Παληό και Νέο ημερολόγιο -- Του αειμνήστου Αθανασίου Σακαρέλλου, Θεολόγου

                                                               στ΄

Η «παύση της κοινωνίας»

Η «παύση της κοινωνίας» των πιστών από τον επίσκοπό τους είναι από τα πιο σπουδαία θέματα, που πρέπει ν’ απασχολούν τον κάθε Ορθόδοξο. Για το θέμα αυτό έχει προκληθεί μεγάλη σύγχυση μεταξύ των πιστών. Αυτός είναι και ο λόγος, που έχουν διατυπωθεί από όσους δέχτηκαν την Αλλαγή του Ημερολογίου πολλές ασύστατες κατηγορίες σε βάρος όσων έπαυσαν την «κοινωνία» μαζί τους. Στην ενότητα αυτή εξετάζουμε όλους τους ισχυρισμούς των οπαδών του Νέου Ημερολογίου σχετικά με την «παύση της κοινωνίας» με τους επισκόπους τους όσων έμειναν Πιστοί στο Παλαιό Ημερολόγιο.

 

1. Είναι αντικανονική

Μια επιπλέον κατηγορία, που διατύπωσαν ορισμένοι απ’ όσους ακολούθησαν το Νέο ημερολόγιο σε βάρος όσων έμειναν πιστοί στο Παλαιό, είναι και η εξής: Λένε, πως το 1924, όσοι έπαψαν το μνημόσυνο του επισκόπου τους, δηλ. όσοι διέκοψαν την «κοινωνία» με τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο Παπαδόπουλο, ενήργησαν αντίθετα με τους Ιερούς Κανόνες. Για να στηρίξουν την κατηγορία τους αυτή ισχυρίζονται, ότι η αλλαγή του ημερολογίου το 1924, δεν συνιστά αίρεση, οπότε τότε και μόνο θα μπορούσαν να πάψουν την «κοινωνία» με τον επίσκοπό τους. Οι ισχυρισμοί τους όμως αυτοί δεν ευσταθούν. Οι λόγοι που δεν ευσταθούν είναι οι ακόλουθοι :

1. Είχαμε ήδη πιο πάνω την ευκαιρία να εξηγήσουμε, ότι οι Ιεροί Κανόνες προβλέπουν την διακοπή της «κοινωνίας» από ένα επίσκοπο, όχι μόνο στη περίπτωση αιρέσεως, αλλά και σε πολλές άλλες περιπτώσεις. Τέτοιες είναι, όταν οι επίσκοποι βλάπτουν την ορθή πίστη της Εκκλησίας, ή τον ευσεβή βίο, με τον οποίο πρέπει να κοσμούνται όχι μόνο οι πιστοί, αλλά προπαντός και οι επίσκοποι. Είναι οι λόγοι «ευσεβείας» και δικαιοσύνης», για τους οποίους μιλάει ο 31 ος Αποστολικός Κανόνας. Με βάση αυτόν τον Κανόνα, όσοι έμειναν πιστοί στο Παληό ημερολόγιο, καλώς διέκοψαν την «κοινωνία» από τους επισκόπους, που δέχτηκαν την αλλαγή το1924. Ας δούμε όμως το θέμα αυτό αναλυτικότερα.

α. Μία απ’ τις περιπτώσεις, που βλάπτεται η ορθή πίστη της Εκκλησίας, είναι και όταν κάποιος λαϊκός, ή κληρικός προσπαθεί να εισαγάγει νέα πράγματα στην Εκκλησία, ή να αφαιρέσει κάτι απ’ την παράδοσή της. Αυτό είναι μια θεμελιώδης αρχή της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Κανένας δεν μπορεί να παραβαίνει την αρχή αυτή χωρίς συνέπειες. Τη θέση αυτή άριστα διετύπωσαν οι Ορθόδοξοι Πατριάρχες στην ιστορική επιστολή τους, που έστειλαν το 1848 στον πάπα Πίο Θ΄, στην οποία αναφέρουν: «Παρ’ ημίν ούτε Πατριάρχαι, ούτε σύνοδοι εδυνήθησαν ποτέ εισαγαγείν νέα, διότι ο υπερασπιστής της θρησκείας εστίν αυτό το σώμα της Εκκλησίας, ήτοι αυτός ο λαός, όστις εθέλει το θρήσκευμα αυτού αιωνίως αμετάβλητον και ομοειδές τω των Πατέρων». Φρουρός και φύλακας της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι ο λαός της. Λαός της Εκκλησίας είναι όλα τα μέλη της, δηλ. οι κληρικοί, οι μοναχοί και οι λαϊκοί. Αυτό σημαίνει, ότι όλα τα μέλη της Εκκλησίας, ο λαός, είναι υποχρεωμένα, όπως ο φρουρός που στέκεται στη σκοπιά του, να φρουρούν και αποκρούουν οποιαδήποτε επιβολή εναντίον της. Αλλιώς, η ευθύνη βαρύνει και αυτούς, όταν αφήνουν τον εχθρό ελεύθερο να εισχωρήσει στο χώρο, που τάχθηκαν να υπερασπίζονται. Πως όμως ο λαός θα αποκρούσει την επιβολή αυτή στη περίπτωση που προέρχεται από τον επίσκοπό τους, όταν αυτός θέλει να εισαγάγει στη ζωή της Εκκλησίας νέα πράγματα; Τι γίνεται, όταν ο επίσκοπος, που τάχθηκε από τον Θεό να στέκεται «επί την σκοπιά» της Εκκλησίας, (γι’ αυτό λέγεται και «επίσκοπος»), για ν’ αντικρούει τους εχθρούς της, μεταβάλλεται ο ίδιος σε εχθρό και διαφθορέα της; Όταν ο επίσκοπος, που πρέπει να είναι ο «καλός ποιμήν», αποδεικνύεται «λύκος βαρύς», έτοιμος να καταβροχθίσει τα «λογικά» πρόβατά του; Οι πιστοί θα πρέπει μοιρολατρικά να περιμένουν πότε θα κατασπαραχθούν; Ασφαλώς, όχι! Σε μια τέτοια περίπτωση οι ίδιοι θα είναι αίτιοι της απώλειάς τους στην αιώνια κόλαση. Το μόνο αποτελεσματικό όπλο που υπάρχει και το οποίο χορηγούν οι Ιεροί Κανόνες στους πιστούς, είναι η διακοπή της «κοινωνίας» από έναν τέτοιο επικίνδυνο επίσκοπο. Οι Αποστολικές Διαταγές μας παραγγέλλουν: «..διό, φευκτέον από των φθορέων ποιμένων». Και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος συμπληρώνει, λέγοντας : «φεύγε και παραίτησαι, μη μόνον αν άνθρωπος η (= είναι), αλλά καν άγγελος εξ ουρανού κατιών». Θ’ αναφέρουμε και ένα όραμα, με το οποίο απεκάλυψε ο Θεός στον Μέγα Αντώνιο τα δεινά, που επρόκειτο να υποστεί η Εκκλησία απ’ την αίρεση του Αρείου. Το αναφέρει ο Μέγας Αθανάσιος στη βιογραφία του αγίου Αντωνίου, που έγραψε. Ιδού πως διηγείται το όραμα αυτό ο ίδιος ο άγιος Αντώνιος: «Πρόκειται, λέγει, να καταλάβει την Εκκλησία οργή και να παραδοθεί εις ανθρώπους ομοίους με τα άλογα κτήνη! Είδα, λέγει, την αγία Τράπεζα του ναού και γύρω από αυτή να στέκονται κυκλικά από παντού ημίονοι, δηλ. μουλάρια! Άκουσα κάποια φωνή που έλεγε: Θα γίνει βδέλυγμα το θυσιαστήριό μου». 

β. Βέβαια, η ανωτέρω οπτασία του αγίου Αντωνίου αναφέρεται στην εποχή εκείνη. Όμως, και η δική μας εποχή, αν δεν είναι χειρότερη από την εποχή του αγίου Αντώνιου, τουλάχιστον είναι εφάμιλλη σε θέματα μειοδοσίας της ορθής πίστεως και ορθού βίου, εκ μέρους ορισμένων αναξίων επισκόπων. Υπάρχει δηλ. γι’ αυτούς θέμα «ευσεβείας» και «δικαιοσύνης». Οι επίσκοποι αυτοί, κατά τον Μέγα Αντώνιο, μεταβάλλουν σε «βδέλυγμα» το θυσιαστήριο του Θεού! Η συμβολική σημασία του, ότι ο άγιος Αντώνιος είδε τους κληρικούς της εποχής του ως «ημιόνους», είναι ότι τα μουλάρια, ως διασταύρωση όνου και αλόγου, δεν τεκνογονούν. Έτσι και οι ανάξιοι κληρικοί, δεν μπορούν ν’ αποκτήσουν πνευματικά τέκνα. Δεν μπορούν τέτοιοι επίσκοποι να οδηγήσουν στη σωτηρία τους ανθρώπους. Η αιτία είναι ότι οι ίδιοι στερούνται την ορθή πίστη και τον ορθό βίο. Πως θα μεταδώσουν κάτι που οι ίδιοι δεν έχουν; Είναι «τυφλοί, οδηγοί τυφλών», όπως ήταν οι Γραμματείς και Φαρισαίοι την εποχή του Κυρίου, οι οποίοι σκανδάλιζαν το λαό των Ιουδαίων. Το ίδιο σκανδαλίζουν και σήμερα οι ανάξιοι κληρικοί. Γι’ αυτούς είπε ο προφήτης Ιερεμίας : «ποιμένες πολλοί διέφθειραν τον αμπελώνα μου, εμόλυναν την μερίδα μου, έδωκαν την μερίδα την επιθυμητήν μου εις έρημον άβατον…».

γ. Κατά τους Πατέρες, η ορθή πίστη και ο ορθός βίος είναι απαραίτητα στοιχεία για ν’ αποκτήσει ένας άνθρωπος τη σωτηρία του. Με αυτά τα δεδομένα είναι δυνατόν ποτέ ένας πιστός, που « με φόβο και τρόμο κατεργάζεται τη σωτηρία του», να έχει «κοινωνία» με ένα τέτοιο επίσκοπο, που κατά τον Μέγα Αντώνιο παρομοιάζεται με ημίονο, επειδή είναι πνευματικά στείρος; Αυτή την αίσθηση είχαν το 1924 για τους καινοτόμους επισκόπους τους, όσοι έμειναν πιστοί στη παράδοση της Εκκλησίας, που είναι το Παληό ημερολόγιο! Και είχαν δίκηο! Γιατί ποιά εμπιστοσύνη θα μπορούσαν να έχουν σε επισκόπους, που ήταν μασόνοι και ανατροπείς των ορθοδόξων παραδόσεων, όπως ο Μελέτιος Μεταξάκης ή ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος; Γι’ αυτό, ο Μέγας Αθανάσιος, όπως αναφερθήκαμε και πιο πάνω, ερμηνεύοντας το λόγο του Κυρίου «ει ο οφθαλμός σου σκανδαλίζει σε, έξελε αυτόν», λέγει: «Βαδίζοντες την απλανή και ζωηφόρον οδόν , οφθαλμόν μεν εκκόψωμεν σκανδαλίζοντα, μη τον αισθητόν…αλλά τον νοητόν. Οίον εάν ο επίσκοπος ή ο πρεσβύτερος, οι όντες οφθαλμοί της Εκκλησίας, κακώς αναστρέφωνται, και σκανδαλίζωσι τον λαόν, χρη αυτούς εκβάλλεσθαι. Συμφέρον γαρ εστιν άνευ αυτών συναθροίζεσθαι εις ευκτήριον οίκον, ή μετ’ αυτούς εμβληθήναι, ως μετά Άννα και Καϊάφα, εις την γέεναν του πυρός…ίνα η Εκκλησία ασκανδαλίστως συναγομένη διαφυλαχθήσεται». Ο Μέγας Αθανάσιος, λοιπόν, εντέλλεται, ότι πρέπει οι πιστοί υποχρεωτικά να αποκόπτονται από επισκόπους, που «κακώς αναστρέφωνται και σκανδαλίζωσι τον λαόν»! Και αυτό ακριβώς έκαναν το 1924, όσοι έμειναν πιστοί στο Παληό ημερολόγιο.

2. Οι περιπτώσεις, που οι επίσκοποι «κακώς αναστρέφωνται και σκανδαλίζωσι τον λαόν» είναι πολλές. Μια όμως, σπουδαιότατη, που ενδιαφέρει εμάς εδώ άμεσα, είναι η προσθήκη από επισκόπους νέων πραγμάτων στην πίστη, που μας παρέδωσαν οι Πατέρες της Εκκλησίας. Ένας Ορθόδοξος πιστός ποτέ δεν διανοείται να διορθώσει με δικές του προσθήκες την παράδοση της Εκκλησίας. Οι Πατέρες, που έλαβαν μέρος στην Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο, έχοντες πλήρη συναίσθηση αυτής της υποχρεώσεώς τους,

διακήρυξαν: «Ημείς δε κατά πάντα των αυτών θεοφόρων Πατέρων ημών τα δόγματα και πράγματα κρατούντες, κηρύσσομεν εν ενί στόματι και μια καρδία, μηδέν προστιθέντες, μηδέν αφαιρούντες, των εξ αυτών παραδοθέντων ημίν, αλλά τούτοις βεβαιούμεθα, τούτοις στηριζόμεθα. Ούτως ομολογούμεν, ούτως διδάσκομεν, καθώς αι άγιαι Οικουμενικαί Σύνοδοι όρισαν και βεβαίωσαν». Γι’ αυτό, οι άγιοι αυτοί Πατέρες της αυτής Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου στον επίλογο του Όρου της αναφέρουν: «Τους ουν τολμώντας ετέρως φρονείν ή διδάσκειν, ή κατά τους εναγείς αιρετικούς τας εκκλησιαστικάς παραδόσεις αθετείν , και καινοτομίαν τινά επινοείν,… ή επινοείν σκολιώς και πανούργως, προς το ανατρέψαι εί τι των ενθέσμων παραδόσεων της καθολικής εκκλησίας…επισκόπους μεν όντας ή κληρικούς καθαιρείσθαι προστάσσομεν, μονάζοντας δε ή λαϊκούς της κοινωνίας αφορίζεσθαι».  Η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος καθαιρεί τους επισκόπους, που εισάγουν νέα πράγματα στη παράδοση της Εκκλησίας, αλλά αφορίζει και τους λαϊκούς ή μοναχούς, που συντελούν στην ανατροπή της παραδόσεως της Εκκλησίας.

3. Εάν για τα απλά πράγματα, τα οποία θέλουν να εισαγάγουν στη παράδοση της Εκκλησίας, οι Πατέρες είναι τόσο αυστηροί, πόσο ασύγκριτα περισσότερο αυστηροί πρέπει να είναι για πράγματα, όπως είναι το Νέο ημερολόγιο, που η Εκκλησία έχει καταδικάσει προηγουμένως με οικουμενικού κύρους Συνόδους, όπως είναι οι Πανορθόδοξες Σύνοδοι του 16 ου αιώνα! Η μερίδα λοιπόν των πιστών, που ήθελε όχι μόνο η ιδία να μην έχει καμιά ευθύνη για την εισαγωγή του καταδικασμένου Νέου ημερολογίου στη λατρεία της Εκκλησίας, αλλά να είναι και συνεπής προς την εντολή των Πατέρων να αποκόπτεται από τους επισκόπους που αλλοιώνουν την παράδοση της Ορθοδοξίας, είναι φανερό, πως ήταν υποχρεωμένη να διακόψει την «κοινωνία» με τους επισκόπους αυτούς. Και αυτό ακριβώς έκαμαν το 1924 όσοι έμειναν πιστοί στο Παληό ημερολόγιο. Είχαν, λοιπόν, όχι μόνο δικαίωμα, αλλά και υποχρέωση να αποτειχισθούν από τους επισκόπους τους.