Φώτης Κόντογλου για τον Άγιο Νικόλαο

Τη θυμωμένη θάλασσα δεν τη δαμάζει πια με την τρίαινα ο άγριος Ποσειδώνας, που τον έπλασε η μυθολογία, αλλά ο πιο ήμερος και ο πιο γλυκύτερος γέροντας, ο άγιος Νικόλαος, που δεν κρατά καμάκια και κοντάρια, αλλά που βλογά τα μελανιασμένα κύματα δίχως να τα φοβερίζει και κείνα ησυχάζουνε και μαλακώνουνε, σα να τους ρίχνει κάποιο λάδι ουράνιο. 

Η φυσιογνωμία του διατηρήθηκε από εικόνα σε εικόνα ίσαμε σήμερα στην τέχνη της εκκλησίας μας, γλυκειά, ταπεινή, πονετικιά, παραηγορητικιά, όλο πραότητα, όλο αγάπη, ειρηνική, απλή, αληθινή "εικόνα πραότητητος", όμοια με του Χριστού, που είπε "μάθετε απ' εμού ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία". Το κεφάλι του είνε φαλακρό με άσπρα τσουλούφια, με μικρό πρόσωπο, με ήμερα μάτια και κόκκινα μάγουλα, με σεμνό μουστάκι και με κοντά στρογγυλά γένεια, "γέρων στρογγυλογένης", με χαμηλούς ώμους, με ταπεινό σχήμα, σαν να παρακαλεί εμάς εκείνος κι΄ όχι να τον πρακαλούμε εμείς.