Οἱ ἄνθρωποι εὔκολα ἀποδέχονται
διάφορες καταστάσεις, προκειμένου νὰ ἀποφύγουν τὸν ἀγώνα γιὰ τὴ διόρθωσή τους ἢ
τὴ βελτίωσή τους. Ἀδιάφοροι γενικῶς καθὼς εἶναι, μπλέκονται στὸν ἱστὸ τῆς
συνήθειας καὶ στὴ συνέχεια ταυτίζονται μὲ τὰ κακῶς κείμενα τῆς κοινωνίας. Δὲν ἔχουν
καμιὰ διάθεση νὰ βελτιώσουν κάτι καὶ νὰ συμβάλουν στὴν προκοπὴ τῆς μικρῆς
κοινωνίας, ὅπου ζοῦν. Τὰ ἴδια παρατηροῦμε καὶ στὴ ζωὴ τῶν χριστιανῶν, οἱ ὁποῖοι
ὑποτίθεται ὅτι ἔχουν κάποια πνευματικὴ καλλιέργεια καὶ δὲν πρέπει νὰ συμβιβάζονται
μὲ συμπεριφορὲς καὶ καταστάσεις, ποὺ βρίσκονται σὲ πλήρη ἀντίθεση μὲ τὸ γράμμα
καὶ τὸ πνεῦμα τοῦ Εὐαγγελίου. Καὶ τὸ χειρότερο! Οἱ κληρικοί, ὅλων τῶν βαθμῶν,
μένουν ἀδρανεῖς λόγῳ συνηθείας. Γι᾽ αὐτὸ καὶ στὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας δὲν
βελτιώνονται τὰ πολλὰ κακῶς κείμενα.
Ἁπλῶς οἱ κληρικοὶ τὰ καλύπτουν μὲ ὡραιολογίες καὶ ὑποκριτικοὺς μανδύες καὶ τὸ ἐνδιαφέρον τους εἶναι στραμμένο στὸ χρῆμα, τὴ δόξα καὶ τὶς ἀπολαύσεις. Λείπει δυστυχῶς ἡ εὐαισθησία ἐκείνη, ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἐγρήγορση καὶ τὴ συνεχῆ προσπάθεια νὰ ἀλλάξουν τὰ πράγματα πρὸς τὸ καλύτερο καὶ παραδοσιακότερο. Ἐδῶ πρέπει νὰ κάνω μιὰ διευκρίνιση. Πολλοὶ θεωροῦν παραδοσιακὸ καθετί ποὺ ἀνήκει σὲ μιὰ παλιότερη ἐποχὴ καὶ ἄρα πρέπει νὰ διατηρηθεῖ. Αὐτὴ ἡ ἄποψη εἶναι ἐσφαλμένη. Κανένας δὲν μᾶς βεβαιώνει ὅτι ὅλα τὰ ἔργα καὶ οἱ ὅλες συνήθειες τῶν παλαιοτέρων ἀνθρώπων πρέπει νὰ διατηρηθοῦν καὶ νὰ συνεχιστοῦν. Ὑπῆρξαν περίοδοι, ὅπου ἡ ἔκλυση τῶν ἠθῶν ἦταν κανόνας ζωῆς καὶ δὲν ἀναπτύχθηκε πολιτισμός. Πρέπει νὰ ἔχουμε εὐαισθησία μόνο στὴν καθαρὴ παράδοση, ποὺ ἐμπνέει τὸ παρὸν καὶ ἀνοίγει ὁρίζοντες σὲ ἕνα καλύτερο μέλλον. Κανένας σοβαρὸς ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ ἰσχυριστεῖ ὅτι τὸ ἦθος καὶ ἡ συμπεριφορὰ τῶν ἀνθώπων τοῦ κοντινοῦ καὶ ἀπώτερου παρελθόντος ἦταν πάντα καλὰ καὶ ἀξιομίμητα. Βέβαια, ὑπάρχουν οἱ ἀρχαιολόγοι, ποὺ συχνὰ πέφτουν σὲ αὐτὸν τὸν παραλογισμὸ καὶ δὲν ἐπιτρέπουν καμία ἀλλαγὴ στὰ ἔργα τῶν