων της Εκκλησίας και των υποστηρικτών του Αριστοτέλη και η κάθε πλευρά δίνει διαφορετική ερμηνεία στην μία Ουσία και στα Τρία Πρόσωπα.

Από την πλευρά της Εκκλησίας, οι πατέρες μιλάνε για Τριαδική Μονάδα. Για αυτούς η μόνη διαφορά στα Τρεία Πρόσωπα, είναι το υποστατικό Τους ιδίωμα. Δεν υπάρχει καμία άλλη τριάδα, κανένα ξεχωριστό σύμβολο των προσώπων. Πέραν αυτής της διάκρισης, της Ουσία από τα Πρόσωπα ως προς το υποστατικό Τους ιδίωμα, όλες οι άλλες διακρίσεις του Θεού αναφέρονται ανάμεσα στην Ουσία με τις Ενέργειες Του. Η Εκκλησία δεν δέχεται την Όραση, την Τιμή, την Δοξολογία και την Προσκύνηση προς δύο ή Τρεία πρόσωπα, αφού τότε καθίσταται μια Δυαρχία ή Τριαρχία. Αντίθετα ορθόδοξα έχουμε το Ομότιμο, το Ομόδοξο, την μία Προσκύνηση. Μία Θεότητα είναι ο Πατέρας, είναι ο Υιός, είναι το Άγιο Πνεύμα και είναι η Τριάδα τους Μαζί. Ότι είναι η Τριάδα, αυτό είναι και η κάθε Μονάδα. Δεν έχουμε απλή Τριάδα, ούτε απλή Μονάδα. Πιστεύουμε σε αδιάσπαστη Τριαδική Μονάδα.

Αντίθετα κατά τον Αριστοτέλη και το ελληνικό πνεύμα, ο Θεός που είναι μία ουσία έχει τρεία μόνιμα διακριτά Πρόσωπα. Μπορεί να λέγεται Αδιαίρετος η Τριάδα του Θεού, αλλά οι οπαδοί της θεωρίας του, με πραγματικά μαγικό τρόπο, εμφανίζουν τα λεγόμενα σύμβολα λέγοντας ότι έτσι πέτυχαν το ακατόρθωτο. Αυθαίρετα και αντίχριστα διασπούν το Αδιαίρετο του Θεού, αφήνουν ή παραμερίζουν την Μονάδα του Θεού και κάνουν προσιτή μια υλική τριάδα. Τα πρόσωπα διακρίνονται από την ουσία και μεταξύ τους και γίνονται αριθμητικά ένα, δύο, τρία. Αυτή η διαίρεση των Προσώπων σε ατομικά Πρόσωπα φέρει την Τριθεΐα. Επιπλέον, η ανακάλυψη και αντικατάσταση της εικόνας του τριαδικού Θεού και της μεσιτείας του Χριστού από σύμβολα είναι Αντίχριστη πράξη και είναι Χριστομαχία. Πλέον αυτών, με αυτήν την παραδοχή τους, παραδέχονται και ότι την Σωτηρία του κόσμου την έφεραν τα σύμβολα. Από την πίστη της Εκκλησίας σε Μία Σωτηρία και σε Ένα μέλλον Αγαθό του Παραδείσου, σε Μία όραση, κάποιοι αντίθεοι λένε ότι ο Θεός εμφανίστηκε ομοίως και πολύ πριν έρθει ο Χριστός στον κόσμο... Έτσι ματαιώνεται το έργο του Χριστού, υποβιβάζεται ο ρόλος του σταυρού και λέγεται ότι η Θέα του Θεού ήταν δυνατή μετά την πτώση του Αδάμ και πριν την έλευση του Χριστού. Ματαιώνεται λοιπόν για κάποιους η έλευση του Χριστού στον κόσμο.

 

Ο Απρόσιτος και ο Προσιτός Θεός στο όραμα του προφήτη Δανιήλ και στη Θεοφάνια της Βάπτισης.

