Οι αντιθεσμικές υπερβάσεις εν Αγίω Όρει

 Γέρων Παΐσιος Μοναχός Καρεώτης

Ἐπιφάνιος Μοναχός Καψαλιώτης

Μέρος Α΄

Στις κοσμογονικές αλλαγές που ζούμε, όπου ουδείς παραμένει ανεπηρέαστος, αυτό που κυρίως βιώνεται είναι μια αίσθηση κατάρρευσης, καθώς και ένα βαθύ σοκ.

Βέβαια για την Ελληνική κοινωνία το σοκ δεν είναι κάτι το πρωτόγνωρο, αυτό που άλλαξε είναι η τάξη μεγέθους: έτσι στο προηγούμενο σοκ της κρίσης χρέους, ήλθε να προστεθεί το νέο σοκ της “υγειονομικής” κρίσης. Βάσει δε της θεωρίας του ελεγχόμενου σοκ, αυτό που επιτυγχάνεται είναι ότι οι κοινωνίες υποχρεώνονται στο να αποδεχθούν παθητικά, ως τετελεσμένο, μείζονες πολιτικές και οικονομικές αλλαγές, που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα ήταν αδύνατον να εφαρμοσθούν.1

Ως γνωστόν, το δόγμα του σοκ πρωτοεφαρμόστηκε στην Χιλή του Δικτάτορα Πινοσέτ το 1973 (η δικτατορία κράτησε έως το 1990), υπό την καθοδήγηση του θεωρητικού εμπνευστή του, του κορυφαίου νεοφιλελεύθερου οικονομολόγου, καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Σικάγο, Μίλτον Φρίντμαν (Milton Friendman, 1912-2006). Σε επιστολή του δε προς τον δικτάτορα, έγραφε:

«Αν υιοθετηθεί η προσέγγιση του σοκ, πιστεύω ότι θα πρέπει να ανακοινωθεί δημόσια και λεπτομερώς, ώστε να επενεργήσει πολύ σύντομα. Όσο πιο ενημερωμένος είναι ο πληθυσμός τόσο περισσότερο θα διευκολύνουν οι αντιδράσεις του την προσαρμογή ».2

Σίγουρα, τα λόγια αυτά αντηχούν και σήμερα πολύ οικεία…

Η κατάσταση εντός Αγίου Όρους

Το Άγιον Όρος (ΑΟ), ως τόπος ασκήσεως και ορθοδόξου μαρτυρίας, δεν συνιστά μια περίκλειστη κοινότητα προνομιούχων που διάγουν εν ραστώνη, αδιαφορώντας για τους “εκτός” του ΑΟ. Η περίπτωση του ισαποστόλου αγιορείτη αγ. Κοσμά του Αιτωλού, αρκεί προς υπενθύμιση τούτης της αλήθειας, κάτι που υποδηλώνεται και από την συχνά χρησιμοποιούμενη έκφραση περί της “αποστολής του ΑΟ”. Η πραγματικότητα όμως, όπως οριστικά πλέον διαμορφώνεται, διαψεύδει τα έως τώρα ισχύοντα…

Ως προς την εσωτερική κατάσταση του ΑΟ, στην ήδη διχασμένη αγιορειτική αδελφότητα, ένεκεν του Ουκρανικού ζητήματος, ήλθε να προστεθεί και η παρούσα “υγειονομική” κρίση, προσδίδοντας περαιτέρω βάθος στην εσωτερική διαίρεση του Αγίου Όρους. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι αγιορειτικές φωνές που επιχειρηματολόγησαν μαχητικά υπέρ του Κολυμπαρίου και του Ουκρανικού –ω του παραδόξου θαύματος– είναι οι ίδιες που επίσης μαχητικά υπερασπίζονται τη λογική των κυβερνητικών μέτρων και στην παρούσα φάση. Σ΄ αυτά, έρχεται να επιβαρύνει το όλο κλίμα το γεγονός ότι παρατηρείται παντελής απουσία θεολογικής μαρτυρίας από πλευράς της Ιεράς Κοινότητας (ΙΚ) στα σχετικά “μέτρα” που λαμβάνει, δίνοντας την εικόνα ότι είτε δεν αντιλαμβάνεται, είτε ότι συμφωνεί με τις βλάσφημες τοποθετήσεις ακραίων οικουμενιστικών κύκλων (αναφερόμαστε σε θεολογικές τοποθετήσεις ως προς το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας, της ιερότητας των Ναών κλπ), είτε ότι αδιαφορεί.

Έτσι, το εφησυχασμένο πια θεσμικό Άγιον Όρος (ΑΟ), των παχυλών ευρωπαϊκών κονδυλίων και της καλοζωίας, ασχολείται αποκλειστικά με τον υλικοτεχνικό εξωραϊσμό του και την επίτευξη του μέγιστου δυνατού εκσυγχρονισμού, στο οποίο εσχάτως έκαναν την εμφάνιση τους έως και “νηπτικές” “προς ωφέλειαν του λαού” τηλεδιασκέψεις επιχειρηματιών–ηγουμένων. Επιπλέον, η ίδια η έννοια του αυτοδιοικήτου του ΑΟ έχει εργαλειοποιηθεί, ώστε αυτό να κατανοείται υπό ορισμένων στην Ιερά Κοινότητα (ΙΚ), απλώς ως Ειδική Οικονομική Ζώνη, επομένως ως ένας προνομιούχος χώρος επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ενδεικτικά (και δίχως αυτό να σημαίνει ότι η οικονομική δραστηριότητα περιορίζεται σ΄ αυτά), ήδη μια Μονή διαθέτει βιομηχανική μονάδα εκτός αυτού, ενώ μία δεύτερη κατασκευάζει εντός αυτού! Εξάλλου, σε παλαιότερη Διπλή Δισενιαύσια Σύναξη των 20 Ηγουμένων του ΑΟ στο κτίριο της Ιεράς Κοινότητας, εγέρθη Ηγούμενος και ετόλμησε να πει ότι “εγώ, για το καλό της Μονής και από τον Διάβολο ακόμη θα πάρω χρήματα”… Δεν αποτελεί επομένως αντίφαση, ότι επιπλέον με όλα αυτά, το ΑΟ απέκτησε και τον Πολιτικό Διοικητή (ΠΔ) που του αξίζει: τον μεγαλοεφοπλιστή–real estate επιχειρηματία Θανάση (έτσι υπογράφει, κι όχι Αθανάσιος) Μαρτίνο.

Πλην, η παρουσία ως Πολιτικού Διοικητού του Μαρτίνου, και του αντιθεσμικά τοποθετημένου αναπληρωτού Διοικητού, Αρίστου Κασμίρογλου, (κατά παράβασιν του Καταστατικού Χάρτη του Αγίου Όρους (ΚΧΑΟ) και του Νομοθετικού Διατάγματος του 1926, συμφώνως προς τα οποία ρητώς δεν προβλέπεται τέτοια θέση, καθώς δεν έχει υπάρξει κάποια νέα επιπλέον Κανονιστική Διάταξη που να την ορίζει), μόνον ως τυχαία δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί. Βάσει λοιπόν των πεπραγμένων της ηγεσίας της Πολιτικής Διοίκησης του ΑΟ κατά την παρούσα κρίση, πρέπει εκ προοιμίου να ειπωθεί ότι η παρουσία του –μονίμως απουσιάζοντος– μεγαλοεφοπλιστή Μαρτίνου (εξ ου και η ανάγκη ύπαρξης “αναπληρωτού”) στην θέση του Διοικητή εξηγείται μόνον ως προσώπου που έχει αναλάβει ειδική αποστολή, ώστε κυριαρχικά να αλώσει ότι έχει απομείνει από το αυτοδιοικήτο του Ιερού Τόπου. Εδώ πρέπει να τονισθεί ότι η τοποθέτησή του έγινε από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό προσωπικά (υπενθυμίζεται ότι βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος είναι και η κόρη του κ. Μαρτίνου ήδη από το 2012), πρίν την έναρξη της κρίσης του covid–19, ώστε να μπορεί βάσει του προσωπικού του κύρους ως μείζονος σημασίας επιχειρηματία (που έχει στο μεταξύ ενισχύσει εντός ΑΟ, μέσω δωρεών “ημέτερες” Ιερές Μονές), να αξιώνει την συγκατάθεση του θεσμικού ΑΟ στα κυβερνητικά μέτρα, αφ΄ ενός μέσω της (ένοχης) σιωπής του ΑΟ (και ενώ όλος ο θρησκεύων πιστός λαός ανέμενε μια έστω παρέμβασή του), αφ΄ ετέρου –και προς επίρρωσιν του προηγουμένου– με την επιβολή των κυβερνητικών περιοριστικών μέτρων και εντός ΑΟ, κατά πλήρη καταπάτηση κάθε έννοιας αυτοδιοικήτου και έννομης τάξης σε αυτό.

