Ποιος διαμορφώνει την ιστορία;

Χριστιανός ων Ορθόδοξος, με την χάριν του Θεού, είμαι δέσμιος της διδασκαλίας της αγίας Εκκλησίας μου. Δεν μπορώ να επιτρέψω στον εαυτόν μου επικινδύνους και αναποδείκτους ελευθέρους συλλογισμούς, αλλά οφείλω να αποδεχθώ ανεπιφυλάκτως τι εδίδαξαν οι άγιοι Πατέρες, που μας παρέδωσαν ως καθολικήν εμπειρικήν εν Αγίω Πνεύματι διδαχήν, ως προς το ερώτημα αυτό.

Και ορατώς μεν φαίνεται, ότι τα πάντα ακολουθούν νομοτελειακώς τον δρόμον αιτίων και αιτιατών, μιας ατελείωτης, απτής και ορατής, αιτιοκρατίας, ενός ανυπερβλήτου ντετερμινισμού, που μόνο τα φανερά θαύματα αναστέλλουν την αναπόφευκτη πορεία της ιστορίας, που διαμορφώνει η ανθρωπίνη δραστηριότης. Η αόρατη όμως και αθέατη πλευρά, ο Θεός, αποτελεί τον βέβαιο και υπεραισθητόν έτερο παράγοντα της ιστορίας του κόσμου.

Αποτελεί θεμελιώδη διδασκαλία της Εκκλησίας, ότι ο Θεός «έως άρτι εργάζεται». Δεν παύει να «εργάζεται», αλλά και να συνεργάζεται, αφού «συνεργοί Θεού εσμέν». Μετά το δόγμα της Δημιουργίας ακολουθεί το δόγμα της Προνοίας, δι’ όλη την κτίση, που τα πάντα συντηρεί και συνέχει με άρρητη αγαθότητα.

Με τα λογικά όμως όντα, πλην της προνοίας Του γι’ αυτά, ως πρόσωπα, τιμημένα με το αυτεξούσιο και την ελευθερία, συνεργάζεται και δημιουργεί την προσωπική και παγκόσμια ιστορία. Και η «συμπεριφορά» του Θεού, έναντι των ανθρώπων, είναι ανάλογη με τη γνώση ή την αγνωσία τους. Οι Προφήτες, τα στόματα του Θεού, συνεχώς ήλεγχαν τις παρανομίες του Ισραήλ και προέλεγαν τις μάστιγες του Θεού με το : «ανθ’ ων…», δηλαδή για τις συγκεκριμένες αμαρτίες και παρανομίες τους θα υποστούν διάφορες θλίψεις. Τόσον οι απειλές, όσο και οι κολασμοί, με παιδαγωγικό χαρακτήρα, γεμίζουν τα προφητικά βιβλία και ένας αλάθητος οδηγός των σχέσεών μας με τον Θεόν, ημών των χριστιανών, είναι η ιστορία του εβραϊκού λαού. (Αθωνικά άνθη)