 

Σε προηγούμενες αναρτήσεις, έγινε λόγος, για τα ονόματα του Θεού: του Πατέρα, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Στη συνέχεια λέχθηκε ότι αυτά τα ονόματα δεν αναφέρονται μόνο στα αντίστοιχα Πρόσωπα, αλλά το καθένα αναφέρεται και στην Τριαδική Μονάδα Τους. Ακόμα λέχθηκε το πως ερμηνεύονται οι λεγόμενες συμβολικές εικόνες του Θεού του Πατέρα και του Αγίου Πνεύματος. Επιπλέον αναφέρθηκε ποια είναι η δυάδα του Θεού και έγινε λόγος για την εισχώρηση της Αριστοτελικής θεωρίας στην ερμηνεία της Θεολογίας... Ο σκοπός που γράφηκαν όλα αυτά, είναι για να γίνει κατανοητό ποια είναι η Δυάδα του Θεού και πως αυτή περιγράφεται στο όραμα του προφήτη Δανιήλ και στην Θεοφάνια της Βάπτισης. Στη συνέχεια, στηριζόμενοι και σε όσα προαναφέρθηκαν, θα γίνει η αναφορά στον τρόπο πραγματοποίησης της Θεοφάνειας και ειδικά στην ερμηνείας της Δυάδας του Θεού στο όραμα του Προφήτη Δανιήλ και στη Βάπτιση του Κυρίου.

 

α. Το όραμα του Προφήτη Δανιήλ.

 

Ο Προφήτης Δανιήλ είδε τον όλο Θεό στο όραμα του. Είδε τον Ένα Θεό ως ταυτόχρονη δυάδα, στον ουρανό και στον κόσμο. Είδε τον Θεό που βρίσκεται στον ουράνιο Θρόνο του και τον ερχόμενο Κύριο στον κόσμο. Δεν είδε δύο πρόσωπα με τοπικά διαφορετική θέση ή στάση ή με διαφορετική χρονική παρουσία. Πολύ περισσότερο δεν είδε μία ανόμοια δυάδα, δεν είδε ένα Θεάνθρωπο και ένα σύμβολο Θεού!!! Αυτά τα δύο πρόσωπα δεν μοιράζονται σε μια ή στην ίδια εμφάνιση. Επίσης δεν είδε τις δύο χωριστές Φύσεις του Θεού. Τέλος ο Δανιήλ δεν είδε δύο χωρισμένα Πρόσωπα και μάλιστα με την ανερμήνευτη απουσία του Τρίτου Προσώπου. Δεν μπορεί να  είναι χωρισμένα και απομονωμένα τα Πρόσωπα του Θεού.

 

«ἐθεώρουν ἕως ὅτου οἱ θρόνοι ἐτέθησαν, καὶ παλαιὸς ἡμερῶν ἐκάθητο, καὶ τὸ ἔνδυμα αὐτοῦ λευκὸν ὡσεὶ χιών, καὶ ἡ θρὶξ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ ὡσεὶ ἔριον καθαρόν, ὁ θρόνος αὐτοῦ φλὸξ πυρός, οἱ τροχοὶ αὐτοῦ πῦρ φλέγον· ... ἐθεώρουν ἐν ὁράματι τῆς νυκτὸς καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη. καὶ αὐτῷ ἐδόθη ἡ ἀρχὴ καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ βασιλεία, καὶ πάντες οἱ λαοί, φυλαί, γλῶσσαι αὐτῷ δουλεύσουσιν· ἡ ἐξουσία αὐτοῦ ἐξουσία αἰώνιος, ἥτις οὐ παρελεύσεται, καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ οὐ διαφθαρήσεται». (Δαν. 7,9-14).

