Λυτρωτική σταυροαναστάσιμη πορεία πρός τό Πάσχα, μέσα από τά φωτεινά μονοπάτια της αγιορειτικής παράδοσης
Του Αγιορείτου μοναχού
Παταπίου Καυσοκαλυβίτου
Μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ περιπλανηθήκαμε σαράντα ὁλόκληρες μέρες στήν ἔρημο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Ἡ ἀνηφορική καί κοπιαστική πορεία τῆς περιόδου τοῦ Τριωδίου, πρός τήν συνάντησή μας μέ τόν ἀναστημένο Χριστό, φθάνει στό τέλος της.
Καί ἤδη, ἀπό τώρα, βλέπουμε νά λάμπει στό τέλος τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως. Τό φῶς τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ! Καί εἶναι αὐτό τό ὅραμα, ἡ πρόγευση τοῦ Πάσχα, πού κάνει τήν δική μας προσπάθεια μιά «πνευματική ἄνοιξη». Βρισκόμαστε ἤδη στή Μεγάλη Ἑβδομάδα καί, πορευόμενοι πρός τό Πάσχα, δέν παύουμε ἀπό τό νά συνειδητοποιοῦμε ὅτι αὐτή ἡ πορεία δέν εἶναι παρά μία ἀνεξάντλητη ἀνοδική κλίμακα ἀποκτήσεως τῶν ἀρετῶν. Συνάμα καί παρηγορητικά, κατά τούς προηγούμενους πνευματικούς σταθμούς τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, διδαχθήκαμε ὅτι κάθε ἄνθρωπος, ὅσο ἁμαρτωλός κι ἄν εἶναι, μπορεῖ -ἄν τό θελήσει βαθιά καί ὑπαρξιακά- νά συναντήσει τόν ἀναστημένο Χριστό.
Τό Σάββατο τοῦ Λαζάρου καί ἡ Κυριακή τῶν Βαΐων πού ἀκολούθησαν τό κλείσιμο τῆς Τεσσαρακοστῆς μᾶς ἔδειξαν τό πέρασμα πρός τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα τῶν Παθῶν. Εἶναι μιά κοινή ἀνάσταση, ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου, πρόγευση τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου. Καί ἡ θριαμβευτική εἴσοδος τοῦ προσδοκώμενου Μεσσία τῶν προφητῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης στά Ἱεροσόλυμα γίνεται ἡ εἴσοδος μιᾶς νέας βασιλείας καί ἑνός νέου βασιλέα, πού εἰσέρχεται στήν πόλη τῶν Προφητῶν νά βασιλεύσει μέ τρόπο ὄχι ἀνθρώπινο, ἀλλά μέ τόν θρίαμβό Του πάνω στόν θάνατο. Καί μαζί μέ τόν Χριστό συνανεβήκαμε στήν ἁγία πόλη τῆς εἰρήνης, τήν νοητή Ἱερουσαλήμ, στήν πόλη τοῦ ζῶντος Θεοῦ.
Φθάνοντας λοιπόν ἡ πορεία μας στό ἀποκορύφωμά της, ἑορτάσαμε τήν Κυριακή τῶν Βαΐων τήν θριαμβευτική εἴσοδο τοῦ Χριστοῦ. Ὅμως δέν πρέπει νά παραμείνουμε στούς πανηγυρισμούς τῆς ἡμέρας αὐτῆς. Ὁ Χριστός ἐπείγεται νά σταυρώσει τήν ἁμαρτία, γιά νά θανατώσει τόν θάνατο καί νά ἀναστήσει τόν ἄνθρωπο. Ἄν ἐπιθυμοῦμε βαθιά νά ἑνωθοῦμε μέ τόν Χριστό καί νά μπορέσουμε νά βρεθοῦμε δίπλα Του τήν στιγμή τῆς δόξας Του, ὀφείλουμε νά Τόν ἀκολουθήσουμε καί στό Πάθος Του· νά συσταυρωθοῦμε καί συνταφοῦμε μ᾿ Αὐτόν. Πρέπει νά ἔχουμε συνεχῶς πνευματική ἐγρήγορση καί νά μήν εἴμαστε ράθυμοι σάν τίς «μωρές» ἐκεῖνες Παρθένες τῆς παραβολῆς, μιά πού ὁ Νυμφίος ἔρχεται «ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός». Βέβαια, ὁ νυμφίος τῆς ψυχῆς μας Χριστός ἔρχεται πάντοτε καί μέ πολλές μορφές, κάθε στιγμή τῆς ζωῆς μας. Ἄς εἴμαστε λοιπόν ἄγρυπνοι πνευματικά καί ἄς ἀγωνιζόμαστε, ὥστε νά μή μείνουμε ἔξω ἀπό τήν Βασιλεία Του.
Τή Μεγάλη Ἑβδομάδα στίς μονές καί τίς σκῆτες τοῦ Ἁγίου Ὄρους οἱ Ἀκολουθίες γίνονται πιό μακροσκελεῖς καί κατανυκτικές. Παράλληλα, ἡ νηστεία πρυτανεύει ὥστε νά δημιουργήσει στούς μοναστές συντριβή καρδίας, πνευματικό πόνο καί ἀγαθό πένθος μετανοίας, γιά τήν προγενέστερη ἀμέλεια τῆς τηρήσεως τῶν θείων ἐντολῶν. Μέσα ἀπό τή νηστεία τῶν τροφῶν καί τῶν παθῶν οἱ πιστοί ἀρνούμαστε οὐσιαστικά τόν ἴδιο τόν ἑαυτό μας. Μαθαίνοντας νά λέμε ὄχι στήν ἐπιθυμία μας γιά τροφή, μαθαίνουμε νά λέμε «ὄχι» στό δικό μας θέλημα, πού πολύ συχνά εἶναι αὐτοκαταστροφικό, καί νά λέμε «ναί» στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι πάντα σωτήριο. Αὐτό συμβάλλει ὥστε οἱ πιστοί νά ἑορτάσουμε τό Πάσχα μέ καθαρή καρδιά καί συνείδηση πρός δόξαν τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καί σωτηρία τῶν ψυχῶν μας. Ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα ξεκινᾶ μέ τήν ἀκολουθία τοῦ Νυμφίου τό βράδυ τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων καί φθάνει μέχρι τήν πρωινή λειτουργία τοῦ Μεγάλου Σαββάτου. Ἑβδομάδα μυσταγωγική, λαμπρότητα ἁγιοπνευματική, σιγεῖ πᾶσα σάρκα καί ἡ ἱεροπρεπής τάξη τοῦ συναξαρίου μᾶς ἀναγγέλλει ὅτι «τῇ ἁγίᾳ καί Μεγάλῃ Ἑβδομάδᾳ οἱ τά πάντα καλῶς παραταξάμενοι θεῖοι Πατέρες ἀλληλοδιαδόχως ἔκ τε τῶν θείων Ἀποστόλων καί τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων παραδεδώκασι...».
Ἀπό τό Ἁγιορειτικόν Τυπικόν τῆς ἐκκλησιαστικῆς Ἀκολουθίας διαβάζουμε στήν ἀγάπη σας, φιλοαθωνίτες ἀναγνῶστες, τά κατά περίπτωση ἀποσπάσματα, τά ὁποῖα αἰσιοδοξοῦμε νά σᾶς μεταφέρουν νοερῶς στήν ἀτμόσφαιρα ἑνός ἁγιορειτικοῦ ναοῦ:
«Μεγάλη Ἑβδομάς. Μεγάλη Δευτέρα. Ἡ εἰκών τοῦ Νυμφίου τοποθετεῖται ἐπί τῆς ἁγίας τραπέζης καί ἅπτεται κηρίον ἔμπροσθεν αὐτῆς. Ὁ ἱερεύς θυμιᾷ εἰς τό “Ἐπακούσαι σου” διά τοῦ παπαδικοῦ κατσίου, ὡς εἴθισται. Ὁ ἐκκλησιαστικός φροντίζει νά διατηρηθῇ ἀνημμένον ἕως τῆς τοῦ Νυμφίου ἐξόδου ὑπό τοῦ ἱερέως, ἄν καί κατά τήν ἀρχαίαν τάξιν ἡ εἰκών τοποθετεῖται ὑπό τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ εἰς τό προσκυνητάριον, ἄνευ ἰδιαιτέρας ἐξόδου.