ἀνθρώπων τοῦ παρελθόντος. Μιλοῦν ὑπερβολικὰ γιὰ τὴν μοναδική τους ἀξία καὶ ξοδεύουν ἀπερίσκεπτα τεράστια ποσὰ γιὰ τὴ συντήρησή τους. Ὅσοι ἔτυχε νὰ ἐπικοινωνήσουμε μὲ αὐτοὺς καὶ νὰ συνεργαστοῦν, ἔχουν ἐνοχληθεῖ ἀπὸ τὶς ὑπερβολικές τους ἀπόψεις καὶ τὶς ἐνοχλητικὲς ἀγκυλώσεις τους. Αὐτὸ ποὺ συνέβαινε χθὲς στὴν κοινωνία δὲν πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ ὑπάρχει καὶ σήμερα. Ἔργα καὶ πρακτικὲς διαφόρων ἀνθρώπων τοῦ χθές δὲν βοηθοῦν τὸ σήμερα. Ἀλλὰ καὶ στὴν προσωπικὴ καὶ ἐπαγγελματικὴ ζωὴ τοῦ καθενὸς τὸ ἴδιο ἰσχύει. Γιὰ τὴ δεύτερη αὐτὴ περίπτωση θὰ ἀναφέρω ἕνα παράδειγμα, τὸ ὁποῖο δυστυχῶς δὲν εἶναι μοναδικό. Ὑπῆρχε κάποτε σὲ μιὰ ἐνορία ἕνας ἱερέας, παραδοσιακὸς κατὰ τὸ φαινόμενον καὶ τραχὺς κατὰ τὴν συμπεριφοράν. Ὑπηρετοῦσε ἐκεῖ ἐπὶ τέσσερις δεκαετίες. Σὲ ἐντυπωσίαζε ἀρνητικὰ ὁ ἐνοριακὸς Ἱερὸς Ναὸς καὶ ἰδιαίτερα τὸ Ἱερό, ὅπου διαπιστώνει ὁ ἐπισκέπτης ἂν ὁ λειτουργὸς εἶναι ὄντως τοῦ Ὑψίστου. Ὁ κυρίως Ἱερὸς Ναὸς ἦταν ὑποφερτός. Κάποιο γεροντάκι φρόντιζε τὰ καντήλια καὶ ἔξυνε τὰ κεροστάγματα στὰ μανουάλια. Ὡστόσο, τὸ μωσαϊκὸ δάπεδο εἶχε ἀπὸ πολλὰ χρόνια ἀποκτήσει καὶ μιὰ νέα στρώση κέρινου μωσαϊκοῦ. Ἡ ἀτμόσφαιρα ἦταν ἐνοχλητική. Τὰ καμένα καὶ χυμένα λάδια ἔπνιγαν. Ὁ ἱερέας ἔμπαινε στὸν Ἱερὸ Ναὸ μὲ φόρα, ἀσπαζόταν τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας στὸ προσκυνητάρι, χαιρετοῦσε μὲ τὴ βροντερὴ φωνή του ὅποιον συναντοῦσε μέσα στὸν Ἱερὸ Ναὸ κι ἔμπαινε στὸ Ἱερό. Ἐκεῖ βασίλευε πλήρης ἀκαταστασία, ἡ ὁποία ἦταν παραδοσιακή. Στὴν Ἁγία Τράπεζα ὑπήρχαν πολλὰ καλύμματα. Ὅ,τι κατὰ καιροὺς ἔφερνε ὁ κόσμος, τὸ ἔστρωνε ἀπὸ πάνω ὁ ἱερέας. Δὲν ἔπρεπε νὰ ἀφαιρεθεῖ τίποτα ἀπὸ τὰ παλιά. Ἀριστερά, σὲ ἕνα γωνιακὸ ντουλάπι ὑπῆρχαν μπουκάλια, χαρτιὰ καὶ ποντικοί! Τὰ ξύλα τοῦ ντουλαπιοῦ εἶχαν μαυρίσει ἀπὸ τὴν ἀδιάκοπη κίνηση τῶν τρωκτικῶν. Δεξιά, σὲ μιὰ μεταλλικὴ ντουλάπα πετοῦσε τὰ ἄμφιά του ὁ λειτουργός, ἀφοῦ προηγουμένως τὰ «δίπλωνε» ρολό: Ἐκεῖ μέσα σὲ αὐτὴ τὴν ἀκαταστασία ὑπῆρχαν καὶ πολύτιμα πράγματα: λειψανοθῆκες, χειρόγραφες λειτουργικὲς φυλλάδες, ἱερὰ σκεύη κ.λπ.. Ὅλα ὅμως παραπεταμένα. Εὐτυχῶς ποὺ ὁ διάδοχος τοῦ «παραδοσιακοῦ» ἱερέα εἶχε ἱερὸ ζῆλο καὶ γρήγορα εὐπρέπισε τὸν οἶκο τοῦ Θεοῦ. Τὸ ἔργο ποὺ δὲν ἔκανε ἐκεῖνος ἐπὶ σαράντα χρόνια, τὸ ἔκανε ὁ νεὸς κληρικὸς σὲ λίγες μέρες! Χρειάζεται ἀποφασιστικότητα, γιὰ νὰ βελτιωθοῦν τὰ κακῶς κείμενα. Καὶ προσωπικὴ ἐργασία. Μόνο μὲ ἐντολὲς δὲν γίνεται τίποτα. Ἐκεῖνα ποὺ μποροῦμε νὰ κάνουμε ἐμεῖς δὲν τὰ ἀναθέτουμε στοὺς ἄλλους. Παίρνουμε τὶς ἀποφάσεις, ποὺ χρειάζονται, καὶ κοπιάζουμε γιὰ τὴν ὑλοποίησή τους. Δὲν πρέπει νὰ ἐπιλέγουμε τὰ εὔκολα καὶ ἀνώδυνα. Θὰ κλείσω τοῦτο τὸ κείμενο μὲ ἕνα περιστατικὸ ἀπὸ τὸ Γεροντικό, τὸ ὁποῖο βρίσκω σχετικὸ μὲ τὸ θέμα καὶ διδακτικό. Κάποτε, λοιπόν, ὁ ἀββᾶς Ἀρσένιος πῆγε σὲ ἕναν τόπο, ὅπου ὑπῆρχαν πολλὲς καλαμιές. Συνάντησε τοὺς ἀδελφούς, ποὺ ἤθελε, καὶ συνομιλοῦσε μαζὶ τους γιὰ διάφορα πνευματικὰ θέματα. Ἐκείνη τὴν ὥρα φύσηξε ἀέρας καὶ ἀκούστηκε ἕνας διαπεραστικὸς καὶ ἐνοχλητικὸς θόρυβος ἀπὸ τὴν κίνηση τῶν καλαμιῶν. Ἀνησύχησε ὁ Ἀββᾶς καὶ ρώτησε: —Τί εἶναι αὐτὸ τὸ θρόϊσμα; Οἱ ἀδελφοὶ τοῦ εἶπαν: —Ἀπὸ τὶς καλαμιὲς εἶναι: Καὶ ὁ Ἀββᾶς τοὺς εἶπε: —Ἀλήθεια σᾶς λέω. Ἂν ἕνας ἡσυχαστὴς ἀκούσει φωνὴ ἀπὸ ἕνα σπουργίτι, δὲν ἔχει πλέον στὴν καρδιά του τὴν ἴδια ἡσυχία. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει καὶ σὲ σᾶς, σὲ μεγαλύτερο μάλιστα βαθμό, ἀφοῦ ἔχετε τὸ θρόϊσμα τῶν καλαμιῶν.
Ἁπλῶς οἱ κληρικοὶ τὰ καλύπτουν μὲ ὡραιολογίες καὶ ὑποκριτικοὺς μανδύες καὶ τὸ ἐνδιαφέρον τους εἶναι στραμμένο στὸ χρῆμα, τὴ δόξα καὶ τὶς ἀπολαύσεις. Λείπει δυστυχῶς ἡ εὐαισθησία ἐκείνη, ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἐγρήγορση καὶ τὴ συνεχῆ προσπάθεια νὰ ἀλλάξουν τὰ πράγματα πρὸς τὸ καλύτερο καὶ παραδοσιακότερο. Ἐδῶ πρέπει νὰ κάνω μιὰ διευκρίνιση. Πολλοὶ θεωροῦν παραδοσιακὸ καθετί ποὺ ἀνήκει σὲ μιὰ παλιότερη ἐποχὴ καὶ ἄρα πρέπει νὰ διατηρηθεῖ. Αὐτὴ ἡ ἄποψη εἶναι ἐσφαλμένη. Κανένας δὲν μᾶς βεβαιώνει ὅτι ὅλα τὰ ἔργα καὶ οἱ ὅλες συνήθειες τῶν παλαιοτέρων ἀνθρώπων πρέπει νὰ διατηρηθοῦν