 

Η δυάδα τους αναφέρεται στο Θεό του Ουρανού και στον Θεό που ήρθε στη γη. Ο Δανιήλ είδε την Θεότητα στον ουρανό και ταυτόχρονα τον Υιό του Θεού που θα ερχόταν. Ήταν όλος ο Θεός του ουρανού και ο παντοδύναμος Πλήρης Θεός να έρχεται στη γη. Σε Αυτόν λοιπόν τον Θεό, σε Αυτόν που είναι στον ουρανό δηλαδή στον ίδιο τον εαυτό του, είπε ο Χριστός ότι είναι μείζον μου, ότι αυτός ξέρει τους χρόνους και τους καιρούς, αλλού ότι συγχωρεί τις αμαρτίες ... κ.ά.

 

β. Η Βάπτιση του Κυρίου.

 

Από την άλλη μεριά, η περιγραφή της Θεοφάνειας της Βάπτισης του Κυρίου στη ιστορική μορφή της, έγινε με πιο υψηλά πνευματικά νοήματα από ότι στον προφήτη. Η θεολογία της Καινής Διαθήκης, αλλά και άνθρωποι που δέχθηκαν τον σπόρο της θεολογίας, ήταν πλέον πιο έτοιμοι για να δεχθούν το μήνυμα και την ανώτερη Θεολογία. Εντούτοις πάλι φάνηκε μια Δυάδα ενώ παραμένει ως Μονάδα ο επιφανής Θεός. Η διήγηση αφήνει να εννοηθεί ότι μιλάει για τον Θεό του ουρανού ή τον Απερίγραπτο Θεό, και σε αυτό παραπέμπουν οι έκφρασεις:

 

«καὶ ἐμαρτύρησεν Ἰωάννης λέγων ὅτι τεθέαμαι τὸ Πνεῦμα καταβαῖνον ὡς περιστερὰν ἐξ οὐρανοῦ, καὶ ἔμεινεν ἐπ᾿ αὐτόν». (Ιω. 1,32).

 

«καὶ εὐθέως ἀναβαίνων ἀπὸ τοῦ ὕδατος εἶδε σχιζομένους τοὺς οὐρανοὺς καὶ τὸ Πνεῦμα ὡς περιστερὰν καταβαῖνον ἐπ᾿ αὐτόν·» (Μαρκ. 1,10).

 

«καὶ βαπτισθεὶς ὁ Ἰησοῦς ἀνέβη εὐθὺς ἀπὸ τοῦ ὕδατος· καὶ ἰδοὺ ἀνεῴχθησαν αὐτῷ οἱ οὐρανοί, καὶ εἶδε τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καταβαῖνον ὡσεὶ περιστερὰν καὶ ἐρχόμενον ἐπ᾿ αὐτόν· καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῶν οὐρανῶν λέγουσα· οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα». (Ματθ. 3,16-17).

 

«Ἐγένετο δὲ ἐν τῷ βαπτισθῆναι ἅπαντα τὸν λαὸν καὶ Ἰησοῦ βαπτισθέντος καὶ προσευχομένου ἀνεῳχθῆναι τὸν οὐρανὸν καὶ καταβῆναι τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον σωματικῷ εἴδει ὡσεὶ περιστερὰν ἐπ᾿ αὐτόν, καὶ φωνὴν ἐξ οὐρανοῦ γενέσθαι λέγουσαν· σὺ εἶ ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν σοὶ εὐδόκησα». (Λουκ. 3,21-22).

 

«Καὶ ἦν ἰδεῖν εὐθέως θεωρίαν φρικώδη. Ἔψαυε μὲν τῆς τοῦ δεσπότου κεφαλῆς Ἰωάννης σὺν τρόμῳ. Ἄνωθεν τῶν οὐρανῶν ἀνοιχθέντων κατεσκόπουν τὸ γινόμενον ἄγγελοι, Πνεύματος δὲ χάρις ἐν εἴδει περιστερᾶς τὴν τοῦ δεσπότου κεφαλὴν προσφοιτῶσα τὴν Ἰωάννου δεξιὰν παρωθεῖτο». (Ιω. Χρυσοστόμου, λόγος εἰς τὰ θεοφάνια).

 

Μάλιστα για να προλάβει όσους βάζουν την φιλοσοφία στην Θεολογία, σε όσους εκκοσμικεύουν την πίστη, ο αετός της Θεολογίας Ιωάννης λέει εξ αρχής ότι, ο Θεός του Ουρανού, ο Πατήρ είναι Αυτός που είναι μέσα Του. Αυτός έδωσε την Μαρτυρία για τον Χριστό. Δηλαδή ο ίδιος ο Χριστός έδωσε την μαρτυρία, Αυτός είναι ο μάρτυρας που μαρτύρησε για τον εαυτό Του και σε Αυτόν αναφέρεται η Μαρτυρία. Ωστόσο στο τέλος τονίζει τα χαρακτηριστικά αυτού του Θεού του ουρανού είναι ότι δεν τον είδε και δεν τον άκουσε κανείς. Προς Θεού, δεν ευαγγελίζεται ένα διαφορετικό Θεό από τον Χριστό με το όνομα Πατέρας:

 

«καὶ ὁ πέμψας με πατήρ, αὐτὸς μεμαρτύρηκε περὶ ἐμοῦ. οὔτε φωνὴν αὐτοῦ ἀκηκόατε πώποτε οὔτε εἶδος αὐτοῦ ἑωράκατε» Ιωάννης 5:37

 

Έτσι φάνηκε Αυτός που κυριαρχεί στους ουρανούς. Σε Αυτόν τον Θεό αναφέρονται και τα σύμβολα της περιστεράς και η ουράνια φωνή. Αυτή την Θεολογία την πιστοποιεί το απολυτίκιο της εορτής, όπου σε δύο προτάσεις γίνεται λόγος πρώτα για την Τριάδα του Θεού και μετά για την εμφάνιση του Προσώπου του Θεού στο Πρόσωπο του Χριστού. Σε Αυτή την Μονάδα και πάλι Μονάδα αναφέρεται  η Προσκύνηση της Αγίας Τριάδας.

 

-          «Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου Κύριε, ἡ τῆς Τριάδος ἐφανερώθη προσκύνησις· τοῦ γὰρ Γεννήτορος ἡ φωνὴ προσεμαρτύρει σοι, ἀγαπητὸν σε Υἱὸν ὀνομάζουσα· καὶ τὸ Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς, ἐβεβαίου τοῦ λόγου τὸ ἀσφαλές.

 

-          Ὁ ἐπιφανεὶς Χριστὲ ὁ Θεός, καὶ τὸν κόσμον φωτίσας δόξα σοι».

 

-          (Απολυτίκιο των Θεοφανίων).

 

Αργότερα, αυτή η Προσκύνηση ονομάστηκε Ενέργεια από μεγάλους θεολόγους, όπως τον Μ. Βασίλειο και τον Ιωάννη Δαμασκηνό. Η Αληθινή Προσκύνηση λοιπόν του Θεού είναι η Εμπειρία της Ενέργειας. Η Ενέργεια φέρνει την κίνηση και την αλλοίωση μετά την επαφή δύο Προσώπων ή την Προσκύνηση. Τέλος και επιπλέον αυτών, χαρακτηρίστηκε η Θεολογίας της Μίας Θεοφάνιας ως Ενέργεια του Θεού και ως δεύτερος και υψηλότερος σταυρός (πρβλ. λόγος προς τον σταυρό) από τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά.

 

Τα σύμβολα που αναφέρονται είναι της Μοναδικής Εμπειρίας της Ενέργειας του Θεού.

 

Αλλά αφού η μέθεξη Του αναφέρεται στην Μονάδα του Θεού και ταυτόχρονα η Μονάδα είναι Απερίγραπτη, τότε τι είναι το περιγραπτό και τι το Απερίγραπτο; Που και γιατί αναφέρονται τα σύμβολα, όπως Παλαιός των Ημερών και Περιστερά;

Περιγραπτή από τον Θεό είναι μόνο η ανθρώπινη Σάρκα Του Χριστού. Υπέρ αίσθηση, μόνο για τους Άξιους, είναι μεθεκτή η Ενέργεια Του Τριαδικού Θεού και Αυτή είναι Μία και για τα Τρεία Πρόσωπα. Αυτή πάλι είναι Άρρητη, μόνο Εμπειρική και κατά συνέπεια συμβολίζεται μόνο η Εμπειρία Της. Η Ουσία είναι Παντελώς Απρόσιτη. Διευκρινιστικά σε αυτό σημειώνουμε ότι Πρόσωπο του Τριαδικού Θεού, ως προς το Θεός και τη Θεότητα, ταυτίζεται η μορφή του με την Ουσία Του. Εντούτοις ως προς τα Υποστατικά ιδιώματα, αυτά αναφέρονται μόνο λεκτικά και και υπάρχουν τα λεκτικά σύμβολα τους. Τονίζεται ότι δεν γνωρίζουμε τίποτε για το τι σημαίνει Θεός Γεννάει Θεό και για το τι σημαίνει Θεός Εκπορεύει Θεό.

Τελικά η Μονάδα του Θεού εμφανίστηκε μέσα από την Ενέργεια Του. Ο Παλαιός των Ημερών δεν εμφανίζεται με άλλο τρόπο παρά μόνο μέσα από την Μία Ενέργεια του Θεού, αφού η ουσία και άρα η Υπόσταση, δεν μπορεί να φανεί με κανένα άλλο τρόπο. Έτσι ο Θεός πραγματοποίησε τη Παρουσία Του και φανέρωσε την ύπαρξη Του, επειδή Πάντα η Ενέργεια δηλώνει την ύπαρξη και την παρουσία της Υπόστασης Της, αφού δεν υπάρχει Ενέργεια ανυπόστατη. Έτσι λοιπόν η μόνη που μπορεί να φανεί ή Αυτή που μπορεί να γίνει η μέθεξη Της, είναι η Ενέργεια, και Αυτή δηλώνει την ύπαρξη και την παρουσία της Υπόστασης.

Συμπερασματικά, ο Παλαιός των Ημερών, η Περιστερά και τα άλλα σύμβολα, δεν ανήκουν στις Υποστάσεις του Θεού, συμβολικά ή αυτοπροσώπως. Με τα σύμβολα αυτά μας δόθηκε η ύπαρξη και η παρουσία της Αδιαίρετης Τριάδας του Θεού, μέσα από την εμφάνιση ή μάλλον με την μετοχή της Ενέργειας του Θεού. Αυτό παραδόθηκε ως Εμπειρία και ακριβώς προς Αυτήν αναφέρεται ο συμβολισμός. Άρα δεν είναι αποδεκτή καμία φιλοσοφική ερμηνεία που λέει ότι η Ενέργεια και πολύ περισσότερο κάποιο Πρόσωπο του Θεού φανερώθηκε με κάποιον αυτόνομο ή ατομικό συμβολικό τρόπο.

Αυτό το συμπέρασμα είναι πολύ καθοριστικό για να φανεί η Αντίθεη και Αντίχριστη ζωγραφιά της λεγόμενης τριπρόσωπης εικόνας της Αγίας Τριάδας. Η Ενέργεια του είναι Μία και όχι Μία και Μία και Μία. Είναι Μία και για τα Τρία Πρόσωπα του Θεού. Άρα και το σύμβολο της εμπειρίας Της, όπως είναι η Περιστερά ή σε άλλη περίπτωση ο Παλαιός των Ημερών, είναι Ένα και μόνο Ένα σύμβολο του Θεού, όπως ακριβώς είναι και το σύμβολο του Θαβωρίου φωτός.

Στην πραγματικότητα, κάθε σύμβολο είναι το  αποτέλεσμα της Σάρκωσης και του έργου του Χριστού, είναι το Φως της Θεότητας. Όσο αφορά το Δεξιά δεν εκφράζει ούτε προσδιορίζει κάτι τοπικά. Ο Παλαιός των Ημερών ήταν δεξιά, αριστερά, πάνω, κάτω, μέσα και έξω από τον Υιό του ανθρώπου, αφού είναι μια δυάδα που χαρακτηρίζεται από το πανταχού Παρόν.

Τέλος δεν ήταν, ούτε υπάρχει κάποιο σύμβολο καθεαυτής της Ενέργειας του Θεού, αφού και Αυτή είναι άκτιστη και Άρρητη. Απλά αυτή γίνεται εμπειρικά μεθεκτή, ποτέ όμως δεν συμβολίζεται ή εμφανίζεται. Το σύμβολο είναι της εμπειρίας που επιτελέστηκε από την βίωση της Ενέργειας. Αυτό το βίωμα διαφέρει από άλλα όμοια βιώματα της Μίας Ενέργειας, επειδή το καθένα έχει διαφορετικό σκοπό, επιτυγχάνει άλλο αποτέλεσμα, λαμβάνουν χώρα συγκεκριμένα πρόσωπα, πραγματοποιείται ξεχωριστό ιστορικό γεγονός κ.ά. Αυτός είναι και λόγος που κάθε όραση έχει άλλο και διαφορετικό σύμβολο: Παλαιός των Ημερών, Περιστερά, Φωνή, φως, Πύρινες γλώσσες, κ.ά.

Προσοχή όμως στην Παλαιά Διαθήκη επιτελέστηκε -Ω του Θαύματος- και κάτι επιπλέον. Εμφανίστηκε ο Χριστός πριν Γεννηθεί από την Παναγία, όχι μόνο αισθητά, αλλά φανερώθηκε με την Άκτιστη Ενέργεια του Θεού. Αυτή δεν μπορούσε να εμφανιστεί στη κτίση πριν την έλευση του Χριστού και αυτός ήταν ο Θάνατος της Παλαιάς Διαθήκης. Εμφανίστηκε η Ενέργεια του Θεού στις προφητικές οράσεις της Παλαιάς Διαθήκης και αυτό ήταν το μέγιστο θαύμα.

 

«Τοῖς τάς μ έ ν προφητικάς ὁράσεις, κἂν μη βούλοιντο, παραδεχομένοις, τάς δ ’ ὀφθείσας αὐτοῖς εἰκονογραφίας, ὦ θαῦμα! καί πρό σαρκώσεως τοῦ Λόγου μὴ καταδεχομένοις, ἀλλ’ ἢ αὐτὴν τὴν ἄληπτόν τε καὶ ἀθέατον οὐσίαν ὀφθῆναι τοῖς τεθεαμένοις κενολογοῦσιν, ἢ εἰκόνας μὲν ταῦτα τῆς ἀληθείας καὶ τύπους καὶ σχήματα ἐμφανισθῆναι τοῖς ἑωρακόσι συντιθεμένοις, εἰκονογραφεῖν δ έ ἐνανθρωπήσαντα τόν Λόγον, καί τά ὑπέρ ἡμῶν αὐτοῦ πάθη οὐκ ἀνεχομένοις, Ἀνάθεμα (α΄)». (Συνοδικόν τῆς Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Ζ΄ Συνόδου).

 

«Οἱ προφῆται ὡς εἶδον, οἱ ἀπόστολοι ὡς ἐδίδαξαν, ἡ ἐκκλησία ὡς παρέλαβεν, οἱ διδάσκαλοι ὡς ἐδογμάτισαν, ἡ οἰκουμένη ὡς συμπεφρόνηκεν, ἡ χάρις ὡς ἔλαμψεν, ἡ ἀλήθεια ὡς ἀποδέδεικται, τὸ ψεῦδος ὡς ἀπελήλαται, ἡ σοφία ὡς ἐπαρρησιάσατο, ὁ Χριστὸς ὡς ἐβράβευσεν· οὕτω φρονοῦμεν, οὕτω λαλοῦμεν, οὕτω κηρύσσομεν, Χριστὸν τὸν ἀληθινὸν Θεὸν ἡμῶν καὶ τοὺς αὐτοῦ ἁγίους ἐν λόγοις τιμῶντες, ἐν συγγραφαῖς, ἐν νοήμασιν, ἐν θυσίαις, ἐν ναοῖς, ἐν εἰκονίσμασι, τὸν μὲν ὡς Θεὸν καὶ δεσπότην προσκυνοῦντες καὶ σέβοντες, τοὺς δὲ διὰ τὸν κοινὸν δεσπότην ὡς αὐτοῦ γνησίους θεράποντας τιμῶντες καὶ τὴν κατὰ σχέσιν προσκύνησιν ἀπονέμοντες».(Συνοδικός Κανόνας, Αύτοθι).

 

Από αυτόν τον Θάνατο, από αυτήν την έλλειψη της Ζωής, μας λύτρωσε ο Κύριος. Ο Μόνος Θεός που εμφανίσθηκε στη γη, ο υιός του ανθρώπου, φάνηκε αισθητά και νοητά με την Σάρκα ως Θεάνθρωπος. Άρα ερχόμενος ο Χριστός στον κόσμο έρχονταν μαζί Του και η Θεότητα, η Ενέργεια του Τριαδικού Θεού. Άλλοτε την έβλεπαν οι καθαροί ενώ τις περισσότερες φορές δεν την έβλεπαν. Ο ερχομός Του κατά την κρίση θα βάλει στα Δεξιά Του, όσους είναι καθαροί και δεκτικοί στην Ενέργεια Του... Είδαν λοιπόν οι προφήτες και την Γέννηση και την κρίση και την Σωτηρία του Ανθρώπου. Όλα αυτά τα είδαν Χριστοκεντρικά και με όλη την Θεότητα του Τριαδικού Θεού μέσα Του.

Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος πάλι έλαβε την βεβαίωση για το πρόσωπο του Θεού που ζήτησε. Δεν ζήτησε να δει το Άγιο Πνεύμα, ούτε το Άγιο Πνεύμα παρουσιάστηκε ως αγγελιοφόρος για να ενημερώσει τον Πρόδρομο. Αυτό που χρειαζόταν ο Ιωάννης ήταν ακριβώς Αυτό που είδε, δηλαδή τον Ιησού Χριστό που είχε μαζί Του την Άρρητη Ενέργεια του Θεού. Αυτό ήταν η σφραγίδα της Θεότητας Του. Με άλλα λόγια, πραγματοποιήθηκε η Μεταμόρφωση του Χριστού και στον Ιορδάνη, μόνο που εκεί ήταν άλλα Πρόσωπα, παραδόθηκε άλλο μυστήριο στην Εκκλησία και ήταν πολύ πιο πρόωρη και ακατανόητη η Θεολογία της Θεοφάνειας. Ο φιλάνθρωπος Θεός μας δεν ήθελε να αφήσει αυτόν που τόσο τον αγάπησε, χωρίς να του δώσει την πρόγευση της Δωρεάς Του.

 

Υ.Γ. Τονίζεται ότι όλα αυτά τα γράφω για να φανεί η μεγαλύτερη αίρεση των εσχάτων χρόνων που ζούμε: η Τριτοπρόσωπη μορφή του Θεού, η Χριστομαχία και η αντικατάσταση του έργου του σταυρού, από τα ξεκούραστη προσέγγιση των θαυμάτων, των θεαμάτων και των σημείων του ουρανού…

 

Σταύρος Ασλανίδης