------------------------------------------
Δημήτριος Χατζηνικολάου είπε...
Δυστυχῶς, ὁ π. Νικόλαος ἐπαναλαβάνει εἰς αὐτήν τήν ὁμιλίαν του τήν γνωστήν πλάνην πού κηρύττει ἐδῶ καί χρόνια, ὅτι δῆθεν δυνάμεθα να ζωγραφίζουμε τόν Θεόν Πατέρα, ἐπειδή δῆθεν ἐνεφανίσθη συμβολικῶς ἐν ὁράματι εἰς τόν Προφήτην Δανιήλ. Ἀλλά τότε τί σημαίνουν οἱ κάτωθι ὕμνοι τῆς 17ης Δεκεμβρίου (Μηναῖον);
Ε’ ᾠδή, 2ον τροπάριον: «Ἐπὶ νεφέλης ὡς Υἱόν σε ἀνθρώπου ἐρχόμενον, ... κριτὴν καὶ βασιλέα, ἐθεώρει ὁ Δανιήλ».
Θεοτοκίον, Ε’ ᾠδή: «Ἰδοὺ ἡ Παρθένος ἐν μήτρᾳ ἐμφανῶς συλλαμβάνει Χριστὸν τὸν Θεόν, ἧς περ τὴν προτύπωσιν προεώρακε Δανιήλ».
Θεοτοκίον, Ζ’ ᾠδή: «Δανιήλ, τῆς Παρθένου τὸν τόκον, σαφῶς προτεθέασαι, μυστικαῖς εἰκόσι μορφούμενον».
Μεγαλυνάριον: «Τόκον τῆς Παρθένου προκατιδὼν Δανιήλ, ἐνέφραξας στόμα λεόντων...».
-------------------------------------------------
Σταύρος Τ. είπε...
κ. Δημήτρη, το συγκεκριμένο θέμα, περί της Εικόνας της
Αγίας Τριάδος, δεν το γνωρίζω και δυστυχώς δεν έκατσα ακόμα να το ψάξω
Ο π. Νικόλαος όμως είναι λαλίστατος για πολλά θέματα, εκτός από τα εξώφθαλμα που γίνονται στους σημερινούς "ΓΟΧ" (π.χ. βλάσφημη θεωρία Κυπριανιτών για τάχα συμβολικό σφράγισμα), τους οποίους παρουσιάζει στο τέλος της ομιλίας του, ως Στύλους Ορθοδοξίας (εννοείται, μαζί και τον εαυτό του)
Μέχρι κι ότι δεν υπάρχει κόλαση, ως ξεχωριστός τόπος, διδάσκει, αλλά ότι είναι απλά οι τύψεις/έλεγχος που νοιώθει η ψυχή. Ακόμα κι εκεί εντρύφησε και λέει τέτοια κακόδοξα
Πέραν του ότι τετραγωνίζει τον κύκλο, με την κοινωνία που έχει με Κυπριανίτες, ο υπέρμαχος-υπερζηλωτής των ακύρων Μυστηρίων της κρατούσας από το ΄24.
Ενδιαφέρον έχει, μιας κι αναφέρει το ανάθεμα ΡΟΕΔ εναντίον του Οικουμενισμού, να μας πει που υπάγονται όσοι εν γνώση τους κοινωνάνε με Οικουμενίσταρο, Σχισματικό της ΡΟΕΔ κι αμετανόητο Αγαθάγγελο "ΡΟΕΔ"...
Αν έχει κάποια αντίρρηση, ας μας προσκομίσει λίβελλο μετανοίας του Αγαθάγγελου (που ανά τους αιώνες ορίζει η Εκκλησία να διαβάζεται δημοσίως, εν ώρα Θείας Λειτουργίας), που είναι ο ελάχιστος τρόπος αποδοχής Σχισματικοαιρετικών, όπως άλλωστε ομολογούνε κι οι σημερινοί "ΓΟΧ" στο ενωτικό κείμενο του 2014
Ο π. Νικόλαος όμως είναι λαλίστατος για πολλά θέματα, εκτός από τα εξώφθαλμα που γίνονται στους σημερινούς "ΓΟΧ" (π.χ. βλάσφημη θεωρία Κυπριανιτών για τάχα συμβολικό σφράγισμα), τους οποίους παρουσιάζει στο τέλος της ομιλίας του, ως Στύλους Ορθοδοξίας (εννοείται, μαζί και τον εαυτό του)
Μέχρι κι ότι δεν υπάρχει κόλαση, ως ξεχωριστός τόπος, διδάσκει, αλλά ότι είναι απλά οι τύψεις/έλεγχος που νοιώθει η ψυχή. Ακόμα κι εκεί εντρύφησε και λέει τέτοια κακόδοξα
Πέραν του ότι τετραγωνίζει τον κύκλο, με την κοινωνία που έχει με Κυπριανίτες, ο υπέρμαχος-υπερζηλωτής των ακύρων Μυστηρίων της κρατούσας από το ΄24.
Ενδιαφέρον έχει, μιας κι αναφέρει το ανάθεμα ΡΟΕΔ εναντίον του Οικουμενισμού, να μας πει που υπάγονται όσοι εν γνώση τους κοινωνάνε με Οικουμενίσταρο, Σχισματικό της ΡΟΕΔ κι αμετανόητο Αγαθάγγελο "ΡΟΕΔ"...
Αν έχει κάποια αντίρρηση, ας μας προσκομίσει λίβελλο μετανοίας του Αγαθάγγελου (που ανά τους αιώνες ορίζει η Εκκλησία να διαβάζεται δημοσίως, εν ώρα Θείας Λειτουργίας), που είναι ο ελάχιστος τρόπος αποδοχής Σχισματικοαιρετικών, όπως άλλωστε ομολογούνε κι οι σημερινοί "ΓΟΧ" στο ενωτικό κείμενο του 2014
Δεν τετραγωνίζει μόνο τον κύκλο, αλλά διέσυρε ο ίδιος και
τον τίτλο διδάκτορα Νομικής που έχει, με τις αλλοπρόσαλλες κι απίστευτες θέσεις
που υιοθέτησε, εντός ολίγων ημερών, για το θρησκευτικό νομοσχέδιο που
υπαχθήκανε οι σημερινοί "ΓΟΧ"
Κι έφτασε μάλιστα να ειρωνεύεται κι όσους ακολουθούνε την αρχική του θέση !!!
Κι έφτασε μάλιστα να ειρωνεύεται κι όσους ακολουθούνε την αρχική του θέση !!!
Συν ότι έγινε δεκτός στους ΓΟΧ (ερχόμενος από την
Κρατούσα) με απλή χειροθεσία κι όχι αναχειροτονία, όπως θα έπρεπε, σύμφωνα με
τις τωρινές του διδαχές
Τετραγωνίζει κάργα αλλά κάποιοι ακολουθούνε....
Τετραγωνίζει κάργα αλλά κάποιοι ακολουθούνε....
Noμίζω όμως
ότι δεν θα πρέπει να εστιάζουμε στο δύσκολο θέμα της εικόνας Αγίας Τριάδας, τη
στιγμή που γίνονται τόσα εξώφθαλμα στους σημερινούς "ΓΟΧ"
Όλα βέβαια είναι σημαντικότατα και πρέπει να τα ψάχνουμε, αλλά στον δημόσιο λόγο νομίζω προέχουνε τα εξώφθαλμα.
-------------------------------------------------
Ιωακειμίδου Ιωάννα είπε...
Όλα βέβαια είναι σημαντικότατα και πρέπει να τα ψάχνουμε, αλλά στον δημόσιο λόγο νομίζω προέχουνε τα εξώφθαλμα.
-------------------------------------------------
Ιωακειμίδου Ιωάννα είπε...
"Πιστεύω εἰς ἕναν Θεόν, Πατέρα, παντοκράτορα".Ο Παντοκράτορας στους τρούλους των Ιερών Ναών είναι ο Χριστός μας που ενσαρκώθηκε και μπορούμε ν' απεικονίσουμε.
Δεν υπάρχει "θέση" για την εικόνα της Αγίας Τριάδος, είτε στο τέμπλο, είτε στο Ιερό Βήμα, γιατί πιστεύοντας ότι τα πρόσωπα της Αγία Τριάδας είναι αδιαίρετα και αχώριστα, προσκυνώντας τον Χριστό μας,προσκυνούμε την Αγία τριάδα.
επίσης απο το κατά Ιωάννην ευαγγέλιο
"Λέγει αὐτῷ Φίλιππος· Κύριε, δεῖξον ἡμῖν τὸν πατέρα καὶ ἀρκεῖ ἡμῖν.λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· τοσοῦτον χρόνον μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι, καὶ οὐκ ἔγνωκάς με, Φίλιππε; ὁ ἑωρακὼς ἐμὲ ἑώρακε τὸν πατέρα· καὶ πῶς σὺ λέγεις, δεῖξον ἡμῖν τὸν πατέρα;"
Δεν αρκεί να προσκυνήσουμε την εικόνα του Χριστού μας? Δεν είναι βλασφημία να επιμένουμε να δούμε τον Πατέρα?
και γνωρίζοντας όλες τις αιρέσεις που πιθανώς κρύβονται σε μια απεικόνιση της Αγίας Τριάδος (ανθρωπομορφισμός, αρειανισμός, κατάργηση του ομοούσιου & άχρονου, πατροπασχιτισμός, filioque, κτλ) προτιμώ να προσκυνήσω μόνο την εικόνα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Δυστυχῶς, ὁ π. Νικόλαος ἐπαναλαβάνει εἰς αὐτήν τήν ὁμιλίαν του τήν γνωστήν πλάνην πού κηρύττει ἐδῶ καί χρόνια, ὅτι δῆθεν δυνάμεθα να ζωγραφίζουμε τόν Θεόν Πατέρα, ἐπειδή δῆθεν ἐνεφανίσθη συμβολικῶς ἐν ὁράματι εἰς τόν Προφήτην Δανιήλ. Ἀλλά τότε τί σημαίνουν οἱ κάτωθι ὕμνοι τῆς 17ης Δεκεμβρίου (Μηναῖον);
ΑπάντησηΔιαγραφήΘεοτοκίον, Ε’ ᾠδὴ: «Μυσταγωγεῖ τοὺς τύπους τῆς ἀπορρήτου σαρκώσεως Ἄχραντε, Δανιὴλ ὁ προφήτης ὁ ἔνδοξος».
Ε’ ᾠδή, 2ον τροπάριον: «Ἐπὶ νεφέλης ὡς Υἱόν σε ἀνθρώπου ἐρχόμενον, ... κριτὴν καὶ βασιλέα, ἐθεώρει ὁ Δανιήλ».
Θεοτοκίον, Ε’ ᾠδή: «Ἰδοὺ ἡ Παρθένος ἐν μήτρᾳ ἐμφανῶς συλλαμβάνει Χριστὸν τὸν Θεόν, ἧς περ τὴν προτύπωσιν προεώρακε Δανιήλ».
Θεοτοκίον, Ζ’ ᾠδή: «Δανιήλ, τῆς Παρθένου τὸν τόκον, σαφῶς προτεθέασαι, μυστικαῖς εἰκόσι μορφούμενον».
Μεγαλυνάριον: «Τόκον τῆς Παρθένου προκατιδὼν Δανιήλ, ἐνέφραξας στόμα λεόντων...».
http://odysseus.culture.gr/h/2/gh2562.jsp?obj_id=1680&mm_id=2438
ΑπάντησηΔιαγραφήκ. Δημήτρη, το συγκεκριμενο θεμα, περί της Εικόνας της Αγίας Τριάδος, δεν το γνωριζω και δυστυχως δεν εκατσα ακομα να το ψάξω
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ π. Νικόλαος όμως είναι λαλίστατος για πολλά θέματα, εκτός από τα εξώφθαλμά που γίνονται στους σημερινούς "ΓΟΧ" (π.χ. βλάσφημη θεωρια Κυπριανιτών για τάχα συμβολικό σφράγισμα), τους οποίους παρουσιάζει στο τέλος της ομιλίας του, ως Στύλους Ορθοδοξίας (εννοείται, μαζί και τον εαυτό του)
Μέχρι κι ότι δεν υπαρχει κόλαση, ως ξεχωριστός τόπος, διδάσκει, αλλά ότι είναι απλά οι τύψεις/έλεγχος που νοιώθει η ψυχή. Ακόμα κι εκεί εντρύφησε και λέει τέτοια κακόδοξα
Πέραν του ότι τετραγωνίζει τον κύκλο, με την κοινωνία που έχει με Κυπριανίτες, ο υπέρμαχος-υπερζηλωτής των ακύρων Μυστηρίων της κρατούσας από το ΄24
Ενδιαφερον έχει, μιας κι αναφέρει το αναθεμα ΡΟΕΔ εναντίον του Οικουμενισμού, να μας πει που υπάγονται όσοι εν γνωση τους κοινωνάνε με Οικουμενισταρο, Σχισματικό της ΡΟΕΔ κι αμετανόητο Αγαθάγγελο "ΡΟΕΔ"...