καὶ νὰ συνεχιστοῦν. Ὑπῆρξαν περίοδοι, ὅπου ἡ ἔκλυση τῶν ἠθῶν ἦταν κανόνας ζωῆς καὶ δὲν ἀναπτύχθηκε πολιτισμός. Πρέπει νὰ ἔχουμε εὐαισθησία μόνο στὴν καθαρὴ παράδοση, ποὺ ἐμπνέει τὸ παρὸν καὶ ἀνοίγει ὁρίζοντες σὲ ἕνα καλύτερο μέλλον. Κανένας σοβαρὸς ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ ἰσχυριστεῖ ὅτι τὸ ἦθος καὶ ἡ συμπεριφορὰ τῶν ἀνθώπων τοῦ κοντινοῦ καὶ ἀπώτερου παρελθόντος ἦταν πάντα καλὰ καὶ ἀξιομίμητα. Βέβαια, ὑπάρχουν οἱ ἀρχαιολόγοι, ποὺ συχνὰ πέφτουν σὲ αὐτὸν τὸν παραλογισμὸ καὶ δὲν ἐπιτρέπουν καμία ἀλλαγὴ στὰ ἔργα τῶν ἀνθρώπων τοῦ παρελθόντος. Μιλοῦν ὑπερβολικὰ γιὰ τὴν μοναδική τους ἀξία καὶ ξοδεύουν ἀπερίσκεπτα τεράστια ποσὰ γιὰ τὴ συντήρησή τους. Ὅσοι ἔτυχε νὰ ἐπικοινωνήσουμε μὲ αὐτοὺς καὶ νὰ συνεργαστοῦν, ἔχουν ἐνοχληθεῖ ἀπὸ τὶς ὑπερβολικές τους ἀπόψεις καὶ τὶς ἐνοχλητικὲς ἀγκυλώσεις τους. Αὐτὸ ποὺ συνέβαινε χθὲς στὴν κοινωνία δὲν πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ ὑπάρχει καὶ σήμερα. Ἔργα καὶ πρακτικὲς διαφόρων ἀνθρώπων τοῦ χθές δὲν βοηθοῦν τὸ σήμερα. Ἀλλὰ καὶ στὴν προσωπικὴ καὶ ἐπαγγελματικὴ ζωὴ τοῦ καθενὸς τὸ ἴδιο ἰσχύει. Γιὰ τὴ δεύτερη αὐτὴ περίπτωση θὰ ἀναφέρω ἕνα παράδειγμα, τὸ ὁποῖο δυστυχῶς δὲν εἶναι μοναδικό. Ὑπῆρχε κάποτε σὲ μιὰ ἐνορία ἕνας ἱερέας, παραδοσιακὸς κατὰ τὸ φαινόμενον καὶ τραχὺς κατὰ τὴν συμπεριφοράν. Ὑπηρετοῦσε ἐκεῖ ἐπὶ τέσσερις δεκαετίες. Σὲ ἐντυπωσίαζε ἀρνητικὰ ὁ ἐνοριακὸς Ἱερὸς Ναὸς καὶ ἰδιαίτερα τὸ Ἱερό, ὅπου διαπιστώνει ὁ ἐπισκέπτης ἂν ὁ λειτουργὸς εἶναι ὄντως τοῦ Ὑψίστου. Ὁ κυρίως Ἱερὸς Ναὸς ἦταν ὑποφερτός. Κάποιο γεροντάκι φρόντιζε τὰ καντήλια καὶ ἔξυνε τὰ κεροστάγματα στὰ μανουάλια. Ὡστόσο, τὸ μωσαϊκὸ δάπεδο εἶχε ἀπὸ πολλὰ χρόνια ἀποκτήσει καὶ μιὰ νέα στρώση κέρινου μωσαϊκοῦ. Ἡ ἀτμόσφαιρα ἦταν ἐνοχλητική. Τὰ καμένα καὶ χυμένα λάδια ἔπνιγαν. Ὁ ἱερέας ἔμπαινε στὸν Ἱερὸ Ναὸ μὲ φόρα, ἀσπαζόταν τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας στὸ προσκυνητάρι, χαιρετοῦσε μὲ τὴ βροντερὴ φωνή του ὅποιον συναντοῦσε μέσα στὸν Ἱερὸ Ναὸ κι ἔμπαινε στὸ Ἱερό. Ἐκεῖ βασίλευε πλήρης ἀκαταστασία, ἡ ὁποία ἦταν παραδοσιακή. Στὴν Ἁγία Τράπεζα ὑπήρχαν πολλὰ καλύμματα. Ὅ,τι κατὰ καιροὺς ἔφερνε ὁ κόσμος, τὸ ἔστρωνε ἀπὸ πάνω ὁ ἱερέας. Δὲν ἔπρεπε νὰ ἀφαιρεθεῖ τίποτα ἀπὸ τὰ παλιά. Ἀριστερά, σὲ ἕνα γωνιακὸ ντουλάπι ὑπῆρχαν μπουκάλια, χαρτιὰ καὶ ποντικοί! Τὰ ξύλα τοῦ ντουλαπιοῦ εἶχαν μαυρίσει ἀπὸ τὴν ἀδιάκοπη κίνηση τῶν τρωκτικῶν. Δεξιά, σὲ μιὰ μεταλλικὴ ντουλάπα πετοῦσε τὰ ἄμφιά του ὁ λειτουργός, ἀφοῦ προηγουμένως τὰ «δίπλωνε» ρολό: Ἐκεῖ μέσα σὲ αὐτὴ τὴν ἀκαταστασία ὑπῆρχαν καὶ πολύτιμα πράγματα: λειψανοθῆκες, χειρόγραφες λειτουργικὲς φυλλάδες, ἱερὰ σκεύη κ.λπ.. Ὅλα ὅμως παραπεταμένα. Εὐτυχῶς ποὺ ὁ διάδοχος τοῦ «παραδοσιακοῦ» ἱερέα εἶχε ἱερὸ ζῆλο καὶ γρήγορα εὐπρέπισε τὸν οἶκο τοῦ Θεοῦ. Τὸ ἔργο ποὺ δὲν ἔκανε ἐκεῖνος ἐπὶ σαράντα χρόνια, τὸ ἔκανε ὁ νεὸς κληρικὸς σὲ λίγες μέρες! Χρειάζεται ἀποφασιστικότητα, γιὰ νὰ βελτιωθοῦν τὰ κακῶς κείμενα. Καὶ προσωπικὴ ἐργασία. Μόνο μὲ ἐντολὲς δὲν γίνεται τίποτα. Ἐκεῖνα ποὺ μποροῦμε νὰ κάνουμε ἐμεῖς δὲν τὰ ἀναθέτουμε στοὺς ἄλλους. Παίρνουμε τὶς ἀποφάσεις, ποὺ χρειάζονται, καὶ κοπιάζουμε γιὰ τὴν ὑλοποίησή τους. Δὲν πρέπει νὰ ἐπιλέγουμε τὰ εὔκολα καὶ ἀνώδυνα. Θὰ κλείσω τοῦτο τὸ κείμενο μὲ ἕνα περιστατικὸ ἀπὸ τὸ Γεροντικό, τὸ ὁποῖο βρίσκω σχετικὸ μὲ τὸ θέμα καὶ διδακτικό. Κάποτε, λοιπόν, ὁ ἀββᾶς Ἀρσένιος πῆγε σὲ ἕναν τόπο, ὅπου ὑπῆρχαν πολλὲς καλαμιές. Συνάντησε τοὺς ἀδελφούς, ποὺ ἤθελε, καὶ συνομιλοῦσε μαζὶ τους γιὰ διάφορα πνευματικὰ θέματα. Ἐκείνη τὴν ὥρα φύσηξε ἀέρας καὶ ἀκούστηκε ἕνας διαπεραστικὸς καὶ ἐνοχλητικὸς θόρυβος ἀπὸ τὴν κίνηση τῶν καλαμιῶν. Ἀνησύχησε ὁ Ἀββᾶς καὶ ρώτησε: —Τί εἶναι αὐτὸ τὸ θρόϊσμα; Οἱ ἀδελφοὶ τοῦ εἶπαν: —Ἀπὸ τὶς καλαμιὲς εἶναι: Καὶ ὁ Ἀββᾶς τοὺς εἶπε: —Ἀλήθεια σᾶς λέω. Ἂν ἕνας ἡσυχαστὴς ἀκούσει φωνὴ ἀπὸ ἕνα σπουργίτι, δὲν ἔχει πλέον στὴν καρδιά του τὴν ἴδια ἡσυχία. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει καὶ σὲ σᾶς, σὲ μεγαλύτερο μάλιστα βαθμό, ἀφοῦ ἔχετε τὸ θρόϊσμα τῶν καλαμιῶν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου