ΞΥΠΝΗΣΑΤΕ !! -- Του αειμνήστου Στεργίου Ν. Σάκκου, ῾Ομ. Καθ. ΑΠΘ

«Καὶ τοῦτο, εἰδότες τὸν καιρόν, ὅτι ὥρα ἡμᾶς ἤδη ἐξ ὕπνου ἐγερθῆναι· νῦν γὰρ ἐγγύτερον ἡμῶν ἡ σωτηρία ἤ ὅτε ἐπιστεύσαμεν. ῾Η νὺξ προέκοψεν, ἡ δὲ ἡμέρα ἤγγικεν. ἀποθώμεθα οὖν τὰ ἔργα τοῦ σκότους καὶ ἐνδυσώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φωτός. ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περιπατήσωμεν, μὴ κώμοις καὶ μέθαις, μὴ κοίταις καὶ ἀσελγείαις, μὴ ἔριδι καὶ ζήλῳ, ἀλλ᾿ ἐνδύσασθε τὸν Κύριον ᾿Ιησοῦν Χριστόν, καὶ τῆς σαρκὸς πρόνοιαν μὴ ποιεῖσθε εἰς ἐπιθυμίας» (Ρω 13, 11 – 14).

῾Ο ὕπνος τῆς ἁμαρτίας

Τήν τελευταία Κυριακή πρίν μποῦμε στήν περίοδο τῆς ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, περίοδο νηστείας καί ἐντατικοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνος, ἡ ᾿Εκκλησία μᾶς προετοιμάζει σαλπίζοντας μέ τό στόμα τοῦ ἀποστόλου Παύλου ἕνα ἐγερτήριο σάλπισμα· «Δέστε τόν καιρό», λέει· «εἶναι ὥρα πιά νά σηκωθεῖτε ἀπό τόν ὕπνο!». Καθώς φέρνουμε στόν νοῦ μας τήν ἠθική ἔκλυση τῆς εἰδωλολατρικῆς κοινωνίας, μέσα στήν ὁποία ζοῦσαν τότε οἱ Χριστιανοί καί ἀπό τήν ὁποία εὔκολα ἦταν δυνατόν νά παρασύρονται, δέν εἶναι δύσκολο νά καταλάβουμε ποιόν ὕπνο ἐννοεῖ ὁ ἀπόστολος. Εἶναι ὁ πνευματικός ὕπνος, στόν ὁποῖο βυθίζεται ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, ὅταν τήν τυλίξει τό σκοτάδι τῶν παθῶν, ὅταν τήν ἀγκαλιάσει ἡ νύχτα τοῦ κόσμου.

Εἶναι ἡ κατάσταση τῆς λησμονιᾶς τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἀπομακρύνσεώς μας ἀπό αὐτόν, πού ὀφείλεται στήν ἀδιαφορία καί στήν ἀμέλεια. ᾿Από ἕναν τέτοιον

ὕπνο καλεῖ κι ἐμᾶς σήμερα ἡ ᾿Εκκλησία νά σηκωθοῦμε. Συνήθιζαν τότε οἱ εἰδωλολάτρες νά διασκεδάζουν ἀχαλίνωτα στίς γιορτές τους καί νά ὀργιάζουν κυρίως κατά τήν νύχτα χωρίς ντροπή. Συνηθίζουν καί σήμερα οἱ ἄνθρωποι νά ἀναβιώνουν ἐκεῖνα τά αἰσχρά ἤθη καί νά ἁμαρτάνουν χωρίς περίσκεψη. Στό Ρίο ᾿Ιανέϊρο, ὅπου γίνεται τό μεγαλύτερο καρναβάλι τοῦ κόσμου, τέτοιες μέρες διαπράττονται μέσα σέ μιά νύχτα τόσοι βιασμοί καί τόσα ἔκτροπα, ὅσα δέν διαπράττονται ὅλο τόν χρόνο. ᾿Αλλά καί στήν πατρίδα μας, μέ τό πρόσχημα τῶν λαογραφικῶν ἐκδηλώσεων, πόσα δέν γίνονται! Δυστυχῶς οἱ Χριστιανοί ὑπνώττουμε καί ὑπνώττουμε θανάσιμα. Γι᾿ αὐτό ἐπίκαιρα ἀκούγεται καί γιά μᾶς τό σάλπισμα τοῦ ἀποστόλου. Ξυπνῆστε! Τινάξτε ἀπό πάνω σας κάθε ἴχνος πνευματικῆς ναρκώσεως, ἀνανεῶστε τήν μετάνοιά σας, συναισθανθεῖτε τήν εὐθύνη σας, συσφίξτε τίς σχέσεις σας μέ τόν Θεό! Κάποτε πιστέψαμε καί μετανοήσαμε, κάποτε βαπτισθήκαμε στό ὄνομα τοῦ τριαδικοῦ Θεοῦ. ᾿Αλλά κρατοῦμε ἄραγε τήν πρώτη μας πίστη, τιμοῦμε ἄραγε τό ἅγιο ὄνομά μας; ᾿Από τή μιά ἡ ἁμαρτία μέ τά πάθη τῆς σαρκός, ἀπό τήν ἄλλη ἡ συνήθεια, πού γίνεται ὁ τάφος τοῦ θαυμασμοῦ γιά τά μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ, μᾶς ἔκλεισαν τά μάτια σέ ὕπνο βαρύ. ῾Ο Κύριος ἔγινε κάτι ξένο γιά μᾶς, δέν μᾶς

ἀγγίζει ἡ παρουσία του, δέν ζοῦμε μέ τήν ἀναμονή του.

῾Ο Κύριος ἔρχεται

Κι ὅμως «τώρα ὁ ἐρχομός του εἶναι πιό κοντά μας ἀπό ὅ,τι ὅταν πιστέψαμε», λέει ὁ ἀπόστολος. Κάθε στιγμή πού περνάει συντομεύει ὅλο καί περισσότερο τόν χρόνο μέχρι τήν Δευτέρα Παρουσία του. Κι ἄν στήν ζωή μας δέν ἔλθει ἡ συντέλεια, τό τέλος ὅμως θά ἔλθει μέ τόν θάνατο. ῎Ετσι ὁ Παῦλος, πού περίμενε τόν Κύριο στίς μέρες του καί δέν ἦλθε, δέν μποροῦμε νά ποῦμε πώς ἔκανε λάθος. Αὐτός, σύμφωνα μέ τήν ὑπόσχεση τοῦ ᾿Ιησοῦ ὅτι θά ξαναέλθει ὁπωσδήποτε, ἀλλά ἄγνωστο πότε, ἔπρεπε νά τόν περιμένει τήν κάθε στιγμή. ῾Η ἔννοια τοῦ βεβαίου καί τοῦ ἀγνώστου συνεπάγεται τήν ἔννοια τοῦ ἐπικειμένου. ᾿Εν τούτοις ὁ Κύριος ἦλθε, πράγματι, στίς μέρες τοῦ Παύλου μέ τόν θάνατο· διότι ὁ

θάνατος ἔχει ἐκμηδενίσει πλέον γιά τόν ἀπόστολο τό διάστημα μέχρι τήν Δευτέρα Παρουσία, ἀφοῦ καμμιά οὐσιαστική ἀλλαγή δέν μεσολαβεῖ, ἀφοῦ καμμιά ἔννοια ἀνθρωπίνου χρόνου δέν ὑπάρχει.

Εἶναι λοιπόν κοντά ἡ σωτηρία. ῾Ο Κύριος ἔρχεται σέ μᾶς μέ τήν παρουσία του κι ἐμεῖς πᾶμε σʼ αὐτόν μέ τόν θάνατο. Σωτηρία δέ λέγεται ἡ συνάντησή μας μαζί του, πού θά σημάνει τήν λύτρωσή μας ἀπό τά ποικίλα δεινά αὐτῆς τῆς ζωῆς.

῾Η νύχτα τοῦ κόσμου καί ἡ ἡμέρα τῆς ᾿Εκκλησίας

Μέ νύχτα παρομοιάζεται ὁ χρόνος τῶν ἐπιγείων ἡμερῶν μας. Νύχτα γιά τό σκοτάδι τῆς ἀγνοίας πού κρύβει τήν ἀλήθεια· νύχτα γιά τό κρύο καί τήν παγωνιά τῆς δυστυχίας πού μᾶς δέρνει. Νύχτα, διότι ἡ δικαιοσύνη βαδίζει στά τυφλά· νύχτα διότι ἡ ἁμαρτία ρίχνει παντοῦ τή σκιά της. ᾿Αλλά «ἡ νύχτα πῆρε δρόμο καί ἡ μέρα ζύγωσε», λέει ὁ ἀπόστολος. Αὐτή ἡ ζωή τελειώνει καί στόν ὁρίζοντα γλυκοχαράζει ἡ

αἰωνιότητα. ῎Ερχεται ἡ ἡμέρα, ὅπου ὅλα θά ἀποκαλυφθοῦν, τά βιβλία θά ἀνοιχτοῦν καί ὁ καθένας θά κριθεῖ κατά τά ἔργα του. ῾Η ἡμέρα πού θά ἀντικρύσουμε πρόσωπο μέ πρόσωπο τόν Κύριο καί θά ἀπολαύσουμε τήν ἀτέλειωτη καί ὁλοκληρωμένη ζωή του. ῾Ο θεόπνευστος συγγραφέας βρῆκε, πράγματι, μιά πολύ δυνατή εἰκόνα, γιά νά ζωγραφίσει μπρός στά μάτια μας ἐκείνη τήν ἡμέρα. ῾Ο ἐρχομός τοῦ Χριστοῦ παραβάλλεται μέ τήν ἀνατολή τοῦ ἡλίου, πού ἔρχεται νά διαλύσει τίς σκιές καί νά γεμίσει φῶς τήν πλάση. Καί νά, πού ἡ ἀνατολή αὐτή ἤδη αὐγάζει! ᾿Από τήν ὥρα πού ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος καί ἐπισκέφθηκε τήν γῆ μας, ἀπό τήν ὥρα πού τό Πνεῦμα τό ἅγιο ἵδρυσε στήν ἀνθρωπότητα τήν ᾿Εκκλησία τοῦ Χριστοῦ, ἡ αἰωνιότητα συμπλέκεται μέ τήν ζωή τῶν πιστῶν. Γιά τά μέλη τῆς ᾿Εκκλησίας ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καί ἡ χάρη τῶν μυστηρίων, ἡ διδασκαλία καί ἡ θυσία τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ γίνονται οἱ οὐράνιοι φωταγωγοί πού ἀφήνουν νά περνοῦν σʼ αὐτόν ἐδῶ τόν κόσμο οἱ ἀκτῖνες τῆς αἰωνίου ζωῆς.

Μετάνοια καί πίστη

῞Οταν ἕνα τέτοιο φῶς φωτίζει καί ζεσταίνει τούς Χριστιανούς, ὅταν μιά τέτοια προοπτική ἁπλώνεται μπροστά τους, πῶς μποροῦν αὐτοί νά κοιμοῦνται; ῾Ο ἀπόστολος Παῦλος μᾶς ξυπνᾶ καί μᾶς λέει νά ἑτοιμασθοῦμε. Εἶναι καιρός γιά δουλειά· πρέπει νά κατεργασθοῦμε τόν ἁγιασμό μας. Εἶναι καιρός γιά μάχη· πρέπει νά πολεμήσουμε τούς πειρασμούς. ῞Οπως ἐκεῖνος, πού μέ τό πρῶτο φῶς τῆς μέρας πετάγεται ἀπό τό κρεβάτι του, βγάζει τά ροῦχα τῆς νύχτας καί ντύνεται τά ροῦχα τῆς ἡμέρας, ἔτσι κι ὁ Χριστιανός πρέπει νά πετᾶ ἀπό πάνω του κάθε ἀπρέπεια καί νά ντύνεται μέ ἁγνότητα, ὥστε ὁ Κύριος νά τόν βρεῖ εὐπρεπῆ ὅταν ἔλθει. Μέ τόν παραστατικό αὐτό τρόπο δέν κηρύττει τίποτε ἄλλο παρά τήν μετάνοια, μέ τήν ὁποία ἀπαλλασσόμαστε ἀπό τόν παλιό ἑαυτό μας καί τίς ἀδυναμίες του, καί τήν πίστη, μέ τήν ὁποία κτίζουμε μέσα μας τόν καινούργιο ἄνθρωπο κατά τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. «Ξεφορτωθῆτε, λοιπόν, τά ἔργα τοῦ σκότους», παραγγέλλει, «καί ντυθῆτε τά ὅπλα τοῦ φωτός». Τά ἔργα τοῦ σκότους Εἶχε ὑπʼ ὄψιν του ὁ Παῦλος τούς εἰδωλολάτρες τῆς ἐποχῆς του, πού φρονοῦσαν ὅτι τό σκοτάδι τῆς νύχτας ἐπέτρεπε κάθε ἀσχημία καί ἀσυδοσία, πού ἀπαγόρευε τό φῶς τῆς ἡμέρας. ῎Ετσι, μόλις σκοτείνιαζε, ξεχύνονταν στούς δρόμους καί σχημάτιζαν «κώμους», πομπές δηλαδή, πού συμποσίαζαν, χόρευαν καί τραγουδοῦσαν ἄσεμνα· ἐπιδίδονταν σέ μεθύσια καί καταντοῦσαν σέ

πορνεῖες, βιασμούς, ἄλλες φοβερές ἀνηθικότητες. Κι ὅλα αὐτά μέ τήν ἐλευθερία πού τούς ἔδινε τό σκοτάδι. Γιά τούς Χριστιανούς ὅμως δέν εἶναι ἔτσι. Τό εὐαγγέλιο ἐξισώνει ἀπό ἠθικῆς ἀπόψεως ὅλες τίς ὧρες τοῦ ἡμερονυχτίου, καί ἡ νύχτα ἀπαιτεῖ τήν ἴδια σωφροσύνη, ὅπως καί ἡ ἡμέρα. Γιʼ αὐτό ὁ

ἀπόστολος ζητᾶ νά εἴμαστε κόσμιοι εἴτε εἶναι ἡμέρα εἴτε εἶναι νύχτα, ὅπως φροντίζουμε νά εἴμαστε πάντοτε μπροστά στά μάτια τῶν ἀνθρώπων. ᾿Ονομάζει δέ τίς ἀσχημίες τῶν εἰδωλολατρῶν «ἔργα τοῦ σκότους». «῞Οπως περπατᾶμε μέσα στό φῶς τῆς ἡμέρας μέ εὐπρέπεια, ἔτσι νά ζοῦμε, ὄχι μέ πομπές καί μεθύσια, ὄχι μέ ἁμαρτωλές συνουσίες καί ἀκατονόμαστες ἀσέλγειες, ὄχι μέ καυγάδες καί ζήλειες». Προσθέτει στό τέλος τῆς αἰσχρῆς ἁλυσίδας καί τίς αἰτίες καί τά κέντρα τῶν ἄλλων παθῶν, ὅπως εἶναι ἡ φιλονικία καί ἡ ζήλεια.

Τά ὅπλα τοῦ φωτός

᾿Αλλά δέν σταματᾶ ἐδῶ, δέν γυμνώνει ἁπλῶς τόν ἄνθρωπο· τόν ντύνει καί τόν στολίζει μέ τά «ὅπλα τοῦ φωτός». «Μή φοβηθεῖς», λέει ὁ Χρυσόστομος, «ὅταν ἀκούσεις τήν λέξη ὅπλα. Γιά τήν ὁρατή πανοπλία εἶναι βέβαια βαρύ καί δέν τό εὐχόμαστε νά ὁπλιζόμαστε, ἐδῶ ὅμως εἶναι ποθεινό καί ἀξίζει νά τό εὐχηθοῦμε· διότι τά ὅπλα εἶναι τοῦ φωτός· γιʼ αὐτό καί σέ ἐμφανίζουν λαμπρότερο ἀπ᾿ τήν ἀκτῖνα, σκορπᾶς πλούσια λάμψη. ᾿Ακόμη σέ καθιστοῦν ἀσφαλῆ —καθότι ὅπλα- καί σέ κάνουν νά λάμπεις- καθότι ὅπλα τοῦ φωτός—. Τί λοιπόν; Δέν εἶναι ἀνάγκη νά πολεμήσουμε; ᾿Ανάγκη νά πολεμήσουμε εἶναι, ὄχι ὅμως καί νά ταλαιπωρηθοῦμε καί νά κοπιάσουμε· ἀφοῦ οὔτε γιά πόλεμο πρόκειται, ἀλλά γιά σεμνή καί χαρούμενη συγκέντρωση. Τέτοια εἶναι ἡ φύση τῶν ὅπλων, τέτοια εἶναι ἡ δύναμη τοῦ στρατηγοῦ. ῞Οπως βγαίνει ὁ νυμφίος στολισμένος ἀπό τό νυφικό δωμάτιο, ἔτσι κι ἐκεῖνος πού εἶναι ἁρματωμένος μ᾿ αὐτά τά ὅπλα· καθ᾿ ὅσον εἶναι συγχρόνως καί στρατιώτης καί νυμφίος».

Ντυθεῖτε τόν Χριστό

Θά περίμενε κανείς νά ἀναφέρει ὁ ἀπόστολος Παῦλος κάποια σειρά ἀπό ἀρετές, σέ ἀντίθεση μέ τίς προηγούμενες κακίες, πού θά ἀποτελοῦσαν τό φόρεμα τοῦ Χριστιανοῦ. ᾿Αντί γι᾿ αὐτό ὅμως, ὁ ἀπόστολος μᾶς δίνει γιά ἔνδυμα, σʼ ἐκείνη τήν ἐπίσημη μέρα τῆς συναντήσεώς μας μέ τόν Κύριο, τόν ἴδιο τόν Χριστό. «᾿Αλλʼ ἐνδύσασθε τόν Κύριον ᾿Ιησοῦν Χριστόν», λέει. Διότι πράγματι, αὐτός πού ἔχει τόν Κύριο, ἔχει ὅλες τίς ἀρετές. ῾Ο Χριστός, λοιπόν, εἶναι ὁ Νυμφίος μας, ὁ Χριστός εἶναι καί τό νυφικό μας! «Καί νά, τί σημαίνει ντυθῆτε», ἑρμηνεύει καί πάλι ὁ Χρυσόστομος. «Νά μή μᾶς λείψει ποτέ, νά φαίνεται στό κάθε τι πάνω μας μέ τήν ἁγιωσύνη μας, μέ τήν καλωσύνη. Τό ἴδιο λέμε καί γιά τούς φίλους· ὁ τάδε ντύθηκε τόν τάδε, ἐννοώντας τήν πολλή ἀγάπη καί τήν ἀδιάλειπτη συναναστροφή, ἀφοῦ αὐτός πού ντύθηκε ἐμφανίζει ἐκεῖνο τό ὁποῖο ἔχει ντυθεῖ. ῎Ας φαίνεται, λοιπόν, στό κάθε τι πάνω μας ὁ Χριστός». Κι ὁ μέγας Βασίλειος λέει ὅτι μʼ αὐτόν τόν τρόπο ἡ μνήμη τοῦ Θεοῦ «περισκεπάζει», ντύνει καί προστατεύει, τόν νοῦ μας. ῎Ετσι ὁ Χριστός εἶναι ἕνα ἔνδυμα πού σκεπάζει τήν γυμνότητά μας, στολίζει τήν ψυχή μας καί μᾶς ὁπλίζει ἔναντι τῶν ἐχθρῶν. Ντύνομαι ἕνα πρόσωπο σημαίνει ὅτι τό πρόσωπο αὐτό γίνεται ὁ ἄξονας, γύρω ἀπό τόν ὁποῖο στρέφεται ὁ κόσμος τῆς σκέψεως, τῆς βουλήσεως καί τοῦ συναισθήματός μου. Νά ντυθῶ τόν Χριστό, λοιπόν, σημαίνει νά ἀποκτήσω τά δικά του σπλάγχνα, τήν δική του καρδιά, τήν δική του νοοτροπία, τήν δική του θέληση, τήν δική του ζωή. ῾Η χάρη τοῦ ἁγίου Πνεύματος καί ἡ μεγάλη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ Πατέρα εἶναι σέ θέση νά κάνουν πραγματικότητα αὐτή τήν μοναδική δωρεά τοῦ οὐρανοῦ στήν χωματένια μας ὕπαρξη. Χρειάζεται ὅμως κι ἐμεῖς νά διαφυλάξουμε αὐτήν τήν δωρεά καί νά μή ἐρεθίζουμε τήν σάρκα μας, προκαλώντας της ἄνομες ἐπιθυμίες, πού λυποῦν τό Πνεῦμα τό ἅγιο καί διώχνουν τόν Θεό ἀπό τή ζωή μας. «Ντυθῆτε τόν Χριστό», λέει ὁ Παῦλος, «καί μή κανακεύετε τή σάρκα σας, ὥστε νά ἐπιθυμεῖ τήν ἁμαρτία».

Κάλεσμα στήν ζωή

Τρεῖς αἰῶνες ἀφ᾿ ὅτου εἶχε γραφεῖ αὐτή ἡ ἐπιστολή, τό κομμάτι πού εἴδαμε ἔπεσε στά χέρια ἑνός μεγάλου ἁμαρτωλοῦ, τοῦ Αὐγουστίνου. Τό ἐγερτήριο σάλπισμα τοῦ ἀποστόλου ἤχησε συγκλονιστικά μέσα στήν καρδιά του καί στάθηκε ἱκανό νά τόν ξυπνήσει ἀπό τόν πνευματικό λήθαργο, στόν ὁποῖο εἶχε πέσει. Πέταξε μακριά του τά σκοτεινά ἔργα, καθάρισε τόν ἑαυτό του καί ντύθηκε τόσο λαμπρά, ὥστε ἀναδείχθηκε ἅγιος τῆς ᾿Εκκλησίας μας. Δέν εἶναι καιρός νά κάνουμε κι ἐμεῖς τό ἴδιο; ᾿Αρκετά κοιμηθήκαμε μακριά ἀπ᾿ τόν Χριστό, ἀρκετά καταχρασθήκαμε τόν χρόνο τῆς ζωῆς μας. ῾Η ᾿Εκκλησία μᾶς καλεῖ καί μᾶς περιμένει νά μᾶς δώσει ζωή καί νόημα στήν ζωή μας, νά πλύνει τίς ψυχές μας μέ τό αἷμα τοῦ ᾿Αρνίου, πού σέ λίγο θά ἀρχίσει νά ἀνεβαίνει τόν Γολγοθᾶ του, νά μᾶς στολίσει καί νά μᾶς ντύσει μέ τόν ἴδιο τόν Χριστό, νά μᾶς ἀσφαλίσει μέ τά φωτεινά της ὅπλα. Κάθε Κυριακή στρώνει πλούσιο τό τραπέζι της καί μᾶς προσφέρει νά χορτάσουμε χαρά, ἀλήθεια καί Θεό. Ποιός λογικός ἄνθρωπος θά ἀντάλλαζε ποτέ αὐτήν τήν εὐωχία μέ τ᾿ ἀποκριάτικα γλέντια τοῦ κόσμου;