Αν έχει κάποια αντίρρηση, ας μας προσκομισει λίβελλο μετανοίας του Αγαθάγγελου (που ανα τους αιώνες ορίζει η Εκκλησία να διαβάζεται δημοσίως, εν ώρα Θείας Λειτουργίας), που είναι ο ελάχιστος τρόπος αποδοχης Σχισματικοαιρετικών, όπως αλλωστε ομολογούνε κι οι σημερινοί "ΓΟΧ" στο ενωτικό κείμενο του 2014
Δεν τετραγωνίζει μόνο τον κύκλο, αλλά διέσυρε ο ίδιος και τον τίτλο διδάκτορα Νομικής που έχει, με τις αλλοπρόσαλλες κι απίστευτες θέσεις που υιοθέτησε, εντός ολίγων ημερών, για το θρησκευτικό νομοσχέδιο που υπαχθήκανε οι σημερινοί "ΓΟΧ"
ΑπάντησηΔιαγραφήΚι έφτασε μάλιστα να ειρωνεύεται κι όσους ακολουθούνε την αρχική του θέση !!!
Συν ότι έγινε δεκτός στους ΓΟΧ (ερχόμενος από την Κρατούσα) με απλή χειροθεσία κι όχι αναχειροτονία, όπως θα έπρεπε, σύμφωνα με τις τωρινές του διδαχές
ΑπάντησηΔιαγραφήΤετραγωνίζει κάργα αλλά κάποιοι ακολουθούνε....
Noμίζω όμως ότι δεν θα πρέπει να εστιάζουμε στο δύσκολο θέμα της εικόνας Αγίας Τριάδας, τη στιγμή που γινονται τόσα εξώφθαλμα στους σημερινούς "ΓΟΧ"
ΑπάντησηΔιαγραφήΌλα βέβαια είναι σημαντικότατα και πρέπει να τα ψάχνουμε, αλλά στον δημόσιο λόγο νομίζω προέχουνε τα εξώφθαλμα
Ἀγαπητέ μου Σταῦρε,
ΑπάντησηΔιαγραφήΚι ἐγώ μέχρι τό 2013 δέν ἐγνώριζα τό θέμα. Ὅπως γράφει ὁ Ἅγιος Νεκτάριος, τό νά ζωγραφίζουμε τόν Θεόν Πατέρα ὡς ἄνθρωπον πέφτουμε στήν ἀπό τό 338 μ.Χ. καταδικασμένην αἵρεσιν τῶν ἀνθρωπομορφιτῶν! Βλ. Ἁγίου Νεκταρίου, Ὀρθόδοξος Ἱερὰ Κατήχησις, σελ. 57.
Άρα,σύμφωνα με τον Άγιο Νεκτάριο, ο Άγιος Νικόδημος ήταν ανθρωπομορφιτής!
Διαγραφή* Ανθρωπομορφιστής
Διαγραφή@ 8 Μαρτίου 2020 - 4:44 μ.μ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜέ ἀνωνύμους καί Unknown δέν κάμνω διάλογον. Γράψε τό ὄνομά σου καί τότε θά σοῦ ἀπαντήσω.
Κρίμα κ.Δημήτριε,μπορεί να μάθαινες αρκετά πράγματα.Θα τα γράψω όμως για τον κ. Δουμάνη.
Διαγραφή
ΑπάντησηΔιαγραφή«Οἴδαμεν οὖν, ὅτι οὔτε Θεοῦ, οὔτε ψυχῆς, οὔτε δαίμονος δυνατόν θεαθῆναι φύσιν, ἀλλ᾽ ἐν μετασχηματισμῷ τινί θεωροῦνται ταῦτα, τῆς Θείας Προνοίας τύπους καί σχήματα περιτιθείσης τοῖς ἀσωμάτοις καί ἀτυπώτοις…
»Μή θέλων οὖν ὁ Θεός παντελῶς ἀγνοεῖν ἡμᾶς τά ἀσώματα, περιέθηκεν αὐτοῖς τύπους, καί σχήματα, καί εἰκόνας κατά τήν ἀναλογίαν τῆς φύσεως ἠμῶν, σχήματα σωματικά ἐν ἀΰλῳ ὁράσει νοός ὁρώμενα· καί ταῦτα σχηματίζομεν καί εἰκονίζομεν. Ἐπεί, πῶς ἐσχηματίσθη καί εἰκονίσθη τά Χερουβίμ; ἀλλά καί Θεοῦ σχήματα καί εἰκόνες ἡ Γραφή ἔχει»
Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, P.G. 94, 1344-1345.
«Τοῖς τάς μέν προφητικάς ὁράσεις, κἂν μη βούλοιντο, παραδεχομένοις, τάς δ’ ὀφθείσας αὐτοῖς εἰκονογραφίας, ὦ θαῦμα! καί πρό σαρκώσεως τοῦ Λόγου μή καταδεχομένοις, ἀλλ’ ἢ αὐτήν τήν ἄληπτόν τε καί ἀθέατον οὐσίαν ὀφθῆναι τοῖς τεθεαμένοις κενολογοῦσιν, ἢ εἰκόνας μέν ταῦτα τῆς ἀληθείας, καί τύπους, καί σχήματα ἐμφανισθῆναι τοῖς ἑωρακόσι συντιθεμένοις, εἰκονογραφεῖν δέ ἐνανθρωπήσαντα τόν Λόγον, καί τά ὑπέρ ἡμῶν αὐτοῦ πάθη οὐκ ἀνεχομένοις, Ἀνάθεμα α΄ »Συνοδικόν τῆς Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Ζ΄ Συνόδου ὑπέρ τῆς Ὀρθοδοξίας.
Ἅγιον Νικόδημον τόν Ἁγιορείτην, ὁ ὁποῖος εἰς τό Πηδάλιον γράφει εἰς τά προλεγόμενα τῆς Ζ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου: «ὅτι καί ὁ Ἄναρχος Πατήρ πρέπει νά ζωγραφίζεται καθώς ἐφάνη εἰς τόν προφήτην Δανιήλ ὡς Παλαιός ἡμερῶν».
Ἡ Ἁγία Ζ´ Οἰκουμενική Σύνοδος, εἰς τήν Η´ Πρᾶξιν αὐτῆς λέγει:
«Πιστεύοντες εἰς ἓνα Θεόν ἐν Τριάδι ἀνυμνούμενον, τάς τιμίας αὐτοῦ εἰκόνας ἀσπαζόμεθα».
Ὅ Ἃγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ὅταν σχολιάζῃ τό ὅραμα τοῦ Προφήτου Δανιήλ λέγει: «Πατέρα καί Υἱόν οὗτος καί πρῶτος καί μόνος ὁρᾶ, ὡς ἐν ὂψει».
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς περί τοῦ αὐτοῦ Ὁράματος τοῦ Δανιήλ λέγει:
«Ἀλλά καί πατέρα τόν Δαβίδ οὗτος ἔχει, . . . ὡς εἶναι τόν τεχθησόμενον Θεόν ὁμοῦ καί ἄνθρωπον, υἱόν τε ἀνθρώπου καί υἱόν Θεοῦ, παρά Θεοῦ καί Πατρός ὡς ἄνθρωπος τήν ἀδιάδοχον Βασιλείαν λαμβάνοντα, ὡς εἶδε καί προανεκήρυξεν ὁ Δανιήλ· «ἐθεώρουν γάρ», φησίν, «ἕως οὗ θρόνοι ἐτέθησαν καί Παλαιός Ἡμερῶν ἐκάθισε· καί ἰδού ὡς υἱός ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἐπί τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ καί μέχρι τοῦ Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν ἔφθασε, καί αὐτῷ ἐδόθη ἡ τιμή καί ἡ ἐξουσία».
@ 8 Μαρτίου 2020 - 6:01 μ.μ.
ΑπάντησηΔιαγραφή1. Τίς ὑποσημειώσεις στίς σελ. 320-321 τοῦ ἱεροῦ Πηδαλίου τίς γνωρίζω. Δεδομένου ὅτι ὁ Ἅγιος Νικόδημος ἦτο λόγιος καί ἀποκλείω τό ἐνδεχόμενον νά μήν κατάλαβε τά Πρακτικά τῆς Ζ' Οἰκουμενικῆς, τά ὁποῖα γράφει ὅτι διάβασε καί τά ὁποῖα βοοῦν περί τοῦ ἀντιθέτου, συμπεραίνω ὅτι πρόκειται γιά μία ἀπό τίς παραποιήσεις πού ἔκαναν οἱ παπισταί.
2. Ὅταν ἔχουμε κρυστάλλινες ἀποφάσεις Οἰκουμενικῶν Συνόδων γιά ἕν συγκεκριμένον θέμα, εἶναι σοβαρώτατον λάθος καί μεγίστη ἀσέβεια (ὑποκινουμένης ὑπό τοῦ Πονηροῦ) ν' ἀγνοοῦμε αὐτές τίς Ἀποφάσεις καί ν' ἀναφέρουμε γνῶμες μεμονωμένων Ἁγίων. Ἡ Ζ' Οἰκουμενική παραθέτει εἰς 2-3 σημεῖα τόν κατάλογον τῶν εἰκόνων πού πρέπει νά προσκυνοῦν οἱ Χριστιανοί, ἤτοι τοῦ Χριστοῦ, τῆς Παναγίας, τῶν Ἁγίων καί τῶν Ἀγγέλων. Λέτε νά ξέχασε τόν Πατέρα; Πολλά δέ χωρία τῶν Πρακτικῶν ξεκαθαρίζουν τό θέμα. Παραθέτω ἕν ἀπό αὐτά:
«Τοῦ δὲ Θεοῦ εἰκόνας ποιοῦμεν, λέγω δὴ τοῦ κυρίου καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καθὼς ὤφθη ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη, τοῦτον γράφοντες, καὶ οὐχ ὡς νοεῖται φύσει Θεός. Ποία γὰρ ὁμοίωσις, ἢ ποῖον σχῆμα τοῦ ἀσωμάτου καὶ ἀσχηματίστου λόγου τοῦ πατρός;» (Πρᾶξις Ε’, Τόμος Γ’, σελ. 314-315). Ἐδῶ βλέπουμε ὅτι μόλις οἱ Πατέρες γράφουν ὅτι «Θεοῦ εἰκόνας ποιοῦμεν», σπεύδουν ἀμέσως νά διευκρινίσουν ὅτι ἡ λέξις «Θεοῦ» ἀναφέρεται εἰς τόν Χριστόν. Τό αὐτό συμβαίνει καί μέ τό χωρίον τοῦ Ἁγίου Ἰ. Δαμασκηνοῦ πού παραθέσατε.
3. Ἐκπλήσσομαι πού ἐπικαλεῖσθε τόν Ἅγιον Ἰωάννην τόν Δαμασκηνόν, προκειμένου νά ὑποστηρίξετε τήν αἵρεσιν τῶν ἀνθρωπομορφιτῶν, καθ' ἥν στιγμήν εἶναι γνωστόν ὅτι ὁ συγκεκριμένος Ἅγιος, σέ πολλά χωρία του, εἶναι καταπέλτης ἐναντίον σας. Χάριν παραδείγματος, γράφει ὁ Ἅγιος:
«Εἰ δὲ θεότητος τῆς ἀΰλου καὶ ἀσωμάτου καὶ ἀοράτου καί ἀσχηματίστου καί ἀχρωματίστου εἰκόνα τις τολμήσει ποιῆσαι, ὡς ψευδῆ ἀποβαλλόμεθα» (P.G., 94, 1293 D).
Καί ἐπιπλέον:
«Τοῦ ἀοράτου, καί ἀσωμάτου, καί ἀπεριγράπτου, καί ἀσχηματίστου Θεοῦ, τίς δύναται ποιήσασθαι μίμημα; Παραφροσύνης τοίνυν ἄκρας καί ἀσεβείας τό σχηματίζειν τό Θεῖον» (P.G., 94, 1169 C).
Ἀκόμη:
«Εἰ μέν γάρ τοῦ ἀοράτου Θεοῦ εἰκόνα ἐποιοῦμεν, ὄντως ἡμάρτομεν. Ἀδύνατον γάρ τό ἀσώματον, καί ἀόρατον, καί ἀπερίγραπτον, καί ἀσχημάτιστον εἰκονισθῆναι … Θεοῦ γάρ σαρκωθέντος, καί ὀφθέντος ἐπί γῆς σαρκί … τούτου τήν εἰκόνα ποιοῦντες, οὐ σφαλλόμεθα» (P.G., 94, 1288 Α, Β).
Αν θέλετε και την ταπεινή μου γνώμη.
ΑπάντησηΔιαγραφή"Πιστεύω εἰς ἕναν Θεόν, Πατέρα, παντοκράτορα".Ο Παντοκράτορας στους τρούλους των Ιερών Ναών είναι ο Χριστός μας που ενσαρκώθηκε και μπορούμε ν' απεικονίσουμε.
Δεν υπάρχει "θέση" για την εικόνα της Αγίας Τριάδος, είτε στο τέμπλο, είτε στο Ιερό Βήμα, γιατί πιστεύοντας ότι τα πρόσωπα της Αγία Τριάδας είναι αδιαίρετα και αχώριστα, προσκυνώντας τον Χριστό μας,προσκυνούμε την Αγία τριάδα.
επίσης απο το κατά Ιωάννην ευαγγέλιο
"Λέγει αὐτῷ Φίλιππος· Κύριε, δεῖξον ἡμῖν τὸν πατέρα καὶ ἀρκεῖ ἡμῖν.λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· τοσοῦτον χρόνον μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι, καὶ οὐκ ἔγνωκάς με, Φίλιππε; ὁ ἑωρακὼς ἐμὲ ἑώρακε τὸν πατέρα· καὶ πῶς σὺ λέγεις, δεῖξον ἡμῖν τὸν πατέρα;"
Δεν αρκεί να προσκυνήσουμε την εικόνα του Χριστού μας? Δεν είναι βλασφημία να επιμένουμε να δούμε τον Πατέρα?
και γνωρίζοντας όλες τις αιρέσεις που πιθανώς κρύβονται σε μια απεικόνιση της Αγίας Τριάδος (ανθρωπομορφισμός, αρειανισμός, κατάργηση του ομοούσιου & άχρονου, πατροπασχιτισμός, filioque, κτλ) προτιμώ να προσκυνήσω μόνο την εικόνα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Αυτη η εικονα ειναι βλασφημη γιατι εικονίζει διαφορετικές ουσίες φύσεις ητοι ανθρώπους και περιστέρι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπισης εικονίζει χρονικη διαφορά ανάμεσα σε Υιό και Πατέρα και αυτη η εικονα γραφει Αγία Τριας....
Παει το πιστεύω ανατράπηκε εκ θεμελίων.
Υπογράφω το σχόλιο γιατι ειναι θεμα πιστεως πολυ σοβαρό.
π.Γρηγοριος Ζιωγος
Κύριε Σταύρο, είναι πολύ σοβαρό το θέμα γιατί αυτή την στιγμή υπάρχουν άνθρωποι αποτειχισμένοι και από το πάτριο που όμως δεν εκκλησιάζονται και δεν έχουν πνευματικό γιατί "ψάχνουν" να βρουν την εικόνα της Αγίας Τριάδος και κατηγορούν ως νεοεικονομάχους τους ιερείς που δεν την δέχονται. Επίσης όλο αυτό συνοδεύεται από ένα πλήθος ακόμα αιρετικών απόψεων και πλανών που αφορούν κι άλλες εικόνες και Αγίους της Ορθοδοξίας. Μια πλάνη που σαφώς έχει φιλοπαπικό υπόβαθρο (απορώ πώς δεν το καταλαβαίνουν) κι οδηγεί συνειρμικά σ' ένα σωρό θεολογικά αδιέξοδα γι αυτούς...
ΑπάντησηΔιαγραφήAδελφή Ιωάννα, σαφώς κι είναι σοβαρό, αλλά το βλέπω ότι είναι και δύσκολο θέμα που θέλει αρκετό ψάξιμο. Κι όταν μιλάμε για τους σημερινούς "ΓΟΧ" δεν πρέπει να αναδεικνύουμε αυτό αλλά αντιθέτως άλλα θέματα, που κάνουνε μπαμ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤωρα για κεινους που ψάχνουνε την εικόνα τι να πω...υπάρχουν κι αρκετοί που πλανώνται, δεν σημαίνει ότι πρέπει να κολλούνται ταμπλέλες ένθεν κι εκείθεν
Γίναμε φαίνεται τόσο καθαροί από πάθη-αμαρτίες, που ψάχνουμε να βρουμε το super τέλειο και στην Πίστη και μάλιστα στον 21ο αιώνα, που από άκρα Φιλανθρωπία του Κυρίου έχουμε ακόμη Μυστήρια, με όλα αυτά που έχουνε γίνει και στο Πάτριο...
Κε Σταύρο, όταν ρωτάω ιερομόναχο (ο οποίος και πολύ προβάλλεται τώρα τελευταία στο διαδίκτυο κι ας είναι παλαιοημερολογίτης της νεοπατερικής θεολογίας)για τον 4301 και η απάντηση που παίρνω είναι "δεν το διάβασα γιατί είναι πολλές σελίδες", τί συμπέρασμα πρέπει να βγάλω??? ότι ενδιαφέρεται για την ψυχή του, την σύνοδό του, το ποίμνιό του??? Τα θέματα που κάνουν μπαμ,όπως λες, για σένα και για μένα, προφανώς είναι αδιάφορα στους ΓΟΧ του 4301... Μια χαρά τα βόλεψαν στο μυαλό τους, και την ακίνητη περιουσία τους, και τις επιδοτήσεις τους και το κεφάλι τους ήσυχο. Θα πετάνε κι ένα "τί να κάνουμε, δε μας επιτρέπουν" σ'όλα τα δύσκολα από εδώ και πέρα και τελειώσαν ανώδυνα...
ΑπάντησηΔιαγραφήΙωάννα
ΑπάντησηΔιαγραφήhttps://katakomviki-ecclesia.blogspot.com/2020/03/blog-post_766.html#comment-form
ΑπάντησηΔιαγραφήhttps://katakomviki-ecclesia.blogspot.com/2020/03/blog-post_766.html#comment-form
να πώ ότι εκπλήσσομαι??? το θέμα είναι τί έκαναν οι ΓΟΧ ιερείς που ενημέρωσαν για την ομιλία αφ' ενός, κι αφ' ετέρου τί θα πράξουν όλοι αυτοί που υποτίθεται θέλησαν τον χρόνο τους ν' αποφασίσουν, ή ακόμα και έδωσαν και προϋποθέσεις για την αποτείχισή τους (αν γίνει αυτό, τότε θα...
Ιωάννα
ΑπάντησηΔιαγραφήστην σελίδα υπάρχει μειλ επικοινωνίας
για τυχόν απορίες
καλή σαρακοστή
ΑπάντησηΔιαγραφήhttps://xristianorthodoxipisti.blogspot.com/2013/02/blog-post_8250.html?spref=bl
Περί τῆς συμβολικῆς ἀπεικονίσεως
ΑπάντησηΔιαγραφήτῆς Παναγίας Τριάδος.
Περί τῆς ἀπεικονίσεως
τοῦ Παναγίου Πνεύματος.
Ἡ ἀπεικόνισις τῶν ἁγίων ἀγγέλων.
Ἀπεδείχθη ἀπό τήν μέχρι τώρα μελέτη στό προηγούμενο τεῦχος τῶν «Ἁγίων Κολλυβάδων»:
α. ὅτι στήν Παλαιά Διαθήκη δέν ἐμφανίζεται μόνον ὁ Υἱός, ἀλλά κυρίως ὁ Πατήρ συγκαταβατικά καί συμβολικά καί κατ' ἐξοχήν στούς Προφῆτες,
β. ὅτι σέ ὅλες τίς ἅγιες εἰκόνες δέν εἰκονίζουμε τήν φύση, ἀλλά τήν ὑπόσταση τοῦ Πατρός, ὅπως παρουσιαστηκε στούς Προφῆτες καί σύμφωνα μέ τόν Ὅρον τῆς Ἁγίας Ζ΄ Οἰκουμενικῆς περί εἰκονίσεως τῶν Προφητικῶν ὁράσεων. Ἡ Ἐκκλησία στήν Ζ΄ Οἰκουμενική δέν ἀντιμετώπιζε τό ἐρώτημα, τοῦ ἐάν εἰκονίζεται ὁ Θεός Πατήρ. Ἡ Ἐκκλησία τήν ἐποχήν ἐκείνην κατηγορεῖτο, ὅτι εἰκονίζει τήν Θείαν Φύσιν. Κατ’ ἐξοχήν θέμα της δέν ἦταν τό ἐρώτημα, ἐάν εἰκονίζεται ὁ Θεός Πατήρ, ἀλλά τό ἐάν προσκυνοῦνται οἱ εἰκόνες ἤ εἶναι εἴδωλα καί πρέπει νά πολεμοῦνται,
γ. ὅτι καί οἱ δύο εἰκόνες τῆς Παναγίας Τριάδος καί ἡ Φιλοξενία τοῦ Ἀβραάμ καί τοῦ Συνθρόνου τοῦ Πατρός μετά τοῦ Ὑἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐν εἴδει περιστερᾶς εἶναι συμβολικές καί προσκυνοῦνται, ὅπως ἔγιναν δεκτές ἀπό τήν Ἐκκλησία μας καί τήν Ἱερά Παράδοση διά μέσου τῶν αἰώνων,
δ. ὅτι εἰκονίζεται ὅ,τι λέγεται μέ λόγια καί φράσεις στά ἅγια Εὐαγγέλια καί στούς ὕμνους τῆς Ἐκκλησίας μας, πού στηρίζονται ἁγιογραφικά,
ε. ὅτι τό πνεῦμα καί τό γράμμα τῶν Συμβόλων καί τῶν Ὅρων τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου εἶναι ὑπέρ τῆς ἀποδοχῆς ὅλων τῶν εἰκόνων, πού προσκυνήθηκαν τιμήθηκαν, προσκυνοῦνται καί τιμῶνται στήν ἁγία μας Ἐκκλησία κατά τήν Ἱερά της Παράδοση,
στ. ὅτι δέν ὑπάρχει κανείς Ἅγιος Πατέρας ἤ κάποια Ὀρθόδοξη Σύνοδος πού νά καταδικάζει ἤ νά ἀπορρίπτει τήν συμβολικήν ἀπεικόνιση τῆς Παναγίας Τριάδος μέ τόν Πατέρα καί τόν Υἱόν ἐκ δεξιῶν Αὐτοῦ καί τό Πανάγιον Πνεῦμα συμβολιζόμενον ἐν εἴδει περιστερᾶς,
ζ. ὅτι, ἀντιθέτως, ὑπάρχουν πλῆθος Πατέρες πού ἀποδέχονταν, τιμοῦσαν καί προσκυνοῦσαν τήν εἰκόνα τοῦ Συνθρόνου, ἐδῶ καί χίλια χρόνια,
θ. ὅτι τό Ἅγιον Πεῦμα συμβολίζεται ὡσεί περιστερά σέ πλῆθος εἰκόνων, σέ ἱερά σκεύη, στά καλύμματα τῆς Ἁγίας Τραπέζης, στά ἄμφια τῶν ἱερέων, στά βιβλία τῆς Ἐκκλησίας, στούς ἄμβωνες καί στά ξυλόγλυπτα εἰκονοστάσια τῶν ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἀλλαχοῦ καί ὄχι μόνον στήν Βάπτιση τοῦ Κυρίου μας,
ι. ὅτι δέν εἶναι δυνατόν νά προσθέτουν οἱ ἁγιογράφοι πρόσωπα πού δέν παρευρέθησαν στά ἱστορικά γεγονότα, πού περιγράφονται στά ἅγια Εὐαγγέλια ἤ νά ἀλλοιώνονται τά πραγμ-ατικά περιστατικά μέ αὐθαίρετες προσθῆκες, ὅπως, γιά παράδειγμα, στήν Πεντηκοστή, ὅπου αὐθαιρέτως κάποιοι ἁγιογράφοι προσθέτουν τόν Ἀπόστολο Παῦλο, ἤ ὅπως στόν Σταυρό ἀντικαθιστοῦν τό ΙΝΒΙ μέ τήν φράση ὁ βασιλεύς τῆς δόξης, ἤ προσθέτουν στήν τοῦ Κυρίου μας γέννηση καί μαῖες καί λουτρά,
ια. ὅτι καθαιροῦνται, ἀφορίζονται ἤ καί ἀναθεματίζονται ὅσοι δέν ἀποδέχονται τίς ἅγιες εἰκόνες πού δέχτηκε καί προσκύνησε, προσκυνεῖ καί δέχεται ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία διαχρονικά.
ιβ΄ ὅτι ὅλοι οἱ παλαιοί Πατέρες συμφωνοῦν, πώς κατ’ ἐξοχήν ὁ Θεός Πατήρ ἐμφανίστηκε στίς θεοφάνειες τῶν Προφητῶν συγκαταβατικά, καί οἱ γνῶμες τῶν Ἁγίων Μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας εἶναι γνωστές καί στούς Πατέρες τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καί γιαὐτό δογματίζουν, ὅτι αὐτά τά ὁράματα τῶν Προφητῶν εἰκονίζονται, καί μακαρίζονται ὅσοι ἀποδέχονται τίς ἅγιες αὐτές εἰκόνες!
"Τῶν τάς προφητικάς ὁράσεις ὡς αὐτό τό θεῖον αὐτάς ἐσχημάτισε καί διετύπου, εἰδότων καί ἀποδεχομένων καί πιστευόντων, ἅπερ ὁ τῶν Προφητῶν χορός ἑωρακότες διηγήσαντο, καί τήν τῶν Ἀποστόλων καί εἰς Πατέρας διήκουσαν ἔγγραφόν τε καί ἄγραφον παράδοσιν κρατυνόντων, καί διά τοῦτο εἰκονιζόντων τά Ἅγια καί τιμώντων, αἰωνία ἡ μνήμη".
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτήν ὑποσημείωσιν (1) τῆς σελ. 316 τοῦ Ἱεροῦ Πηδαλίου, ἀναφέρονται τά ἑξῆς σημαντικά:
«Ὅθεν ἐν τῇ ε΄ Πράξει τῆς παρούσης Συνόδου [σ.σ. τῆς 7ης], ἀναγνωσθέντος τοῦ λόγου Ἰωάννου Θεσσαλονίκης, ἐν ᾧ ἀποδεικνύει, ὅτι πρέπει νά εἰκονίζωνται οἱ Ἄγγελοι ὡς ὁραθέντες ἀπό πολλούς αἰσθητῶς πολλαῖς φοραῖς μέ τό εἶδος τῶν ἐδικῶν τους σωμάτων, ἀπεκρίθη ὁ Ταράσιος, ὅτι ἀπέδειξεν ὁ Πατήρ οὗτος [σ.σ. ὁ Ἰωάννης Θεσσαλονίκης] ὅπως πρέπει νά ζωγραφοῦνται οἱ Ἄγγελοι, ἐπειδή εἶναι περιγραπτοί, καί ἐπειδή ὡς ἄνθρωποι ἐφάνησαν εἰς πολλούς. Εἰς δέ τοῦ Ταρασίου τήν γνώμην καί ἡ Σύνοδος συνεφώνησεν. Οἰκεῖα δέ σώματα τῶν Ἀγγέλων ἑρμηνεύουσί τινες μέν νεώτεροι θεολόγοι, ὅτι εἶναι τά σώματα ἐκεῖνα τά πρόσκαιρα, τά ὁποῖα προσέλαβον διά νά γένουν μέ αὐτά ὁρατοί εἰς τούς ὀφθαλμούς, προσειλημμένα ἐκ τῆς ἀερώδους οὐσίας. Ὁ δέ ῥηθείς Ἰωάννης λέγει ἐν τῇ αὐτῇ ε΄ πράξει, ὅτι διά τοῦτο οἱ Ἄγγελοι εἰκονίζονται, διά τί ἔχουσι λεπτά σώματα, φέρων δέ ὡς μάρτυρας εἰς τοῦτο τόν Μέγαν Βασίλειον, τόν Μέγαν Ἀθανάσιον, καί τόν θεῖον Μεθόδιον. «Λεπτοσώματοι γάρ κατ’ αὐτούς εἰσι καί οἱ Ἄγγελοι, ἀλλ’ οὐ πάντῃ πάντως ἀσώματοι ὡς ὁ Θεός ...»
Γράφουν κάποιοι ἀντιλέγοντες σέ ἐπιστολή τους πρός ἡμᾶς:
«Εἰς τό σημεῖον αὐτό, ἀναρωτηθεῖτε, παρακαλῶ: Πρός τί τόση συζήτησις ἐντός τῆς Συνόδου, τόση ἐπιχειρηματολογία καί, πρό παντός, πρός τί ἡ ἀντιδιαστολή τῶν ὁραθέντων «λεπτοσωμάτων» καί «περιγραπτῶν» Ἀγγέλων μέ τόν ἀόρατον, ἀσώματον καί ἀπερίγραπτον Θεόν, προκειμένου νά τεκμηριωθῇ τό συμ-πέρασμα, ὅτι πρέπει νά εἰκονίζωνται οἱ Ἄγγελοι; Δέν προκύπτει (ἐκ τοῦ ἀντιθέτου), ὅτι ὁ ἀόρατος, ἀσώματος καί ἀπερίγραπτος Θεός Πατήρ δέν εἰκονίζεται; Αὐτή, ἄλλωστε, ἦτο ἡ Παράδοσις κατά τήν 7ην Οἰκ. Σύνοδον, ὅπως μᾶς βεβαιώνει ἡ ἐπιστολή τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου, Πάπα Ρώμης, πρός τόν Βασιλέα Λέοντα τόν Ἴσαυρον, ἡ ὁποία, ἄν καί προφανῶς ἐγράφη πολλές δεκαετίες ἐνωρίτερον, ἐντούτοις συμπεριελήφθη στά Πρακτικά τῆς Συνόδου, ὄχι βεβαίως δι’ ἀσήμαντον λόγον. Ἐπικαλούμενος, λοιπόν, τήν Παράδοσιν τά αὐτά λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος (Τόμος Γ’, σελ. 210-211)»
Στούς ἀντιλέγοντας σημειώνουμε τά ἑξῆς:
Δέν ἐσαρκώθησαν ποτέ οἱ ἄγγελοι!
Καί παρ’ ὅλα αὐτά ἔχουμε εἰκόνισή τους. Ἄρα κατά τήν Ζ΄ ὑπάρχει ἐξεικόνιση καί τῶν ἀοράτων δυνάμεων! Ὑπάρχει δηλ. ἐξεικονιση καί πέραν τῆς σαρκώσεως! Διότι πολλοί ἀντιλέγοντες ἐσφαλμένως κηρύσσουν, ὅτι τάχα πέραν τῆς σαρκώσεως οὐδεμία ἐξεικόνισις ἐπιτρέπεται.
Εἰκονίζονται, λοιπόν, καί οἱ ἅγιοι ἄγγελοι, ὅπως έφάνησαν κατά τήν Ζ΄ Οἰκουμενικήν Σύνοδον, ὅπως προκύπτει ἀπό τό παρατεθέν ἀνωτέρω κείμενον!
Τί εἰκονίζεται ἡ φύσις ἤ ὑπόστασις αὐτῶν;
Προφανῶς ἡ ὑπόστασις.
Ἔτσι ἀκριβῶς εἰκονίζεται καί ὁ Πατήρ, ὥς ἐφάνη στούς Προφῆτες, ὄχι καθώς ἐστιν, δηλ. κατ’ οὐσίαν, γιατί τήν οὐσίαν Αὐτοῦ οὐ γιγνώσκομεν, ὅπως γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος, Πάπας Ρώμης, στήν ἐπιστολή του πρός Λέοντα. Κατά τήν οὐσίαν Αὐτοῦ εἶναι, βεβαίως, ἀπερίγραπτος. Συγκαταβατικῶς, ὅμως, ἐφάνη! Καί κατά τήν Ζ΄, μακαρίζονται οἱ εἰκονίζοντες τίς ὁράσεις τῶν Προφητῶν!
ΑπάντησηΔιαγραφήἈλλά καί στόν ἅγιο Πρωτομάρτυρα Στέφανον ἐφάνη ὁ Πατήρ, κατά τόν ἅγιον Γρηγόριον τόν Παλαμᾶν, ὅπως θά δοῦμε στή συνέχεια!
Ἀλλά καί τό Ἅγιον Πνεῦμα δέν ἐσαρκώθη, καί κατά τήν οὐσίαν Του εἶναι ἀπερίγραπτον, ἀλλά ἐμφανίσθηκε ὡς περιστερά, καί, ὅπως θά ἀποδειχθεῖ ἀναλυτικά στή συνέχεια, εἶναι ἀποδεκτή ἡ ἀπεικόνισή Του διαχρονικά, ὥς ἐφάνη καί ὄχι μόνον στήν Βάπτιση τοῦ Κυρίου μας!
1. Εἶναι, λοιπόν, πάρα πολλά αὐτά πού θά διαπιστώσουν οἱ ἀγαπητοί μας ἀδελφοί καί στό παρόν τεῦχος τῶν «Κολλυβάδων», ἀναφορικά μέ τήν συγκαταβατικήν ἐμφάνειαν καί τῶν ἄλλων δύο προσώπων τῆς Παναγίας Τριάδος, τόσον τοῦ Πατρός, ὅσον καί τοῦ Παναγίου Πνεύματος στήν Παλαιάν καί στήν Καινήν Διαθήκην.
Πρόκειτα γιά ἀναμφισβήτητα κείμενα καί στοιχεῖα ληφθέντα τόσον ἀπό τά Πρακτικά τῆς Ἁγίας Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὅσον καί ἀπό μελέτες ἐπιφανῶν καθηγητῶν τῶν δύο θεολογικῶν μας Σχολῶν, ἀλλά καί ἀπό καθηγητές τῆς βυζαντινῆς ἀρχαιολογίας καί τῆς ἀρχιτεκτονικῆς, ἐμπλουτισθέντα μέ πλῆθος ἄλλων παραπομπῶν στούς Ἁγίους Πατέρες -(ἐκτός ἀπό τίς καταλυτικές ἀναφορές πού παρουσιάσθηκαν στό προηγούμενο τεῦχος τῶν «Κολλυβάδων»)-, πού ἑρμηνεύουν ὀρθοδόξως τά τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, καί πού ἀξίζει νά μελετηθοῦν μέ ἡσυχία καί νηφαλιότητα.
Ἀπό τά παρατεθέντα στό προηγούμενο τεῦχος τῶν «Ἁγίων Κολλυβάδων» ἀποδεικνύεται τό ἀντίθετο, ὅτι δηλ. ἡ συμφωνία τῶν Ἁγίων Πατέρων βρίσκεται στό ὅτι ὁ Θεός Πατήρ ἐνεφανίσθη στούς ἁγίους Προφῆτες ὄχι κατ’ οὐσίαν, ἀλλά συγκαταβατικῶς, καί κατά τήν ἀπόφαση τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς τά ὁράματα τῶν Προφητῶν εἰκονίζονται καί ὁ Θεός Πατήρ ὥς ἐφάνη ἱστορεῖται. Αὐτή εἶναι ἡ γνώμη τῶν μεγαλυτέρων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, τοῦ ἀγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, τοῦ Ἁγίου Χρυσοστόμου, τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου Κύπρου, τοῦ Μεγάλου Ἀθανασίου καί ἄλλων πολλῶν νεοτέρων ὡς τοῦ ἁγίου Συμεῶνος Θεσσαλονίκης, τοῦ Ἁγίου Δοσιθέου, τοῦ ἁγίου Ἰωσήφ τοῦ Βρυενίου καί, βεβαίως, τοῦ Μεγίστου Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου.
Οἱ ἁγιοι Πατέρες, ἐπίσης, δογματίζουν:
"καί Θεοῦ σχήματα σωματικά ἐν ἀΰλῳ ὁράσει νοός ὁρώμενα"
ἔχει ἡ Γραφή (Μέγας Δαμασκηνός).Καί ὁ Τριαδικός Κανών ἀναφερόμενος στήν ὅραση τοῦ Προφήτου Δανιήλ διδάσκει: "Μυεῖται τῆς μιᾶς Κυριότητος, τό τριφαές ὁ Δανιήλ, Χριστόν Κριτήν θεασάμενος πρός τόν Πατέρα ἰόντα (νά ἔρχεται, νά πηγαίνει) καί Πνεῦμα τό προφαῖνον τήν ὅρασιν" (Ἦχος πλ. α΄, ὠδή δ΄, τροπ. α΄).
"οἱ γάρ Χριστιανοί ἕνα Θεόν σέβοντες ἐν Τριάδι ἀνυμνούμενον, αὐτῷ μόνῳ λατρεύοντες, δι’ αἰσθητῶν συμβόλων πρός τά νοητά ἀγόμεθα. αἰσθητοί γάρ ὄντες ἄλλως πως πρός τά νοητά οὐκ ἀνατεινόμεθα, εἰ μή δι’ αἰσθητῶν συμβόλων, διά τε γραφικῆς θεωρίας καί διά εἰκονικῆς ἀνατυπώσεως. αὕτη γάρ τῶν πρωτοτύπων ὑπόμνησίς ἐστι καί ἀναγωγή πρός αὐτά. καί τό μέν διά τῆς ἀκοῆς ἐνωτιζόμεθα, τό δέ διά τῆς ὁράσεως κατανοοῦμεν. τά ἀλλήλων γνωριστικά χωρίς πάσης ἀντιλογίας καί τά ἀλλήλων ἔχουσιν δηλώσεις, καί ταῖς αὐταῖς τιμαῖς γεραίρονται."1...
2. Τά περί δῆθεν νοθεύσεως τοῦ Ἱεροῦ Πηδαλίου, ὅπως τό ἔχει σέ χρήση ἡ Ἐκκλησία ἐδῶ καί 170 χρόνια τοὔλάχιστον, ἔχουν ἀποσαφηνιστεῖ πλειστάκις. Ἐπ’ αὐτοῦ ἔχουμε γράψει κατ’ ἐπανάληψιν. Οἱ ἐκδόσεις, (ὅλες!), τοῦ Ἱεροῦ Πηδαλίου, μετά τήν 1η ἔκδοση, ἔγιναν μέ βάση τό ἀποκατεστημένο κείμενο, χωρίς τίς 18 αὐθαίρετες παρεμβάσεις πού ἔκανε ὁ ψευδο-Θεοδώρητος, στόν ὁποῖοn εἶχε ἀναθέσει ὁ Ἅγιος Νικόδημος τήν ἔκδοσίν του.
Γιατί ἐπιμένουν κάποιοι ἀκόμη, ὅτι καί τό ἐν χρήσει Ἱερόν Πηδάλιον εἶναι τάχα νοθευμένο, δέν εἶναι κατανοητό. Ἤ μᾶλλον κατανοεῖται, στό μέτρο πού οἱ ἀντιλέγοντες ἀποφεύγουν τήν γνώμη τοῦ παμμεγίστου θεολόγου, (τοῦ μεγαλυτέρου θεολόγου τῶν τελευταίων ἕξι αἰώνων!), ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, ἀφοῦ λέγουν, ὅτι καί στό σημεῖο αὐτό ἔχει τάχα νοθευθεῖ τό Ἱερόν Πηδάλιον...
