ΕΤΟΣ ΕΙΡΗΝΙΚΟΝ --- του αειμνήστου Στεργίου Σάκκου, Ομ. Καθηγητού Α.Π.Θ.

᾿Από τίς εὐχές, πού ἀφειδώλευτα ἀκούγονται τίς μέρες τίς γιορτινές, ξεχωρίζω αὐτήν, πού ποθεῖ καί εὔχεται νά ᾿ναι τό νέο ἔτος εἰρηνικό. Δικαιολογοῦν, νομίζω, τήν ἐπιλογή ὄχι μόνον οἱ πρόσφατες συγκυρίες καί τά ἐπεισόδια, πού ἀναστάτωσαν καί πάλι τήν πρωτεύουσα, τήν συμπρωτεύουσα καί ἄλλες πόλεις τῆς Πατρίδας μας, ἀλλά καί ὁ ἴδιος ὁ πόθος, πού ἀπό παλιά φωλιάζει στοῦ καθενός τήν καρδιά· νά ζοῦμε εἰρηνικά. Εἶναι ὁ πόθος, πού ὤθησε τούς Ρωμαίους νά ἀλλάξουν τήν παράδοσή τους καί νά μή λογαριάζουν ὡς πρῶτο μήνα τοῦ ἔτους τόν Μάρτιο, πού τούς θύμιζε τόν θεό τοῦ πολέμου Mars, ἀλλά τόν ᾿Ιανουάριο.
Αὐτός παίρνει τό ὄνομά του ἀπό τόν εἰδωλολατρικό θεό ᾿Ιανό, τόν προστάτη τῶν μετακινήσεων καί συναλλαγῶν, πού ἀπαιτοῦν καί προϋποθέτουν ἕνα κλίμα εἰρηνικό. ᾿Αποτυπωμένη καί στό ἡμερολόγιο ἡ λαχτάρα γιά εἰρήνη γίνεται ἀκόμη πιό τραγική καί ὀδυνηρή, καθώς ἀπό τά ἀρχαῖα χρόνια ὁ ναός τοῦ ᾿Ιανοῦ, πού ἄνοιγε σέ περιόδους πολέμου, δέν ἔκλεισε ποτέ. Ποτέ δέν σταμάτησαν οἱ πόλεμοι ἀπό τήν ἀρχαιότητα μέχρι σήμερα. Κατ᾿ ἐπανάληψη αἱματοκυλίσθηκε ἡ ἀνθρωπότητα. ῾Εκατόμβες ἀτέλειωτες ἀπαρτίζουν οἱ ἀνθρώπινες ζωές, πού βίαια τερματίσθηκαν, οἱ ἄλκιμοι νέοι πού χάθηκαν πάνω στόν ἀνθό τους. ᾿Απέραντες καί ἀπύθμενες λίμνες τά δάκρυα τῶν γονιῶν, πού εἶδαν τά σπλάχνα τους νεκρά, τῶν χηρῶν καί τῶν ὀρφανῶν, τῶν ἐκτοπισμένων, τῶν προσφύγων, πού ἀνέστιοι, ἄσιτοι, γυμνοί λιτανεύουν στόν κόσμο τά πικρά δῶρα τοῦ πολέμου· τήν φτώχεια, τήν ἐξαχρείωση, τήν ταλαιπωρία τους.

≪Τί φρίκη πού ἔχει ὁ πόλεμος!

Τί συμφορά ἀφήνει!

Αὐτά τά λόγια λέγοντας

πύρινα δάκρυα χύνει≫

Μαζί μέ τόν ποιητή, ὅποιος ἔζησε τήν πικρή ἐμπειρία τοῦ πολέμου. «Κανείς δέν εἶναι τόσο ἀνόητος, ὥστε νά προτιμᾶ τόν πόλεμο παρά τήν εἰρήνη», ἔγραφε ὁ ῾Ηρόδοτος,

ὁ πατέρας τῆς ἱστορίας. ῾Η διαπίστωση αὐτή ἔχει τήν ἰσχύ της σέ κάθε ἐποχή. Κι ὅμως συνήθως κυριαρχεῖ ὁ ἀνεπιθύμητος πόλεμος. Σωστά λέχθηκε ὅτι «ἡ ἱστορία τῆς

γῆς μας τήν ἱστορία τῶν πολέμων κατάντησε νά καταγράφει». Ταλανίζεται ἀνειρήνευτος ὁ κόσμος μας καί μένει ὄνειρο ἄπιαστο τό «ἐπί γῆς εἰρήνη», πού μήνυσαν οἱ ἄγγε-

λοι στούς ταπεινούς βοσκούς τῆς Βηθλεέμ. Αὐτό, βέβαια, δέν δικαιολογεῖ ἐκείνους, πού κατηγοροῦν τόν Χριστό, διότι δέν βλέπουν στήν γῆ τήν εἰρήνη. ῎Ας ἀναρωτηθοῦν οἱ ἴδιοι ἄν ὄντως ἔχουν δεχθεῖ τόν Χριστό, ἄν ἐφήρμοσαν τό Εὐαγγέλιό του. Συχνά, σάν τούς παλιούς ᾿Ιουδαίους, προτιμοῦμε τόν Βαραββᾶ καί σταυρώνουμε τόν Χριστό. Καί πῶς νά εἰρηνεύσουμε, ἀφοῦ καθημερινά προσβάλλουμε καί διαβάλλουμε Tόν μοναδικό χορηγό τῆς εἰρήνης καί συχνά κάνουμε τό πᾶν, γιά νά Tόν ἐκβάλουμε ἀπό τήν ζωή μας; ῾Η εἰρήνη μέ τόν Θεό εἶναι τό θεμέλιο, ὅπου θά στηριχθεῖ ἡ εἰρήνη μέ τόν ἑαυτό μας καί μέ τούς συνανθρώπους μας. Διότι ἡ πραγματική εἰρήνη δέν εἶναι ἁπλῶς ἡ ἀπουσία πολέμου· εἶναι τό πλήρωμα τῆς εὐτυχίας, πού πηγάζει ἀπό τόν οὐρανό. ῞Οποιος ἐμπιστεύεται στόν Θεό κοιμᾶται εἰρηνικά, διαβεβαιώνει ὁ Ψαλμωδός (Ψαλ. 4, 9· πρβλ. ᾿Ησ. 26, 3). ῾Ο ἐνανθρωπήσας Θεός, ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός, εἶναι ὁ αὐθεντικός «ἄρχων τῆς εἰρήνης» καί ὁ ἀξιόπιστος χορηγός της. Αὐτός μέσα στήν ἀνεξιχνίαστη οἰκονομία Του ἀναθέτει στόν ἄνθρωπο τήν δυνατότητα καί τήν εὐθύνη τῆς συνεργασίας μέ τόν Θεό, γιά τήν ἀποκατάσταση τῆς εἰρήνης πάνω στήν γῆ. Καί ἐδῶ ἀνακύπτει τό πρόβλημα, καθώς ἡ ἁμαρτία δια κόπτει τήν σωτήρια συνεργασία. ᾿Ενῶ, λοιπόν, ὁ  Θεός προσέλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση, γιά νά τήν ἀποκαταστήσει στήν πρώτη δόξα της, ὁ ἄνθρωπος ἀρνεῖται νά προσλάβει αὐτήν τήν δόξα, ἀθετεῖ τήν εἰρήνη, πού ἔφερε στήν γῆ ὁ ἐνανθρωπήσας Θεός. ῎Ετσι καταντᾶ ἀτελέσφορη κάθε εἰρηνιστική προσπάθειά Του. ῾Η εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ δέν ἀναδύεται ἀπό τήν εἰρηνόφιλη φιλολογία τῆς ἐποχῆς μας. Εἶναι ἐντελῶς ἄσχετη πρός τήν εἰρήνη, γιά τήν ὁποία μιλοῦν οἱ διπλωμάτες στά συνέδρια, οἱ πολιτικοί καί οἰκονομικοί ἀναλυτές, οἱ ἐφημερίδες, οἱ ραδιοφωνικοί καί τηλεοπτικοί σταθμοί. Δέν εἶναι ἡ εἰρήνη, πού περιορίζεται στίς σχέσεις ἀνεκτῆς γειτονίας καί ἀψόγου στάσεως μεταξύ κρατῶν, τά ὁποῖα εἶναι χωρισμένα ψυχικά· μεταξύ κοινωνιῶν, οἱ ὁποῖες σκέπτονται καί ἐργάζονται ἀτομιστικά· μεταξύ λαῶν, πού ὑψώνουν συνοριακά τείχη ἀνυπέρβλητα καί συμφέροντα ἀσυμβίβαστα· μεταξύ ἀνθρώπων, πού ἀδιαφοροῦν γιά τόν ἄλλον, πού ἀγνοοῦν τήν ἀλληλλεγγύη καί ἐξοβελίζουν τήν ἀγάπη. ῞Ολα αὐτά ἀπαρτίζουν ἕνα κίβδηλο ὁμοίωμα τῆς ἀληθινῆς εἰρήνης τοῦ Χριστοῦ. ῾Η ζωή τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ ἐγωϊσμοῦ δέν εἶναι δυνατόν νά θεμελιώσει τήν ἀληθινή εἰρήνη, διότι αὐτή ἀκριβῶς ἀνάβει τήν θρυαλλίδα τοῦ πολέμου σέ κάθε ἐπίπεδο. Τό διατυπώνει ἁπλά καί ἀδιαμφισβήτητα ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ μέ τήν γραφίδα τοῦ Ἁγίου ᾿Ιακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου· «Τά πάθη καί οἱ ἡδονές διασαλεύουν τίς ἁρμονικές σχέσεις τῶν ἀνθρώπων καί ὁδηγοῦν σέ συγκρούσεις» (βλ. 4, 1–3). Τό διακηρύττει ὁ σοφός Πλάτων· «῾Η κακία δημιουργεῖ στάσεις καί μίση καί μάχες, ἐνῶ ἡ δικαιοσύνη παρέχει ὁμόνοια καί φιλία». Τό ἐπιβεβαιώνει ὁ Πλούταρχος· «Οὐδείς φύεται ἀνθρώποις πόλεμος ἄνευ κακίας, ἀλλά τόν μέν φιληδονία, τόν δέ πλεονεξία, τόν δέ φιλοδοξία τις ἤ φιλαρχία συρρήγνυσι». Τό προσυπογράφει ὁ ἔμπειρος γνώστης τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς Ἅγιος Χρυσόστομος· «Οὐδέν οὕτω ποιεῖ μάχην καί πόλεμον ὡς ὁ τῶν παρόν των ἔρως, ὡς ἡ δόξης ἤ χρημάτων ἤ τρυφῆς ἐπιθυμία». Γιά τήν διασφάλιση τῆς εἰρήνης τά διάφορα κράτη ἐξοπλίζονται ἐφαρμόζοντας τό ἀρχαῖο δόγμα τῶν Ρωμαίων «si vis pacem para bellum», «ἄν θέλεις εἰρήνη ἑτοίμαζε πόλεμο». Αὐτό τό ἴδιο δόγμα ὀφείλει νά ἐφαρμόσει καθένας, πού ἐπιθυμεῖ νά διασφαλίσει τήν προσωπική, τήν οἰκογενειακή, τήν κοινωνική εἰρήνη. Νά ἀντιπαλαίσει τά πάθη καί τίς κακίες ἀνοίγοντας πρῶτα στήν καρδιά του, τόπο γιά τήν χιλιοτραγουδισμένη εἰρήνη.