ΟΧΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΛΗΘΗΝ -- του αειμνήστου Στεργίου Σάκκου, Ομ. Καθηγητού Α.Π.Θ.

Καθώς προβάλλει η άνοιξη και η ατμόσφαιρα φωτίζεται κι αρωματίζεται από το ξύπνημα της φύσης, ένας άλλος αέρας, ένα αίσθημα ζωής και αισιοδοξίας αγγίζει του Έλληνα την καρδιά. Διότι ο πρώτος μήνας της άνοιξης, ο Μάρτης, είναι ταυτισμένος με την εθνική μας παλιγγενεσία, την ανάσταση του Γένους από την μακροχρόνια σκλαβιά. Έτσι, στις 25 Μαρτίου στην χαρά που μηνά για όλο τον κόσμο ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου προστίθεται για τους Έλληνες η χαρά για του Γένους την ανάσταση. Λιτά αλλά και δυναμικά απαθανατίζει την διπλή χαρά ο αείμνηστος συνάδελφος Γ. Γρατσέας στον ποιητικό χαιρετισμό:                          

 «Χαίρε, Μαρία Δέσποινα,                                                                                   
χαίρε, αγνή Παρθένα,                                                                                         
χαίρε και συ αθάνατο,                                                                                         
τρανό Εικοσιένα».                                                                                                           

Αυτή η διπλή χαρά πάλλει στα στήθη των Ελλήνων κάθε χρόνο τον καιρό αυτό· εκδηλώνεται και ενισχύεται με τις διάφορες εορταστικές εκδηλώσεις στις πόλεις και στα χωριά της χώρας μας αλλά και στο εξωτερικό, όπου ζουν Έλληνες.

Έτυχε κατά το παρελθόν να βρίσκομαι στο εξωτερικό τέτοιες μέρες και πραγματικά συγκλονίσθηκα από την συγκίνηση και τον ενθουσιασμό των αποδήμων Ελλήνων. Ανεξίτηλη κρατώ στην καρδιά μου την εικόνα της κεντρικής πλατείας της Μελβούρνης στολισμένης με τα πορτραίτα των αγωνιστών του 1821. Ένιωσα σαν να βρίσκομαι στην καρδιά της Ελλάδος, διότι πράγματι η Ελλάδα έπαλλε στην καρδιά της Μελβούρνης. Κι όταν παρήλαυναν οι ομογενείς με τις ενδεικτικές επιγραφές των πόλεων καταγωγής τους (Γρεβενά, Φλώρινα, Δράμα, Σέρρες κλπ.) με ενθουσιασμό τους χειροκροτούσαν όλοι οι παρευρισκόμενοι, όχι μόνο Έλληνες αλλά και αλλοεθνείς, ακόμη και ο πολιτειακός πρωθυπουργός και ηγετικά στελέχη της πόλεως. Πολύ με είχε εντυπωσιάσει, επίσης, το γεγονός ότι σε εορταστική εκδήλωση, που διοργάνωσαν οι Έλληνες της Στουττγκάρδης για την 28^η Οκτωβρίου 1940 συμμετείχαν και χειροκροτούσαν Γερμανοί και Ιταλοί! Οι παρελάσεις και οι άλλες εκδηλώσεις, που διοργανώνουν οι συμπατριώτες του εξωτερικού γίνονται αφορμή να συσφίγγουν τους μεταξύ τους δεσμούς, να τονώνουν την ενότητά τους, αλλά επίσης κινούν το ενδιαφέρον και των άλλων λαών. Την ημέρα της εθνικής γιορτής οι Έλληνες είναι τα τιμώμενα πρόσωπα. Δέχονται ευχές από όλους. Μικροί και μεγάλοι αναβαπτίζονται στα όσια και ιερά της φυλής μας.                                                                                                            

Προξενεί, λοιπόν, δυσάρεστη έκπληξη ένα γεγονός πρωτοφανές και μοναδικό στα 189 χρόνια, που μας χωρίζουν από το 1821. Το Υπουργείο Εξωτερικών με εγκύκλιό του προς όλες τις διπλωματικές αρχές του εξωτερικού δίδει την εξής απίθανη εντολή: Να ματαιωθούν οι εορταστικές εκδηλώσεις, που οργανώνονται στις ανά τον κόσμο ελληνικές πρεσβείες και προξενεία, καθώς και οι καθιερωμένες δεξιώσεις για την 25^η Μαρτίου. Σύμφωνα με την εγκύκλιο, η ακύρωση των εορταστικών εκδηλώσεων της εθνικής επετείου «κρίνεται σκόπιμη προς εξοικονόμηση πόρων, αλλά και για λόγους… συμβολισμού».                                                                                         

Προφανώς αποκλείονται από την εγκύκλιο οι τυχόν πρωτοβουλίες χρηματοδότησης ή ευγενούς χορηγίας από ομογενείς, αφού τίθεται θέμα «συμβολισμού». Ποιόν άραγε «συμβολισμό» μπορεί να εκπέμπει η ακύρωση της εθνικής μας γιορτής; Μήπως της πάντοτε διαφημιζόμενης και ουδέποτε εφαρμοζόμενης λιτότητας; Αλλά πόσα ευρώ κοστίζει η σιγή ενός λεπτού και η φυλλομέτρηση σελίδων από την ιστορία της αιματοβαμμένης Επανάστασης; Φοβούμαι πως για μία ακόμη φορά αποδεικνύεται διαχρονική η διαπίστωση του Μακρυγιάννη: «Οι άπιστοι εκλαμπρότατοι και οι εξοχότατοι και οι κλέφτες και οι λησταί, εμείς οι γενναιότατοι, όλοι μαζί με τους εκλαμπροτάτους και μεις, πωλούμεν το πολυτίμητον τζιβαϊρικόν (=θησαυρό) εις τους αλλοθρήσκους, δια τι ; Δια ένα τραπέζι, δια μιάν γλυκή και δολερά καλημέρα των πρέσβεγων».                                                 

Ασφαλώς θα μπορούσαν να λείψουν οι δεξιώσεις και τα τραπεζώματα, και μάλιστα σε περίοδο Μ. Σαρακοστής. Ωστόσο και αυτά – όταν δεν προκαλούν με την αλόγιστη σπατάλη – αποτελούν μία αφορμή για να θυμηθούμε και να θυμίσουμε την ιστορία μας, που δεν πρέπει να λησμονείται στους δύσκολους καιρούς μας. Θα έπρεπε σήμερα, ίσως περισσότερο από κάθε άλλη φορά, να υπακούσουμε στην προτροπή του Παπαφλέσσα: «Έλληνες, ποτέ μη ξεχνάτε το χρέος σε Θεό και σε Πατρίδα!».                                                                                                                     

Σύμφωνα με την εγκύκλιο, τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν από την κατάργηση του εορτασμού «θα διατεθούν για την κάλυψη άλλων συναφών εκδηλώσεων». Ποιες είναι άραγε οι «συναφείς εκδηλώσεις»; Μήπως καρναβαλικές; Αυτές και φέτος πραγματοποιήθηκαν με κάθε χλιδή και σπατάλη. Πόσα θυσιάσαμε για τα καρναβάλια και τι κόστος έχουν τα έκτροπα, που συνδέονται με αυτά, είναι άλλο θέμα. Οι εθνικές γιορτές κι οι παρελάσεις  μάς στοιχίζουν. Και γι΄ αυτό τις καταργούμε, οι ταλαίπωροι!          

Δεν χρειάζεται πολύ μυαλό ούτε πολλή σκέψη, για να καταλάβει κανείς πόσο αρνητικό είναι το μήνυμα, που εκπέμπει το γεγονός ότι «μόνο οι πρεσβευτικές και προξενικές αρχές της Ελλάδος σε όλο τον κόσμο δεν θα εορτάσουν την εθνική επέτειο της χώρας τους». Αποτελεί πράγματι παγκόσμια πρωτοτυπία, που καθόλου δεν μας τιμά. Θέλουμε τάχα να μας λυπηθούν για την φτώχεια μας οι ξένοι; Ή μήπως νομίζουμε ότι θα κερδίσουμε την εμπιστοσύνη τους, όταν αποξενώνουμε τον εαυτό μας από την ιστορία μας, όταν αυτοεξευτελιζόμαστε; Δεν είναι τυχαίο ότι κατά την Δοξολογία, που γίνεται στις εθνικές επετείους η Εκκλησία μας εύχεται να φανούμε άξιοι της ελευθερίας. Κι είναι αλήθεια ότι χειρότερη κι από την εθνική σκλαβιά είναι η πνευματική, η ηθική χαλάρωση. Το 1842, εικοσιένα χρόνια μετά από την έναρξη της επανάστασης του 1821, ο εθνικός μας ποιητής Σολωμός έγραψε στον Τερτσέτη: «Η μέρα αυτή του Ευαγγελισμού είναι μέρα για χαρά και για δάκρυα. Χαρά για τα μελλούμενα, δάκρυα για την σκλαβιά την περασμένη. Και για το σήμερα τι να πω; Η διαφθορά είναι τόσο γενική κι έχει ρίζες τόσο βαθειές, που σε κάνει να σαστίζεις. Μόνο όταν τα αίτια της διαφθοράς εξολοθρευτούν πέρα ως πέρα, θα μπορέσουμε να έχουμε μία ηθική αναγέννηση». Κρίμα, που μετά από είκοσι σχεδόν δεκαετίες «τα αίτια της διαφθοράς» εξακολουθούν να υφίστανται.                                      

Είναι σίγουρο πως «θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία». Αυτό το λησμονήσαμε ή – το χειρότερο – το αθετήσαμε οι σύγχρονοι Έλληνες. Πώς να μη λησμονούμε και την ιστορία μας; Αλλά λαὀς, που λησμονεί την ιστορία του, μοιραία θα λησμονηθεί από την ιστορία. Που είσαι καημένε γέρο του Μοριά, να ξαναπείς με όλο σου τον καημό: «Έκλαιγα την Ελλάς: Παναγία μου, βοήθησε και τούτην την φοράν τους Έλληνες δια να εμψυχωθούν!».