ΑπάντησηΔιαγραφήὉ ἴδιος ὁ ἅγιος Νικόδημος μέ τούς μαθητές του ἀφαίρεσε ἀρχικά τίς 18 αὐθαίρετες πρσθῆκες στήν πρώτη ἔκδοση καί οἱ ἐκδότες ἐπανεκδίδουν ἔκτοτε, ἐδῶ καί 170 περίπου χρόνια, τό Ἱερόν Πηδάλιον, ὅπως τό ἔδωσε ὁ ἅγιος Νικόδημος γιά τύπωμα στήν Λειψία τό 1800, χωρίς τίς προσθῆκες τοῦ ψευδο-Θεοδωρήτου.
Στό θέμα αὐτό συμφωνεῖ πλέον καί ὁ πάπα-Γιώργης ὁ Μεταλληνός ὡς διαπρεπής ἱστορικός, μετά τίς ἐξηγήσεις καί τίς παραπομπές, πού τοῦ ἔκανα. Καί ἡ Ἐκκλησία ἔχει τό διορθωμένον καί πλήρως κεκαθαρμένον πλέον Ἱερόν Πηδάλιον στήν καθημερινή της χρήση!
Οἱ ἀκριβεῖς καί ζυγισμένες παραπομπές στά Πρακτικά τῶν Συνόδων καί στούς ἁγίους Πατέρες, ἐπαληθευόμενες κατά τόν ἔλεγχον, ἀλλά καί οἱ θαυμαστές ἐξηγήσεις τῶν Ἱερῶν Κανόνων δεικνύουν πανταχοῦ τόν Μέγαν διδάσκαλον Ἅγιον Νικόδημον ὡς συγγραφέα καί σχολιαστήν τοῦ Ἱεροῦ Πηδαλίου.
Τήν πρώτην ἔκδοσιν, μετά συνοδικήν ψῆφον, ἐπεθεώρησαν οἱ σοφοί καί ἐν ἀρεταῖς διαπρέψαντες διδάσκαλοι Δωρόθεος, ἱεροκῆρυξ τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, Ἀθανάσιος ὁ Πάριος, καί ὁ πρώην Μητροπολίτης Κορίνθου Μακάριος, (οἱ δύο τελευταῖοι εἶναι ἅγιοι), οὕτω δέ κεκαθαρμένην τήν βίβλον ἐξέδοτο δεύτερον ὁ μακαρίᾳ τῇ λήξει Κ. Γκαρπολᾶς, ἐν Ἀθήναις τῷ 1841, λίαν εὐστόχως ἀφιερώσας αὐτήν εἰς τούς ἀειμνήστους ἀδελφούς Ζωσιμᾶ, διά τάς ἀπείρους πρός τήν Ἑλλάδα ἀγαθοεργίας των.
Ἀνωτέρω τό σχετικο ἀπόσπασμα τοῦ Ἱεροῦ Πηδαλίου πού φανερώνει τό ψεῦδος των ἀντλεγόντων.
«Αἱ προσθῆκαι τοῦ ψευδο-Θεοδωρήτου, ὅστις αὐθαιρέτως ἔκαμε διαφόρους προσθήκας εἰς τά σχόλια τῶν Ἑρμηνευτῶν, ἀπάδουσαι πρός τό πνεῦμα τῶν Κανόνων καί ἀποδοκιμασθεῖσαι παρά τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, διεγράφησαν ἀκολούθως διά λευκοῦ χρώματος, ὡς προκύπτει ἐκ τοῦ δημοσιευομένου γράμματος τοῦ ἀοιδίμου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Νεοφύτου, ἐπί τῆς πρώτης πατριαρχείας τοῦ ὁποίου ἐπεκυρώθησαν τά σχόλια τῶν πρώτων διερμηνευτῶν Ἀγαπίου ἱερομονάχου καί Νικοδήμου μοναχοῦ.»2
Πρός τούς Ὀρθοδόξους Χριστιανούς
Ἐν Ζακύνθῳ τῇ 3ῃ Φεβρουαρίου 1864, Σέργιος Χ. Ραφτάνης.
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος, λοιπόν, Πάπας ‘Ρώμης, γιά νά ἐπανέλθουμε στόν εἰσαγωγικό μας προβληματισμό, ξεκαθαρίζει, ὅτι δέν γνωρίζομεν τήν φύσιν τοῦ Πατρός, γιαὐτό δέν Τόν εἰκονίζομεν, ὡς πρός τήν φύσιν, καί πάντως αὐτή δέν εἶναι γνώμη τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς, ὅτι τάχα δέν εἰκονίζεται παντελῶς ὁ Θεός Πατήρ, καθώς ἐφάνη, οἰκονομικῶς καί συγκαταβατικῶς καί οὐχί κατ' οὐσίαν.
Ἄν αὐτό ἦταν γνώμη τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὅτι δέν εἰκονίζεται ὁ Θεός Πατήρ, θά τό περιελάμβανε στόν Ὅρον της καί στίς ἀποφάσεις της!
Ὅμως δέν τό ἔκανε!
3. Κατά τήν Φιλοξενία τῶν τριῶν Ἀγγέλων ὑπό τοῦ Ἀβραάμ καί στήν ἱστορουμένην στήν συνέχεια εἰκόνα ἕνα τῶν τριῶν προσώπων δέν εἶναι ὁ Πατήρ;
ΑπάντησηΔιαγραφήἝνας ἀπό τούς τρεῖς ἀγγέλους στήν φιλοξενία τοῦ Ἀβραάμ εἶναι ὁ Πατήρ καί γιά τούς ἀντιλέγοντες!
Τότε, πῶς δέχονται οἱ κατήγοροι τῶν Ὀρθοδόξων νά εἰκονίζεται, τό ἀνεικόνιστον κατ’ αὐτούς πρόσωπον τοῦ Θεοῦ Πατρός στήν Φιλοξενία, ὡς ἕνα ἀπό τά πρόσωπα τῆς Παναγίας Τριάδος, ἐάν εἶναι κατά τά λεγόμενά τους πάντῃ ἀνεικόνιστος ὁ Πατήρ;
Πίπτουν ἤ δέν πίπτουν σέ λογική ἀντίφαση οἱ ὑποστηρίζοντες αὐτήν τήν γνώμην;
4. Περί τῆς εἰκονίσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος
Τό κείμενον τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς, πού κατεδίκασε ὡς αἱρετικόν τόν Ξεναΐα, δέν περιορίζει τήν ἐξεικόνιση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐν εἴδει περιστερᾶς μόνον στήν βάπτιση τοῦ Κυρίου, ὅπως λέγουν οἱ ἀντιτιθέμενοι!
Ἔλεγε ὁ Ξεναΐας, ἀφοῦ μόνο μία φορά, στήν Βάπτιση τοῦ Κυρίου παρουσιάστηκε καί μάλιστα κατ' οἰκονομίαν καί ὄχι κατ' οὐσίαν τό ἅγιον Πνεῦμα, δέν ἐπιτρέπεται τάχα καθόλου νά τό ζωγραφίζουμε!
Αὐτό λένε καί οἱ ἀντιλέγοντες, πού δέν δέχονται καθόλου τήν ἀπεικόνισιν τοῦ Παναγίου Πνεύματος ὡς Περιστερᾶς, ἐκτός ἀπό τήν εἰκόνα τῆς Βαπτίσεως! Ὑποστηρίζουν, ὅτι, ἐπειδή μόνον στή Βάπτιση ἐφάνη τό Ἅγιον Πνεῦμα, ἑπομένως μόνον ἐκεῖ πρέπει να ζωγραφίζεται καί πουθενά ἀλλοῦ.
Ποῦ τό βρῆκαν αὐτό;
Τό διδάσκει μήπως ἡ Ζ΄ Οίκουμενική;
Ἡ Ἐκκλησία, διά μέσου τῶν αἰώνων, ζωγραφίζει τό ἅγιον Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς στά λειτουργικά της βιβλία, στά ἄμφια τῶν ἱερέων, τό σκαλίζει στούς ἄμβωνες καί στά εἰκονοστάσια τῶν Ἱερῶν Ναῶν καί στά ἀναλόγια, πάνω στά ἅγια εὐαγγέλια καί στίς κολυμβῆθρες, πάνω στά ἅγια σκεύη καί τό ἀναπαριστᾶ στά καλύμματα τῶν ἁγίων σκευῶν καί τῆς Ἁγίας Τραπέζης.
Αὐτούς πού δέν δέχονταν τήν ἀπεικόνισίν Του ἤ τά περιστέρια πάνω ἀπό τίς κολυμβῆθρες καί τά ἅγια θυσιαστήρια ἀναθεμάτισε ἡ Ζ΄ Οἰκουμενική.3
Ἐλέγχοντας τίς παραπομπές γιά τίς ἅγιες είκόνες μετά προσοχῆς, διαπιστώνουμε γιά πολλοστή φορά, πόσον σοφός καί ἅγιος ἦταν ὁ θεοφόρος Πατέρας μας καί ἐμός ὁδηγός Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης!
Τρία πράγματα βλάσφημα δίδασκε ὁ Ξεναΐας, πού καταδικάστηκε ὡς αἱρετικός ἀπό τήν ἁγία Ζ΄ Οἰκουμενικήν Σύνοδον:
1ον: "Μή γάρ εἶναι θεμιτόν ἔλεγεν ὁ Ξεναΐας ἀσωμάτους ὄντας ἀγγέλους σωματοποιεῖν καί ὡς ἐν μορφαῖς ἀνθρωπίναις ὑπάρχοντας, ἐνσωμάτους τυποῦν,
2ον: ἀλλά μηδέ κἄκεῖνο νομίζειν τιμήν ἤ δόξαν ἐκνέμειν τῷ Χριστῷ τήν διά γραφῆς αὐτῷ τεχνητευομένην εἰκόνα. Εἶναι δέ μόνην αὐτήν προσδεκτήν τήν ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ προσκύνησιν. καί μεθ’ ἕτερα.
(=καί μετά ἔλεγε καί ἄλλα):
3ον: Εἰδέναι δέ λέγει κἀκεῖνο, νηπιώδους εἶναι φρενός τό πλαστουργεῖν ἐν περιστερᾶς εἰδώλῳ τό πανάγιον καί προσκυνητόν πνεῦμα: καί τοι τῶν εὐαγγελικῶν οὐδαμῶς παραδεδωκότων γραμμάτων, ὅτι γέγονεν περιστερά τό ἅγιον πνεῦμα, ἀλλ' ὅτι ἐν εἴδει περιστερᾶς ὤφθη ποτέ, τό δέ οἰκονομικῶς, ἀλλ' οὐκ οὐσιωδῶς οὕτω πῶς ἐφ' ἅπαξ φανέν οὐδαμῶς ἁρμόδιον τοῖς εὐσεβοῦσιν σώματος εἴδωλον ποιεῖν." �� Ἀφοῦ κατ' οἰκονομίαν φανερώθηκε τό ἅγιον πνεῦμα μίαν καί μόνην φοράν καί ὄχι κατ' οὐσίαν, δέν ἐπιτρέπεται καθόλου σ' αὐτούς πού θέλουν νά εἶναι εὐσεβεῖς νά φτιάχνουν εἴδωλό του, δίδασκε βλασφήμως ὁ Ξεναΐας!!!)
"Ταῦτα Φιλόξενος διδάσκων, ὁμοῦ τῇ διδασκαλίᾳ καί τοὔργον ἐπέφερεν, πολλαχόθεν γοὖν ἀγγέλων μέν εἰκόνας καταφέρων ἐξήλειφε, τάς δέ τόν Χριστόν τυπούσας εἰς ἀδύτους ἐταμίευεν τόπους.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤαράσιος ὁ ἁγιώτατος πατριάρχης εἶπεν: ἀκούσωμεν ἱεροί ἄνδρες, τίνες οὐκ ἐδέξαντο τάς σεπτάς εἰκόνας, Μανιχαῖοι, οἱ φαντασίαις πρεσβεύοντες, ἐπί τῆς τοῦ Χριστοῦ οἰκονομίας καί ἐκ τῶν μιασμάτων αὐτῶν οἱ τῆς χριστιανοκατηγορικῆς αἱρέσεως εἰσηγηταί ἔλαβον τάς ἀφορμάς.
Σάββας ὁ εὐλαβέστατος ἡγούμενος μονῆς τοῦ Στουδίου εἶπεν: εὐχαριστοῦμεν τῷ Θεῷ καί τῇ ἀγαπητικῇ προαιρέσει τῶν δεσποτῶν ἡμῶν τῶν ἀγαθῶν, ὅτι οἱ ψευδοφύλακες τῆς ψευδοσυνόδου ἐκείνης ἐθριαμβεύθησαν μετά τῶν συνεργούντων αὐτοῖς αἱρετικῶν.
Ἡ ἁγία σύνοδος εἶπεν
ἀνάθεμα αὐτοῖς».
Στήν ἴδια θέση μέ τούς ἀναθεματισθέντες Ξεναΐα (Φιλόξενο), λοι-πόν, τοποθετοῦνται, κατά τά ἀνωτέρω, καί ὅλοι ἐκεῖνοι πού δέν δέχονται τήν ἀναζωγράφηση τοῦ Παναγίου Πνεύματος ἐν εἴδει περιστερᾶς, ὅταν ὑποστηρίζουν, ὅτι τάχα μόνον στήν βάπτιση εἰκονίζεται τό Πανάγιον Πνεῦμα ὡς περιστερά, πρᾶγμα πού ὑποστήριζαν, βλασφημοῦντες καί ὁ Ξεναΐας (Φιλόξενος), (πῶς ἐφ' ἅπαξ φανέν οὐδαμῶς ἁρμόδιον τοῖς εὐσεβοῦσιν σώματος εἴδωλον ποιεῖν), θεωρῶντας καί οἱ ἀντιλέγοντες, ὅπως οἱ ἀναθεματισθέντες αὐτοί αἱρετικοί τήν ἀναζωγράφησίν Του γενικά ὡς ἀπαγορευμένην, ἀφοῦ κατά τό βλάσφημο κήρυγμά τους καί γι’ αὐτούς, μόνο μιά φορά ἐμφανίστηκε τό Ἅγιον Πνεῦμα, στήν βάπτιση τοῦ Κυρίου καί κατ’ οἰκονομίαν, καί τάχα δέν ἐπιτρέπεται νά τό ζωγραφίζουμε πουθενά ἀλλοῦ!!!
Ἀναθεματίσθηκαν ὅμως οἱ βλάσφημοι ἀπό τήν Ζ΄ Οἰκουμενικήν Σύνοδον, μαζί μέ τούς ἤδη ἀναθεματισθέντες ἀβαπτίστους Μανιχαίους, ὅπως ὀρθῶς ἑρμηνεύουν τά ἐν προκειμένῳ Πρακτικά τῆς Ζ΄ καί ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στό Ἱερόν Πηδάλιον καί ὁ Ἅγιος Δοσίθεος Ἱεροσολύμων στήν Δωδεκάβιβλον.
«Οἱ πρῶτοι Χριστιανοί ἔχοντες ὑπ’ ὄψιν τήν Βάπτισιν τοῦ Ἰησοῦ ἐν τῷ Ἰορδάνῃ ποταμῷ, καθ’ ἥν τό Ἅγιον Πνεῦμα κατῆλθεν, ὡσεί περιστερά, εἰσήγαγον εἴς τε τούς ἰδιωτικούς καί εὐκτηρίους οἴκους αὐτῶν καί τήν περιστεράν, κατ’ ἀρχάς ὡς σύμβολον τοῦ Ἁγίου Πνεύματος».4
(Βλ. αλμπουμ) Ἀπόσπασμα ἀπό τήν σελίδα 655 τῆς Δωδεκαβίβλου τοῦ Ἁγίου Δοσιθέου Ἱεροσολύμων.Ὁ δέ καθηγητής τῆς Βυζαντινῆς Ἀρχαιολογίας εἰς τό Α.Π.Θ. Θ. Προβατάκης, ἐντριβής εἰς τήν περί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐξεικόνισιν κατά τήν διάρκειαν τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίας, γράφει τά ἑξῆς: «Μέ βᾶσιν τήν Καινήν καί Παλαιάν Διαθήκην, τήν Ἐκκλησιαστικήν γραμματείαν, τήν ἀπόκρυφον φιλολογίαν, καί γενικώτερον τήν παράδοσιν, ὁ ὀρθόδοξος ζωγράφος ἐζωγράφισε τό Ἅγιον Πνεῦμα. Οὕτω παρέστησε Τοῦτο ὑπό τήν συμβολικήν μορφήν τῆς περιστερᾶς, τῶν πυρίνων γλωσσῶν καί τῆς φωτεινῆς νεφέλης εἰς τήν ἱστόρησιν τῶν γεγονότων, εἰς τα ὁποῖα ἐνεφανίσθη τοιουτοτρόπως. Τό ἱστόρησε μετά τῶν δύο ἄλλων προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος εἴτε ὑπό τήν μορφήν τῆς περιστερᾶς, εἴτε ὑπό διαφόρους ἀνθρωπομορφικάς προσωποποιήσεις ἤ καί ὑπό διάφορα γεωμετρικά σχήματα∙ τό ἐνεφάνισεν ἀκόμη καί ὑπό τινας ἀορίστους μορφάς, εἴτε κεχωρισμένως, εἴτε μετά τῶν ἄλλων ὑποστάσεων τῆς Ἁγίας Τριάδος. Δέν παρέλειψε πρός τούτοις ἡ τέχνη νά ἐκφράσῃ τήν δογματικήν διδασκαλίαν τῆς θέσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἰς τήν Τριάδα μέ τήν ἀνάλογον θέσιν, τήν ὁποίαν τοῦ παρεχώρει ὁ ὀρθόδοξος καλλιτέχνης, ὅταν ἐζωγράφισε τά τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος καθέτως ἤ ὁριζοντίως».
ΑπάντησηΔιαγραφήΤό ὅτι, ἡ περιστερά εἰς τήν παράστασιν τοῦ Εὐαγγελισμοῦ εἶναι δῆθεν, κατά τούς ἀντιλέγοντας, κατασκεύασμα τῶν Δυτικῶν ζωγράφων, μόλις ἀπό τόν ΙΣΤ΄ αἰῶνα, ἀνατρέπεται ἀπό τόν πανεπιστημιακό καθηγητή Προβατάκη, ὁ ὁποῖος καί ἀποδεικνύει, πώς παριστάνεται ἐξ ἀρχαιοτάτων χρόνων∙ φανερώνοντας οὕτω τό ψεῦδος καί τήν ἀπάτην τῶν ἀντιλεγόντων. Μᾶς λέγει, λοιπόν, ὁ πανεπιστημιακός καθηγητής: «Ἡ φωτεινή αὐτή ἀκτίς, ἤ προκειμένου περί τριῶν ἤ πέντε, ἡ μεσαία καί μεγαλυτέρα, ἐκτεινόμενη ἕως τοῦ φωτοστεφάνου τῆς Θεοτόκου συνήθως πλησίον αὐτοῦ διακόπτεται ἀπό τό ὑπό τήν μορφήν τῆς περιστερᾶς κατερχόμενον Ἅγιον Πνεῦμα, τό Ὁποῖον ἔχει πάντοτε ἀναπεπταμένας τάς πτέρυγας. Ἄλλοτε ἱστορεῖται ἐντός τῆς ἀκτῖνος εἰς τό μέσον ἤ τό ἄκρον αὐτῆς καί ἄλλοτε ἐπ’ αὐτῆς. Ἡ τοιαύτη παράστασις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εὕρηται εἰς πολυαρίθμους Ἀπεικονίσεις τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, τοῦ ὁποίου ὡς παραδείγματα ἀναγράφομεν τό ψηφιδωτόν τοῦ θριαμβευτικοῦ τόξου τῆς S. Maria Maggiore Ρώμης (5ος αἰών) τήν τοιχογραφίαν τοῦ καθεδρικοῦ ναοῦ τῆς Ἁγίας Σοφίας Κιέβου (11ος αἰών), τό ψηφιδωτόν τῆς μονῆς Δαφνίου (11ος αἰών), τό ψηφιδωτόν τοῦ Ἁγίου Μάρκου Βενετίας (12ος αἰών), τήν φορητήν εἰκόνα τοῦ δωδεκαόρτου τῆς μονῆς Σταυρονικήτα τοῦ Ἁγίου Ὅρους (16ος αἰών), τήν τοιχογραφίαν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Καστορίας (16ος αἰών), τήν φορητήν εἰκόνα τοῦ Μ. Δαμασκηνοῦ, τήν ἀποκειμένην εἰς Ἅγιον Γεώργιον Βενετίας (16ος αἰών), τό βημόθυρον τοῦ ἐθνικοῦ μουσείου Σόφιας Βουλγαρίας (17ος αἰών) κ.ἄ., ...».
Καταγεγραμμένη ἐμφάνισις ἀναφέρεται καί κατά τήν διάρκειαν ἐκλογῆς κάποιου ἐπισκόπου καλουμένου Φαβιανοῦ, στοῦ ὁποίου τήν κεφαλή ἐπικάθησε μία περιστερά πρός ἔνδειξιν τῆς προτιμήσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πρός τό πρόσωπόν του.5
Πολλές, ἐπίσης, εἶναι καί οἱ ἐμφανίσεις τῆς περιστερᾶς, κυρίως κατά τήν διάρκεια Βαπτίσεων.
Γιατί, λοιπόν, νά μήν μποροῦμε νά τήν ἀποδώσουμε σέ εἰκονικές παραστάσεις; Ἀγνοοῦν ὅλοι αὐτοί τίς παραστάσεις τῆς περιστερᾶς, ὅπου βρίθουν εἰς τόν παλαιοχριστιακόν κόσμον, κοσμοῦντες κατακόμβες καί ναούς μέ τοιχογραφίες καί ψηφιδωτά, ἀλλά καί χειρόγραφα μέ μικρογραφίες; 6
ΑπάντησηΔιαγραφήΜήπως ἦταν ἀθεολόγητοι ὅλοι αὐτοί οἱ προγενέστεροι Πατέρες μας, ὅπου ἐζωγράφιζαν ὅλες αὐτές τίς ἀπεικονίσεις, ὥστε νά ἔλθουν σήμερα νά μᾶς διαφωτίσουν γιά τίς ἐλλείψεις τους οἱ νεοφανεῖς αὐτοί ΄΄θεολόγοι΄΄;7
Μήπως καί ὁ μέγας Βασίλειος ἦταν ἀμαθής, (φεῦ τῆς βλασφημίας!), ὥστε νά ἀγνοεῖ τίς ἀπαγορεύσεις γιά τήν παράστασιν τοῦ Παναγίου Πνεύματος ὡς περιστερᾶς, ἐκτός τῆς εἰκόνος τῆς Βαπτίσεως τοῦ Κυρίου, διότι ὁ ἴδιος κατασκεύασε χρυσῆν περιστεράν καί τήν τοποθέτησεν ἄνωθεν τοῦ Θυσιαστηρίου;! Ἡ πράξη αὐτή ἦταν συνηθισμένη ἀπό τήν παλαιάν ἐποχήν, καθώς κρεμόταν ἡ περιστερά ὄχι μόνον ἐπανω ἀπό τά Θυσιαστήρια, ἀλλά καί ἐπάνω ἀπό τίς κολυμβῆθρες.
Αὐτό μαρτυρεῖται καί ἀπό τήν καταδικαστικήν ἀπόφαση κατά τοῦ Σεβήρου, ἐπισκόπου Ἀντιοχείας ἀπό τήν ἐν Κωνσταντινουπόλει Συνόδον τό 536, ὅπου σύν τοῖς ἄλλοις ὁ Σεβῆρος καταδικάσθηκε καί ἀναθεματίσθηκε καί γιά τόν σφετερισμόν τῶν χρυσῶν καί ἀργυρῶν περιστερῶν ἄνωθεν τῶν Θυσιαστηρίων καί τῶν Κολυμβηθρῶν.9
Τήν ὀρθότητα τῆς ἱστορήσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐν εἴδει Περιστερᾶς ἐπιβεβαιοῖ ἐπίσης, καί ὁ Μέγας ἅγιος Νικόδημος, ὁ ὁποῖος μᾶς λέγει:
«Ὅτι δέ τό Πνεῦμα τό ἅγιον ζωγραφεῖται ἐν εἴδει περιστερᾶς ἀποδεικνύεται ἀκόμη καί ἀπό τοῦτο, ὅτι οἱ Πατέρες τῆς Συνόδου ταύτης ἐδέχθησαν τάς ἐπάνω τῶν Κολυμβηθρῶν καί Θυσιαστηρίων κρεμαμένας περιστεράς εἰς τύπον τοῦ ἁγίου Πνεύματος (Πρᾶξις ε΄. σελ. 820)».10
Στά Πρακτικά τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἀναγιγνώσκομεν:
«Ἀντώνιος ὁ εὐλαβέστατος μοναχός ἀνέγνω... οὐδέ αὐτῶν ἐφείσατο τῶν ἁγίων Θυσιαστηρίων, οὔτε τῶν ἱερῶν σκευῶν, τά μέν ξέων ὡς ἐναγῆ, τά δέ χωνεύων καί ῥογεύων τοῖς ὁμοτρόποις. τετόλμηται δέ αὐτῷ καί τοῦτο, ᾦ μακαριώτατοι, τάς γάρ εἰς τύπον τοῦ ἁγίου Πνεύματος χρυσᾶς τε καί ἀργυρᾶς περιστεράς κρεμαμένας ὑπεράνω τῶν θείων κολυμβηθρῶν καί θυσιαστηρίων, μετά τῶν ἄλλων ἐσφετερίσατο, λέγων, οὐ χρῆναι ἐν εἴδει περιστερᾶς ὀνομάζεσθαι τό ἅγιον Πνεῦμα.