Μετά τόν Ἑξάψαλμον καί τήν Συναπτήν ψάλλεται δίς τό “Ἀλληλούια” ἀργόν (ἀρχαῖον μέλος) καί δίς σύντομον. Εἶτα τό ἀργόν “Ἰδού ὁ Νυμφίος” δίς καί ἅπαξ σύντομον. Ἀρχομένου τοῦ α΄ τροπαρίου ἐξέρχεται διά τῆς ὡραίας πύλης ὁ ἱερεύς μετά τῆς εἰκόνος τοῦ Νυμφίου καί θέτει αὐτήν εἰς τό προσκυνητάριον, προπορευομένου τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μετά εἰσοδικοῦ. “Χαιρετᾷ” ὁ ἱερεύς, εἶτα ὁ ἡγούμενος καί οἱ λοιποί κατά τήν τάξιν αὐτῶν. Ὁ ἐκκλησιαστικός ἀνάπτει τήν τοῦ προσκυνηταρίου λαμπάδα...»
Στήν κατανυκτική ἀλλά καί μεγαλειώδη θεία λατρεία στό Ἅγιον Ὄρος οἱ μοναχοί ἀλλά καί οἱ προσκυνητές ζοῦμε στιγμές μοναδικές. Ἡ προετοιμασία, ἡ γιορτή, ἡ ἐπικοινωνία εἶναι κοινές. Ἄνθρωποι καί ἄγγελοι συνεορτάζουν! Μέ ἀκατάληπτο τρόπο οἱ ψυχές διαβαίνουν στήν αἰωνιότητα.
"Δημοκρατία"
Του Αγιορείτου μοναχού
Παταπίου Καυσοκαλυβίτου
Μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ περιπλανηθήκαμε σαράντα ὁλόκληρες μέρες στήν ἔρημο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Ἡ ἀνηφορική καί κοπιαστική πορεία τῆς περιόδου τοῦ Τριωδίου, πρός τήν συνάντησή μας μέ τόν ἀναστημένο Χριστό, φθάνει στό τέλος της.
Καί ἤδη, ἀπό τώρα, βλέπουμε νά λάμπει στό τέλος τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως. Τό φῶς τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ! Καί εἶναι αὐτό τό ὅραμα, ἡ πρόγευση τοῦ Πάσχα, πού κάνει τήν δική μας προσπάθεια μιά «πνευματική ἄνοιξη». Βρισκόμαστε ἤδη στή Μεγάλη Ἑβδομάδα καί, πορευόμενοι πρός τό Πάσχα, δέν παύουμε ἀπό τό νά συνειδητοποιοῦμε ὅτι αὐτή ἡ πορεία δέν εἶναι παρά μία ἀνεξάντλητη ἀνοδική κλίμακα ἀποκτήσεως τῶν ἀρετῶν. Συνάμα καί παρηγορητικά, κατά τούς προηγούμενους πνευματικούς σταθμούς τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, διδαχθήκαμε ὅτι κάθε ἄνθρωπος, ὅσο ἁμαρτωλός κι ἄν εἶναι, μπορεῖ -ἄν τό θελήσει βαθιά καί ὑπαρξιακά- νά συναντήσει τόν ἀναστημένο Χριστό.
Τό Σάββατο τοῦ Λαζάρου καί ἡ Κυριακή τῶν Βαΐων πού ἀκολούθησαν τό κλείσιμο τῆς Τεσσαρακοστῆς μᾶς ἔδειξαν τό πέρασμα πρός τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα τῶν Παθῶν. Εἶναι μιά κοινή ἀνάσταση, ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου, πρόγευση τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου. Καί ἡ θριαμβευτική εἴσοδος τοῦ προσδοκώμενου Μεσσία τῶν προφητῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης στά Ἱεροσόλυμα γίνεται ἡ εἴσοδος μιᾶς νέας βασιλείας καί ἑνός νέου βασιλέα, πού εἰσέρχεται στήν πόλη τῶν Προφητῶν νά βασιλεύσει μέ τρόπο ὄχι ἀνθρώπινο, ἀλλά μέ τόν θρίαμβό Του πάνω στόν θάνατο. Καί μαζί μέ τόν Χριστό συνανεβήκαμε στήν ἁγία πόλη τῆς εἰρήνης, τήν νοητή Ἱερουσαλήμ, στήν πόλη τοῦ ζῶντος Θεοῦ.
Φθάνοντας λοιπόν ἡ πορεία μας στό ἀποκορύφωμά της, ἑορτάσαμε τήν Κυριακή τῶν Βαΐων τήν θριαμβευτική εἴσοδο τοῦ Χριστοῦ. Ὅμως δέν πρέπει νά παραμείνουμε στούς πανηγυρισμούς τῆς ἡμέρας αὐτῆς. Ὁ Χριστός ἐπείγεται νά σταυρώσει τήν ἁμαρτία, γιά νά θανατώσει τόν θάνατο καί νά ἀναστήσει τόν ἄνθρωπο. Ἄν ἐπιθυμοῦμε βαθιά νά ἑνωθοῦμε μέ τόν Χριστό καί νά μπορέσουμε νά βρεθοῦμε δίπλα Του τήν στιγμή τῆς δόξας Του, ὀφείλουμε νά Τόν ἀκολουθήσουμε καί στό Πάθος Του· νά συσταυρωθοῦμε καί συνταφοῦμε μ᾿ Αὐτόν. Πρέπει νά ἔχουμε συνεχῶς πνευματική ἐγρήγορση καί νά μήν εἴμαστε ράθυμοι σάν τίς «μωρές» ἐκεῖνες Παρθένες τῆς παραβολῆς, μιά πού ὁ Νυμφίος ἔρχεται «ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός». Βέβαια, ὁ νυμφίος τῆς ψυχῆς μας Χριστός ἔρχεται πάντοτε καί μέ πολλές μορφές, κάθε στιγμή τῆς ζωῆς μας. Ἄς εἴμαστε λοιπόν ἄγρυπνοι πνευματικά καί ἄς ἀγωνιζόμαστε, ὥστε νά μή μείνουμε ἔξω ἀπό τήν Βασιλεία Του.
Τή Μεγάλη Ἑβδομάδα στίς μονές καί τίς σκῆτες τοῦ Ἁγίου Ὄρους οἱ Ἀκολουθίες γίνονται πιό μακροσκελεῖς καί κατανυκτικές. Παράλληλα, ἡ νηστεία πρυτανεύει ὥστε νά δημιουργήσει στούς μοναστές συντριβή καρδίας, πνευματικό πόνο καί ἀγαθό πένθος μετανοίας, γιά τήν προγενέστερη ἀμέλεια τῆς τηρήσεως τῶν θείων ἐντολῶν. Μέσα ἀπό τή νηστεία τῶν τροφῶν καί τῶν παθῶν οἱ πιστοί ἀρνούμαστε οὐσιαστικά τόν ἴδιο τόν ἑαυτό μας. Μαθαίνοντας νά λέμε ὄχι στήν ἐπιθυμία μας γιά τροφή, μαθαίνουμε νά λέμε «ὄχι» στό δικό μας θέλημα, πού πολύ συχνά εἶναι αὐτοκαταστροφικό, καί νά λέμε «ναί» στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι πάντα σωτήριο. Αὐτό συμβάλλει ὥστε οἱ πιστοί νά ἑορτάσουμε τό Πάσχα μέ καθαρή καρδιά καί συνείδηση πρός δόξαν τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καί σωτηρία τῶν ψυχῶν μας. Ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα ξεκινᾶ μέ τήν ἀκολουθία τοῦ Νυμφίου τό βράδυ τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων καί φθάνει μέχρι τήν πρωινή λειτουργία τοῦ Μεγάλου Σαββάτου. Ἑβδομάδα μυσταγωγική, λαμπρότητα ἁγιοπνευματική, σιγεῖ πᾶσα σάρκα καί ἡ ἱεροπρεπής τάξη τοῦ συναξαρίου μᾶς ἀναγγέλλει ὅτι «τῇ ἁγίᾳ καί Μεγάλῃ Ἑβδομάδᾳ οἱ τά πάντα καλῶς παραταξάμενοι θεῖοι Πατέρες ἀλληλοδιαδόχως ἔκ τε τῶν θείων Ἀποστόλων καί τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων παραδεδώκασι...».
