Παναγία η Χρυσοπηγή

Στον κυκλαδίτικο νησιώτικο χορό είναι στημένη και η Σίφνος, με το απαλόγραμμο τοπίο της και το ιερό προσκύνημα της Παναγίας της Χρυσοπηγής. Το προσκύνημα αυτό είναι χτισμένο πάνω σε ένα ανεμόδαρτο κάβο - διακόσια τόσα χρόνια πριν της Τήνου και δεμένο με θρύλους και παραδόσεις. Μέσα στην εκκλησία της Παναγίας είναι φυλαγμένο το θαυματουργικό εικόνισμά της που βρέθηκε, καθώς λέει η παράδοση, μεσοπέλαγα πάνω στα κύματα. 

Εκεί, στα δύο ανατολικά κελλιά της Χρυσοπηγής, έζησε απέριττα μεγάλο μέρος της ζωής του ο ποιητής Αριστομένης Προβελέγγιος, και πάνω εκεί έγραψε τους καλύτερους στίχους του. 
Πολλά θαύματα αποδίδονται στην Παναγία τη Χρυσοπηγή, που συντελέσθηκαν είτε σε άτομα είτε σε ολόκληρο το νησί. 
Χρόνια ολόκληρα μαστιζόταν η Σίφνος από την πληγή της ακρίδας. Πίτουρα δηλητηριασμένα, πετρέλαια, φλογοβόλα, συνεργεία για την εξόντωσή της, όλα αποδεικνύονταν ανίσχυρα. Η απελπισία είχε κορυφωθεί , αλλά η Παναγία είχε το σχέδιό της. 
Το 1929 μία αγαθή και απλοϊκή Σιφνιά, η Μαρία του Βασάλου, είδε στον ύπνο της το παρακάτω όνειρο, που το περιγράφουμε όπως ακριβώς το διηγήθηκε η ίδια: 

« Είντα να σου πω παιδάκι μου! Μια βραδιά ησπέρωνα με την κάλτσα μου σε μια γειτόνισσά μου. Εκειδά ήρθε η κουβέντα για την ακρίδα που ηρήματσε τότε τον κόσμο. Και λέγανε όλοι: “ Είντα θα γίνομε με αυτό το κακό;” ( Γιατί παιδάκι μου, πληρώναμε τοτεδάς ανθρώπους και κάνανε μεροκάματα για να τις ξεβιώσουν. Μα τίποτα δεν ηγινότανε ). Τότε τους λέω εγώ: « Με αυτά που πολεμάμε, δεν θα κάνομε τίποτα ». Γιατί- μεγάλη η Χάρη της – δεν ήταν πολλές ημέρες που είδα στον ύπνο μου την Παναγία την Χρυσοπηγή. Ήρθε κοντά μου, με έπιασε από τη μάνικα, με σκούντησε και μου είπε ( άμα το θυμηθώ, γιε μου, ανατριχιώ σύγκορμη ) : " Άκουσε, θα σου πω ένα λόγο και να πας να τους το πεις. Οι ακρίδες, έτσι που πολεμούνε, δεν θα φύουνε ποτθές, αν δεν βγάλουνε εμένα στη μέση και δεν με γυρίσουνε σε όλο το νησί. Και να κάνουνε και λειτουργιά και αγιασμό. Και θα σηκωθούνε ύστερα νέφελο “. Και σήκωσε τα χέρια της έτσι δα ψηλά… Επάνω από τους νώμους της … Κι έλαμψε, γιε μου, το σπίτι και τα πάντα γύρω μου ». 
Το όνειρο της καλής νησιώτισσας το υιοθέτησε το ιερατείο, και σε λίγες μέρες έγινε πάνδημη λιτανεία. Έγινε περιφορά της εικόνας της Χρυσοπηγής σε όλα τα χωριά με περισσή ευλάβεια και κατάνυξη. 
Την άλλη μέρα δεν υπήρχε ίχνος ακρίδας στο νησί. Είχαν πνιγεί όλες στη θάλασσα. Οι ανατολικοί γιαλοί είχαν γεμίσει από ακρίδα πνιγμένη, που την ξέβραζαν τα κύματα. Δεν έμεινε ούτε γόνος.