Ταράσιος ὁ ἁγιώτατος πατριάρχης εἶπεν:
«εἰ τάς ἐπ’ ὀνόματι τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἀνατεθεῖσας περιστεράς ἐδέξαντο οἱ Πατέρες, πόσῳ μᾶλλον τοῦ σαρκωθέντος λόγου, καί ὀφθέντος ἐπί τῆς γῆς μετά σώματος;».11
Λέγει δηλαδή ὁ ἁγιώτατος Πατριάρχης Ταράσιος, πώς, ἐάν οἱ Πατέρες τῆς Συνόδου τῆς Κωνσταντινουπόλεως τοῦ 536, πού κατεδίκασαν τόν βέβηλον σφετεριστήν τῶν ἱερῶν σκευῶν Σεβῆρον, ἀπεδέχθησαν τάς χρυσᾶς καί ἀργυρᾶς περιστεράς, πού κατεσκευάσθησαν εἰς Τύπον τοῦ (ἀσωμάτου) Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ἀποδεκτές, πόσον μᾶλλον θά ἀπεδέχοντο τήν ἐξεικόνισιν τοῦ Χριστοῦ, πού φανερώθηκε σέ μᾶς μέ σῶμα;
5. Ἡ φιλοξενία τοῦ Ἀβραάμ
ὡς εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος
(Βλ. Άλμπουμ)
«Ἐγώ δέ ὑμῖν τῆς θαυμασιωτέρας ὑπομνήσω τούτου θεοπτίας, ὅτε καί τόν ἕνα Θεόν σαφῶς τρυσυπόστατον ἐθεάσατο, μήπω κηρυττόμενον οὕτως˙ «ὤφθη γάρ αὐτῷ ὁ Θεός πρός τῇ Δρυΐ τῇ Μαμβρῇ˙ καί ἀναβλέψας, εἶδε, καί ἰδού τρεῖς ἄνδρες, καί προσέδραμεν αὐτοῖς». Ἰδού τόν ὀφθέντα Θεόν τρεῖς ἑώρα. Ὤφθη γάρ αὐτῷ, φησίν, ὁ Θεός καί ἰδού τρεῖς ἄνδρες, καί τοῖς τρισί προσδραμών, αὖθις ὡς ἑνί ὡμίλει λέγων, «Κύριε, εἰ εὖρον χάριν ἐνώπιόν σου, μή παρέλθεις τόν παῖδα σου». Καί αὐτοί δέ οἱ τρεῖς ὡς εἷς ὄντες πρός αὐτόν διαλέγονται.» ΕΠΕ 9, Γρηγορίου Παλαμᾶ ἔργα, ὁμιλία ια΄, σελ. 292-294, 9.
Εἰς τήν μετώπην, συνήθως ἄνωθεν τῆς ἁψίδος τοῦ Ἱεροῦ Βήματος τῶν εἰκονογραφημένων ναῶν, εἰς πολλά ἱστορημένα χειρόγραφα, καί εἰς πλείστας φορητάς εἰκόνας παρίσταται τράπεζα ἐστρωμένη, πρό τῆς ὁποίας κάθονται τρεῖς ἄγγελοι, τούς ὁποίους φιλοξενεῖ ὁ Ἀβραάμ.
Εἰς τήν ἱστορικήν ταύτην εἰκόνα, ἄλλοτε, κατά τόν τύπον τοῦ Κώδ. 1242 τῶν Παρισίων, ἱστοροῦνται μόνον οἱ τρεῖς ἄγγελοι (εἰς τήν συλλογήν Tretiakov Μόσχας ἡ εἰκών A . Roublev, εἰς τήν Σερβίαν ἡ τοιχογραφία εἰς Tecani κ.ἄ.), ἄλλοτε μετά τοῦ Ἀβραάμ μόνον, ὁ ὁποῖος, τοποθετημένος εἰς τό ἄκρον, τούς ὑπηρετεῖ (Πάτμος), ἄλλοτε καί μετά τῆς Σάρρας, ὅποτε εὐρισκόμενοι εἰς θύρας παρακειμένων σχηματικῶς οἰκοδομημάτων (Μουσεῖον Σό-φιας Βουλγαρίας) ἤ μεταξύ τῶν φίλοξενουμένων (Μ. Δοχειαρίου Ἁγίου Ὄρους) ἤ καί ἀκόμη μαζί (S. Maria Maggiore Ρώμης) προσφέρουν ἐδέσματα. 'Ἄλλοτε πάλιν ἡ παράστασις εἶναι συνθετωτέρα (Ἅγιος Βιτάλιος Ραβέννης), ἔνθα συνεικονίζεται καί ἡ θυσία τοῦ Ἀβραάμ. Ὁμοιόμορφος τριαδική παράστάσις πρέπει νά θεωρηθῆ καί ἡ εἰκονογραφία τοῦ πρώτου σταδίου τοῦ ὡς ἄνω γεγονότος, ἤτοι ἡ δράσις τῶν τριῶν ἀγγέλων ὑπό τοῦ Ἀβραάμ (κατακόμβη De la via Latina Ρώμης). Τά τρία πρόσωπα παρουσιάζονται συνήλικα, ταυτόσημα καί, μέχρι τοῦ 14ου αἰῶνος, ἰσοκέφαλα, (ὄχι πάντοτε). Ὀλίγον κατ' ὀλίγον ὁ μεσαῖος ἄγγελος ὑψοῦται περισσότερον, ὥστε νά συμβολίζη αἰσθητῶς τόν Θεόν Πατέρα. Τά παραδείγματα τῆς ὡς ἄνω ἀνθρωπομορφικῆς παραστάσεως τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι πάμπολλα. Μεταξύ τούτων σημειώνομεν τήν ὅρασιν τοῦ Ἀβραάμ τῆς κατακόμβης De la via Latina Ρώμης (4ος αἰ.) (Εἰκ. 40), τήν παράστασιν τῆς S . Μ. Maggiore (5ος αἰ.) (Εἰκ. 41), τοῦ Ἁγ. Βιτταλίου Ραβέννης (6ος αἰ.) (Εἰκ. 42), ἀμφότερα ψηφιδωτά, τήν τοιχογραφίαν τοῦ Tcharegle - Kilisse εἰς Καππαδοκίαν (11ος αἰών), τό μωσαϊκόν της Capella Palatina τοῦ Παλέρμου (12ος αἰών), τήν τοιχογραφίαν τῆς Μονῆς Πάτμου (13ος αἰών), (Εἰκ. 43), τό μωσαϊκόν του Ἁγίου Μάρκου Βενετίας (13ος αἰών), τήν μικρογραφίαν τοῦ ὑπ' ἀρίθμ. 1242 χειρογράφου της Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης τῶν Παρισίων (1371 - 1375), εἰς τήν ὁποίαν ἄνωθεν τῆς διπλῆς προσωπογραφίας τοῦ Ἰωάννου Καντακουζηνοῦ, ὡς βασιλέως καί μοναχοῦ, παρίστανται μόνον οἱ τρεῖς ἄγγελοι πρό Τραπέζης (P. Sherrard, Constantinople, London 1965, σελ. 55), τήν φορητήν εἰκόνα τοῦ Andre Roublev (1422), συναριθμουμένην ἤδη εἰς τήν συλλογήν Tretiakov (Εἰκ. 46), τήν τοιχογραφίαν τῆς Μονῆς Δοχειαρίου τοῦ Ἁγ. Ὅρους (16ος αἰ.) (Εἰκ. 44), τήν φορητήν εἰκόνα τῆς Μονῆς Decani (15ος αἰ.), τήν ὡσαύτως φορητήν εἰκόνα τοῦ Μουσείου Σόφιας (17ος αἰών), τάς πόλλάς παραστάσεις τῶν ναῶν τῆς Κρήτης (16) κ.ἄ.π.
ΑπάντησηΔιαγραφήἩ ἀνωτέρω εἰκονογραφία στηρίζεται εἰς τήν τριπρόσωπον ἐμφάνισιν τοῦ Θεοῦ (κατά τήν Γένεσιν ιη΄ 1 - 10) παρά τήν δρῦν Μαμβρῆ. Ὁ Ἀβραάμ δηλ. «ἀναβλέψας τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ εἶδε, καί ἰδού τρεῖς ἄνδρες εἰστήκεσαν... καί ἔσπευσεν»· ἡ δέ ἐκκλησία μας ψάλλει «ὁ Ἀβραάμ δι' ἀρετῆς καί φιλοξενίας τήν Τριάδα ὑπεδέξατο ἀγγελικῶς ἐνδημήσασαν» (17). Καί διά τό θέμα τοῦτο ὁ Διονύσιος ὁ ἐκ Φουρνά σημειώνει: «Σπίτια καί τρεῖς ἄγγελοι καθήμενοι εἰς Τράπεζαν» (18).
6. Ἡ διά φωτεινῆς Νεφέλης ἤ Ἀκτῖνος εἰκονογραφία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τό Ἅγιον Πνεῦμα εἰς τήν ὀρθόδοξον ζωγραφικήν.
Θωμᾶ Προβατάκη
Πανεπιστημιακοῦ Καθηγητοῦ Βυζαντινῆς Ἀρχαιολογίας στό Α.Π.Θ.
Θεσσαλονίκη 1971, σελ. 33-49
Οὔτε ὅμως ἡ περιστερά οὔτε αἱ πύριναι γλῶσσαι ἦσαν τά μόνα σύμβολα, διά τῶν ὁποίων ἐφάνη τό τρίτον πρόσωπον τῆς Τριάδος εἰς τούς ἀνθρώπους. Τόσον κατά τήν Μεταμόρφωσιν ὅσον καί εἰς διαφόρους ἄλλας θεοφανείας τό Ἅγιον Πνεῦμα καθωράθη ὡς φωτεινή νεφέλη ἤ ὡς φωτεινή ἀκτίς. Πολλάκις εἰς τήν Π.Δ. ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ ἐγένετο ὑπό μορφήν στύλου φωτεινοῦ ἤ γνόφου (1), ἡ δόξα Αὐτοῦ ἐν εἴδει φωτεινῆς νεφέλης ἐνέπλησε τό ἱλαστήριον (2), ὁ ἴδιος δέ ὡμίλει πρός τούς ἐκλεκτούς Του διά μέσου νέφους, ἀστραπῶν καί σαλπίγγων (3). Ὁ Εὐαγγελιστής Ματθαῖος περιγράφων τήν Μεταμόρφωσιν τοῦ Χριστοῦ μεταξύ τῶν ἐμφανισθέντων δύο Προφητῶν καί ἐνώπιον τῶν τριῶν ἠγαπημένων μαθητῶν Του λέγει χαρακτηριστικῶς: «Ἰδού νεφέλη φωτεινή ἐπεσκίασεν αὐτούς καί ἰδού φωνή ἐκ τῆς νεφέλης» (4). Ἄλλοτε πάλιν, κατά τήν Γραφήν, τό Θεῖον Πνεῦμα μεταδίδεται εἴτε ὑπό τοῦ Θεοῦ Πατρός, (ὡς εἰς τούς Πρωτοπλάστους), εἴτε ὑπό τοῦ Υἱοῦ (ὡς εἰς τούς μαθητάς μετά τήν Ἀνάστασίν Του)· ἄλλοτε, τέλος, ἐμφανίζεται ὑπό τήν μορφήν τοῦ φωτός εἰς τούς «ἐκλεκτούς». Τήν ὑπό τῆς φωτεινῆς νεφέλης ὅθεν ἤ τῆς ἀκτῖνος παράστασιν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐξετάζοντες, παρατηροῦμεν γενικῶς τά ἑξῆς:
ΑπάντησηΔιαγραφήα) Εἰς τήν Μεταμόρφωσιν.
Κατά τήν ἱστόρησιν τῆς Μεταμορφώσεως ὁ Χριστός παρίσταται ἐντός φωτεινῆς ἐλλειψοειδοῦς νεφέλης (δόξης) πάντοτε, ἐνῶ οἱ προφῆται μόνον εἰς τάς μέχρι τοῦ 11ου αἰῶνος παραστάσεις. Ἀπό δέ τοῦ 14ου αἰῶνος ὁ Χριστός ζωγραφίζεται ἐντός διπλῆς φωτεινῆς δόξης, συνισταμένης ἐκ δύο ἐπαλλήλων τριγώνων ἤ καμπυλουμένων τετραγώνων ἤ ἐκ δύο διαδοχικῶν ἐλλειψοειδῶν χρωματισμῶν (5).
Μεταξύ τῶν πολλῶν παραδειγμάτων τῆς τοιουτοτρόπως καί ἀπό τοῦ 14ου αἰῶνος διαμορφωθείσης δόξης σημειώνομεν τήν παράστασιν τοῦ κώδ. Paris . Gr . 1242 (Εἰκ. 33) (14ος αἰών), τήν τοιχ. τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Μουζάκη Καστορίας (14ος αἰών), τό ψηφιδωτόν τῶν Ἁγ. Ἀποστόλων Θεσ/κης (Εἰκ. 32) (14ος αἰών), τήν τοιχογραφίαν τῆς Περιβλέπτου τοῦ Μυστρᾶ (14ος αἰών), τήν Μεταμόρφωσιν (1403) τοῦ ζωγράφου Θεοφάνους τοῦ Ἕλληνος, (Πετρούπολις), ὡς ἐπίσης τήν Μεταμόρφωσιν τοῦ δωδεκαόρτου τῆς μονῆς Σταυρονικῆτα Ἁγίου Ὅρους (16ος αἰών) (Εἰκών 34), τῆς μονῆς Λαύρας (16ος αἰών), τήν φορητήν εἰκόνα τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ ζωγράφου Ἐμμ. Τζαφουρνάρη, τήν εὐρισκομένην σήμερον εἰς τήν Συλλογήν Ἐλ. Σταθάτου (6), τάς τοιχογραφίας μνημείων τῆς Σερβίας (ὡς τοῦ Markov Monastir κ.ἄ.), τήν φορητήν εἰκόνα τῆς Μεταμορφώσεως, τήν ἀποκειμενην εἰς τό ἀρχαιολογικόν Μουσεῖον Σόφιας (18ος αἰών) κ.ἄ.π.
Ἡ παράστασις τῆς φωτεινῆς Νεφέλης περί τό Θεῖον πρόσωπον τοῦ «φανερωμένου» Χριστοῦ, ὑπομιμνήσκουσα ἴσως τήν ἐν μέσῳ νεφελῶν καί ἀστραπῶν περιγραφήν τοῦ «νεφεληγερέτου» Διός, ὁ ὁποῖος ἱστορεῖτο περιβαλλόμενος διά νεφῶν (Ἴλ. Ξ, 153), τονίζεται ὑπό τε τῆς Κ.Δ. καί τῆς παραδόσεως. Οἱ πατέρες καί οἱ ὕμνοι τονίζουν, ὅτι ἐν «τῷ Θαβωρίῳ, φῶς εἴδομεν τόν Πατέρα, φῶς καί τό Πνεῦμα φωταγωγοῦν πᾶσαν κτίσιν» (7) καί ὅτι «ὁ στῦλος τοῦ πυρός Χριστόν τόν Μετα-μορφούμενον ἡ δέ νεφέλη σαφῶς τήν Χάριν τοῦ Πνεύματος... παρεδήλου ἐμφανέστατα» (8). Ὁ Ἀνδρέας Κρήτης εἰς τόν Λόγον του εἰς τήν Μεταμόρφωσιν τοῦ Χριστοῦ τονίζει, ὅτι «νεφέλη... ἐστί φωτεινή ... ἡ ἐπί τόν Ἰορδάνην μικρόν ἔμπροσθεν καταπτάσα περιστερά» (8α). Ὁ δέ Διονύσιος ὁ ἐκ Φουρνᾶ ὑποδεικνύων τήν ἱστόρησιν τῆς Μεταμορφώσεως εἰς τό προαναφερθέν ἔργον του ἐπάγεται. «Ὁ Χριστός ἱστάμενος μέ λευκά ἱμάτια καί εὐλογῶν καί γύρωθεν αὐτοῦ φῶς μέ ἀκτίνας» (σελ. 97). Ἡ εἰκονογραφία, τέλος, τῶν δύο ἐπαλλήλων τετραγώνων ἤ ἄλλων διπλῶν σχημάτων ἀσφαλῶς ὑπηγορεύθη ὑπό τήν θεολογίαν τῶν μυστικῶν τοῦ 14ου αἰῶνος καί τήν ὅλην περί φωτός διδασκαλίαν των. Ὁ Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς εἰς τήν ὁμιλίαν του εἰς τήν σεπτήν Μεταμόρφωσιν τονίζει, ὅτι πλησίον τοῦ Μεταμορφωμένου παρίσταντο ἀοράτως καί ὁ Πατήρ καί τό Ἅγιον Πνεῦμα. Ἐκεῖνος μέν μαρτυρῶν διά τῆς φωνῆς Του, ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ ἀγαπητός Υἱός Του, τό δέ Πνεῦμα «διά φωτεινῆς νεφέλης συνεκλάμπον καί τό τοῦ υἱοῦ δεικνῦον»· καί ἐπάγεται «τούτων γάρ πλοῦτος ἡ συμφυΐα καί τό ἕν ἕξαλμα τῆς λαμπρότητος» (9). (Βλπ. Εἰκ. 35).
ΑπάντησηΔιαγραφήβ) Εἰς ἀλλας ἀπεικονίσεις
Εἰς τήν ἐπίδρασιν τῶν μυστικῶν θεολόγων, κατά τούς ὁποίους δύναταί τις κατόπιν πολλῶν κόπων, συνεχῶν δακρύων, παντελοῦς ἐκκοπῆς τοῦ οἰκείου θελήματος, ἀδιαλείπτου προσευχῆς καί πολλῶν ἄλλων ἀγώνων νά ἴδη ἀμυδρῶς ὀλίγην θείαν ἀκτίνα, ἀποδίδεται καί ἡ σπανιωτάτη παράστασις, κατά τήν ὁποίαν προσευχόμενός τις ἐν σπηλαίῳ εὑρίσκεται ἐν μέσῳ ἀπλέτου φωτός. Ἄν καί τοῦτο μαρτυρεῖται ὑπό τῶν ἰδίων (10), ὅμως δέν νομίζομεν ἡ σπανία, ἔστω, αὔτη εἰκονογραφία τοῦ πράγματος νά συνιστᾶ ἀποκλειστικήν παράστασιν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος· ἁπλῶς εἶναι μία ἐπιδημία τῆς Χάριτος τοῦ Παναγίου Πνεύματος, μία μορφή Θεοφανείας.
Ἀντιθέτως παράστασις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, λαϊκή ὅμως καί παραστατική, παρατηρεῖται εἰς τήν εἰκονογραφίαν τῆς πρώτης συναντῆσεως τοῦ Ἀναστάντος Ἰησοῦ μέ τούς μαθητάς Του, εἰς τούς ὁποίους καί εἶπε τά ἑξῆς, ἀφοῦ τούς ἐνεφύσησε: «Λάβετε Πνεῦμα 'Ἅγιον».
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατά τήν ἀνωτέρω ἱστόρησιν, τό Ἅγιον Πνεῦμα παρίσταται ὡς μία φωτοειδῆς ἀκτίς ἐξερχομένη ἐκ τοῦ στόματος τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ. Παραδείγματα δέ τῆς τοιαύτης ἀπεικονίσεως συναντῶμεν συνήθως εἰς διαφόρους μεταβυζαντινάς κυρίως παραστάσεις.
Ἀκτίς ἐξερχομένη ἐκ τοῦ στόματος τοῦ Πατρός καί κατευθυνομένη εἰς τόν ἄρτι πλασθέντα Ἀδάμ συναντᾶται καί εἰς τήν εἰκονογραφίαν τῆς δημιουργίας τοῦ προπάτορος εἰς τήν Capella Palatina (Εἰκ. 36) (12ος αἰών), εἰς μεταβυζαντινάς λαϊκάς παραστάσεις καί ἀλλαχοῦ. Στηρίζεται εἰς τήν διήγησιν τῆς Π.Δ., τήν ἀναφερομένην εἰς τήν δημιουργίαν τοῦ ἀνθρώπου (Γένεσις α΄, 4), κατά τήν ὁποίαν ὁ Δημιουργός ἐνεφύσησεν εἰς τούς πρωτοπλάστους «πνοήν ζῶσαν». Ἐνταῦθα πρόκειται ἀναμφιβόλως περί τοῦ πνεύματος τῆς ζωῆς, τό ὁποῖον παραχωρεῖ ὁ Θεός εἰς τόν ἄνθρωπον καί τό ὁποῖον εἶναι ἐνέργεια τοῦ Θείου Πνεύματος. (Βλπ. καί Εὐσεβίου Ἐκ/κή Ἱστορία Β.Ε.Π.Ε. 24 , 21 ).
Πρός τούτοις ἱστοροῦνται πολλάκις τρεῖς φωτοειδεῖς ἀκτῖνες, προερχόμενοι ἐξ ἐσχηματοποιημένου οὐρανοῦ καί κατευθυ-νόμεναι πρός τήν κατωτέρω παρισταμένην ἔνθρονον ἤ μή Βρεφοκρατούσαν ἤ ὄχι Θεοτόκον. Ἐκ τούτων ἡ μεσαία κατέρχεται ἀκριβῶς ἐπί τῆς κεφαλῆς της, αἱ δέ ἑκατέρωθεν παρ' αὐτήν ἤ ἐπί τῶν ὤμων αὐτῆς. Ὡς τοιοῦτον παράδειγμα μνημονεύομεν τήν εἰς τόν ναόν τῆς Θεοτόκου ἐν Ἐφέσῳ εὐρισκομένην Πλατυτέραν εἰς τήν κόγχην τοῦ βήματος (9ος αἰ.) (Εἰκ. 37).
ΑπάντησηΔιαγραφήΠρός τούτοις αἱ τρεῖς ἀκτῖνες ζωγραφίζονται καί εἰς Ἱστορήσεις τινάς τοῦ Ἀκαθίστου, ὡς εἰς τάς «Ἄγγελος πρωτοστάτης», «Βλέπουσα ἡ Ἁγία», «Ξένον τόκον ἰδόντες» κ.ἄ.
Ἄλλοτε πάλιν αἱ τρεῖς ἀκτῖνες κατέρχονται ἐπί ἤ καί ἕως τοῦ σπηλαίου, εἰς τό ὁποῖον ἱστορεῖται ἡ Γέννησις τοῦ Χριστοῦ ὡς π.χ. εἰς τό ψηφιδωτόν τοῦ Δαφνίου (11ος αἰών), εἰς τήν παράστασιν τῆς Γέννήσεως, τοῦ παρεκκλησίου τοῦ Ἁγίου Νικολάου Λαύρας (16ος αἰών) ἐν Ἁγίω Ὄρει (11) (Εἴκ. 38) καί ἀλλαχοῦ.
Ὁσάκις, τέλος, εἰκονογραφεῖται ὁ Ἰωάννης ὁ Θεολόγος μόνος ἤ μετά τοῦ μαθητοῦ του Προχόρου, λαμβάνων «ἐν πνεύματι» τήν Ἀποκάλυψιν, παρουσιάζεται στρεφόμενος ἄνω καί ὄπισθεν αὐτοῦ εἰς τρίχρωμον συνήθως ἡμικυκλικόν οὐρανόν, ἐκ τοῦ ὁποίου ἐξέρχονται εἴτε τρεῖς ἀκτῖνες εἴτε μία εὐλογοῦσα χείρ, ὡς π.χ. εἰς τήν παράστασιν 279 τοῦ ὑπ' ἀριθμ. 2503 χειρογράφου της Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης Ἀθηνῶν, εἰς πολλά εἰκονογραφημένα χειρό-γραφα τοῦ Ἁγίου Ὅρους κ.ἄ.
Ἀλλαι συμβολικαί παραστάσεις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος
Πλήν τῶν ἀνωτέρω συμβολικῶν παραστάσεων τοῦ τρίτου προσώπου τῆς Ἁγίας Τριάδος σημειώνομεν προσέτι καί τήν διά τοῦ ἀστέρος ἀπεικόνισιν Τούτου. Πρῶτος ὁ καθηγητής Κ. Καλοκύρης (12) παρετήρησεν ὅτι ἡ Ἁγία Τριάς - ἑπομένως καί τό 'Ἅγιον Πνεῦμα, περί οὗ ὁ λόγος ἐν προκειμένῳ - συμβολίζονται καί δι' ἀστέρων. Παραθέτων ὡς παράδειγμα τούς τρεῖς ἀστέρας τούς ζωγραφουμένους εἰς τό μαφόριον τῆς Θεοτόκου ὡς εἰς τό ψηφιδωτόν τοῦ Ὁσίου Λουκᾶ (Εἰκ. 39) (εἷς εἰς τό μέτωπον καί ἀνά εἷς εἰς ἕκαστον ὦμον) νομίζει, ὅτι «πρέπει νά ἐγκαταλειφθῆ ἡ παλαιοτέρα γνώμη τῶν Ouspensky καί Lossky, κατά τήν ὁποίαν οἱ τρεῖς οὗτοι ἀστέρες δηλώνουν τό ἀειπάρθενον τῆς Θεοτόκου (Virgo ante partum, in partu, post partu), ἐφ' ὅσον εἰς ρωσικήν εἰκόνα, δημοσιευθεῖσαν ἐν σχεδίῳ ὑπό τοῦ Kontakov παρίσταται εἰς τό μέτωπον καί τούς ὤμους τῆς Θεοτόκου ἀνά εἷς ἄγγελος ἐν προτομῇ καί ἐφ' ὅσον εἰς ἄλλας εἰκόνας τῆς συλλογῆς Τρετιακώφ ἐν Μόσχᾳ (15ος αἰών) ἱστοροῦνται ὑπεράνω τῆς Παρθένου τρεῖς ἄγγελοι καθήμενοι πρό Τραπέζης (φιλοξενία Ἀβραάμ - Ἁγία Τριάς)». Ἐνισχυτικόν τῆς ἀπόψεως ταύτης ἴσως νά ἀποτελῆ ἡ εἰκών τῆς Θεοτόκου, ἡ ἀποκειμένη εἰς τό Βυζαντινόν Μουσεῖον Ἀθηνῶν (13). Εἰς ταύτην ἄνωθεν τῆς Βρεφοκρατούσης ἱστορεῖται ἡ Ἁγία Τριάς, ἤτοι ὁ Πατήρ καί ὁ Υἱός διά προσώπων καί τό Ἅγιον Πνεῦμα διά τοῦ συμβόλου τῆς περιστερᾶς. Τό αὐτό παρατηρεῖται καί εἰς φορητήν εἰκόνα τῆς Θεοτόκου, εὐρισκομένην σήμερον εἰς τό μουσεῖον τῆς Βουδαπέστης, ἔργον τοῦ Ἕλληνος ζωγράφου «Μητροφάνους Ἱερομονάχου» (18ος αἰών), εἴς τινα εἰκόνα τῆς μονῆς Ἰβήρων (18ος αἰών) κ.ἄ.