Παράλληλα, κατά την διάρκεια της δεύτερης πανελλαδικής καραντίνας, προστέθηκε και το γεγονός της εκούσιας παύσης λειτουργίας της ΙΚ επί εικοσαήμερο, συνιστώντας de facto κενό εξουσίας στο ΑΟ, αίροντας ταυτόχρονα την νομιμοποιητική προϋπόθεση λειτουργίας και της Ιεράς Επιστασίας (ΙΕ), η οποία υφίσταται ως η εκτελεστική εξουσία της ΙΚ, βάσει του άρθρου 40 του ΚΧΑΟ. Συνάγεται επομένως η εξής αρνητική συνέπεια: ότι δύναται το ΑΟ να “λειτουργεί”, άνευ της θεσμικής του Αρχής· υπενθυμίζουμε ότι κατά την διάρκεια της εκούσιας καραντίνας της ΙΚ, η Πολιτική Διοίκηση ουδόλως έκλεισε, δικαιολογώντας και τον χαρακτήρα της de facto ύπατης εξουσίας στο ΑΟ, τουλάχιστον για το τρέχον διάστημα της επιβληθείσας (άνευ επισήμου και σε συνταγματικά πλαίσια οριζομένης) εκτάκτου ανάγκης.

Επιτείνοντας τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα, η τρέχουσα ΙΕ αναγνωρίζει την “πλήρη εφαρμογή της Ελληνικής νομοθεσίας” εν Αγίω Όρει, συγχέοντας θεμελιώδεις έννοιες που καθορίζουν τις σχέσεις Ελληνικού Κράτους (ΕΚ) και ΑΟ, όπως κυριαρχία και εξουσία. Δυστυχώς, από κύκλους της ΙΚ προβάλλεται –με απόλυτο τρόπο– η θέση ότι ο ΚΧΑΟ δεν είναι πλήρης, ούτε και λεπτομερής. Πλην, διαψεύδονται καθώς στο άρθρο 105 παρ. 3 του Ελληνικού Συντάγματος ρητά αναφέρεται ότι στον ΚΧΑΟ υπάρχει, «λεπτομερής καθορισμός τῶν ἁγιορειτικῶν καθεστώτων καί τοῦ τρόπου τῆς λειτουργίας αὐτῶν »!

Πριν όμως παρουσιασθούν οι αντιθεσμικές υπερβάσεις του διδύμου Μαρτίνου–Κασμίρογλου, καλό είναι να εξηγηθεί περαιτέρω το γιατί της τοποθέτησης Μαρτίνου, στην κρίσιμη περίοδο που διανύουμε, στην ευαίσθητη όσο και καίρια θέση του ΠΔ του ΑΟ, στο πλαίσιο μάλιστα του σύνθετου κοινωνικού ρόλου που κατέχει στη δημόσια ζωή. Με άλλα λόγια, το ερώτημα που τίθεται είναι γιατί να πρέπει να τοποθετηθεί ένας υπερ–πλούσιος στη θέση του ΠΔ (όχι ότι δεν έχει ξανασυμβεί στο παρελθόν) μια επιλογή, κατ΄ αρχάς, απολύτως ασύμβατη με το (θεωρητικά έστω) ασκητικό και “πτωχό” Άγιον Όρος. Αυτό βέβαια που προβάλλεται από κάποιους αγιορειτικούς κύκλους, είναι ότι αποτελεί “εξαίρετο δείγμα Χριστιανού και μέγα φιλανθρώπου”. Έχοντας ως έναυσμα λοιπόν αυτές τις ποιότητες του κ. Μαρτίνου, θα επιχειρηθεί να δοθεί ένα θεωρητικό σκιαγράφημα του πώς λειτουργεί και τι στοχεύσεις έχει η νέα θεσμική “φιλανθρωπία” του Πλούτου, ώστε να συνεκτιμηθεί με τη δράση του ως οικονομικού παράγοντα και ΠΔ του ΑΟ.

Σχόλιο ως προς την “φιλανθρωπία” του Πλούτου

Όντως, δεν χρειάζεται πολύ έρευνα προκειμένου να διαπιστωθεί η δεσπόζουσα θέση που έχει η μορφή του μεγαλοεφοπλιστή Μαρτίνου σε όλα τα συστημικά ΜΜΕ, όπου προβάλλεται και εξαίρεται ως υπόδειγμα φιλανθρώπου και Χριστιανού. Παράλληλα, η επιχειρηματική του πορεία είναι λίγο–πολύ γνωστή: από το 1971 ξεκινά, με εκθετικούς ρυθμούς, η ανοδική πορεία της οικογενειακής ναυτιλιακής εταιρείας Μαρτίνου (όπως και πολλών άλλων), μέσα στις (υπερ)ευνοϊκές οικονομικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν ειδικά από την συνταγματική εκτροπή της Χούντας των Συνταγματαρχών. Όσο για την σημασία του ιδίου, όπως μαρτυρείται στον Τύπο, έγκειται στο ότι αποτελεί σημαίνων μέλος του σκληρού πυρήνα διαμόρφωσης πολιτικής του Εφοπλιστικού Κεφαλαίου, η βαρύνουσα γνώμη του οποίου, αποτελεί οδοδείκτη για τους υπόλοιπους.

Επιπροσθέτως, η περίπτωση Μαρτίνου είναι ενδιαφέρουσα, καθώς ο ίδιος αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα των νέων σύνθετων κοινωνικών ρόλων, που οφείλονται στο ακραία νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο, που στην Ελλάδα εκκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 (Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη 1990-1993). Η συνέχεια της εποχής Μητσοτάκη είναι γνωστή: οι καταστρεπτικές πολιτικές επιλογές –ομοίως νεοφιλελεύθερης πνοής– των Κυβερνήσεων που ακολούθησαν (Σημίτη, Παπανδρέου, Καραμανλή και όσων ακολούθησαν –μηδεμίας εξαιρουμένης–), οδήγησαν την χώρα τελικά στα Μνημόνια.

Βεβαίως τον τόνο στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές τον καθόριζαν (και συνεχίζοντας να το κάνουν) οι ΗΠΑ, όπου την ίδια εποχή που σημειωνόντουσαν οι βαθιές αλλαγές στην Ελλάδα από την Κυβέρνηση Μητσοτάκη (αρχές ’90) –σε πλήρη στοίχιση με τα συμβαίνοντα στις ΗΠΑ– η Κυβέρνηση Κλίντον προχωρούσε στην εκτόξευση της “απελευθέρωσης” (deregulation) της αγοράς και του τραπεζικού τομέα, όσο και την δημιουργία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (World Trade Organization), της συνθήκης ελευθέρου εμπορίου NAFTA κλπ, οδηγώντας στην –εκ των πραγμάτων– πλήρη αποδόμηση του κοινωνικού κράτους, εν συνεχεία δε, στις μεγάλες χρηματοπιστωτικές κρίσεις που ακολούθησαν. Αυτή τη περίοδο είναι όμως που παράλληλα εκκινεί και η εργαλειοποίηση της φιλανθρωπίας, όπου κυριότερος πολιτικός μοχλός ήταν ο ίδιος ο Κλίντον, ιδρύοντας κι αυτός το δικό του “φιλανθρωπικό” Ίδρυμα, το Clinton Foundation (1997). Η δε εργαλειοποιημένη αυτή μορφή της φιλανθρωπίας προσφόρως ονομάστηκε, από τους ιδίους τους εμπνευστές της, ως Φιλανθρωπικός Καπιταλισμός, σε διάκριση με την παλαιού τύπου “κλασική” μορφή φιλανθρωπίας.

Ποια είναι όμως η ειδοποιός διαφορά μεταξύ των δύο τύπων φιλανθρωπίας; Απλά στην νέα μορφή της, που ας σημειωθεί έχει υιοθετηθεί από το σύνολο του νέου τύπου “φιλανθρώπων”, αυτό που προέχει είναι η επίτευξη μεγάλων αλλαγών στην πολιτική και κοινωνική ζωή, με μοχλό και την ίδια την φιλανθρωπία (με πρώτιστο στόχο την Υγεία και Παιδεία, και ακολούθως τον Πολιτισμό), οι δε τρόποι που το επιτυγχάνουν είναι διάφοροι. Πρωτίστως, είναι ο έλεγχος που ασκούν, μέσω της τεράστιας οικονομικής τους επιφάνειας στην Πολιτική ζωή, στηρίζοντας και αναδεικνύοντας τις πολιτικές δυνάμεις εκείνες, που με τη σειρά τους εφαρμόζουν πολιτικές και οικονομικές επιλογές πρόσφορες στην περαιτέρω επίτευξη κερδοφορίας των “φιλανθρώπων”, ώστε αυτοί να έχουν περίσσεια για τις “δωρεές” τους… Είναι γνωστό ότι αυτές οι πολιτικές περιγράφονται ως το νεοφιλελεύθερο μοντέλο, το οποίο δια γυμνού οφθαλμού άπαντα τα μέλη της υπερ–πλούσιας ελίτ στηρίζουν με το σύνολο των δυνάμεών τους. Πλην, άμεσο και καθολικό αποτέλεσμα αυτών των οικονομικών επιλογών είναι η εκτόξευση της φτωχοποίησης ολοένα και περισσότερων ανθρώπων, του ιδίου προβλήματος δηλαδή που οι “φιλάνθρωποι” κόπτονται ότι θέλουν να αντιμετωπίσουν. Πρόκειται με άλλα λόγια, για την παραγωγή και ενίσχυση ενός φαύλου κύκλου: αυτός που δημιουργεί το πρόβλημα, λέει ότι νοιάζεται για την επίλυσή του! Ομοίως, δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση, η επίσης δια γυμνού οφθαλμού παρατήρηση, ότι στα τεράστια κοινωνικά προβλήματα που δημιουργεί ο νεοφιλελευθερισμός, η “φιλανθρωπία” καλύπτει ένα απειροελάχιστο τμήμα. Είναι σαν σ΄ έναν ασθενή με οξύ έμφραγμα, να του χορηγείται ασπιρίνη…

Δεν είναι όμως η φτωχοποίηση της κοινωνίας το μόνο πρόβλημα, ούτε ότι σε περιβάλλον οξείας οικονομικής και κοινωνικής κρίσης οι “ευεργέτες” πολλαπλασιάζουν εκθετικά τα κέρδη τους και την ανάπτυξη των παράλληλων επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων· είναι η συνακόλουθη αποδόμηση του “παλαιού τύπου” κοινωνικού Κράτους, που τόσο αυτοί όσο και οι πολιτικοί υπάλληλοί τους, με κάθε τρόπο και μέσο την επισπεύδουν.

Μάλιστα, στο νέο πλαίσιο που ορίζεται από την παγκοσμιοποιημένη οικονομία και την συνακόλουθη κατάρρευση του “παρωχημένου” κοινωνικού έθνους–κράτους, επέρχονται μετασχηματισμοί και στους παλαιότερου τύπου φιλανθρωπικούς οργανισμούς, που καλούνται να προσαρμοσθούν στα “καινοτόμα” επιχειρηματικά μοντέλα του νέου τύπου Ιδρυμάτων, όπως πχ του πολύ γνωστού –και επιτυχημένου, όπως περιγράφεται σε αυτούς τους κύκλους– Ιδρύματος Γκέητς (Bill & Melinda Gates Foundation).3

Πώς όμως ο “φιλάνθρωπικός” υπερ–πλούτος συνεργεί στην αποδόμηση του έθνους–κράτους, σε απόλυτη σύμπλευση με τους σκοπούς της Παγκοσμιοποίησης; Οι τρόποι είναι κυρίως δύο.

Αφ΄ ενός, μέσω της ελαχιστοποίησης της φορολογίας του πλούτου –πάγιας αρχής του νεοφιλελεύθερου δόγματος– εν αντιθέσει με τα δυσβάστακτα φορολογικά βάρη των μικρομεσαίων στρωμάτων, που τελικά οδηγεί στην de facto συρρίκνωση των κρατικών εσόδων, επομένως και στην δυνατότητα άσκησης κοινωνικής πολιτικής πρόνοιας από πλευράς Κράτους προς τη χειμαζόμενη κοινωνία. Αξίζει εδώ να τονισθεί ότι οι “ευεργέτες” ασκούν την “φιλάνθρωπία” τους αποκλειστικώς μέσω Αστικών Μη–Κερδοσκοπικών ΜΚΟ (Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων), κατευθύνοντας εκεί μέρος του πλούτου τους, επί σκοπώ την περαιτέρω απομείωση των φορολογικών εξόδων τους, καθώς βάσει του ισχύοντος φορολογικού καθεστώτος (ομοίως νεοφιλελεύθερης έμπνευσης), ισχύει ότι:

οι χορηγίες ή δωρεές προς αυτές (δηλαδή τις ΜΚΟ), επειδή αποτελούν εισροές κεφαλαιουχικού χαρακτήρα, στερούνται τα εννοιολογικά γνωρίσματα του εισοδήματος, (οπότε και) δεν εμπίπτουν στην έννοια των ακαθάριστων εσόδων, για να φορολογηθούν4

Επόμενο είναι, ο πλούτος που κανονικά όφειλε να είχε φορολογηθεί, να παραμένει στα χέρια των “ευεργετών” και είναι αυτοί που αποφασίζουν –για το ελάχιστο τμήμα του που προωθούν στην “φιλανθρωπία”– στο που και σε ποιους θα πάει.5 Απορίας άξιον βεβαίως είναι, το γιατί δεν ενισχύουν το Κράτος, έστω και με τα μικροποσά (εν σχέσει προς την επιτυγχανόμενη μεγάλη παραγωγή πλούτου) που φιλανθρώπως διαθέτουν, διασφαλίζοντας ταυτοχρόνως την αποτελεσματική διανομή τους στους έχοντες χρείαν. Η απάντηση συνιστά ουσιαστικά τον δεύτερο τρόπο αποδόμησης του Κράτους, καθώς ο στόχος τους είναι η σταδιακή απορρόφηση τομέων και δράσεων του “ξεπερασμένου” πια Κοινωνικού Κράτους, και όχι η ενίσχυσή του, αναλαμβάνοντας αυτοί πια, σε ολοένα και αυξανόμενους ρυθμούς, την κοινωνική μέριμνα… Έτσι, αυτό που συμβαίνει είναι η υφαρπαγή (και όχι υποβοήθηση, όπως προπαγανδιστικά το αποκαλούν), τομέων κοινωνικής πολιτικής του Κράτους, το οποίο απομειωμένο πια, αφήνεται να καταρρεύσει περαιτέρω, στην ξέφρενη πορεία ιδιωτικοποίησης των πάντων. Παράλληλα στους λοιπούς τομείς της κρατικής λειτουργίας, της νομοθεσίας κλπ, προτείνουν ριζικές αλλαγές –υπό τον ευφημισμό της “καινοτομίας”, του “εκσυγχρονισμού” και των “δικαιωματισμών”– που οδηγούν μαθηματικά σε μεγάλες πολιτικές, και ως εκ τούτου κοινωνικές αλλαγές.

Τα ανωτέρω σε συνδυασμό με την αθρόα εξαγορά και έλεγχο εντύπων όσο και ηλεκτρονικών Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας (ΜΜΕ), αθλητικών συλλόγων κλπ, οδηγούν στη μονοπώληση και τον έλεγχο της πληροφορίας, την ποδηγέτηση της Κοινής Γνώμης, με κατάληξη την χειραγώγησή της στα νέα “αυτονόητα” που κατασκευάζονται, που συνοψίζονται στο εξής ένα κεντρικό μήνυμα: ότι γίνεται, είναι για το κοινωνικό καλό, και οφείλετε να ευχαριστείτε τους ευεργέτες σας, πολιτικούς και επιχειρηματίες. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η κάθετη αύξηση της πολιτικής τους ισχύος και η περαιτέρω εξάρτηση της πολιτικής ζωής από τις αποφάσεις και επιλογές τους.6

Εξειδικεύοντας στην περίπτωση Μαρτίνου, τα όσα ήδη αναφέρθηκαν βρίσκουν πλήρη εφαρμογή. Ειδικότερα, αποκλειστικός φιλανθρωπικός βραχίωνας της φιλανθρωπικής του δράσης είναι η ΜΚΟ, που έχει χαρακτήρα Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρίας, που δημιούργησε το 2005 υπό την ονομασία Αιγέας, που επικεντρώνονται σε Υγεία, Παιδεία, επιστημονική έρευνα, τον Πολιτισμό και την “Θρησκευτική Κληρονομιά”.7 Σημαντικό σημείο είναι ότι η νέα “φιλανθρωπία” στην Ελλάδα, ακολουθώντας την γενική τάση, δημιουργεί ιδρύματα ΜΚΟ όπου μέσω αυτών διοχετεύεται το χρήμα. Περίεργο είναι ότι ουδείς δεν προβληματίζεται ως προς το γιατί δεν γίνεται –όπως παλιότερα– προσωπικά η φιλανθρωπία και κρίνεται αναγκαίο η δημιουργία εταιρειών… Η απάντηση βεβαίως δίνεται ανωτέρω, όπου έστω ακροθιγώς, δόθηκε το θεωρητικό πλαίσιο λειτουργίας της νέας “φιλανθρωπίας”.

Σε όσους τυχόν όμως έχουν αμφιβολίες ως προς τα όσα ελέχθησαν, υπενθυμίζουμε την ορμητική δήλωσή του κ. Μαρτίνου το 2015, στην πιθανότητα αύξησης της φορολογίας προς το εφοπλιστικό κεφάλαιο, όπου σημειωτέον απολαμβάνει φορολογικής ασυλίας από το μακρυνό 1956! Εκφράζοντας την γενικευμένη ανησυχία των εφοπλιστικών κύκλων, είχε δηλώσει:

Είμαι στη ναυτιλία εδώ και 45 χρόνια. Ουδέποτε μέχρι σήμερα υπήρξε αλλαγή στάσης των κυβερνώντων απέναντι στην εφοπλιστική κοινότητα. Και η ναυτιλία είναι διεθνής, εξωχώρια δραστηριότητα. Άρα δεν μπορούν να φορολογήσουν τις εξωχώριες business.8

Αυτά ως προς τα περί “εθνικού ευεργέτου”… Εκεί όμως που τα πράγματα καθίστανται ξεκάθαρα είναι ως προς την στάση του στο ζήτημα του covid. Η σημασία του Μαρτίνου έγκειται στο ότι κατά την τρέχουσα περίοδο έγινε αρωγός και υποβοήθησε έμπρακτα την εμπέδωση των κυβερνητικών αποφάσεων, μέσω των “φιλανθρωπικών” πρωτοβουλιών του, οπότε και εξαρχής υπηρέτησε δυναμικά το επίσημο “αφήγημα” σχετικά με τον covid–19, καθώς είναι αυτός που αγόρασε το Σεπτέμβριο του 2020 και έφερε στην Ελλάδα τα πρώτα τεστ (200.000 τεμάχια, αξίας 1.000.000 ευρώ) τα οποία και διέθεσε στην Κυβέρνηση. Επαινέθηκε δε από τα συστημικά ΜΜΕ, που το πρόβαλλαν δεόντως, σχεδόν σε αγιογραφικό τόνο, συνδέοντάς το με τις προηγούμενες φιλανθρωπικές δράσεις του:

Σε συνέχεια των πολλών και σημαντικών δωρεών και χορηγιών για τις εθνικές και τοπικές ανάγκες της χώρας σε αυτή την περίοδο των μεγάλων κρίσεων, ο εθνικός ευεργέτης της ναυτιλίας στέκεται παρών στις ανάγκες της πολιτείας και της κοινωνίας μας.9

Ως υποσημείωση, αρκεί να υπενθυμιστεί η πολεμική που αναπτύχθηκε και γύρω από τα τεστ, όσον αφορά την δυνατότητά τους για έγκυρη διάγνωση του covid, που συνεχίζει να αμφισβητείται από ικανό τμήμα της επιστημονικής κοινότητας.

Παρεμπιπτόντως, ως προς τις στοχεύσεις αυτών των “φιλανθρωπικών” πρωτοβουλιών, να μην μας διαφεύγει, η συσχέτιση του covid με την νέα εποχή που ανοίγεται του Great Reset (Μεγάλη Επανεκκίνηση), στην οποία εισαγάγουν βίαια τις κοινωνίες, αυτοί που έφεραν την παρούσα οικονομική κρίση στο απροχώρητο: η μεγάλη διεθνής χρηματο–οικονομική ελίτ.

Ακολούθως υπηρέτησε –και συνεχίζει να το κάνει– το επίσημο “αφήγημα” από την θέση του ΠΔ του ΑΟ, όπου έμπρακτα πέτυχε όχι ασήμαντα πράγματα: την ενσωμάτωση και του ΑΟ στην γενικευμένη επιβολή των κυβερνητικών απαγορεύσεων και σε συνέχεια αυτών την κατακρεούργηση του Αυτοδιοικήτου χαρακτήρα του. Η ανάλυση του πώς το έκανε, και γιατί συνιστά θεσμική εκτροπή για το ισχύον νομικό καθεστώς του ΑΟ, θα απασχολήσει το επόμενο άρθρο μας.

Υπό το πρίσμα των ήδη λεχθέντων, είναι σαφές ότι η εν Αγίω Όρει παρουσία του κ. Μαρτίνου λειτουργεί επιπροσθέτως και σε συμβολικό επίπεδο, ως προς την αυξημένη κοινωνική σημασία του (υπερ)πλούτου στην νέα μετα–covid εποχή που ανοίγεται. Εν τέλει, δεν μπορεί κανείς παρά να αναγνωρίσει ότι το ΑΟ κατήντησε πλέον πεδίο μιας ιδιότυπης συναλλαγής οικονομικών όσο και κοινωνικών “αναβαθμίσεων” μεταξύ μεγαλο–οικονομικών παραγόντων και κάποιων “πρόθυμων” αγιορειτικών κύκλων που στοχεύουν στην περαιτέρω “ανάπτυξη” και ενσωμάτωση του ΑΟ στα διεθνώς συμβαίνοντα…

---

1 πρβλ. Klein (2007) σ.214
2 πρβλ. Klein (2007) σ.107
3 The Economist, The Birth of Philanthrocapitalism, http://www.economist.com/surveys/displaystory.cfm?story_id=5517656
4 https://www.taxspirit.gr/ypiresies-pros-epixeiriseis/idrysi-epixeirisis/12-ypiresies-pros-epixeiriseis/25-astikes-mi-kerdoskopikes-etairies.html
5 Eikenberry and Mirabella (2017) σ.3
6 πρβλ. https://www.newyorker.com/news/john-cassidy/mark-zuckerberg-and-the-rise-of-philanthrocapitalism
7 βλ. https://www.iamm.gr/gr/to-idryma/aigeas-amke/
8 https://www.dealnews.gr/roi/item/132190-Ο-Θανάσης-Μαρτίνος-ρίχνει-το-γάντι-στον-ΣΥΡΙΖΑ
9 https://www.naftikachronika.gr/2020/09/13/ath-martinos-i-megali-dorea-stin-ygei

---

Επιλεκτική Βιβλιογραφία

Eikenberry, Angela M., and Roseanne Marie Mirabella. 2017. “Extreme Philanthropy: Philanthrocapitalism, Effective Altruism, and the Discourse of Neoliberalism.” PS: Political Science & Politics 51 (01): 43–47.

Klein, Naomi. 2007. Το δόγμα του σοκ. Λιβάνη.

"Ο.Τ."