Ἀπό τό Ἁγιορειτικόν Τυπικόν τῆς ἐκκλησιαστικῆς Ἀκολουθίας διαβάζουμε στήν ἀγάπη σας, φιλοαθωνίτες ἀναγνῶστες, τά κατά περίπτωση ἀποσπάσματα, τά ὁποῖα αἰσιοδοξοῦμε νά σᾶς μεταφέρουν νοερῶς στήν ἀτμόσφαιρα ἑνός ἁγιορειτικοῦ ναοῦ:
«Μεγάλη Ἑβδομάς. Μεγάλη Δευτέρα. Ἡ εἰκών τοῦ Νυμφίου τοποθετεῖται ἐπί τῆς ἁγίας τραπέζης καί ἅπτεται κηρίον ἔμπροσθεν αὐτῆς. Ὁ ἱερεύς θυμιᾷ εἰς τό “Ἐπακούσαι σου” διά τοῦ παπαδικοῦ κατσίου, ὡς εἴθισται. Ὁ ἐκκλησιαστικός φροντίζει νά διατηρηθῇ ἀνημμένον ἕως τῆς τοῦ Νυμφίου ἐξόδου ὑπό τοῦ ἱερέως, ἄν καί κατά τήν ἀρχαίαν τάξιν ἡ εἰκών τοποθετεῖται ὑπό τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ εἰς τό προσκυνητάριον, ἄνευ ἰδιαιτέρας ἐξόδου.
Μετά τόν Ἑξάψαλμον καί τήν Συναπτήν ψάλλεται δίς τό “Ἀλληλούια” ἀργόν (ἀρχαῖον μέλος) καί δίς σύντομον. Εἶτα τό ἀργόν “Ἰδού ὁ Νυμφίος” δίς καί ἅπαξ σύντομον. Ἀρχομένου τοῦ α΄ τροπαρίου ἐξέρχεται διά τῆς ὡραίας πύλης ὁ ἱερεύς μετά τῆς εἰκόνος τοῦ Νυμφίου καί θέτει αὐτήν εἰς τό προσκυνητάριον, προπορευομένου τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μετά εἰσοδικοῦ. “Χαιρετᾷ” ὁ ἱερεύς, εἶτα ὁ ἡγούμενος καί οἱ λοιποί κατά τήν τάξιν αὐτῶν. Ὁ ἐκκλησιαστικός ἀνάπτει τήν τοῦ προσκυνηταρίου λαμπάδα...»
Στήν κατανυκτική ἀλλά καί μεγαλειώδη θεία λατρεία στό Ἅγιον Ὄρος οἱ μοναχοί ἀλλά καί οἱ προσκυνητές ζοῦμε στιγμές μοναδικές. Ἡ προετοιμασία, ἡ γιορτή, ἡ ἐπικοινωνία εἶναι κοινές. Ἄνθρωποι καί ἄγγελοι συνεορτάζουν! Μέ ἀκατάληπτο τρόπο οἱ ψυχές διαβαίνουν στήν αἰωνιότητα.
"Δημοκρατία"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου