Εικονογραφικώς η παράστασις των τριών προσώπων της Παναγίας Τριάδος

Κατά την σήμερον ημέραν, Δευτέραν μετά την Πεντηκοστήν, την μνήμην κυρίως του τρίτου προσώπου της παναγίας και ομοουσίου και αδιαιρέτου Τριάδος παρελάβομεν επιτελείσθαι. Εν ταυτώ δε και την των τριών προσώπων Πατρός και Υιού και Πνεύματος Αγίου λατρευτικήν τιμήν και προσκύνησιν πρεπόντως κατά την σήμερον παρελάβομεν απονέμεσθαι, διο και κατά την σήμερον οι απανταχού της γης επ’ ονόματι της Παναγίας Τριάδος τιμώμενοι Ναοί πανηγυρίζουσιν. Εικονογραφικώς η παράστασις των τριών προσώπων της Παναγίας Τριάδος δεν είναι σύνηθες θέμα δια την βυζαντινήν αγιογραφίαν. Παρά τοις βυζαντινοίς η Αγία Τριάς συμβολίζεται συνήθως δια της παραστάσεως της φιλοξενίας του Αβραάμ. Εν αυτή εικονίζονται τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος εν σχήματι Αγγέλων, ως ενεφανίσθησαν εις τον Αβραάμ εν τη δρυϊ τη Μαμβρή, καθώς λέγει η Γραφή· «Ώφθη δε αυτώ ο Θεός προς τη δρυϊ τη Μαμβρή, καθημένου αυτού επί της θύρας της σκηνής αυτού μεσημβρίας. Αναβλέψας δε τοις οφθαλμοίς αυτού είδε, και ιδού τρεις άνδρες ειστήκεισαν επάνω αυτού…» (Γεν. ιη: 1-2 και επόμ.). Εν τη περικοπή ταύτη της Παλαιάς Διαθήκης υποτυπούται ως άριστα η τριαδικότης του ενός Θεού.

---------------------------

 Ο/Η ΧΑΡΙΛΑΟΣ είπε...

Δεν υπάρχει εορτή της Αγίας Τριάδος , όπως δεν υπάρχει και Απολυτίκιο.
Αν και αγιογραφούμε μόνο την ανθρώπινη φύση,λόγω της υποστατικής ενώσεως, προσκυνούμε τον Θεάνθρωπο Κύριο,τον Υιόν και Λόγο.
Δεν συμβαίνει το ίδιο στην ειδωλική μορφή γέροντος, η οποία δεν έχει θε΄ι΄κή φύση και η οποία παραμένει μορφή γέροντος.

Οι συμβολικές δε μορφές των τριών αγγέλων, δεν ταυτίζονται με τις θείες υποστάσεις.

Ὁ δέ μέγιστος Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς διδάσκει ὅτι ἡ εἰκών τοῦ Κυρίου, λόγω
τῆς κοινῆς θείας οὐσίας καί τῶν κοινῶν φυσικῶν ἰδιωμάτων, εἶναι καί εἰκών τῆς Ἁγίας
Τριάδος: «Ἀλλά γάρ οὕτως ἡμῖν ὁ ἐν τρισίν ὑποστάσεσιν εἷς Θεός ἐκπεφασμένος, οὕτω καί
δοξάζεται˙ καί οὕτω μιᾶς εἰκόνος οὔσης καί μορφῆς ἐπί τῆς μόνης ἀνειδέου και
προσκυνητῆς Τριάδος... τόν μέν Υἱόν τοῦ Πατρός μορφήν τε καί εἰκόνα λέγομεν, τό δέ
Πνεῦμα τοῦ Υἱοῦ. Οὕτω γάρ ἡμῖν ὡς εὐδόκησεν ἑαυτήν ἐγνώρισε καί οὕτως ἔχειν πρός τόν
Υἱόν τό Πνεῦμα λέγομεν, ὡς αὐτός πρός τόν Πατέρα˙ ὁμοίως γάρ ἀμφότερα ἔχουσι πρός
τόν Πατέρα, πλήν τοῦ τρόπου τῆς ὑπάρξεως...» (ΕΠΕ 1, σελ. 156).[Απόσπασμα από την 127/219-2021, Ποιμαντορικής Εγκυκλίου του Μητροπολίτου Λαρίσης και Τυρνάβου Αμφιλοχίου]

Χαρίλαος Ι.Στουρα΄ί΄της.
Θεολόγος.

Ενώ δηλαδή περί του ενός και μόνου αληθινού Θεού ομιλεί η Γραφή· «Ώφθη δε αυτώ ο Θεός», τρία πρόσωπα βλέπει και φιλοξενεί ο Αβραάμ, αλλά και προς τα τρία αυτά πρόσωπα, τα οποία βλέπει, ως προς εν απευθύνεται πρόσωπον λέγων· «Κύριε, ει άρα εύρον χάριν εναντίον σου…» (αυτ.3) και ούτω καθ’ εξής. Εν τη παραστάσει της φιλοξενίας ταύτης του Αβραάμ τα εικονιζόμενα ως Άγγελοι τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος κάθηνται εις την τράπεζαν της φιλοξενίας, παρ’ αυτήν δε υπηρετούσιν ο Αβραάμ και η Σάρα (βλέπε εικόνας των σελ. 7, 354 και 357). Η της σελίδος 7 εικών παρελήφθη εκ φορητής εικόνος αποτεθησαυρισμένης εν τω μουσείω της Πετρουπόλεως, η της σελ. 354 είναι έργον του κ. Ράλλη Κοψίδη, η δε της σελ 357 (δεξιά) είναι έργον του αειμνήστου μεγάλου Αγιογράφου ημών Φωτίου Κόντογλου και του μαθητού αυτού κ. Πέτρου Βαμπούλη. Δια της τοιαύτης ως συνήθως απεικονίσεως απέδιδον οι Βυζαντινοί τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. Ο τύπος απεικονίσεως αυτών, του μεν Πατρός ως παλαιού των ημερών, προς τα δεξιά της εικόνος επί των πολυομμάτων Χερουβίμ και των εξαπτερύγων Σεραφίμ καθημένου, του δε Υιού, ως νεωτέρου, δεξιόθεν του Πατρός και αυτού ομοίως καθημένου και του Αγίου Πνεύματος εν είδει Περιστεράς άνωθεν κατερχομένου είναι νεωτέρας εμπνεύσεως και δη δυτικής, μη απαντώσα εις την παράδοσιν της Ορθοδόξου εικονογραφίας. Αντίγραφον τοιαύτης εξεικονίσεως της Αγίας Τριάδος παραθέτομεν εν σελίδι 365.

Εν τη Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως Κουβαρά Αττικής,

ο Οινόης Ματθαίος.