Εορτάζομεν Χριστούγεννα -- του αειμνήστου Στεργίου Σάκκου Καθηγητού ΑΠΘ

Θαύμα εξαίσιο και μυστήριο παράδοξο για τη ζωή μας, η ενανθρώπηση του Θεού. Κατάπληκτος ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναφωνεί: «Τι είπω και τι λαλήσω;…  Εκούσια ο Θεός ντύνεται το δικό μου σώμα, για να χωρέσω εγώ τον δικό του Λόγο και παίρνοντας τη δική μου σάρκα μού δίνει το Πνεύμα του, για να με διασώσει» (Λόγος εις την γενέθλιον ημέραν του Σωτήρος, PG 56, 388).  Aλλά τι είναι ο Θεός και πως γίνεται άνθρωπος; Πως χωρά στην πεπερασμένη ανθρώπινη ύπαρξη ο Λόγος του Θεού; «Παραπληκτίσωμεν εις τα του Θεού μυστήρια ερευνώντες», λέει ο Θεολόγος Γρηγόριος. Η μόνη ασφαλής διέξοδος, όπως τονίζουν οι πατέρες, είναι να πλησιάζουμε το μυστήριο της αγίας Τριάδος με τη φώτιση του αγίου Πνεύματος, με το θείο λόγο και με μυστηριακή ζωή. Για να κατανοήσουμε το νόημα των Χριστουγέννων, μας χρειάζεται Πνεύμα άγιο.

Και σ΄ αυτό ακριβώς έρχεται να μας βοηθήσει ως μάνα φιλόστοργη η αγία Εκκλησία του Χριστού. Με τον τρόπο της μας παίρνει από το χέρι ως παιδιά της και μας οδηγεί στη Βηθλεέμ μάς βάζει μέσα στο σπήλαιο και μας γονατίζει μπροστά στη φάτνη. Εκεί, όταν εμείς με ταπείνωση δεχθούμε να γίνουμε μαθητές της, μας διδάσκει το μεγάλο γεγονός, ότι ο Θεός έγινε άνθρωπος. Όταν με συναίσθηση υπακούσουμε στο λόγο της και οικειωθούμε τα μυστήριά της, μας καθιστά κοινωνούς στο θαύμα: Γεμίζουμε ευφροσύνη, καθώς αντιφεγγίζει μέσα μας η λάμψη του νεογέννητου Χριστού και εγγίζει την ψυχή μας η θαλπωρή, που σκορπούν τα χαμόγελά του. Βέβαια, ίσως κάποιος αντιτείνει ότι όλος ο κόσμος σχεδόν τα ξέρει τα Χριστούγεννα και μάλιστα οι περισσότεροι τα γιορτάζουν κιόλας ως χριστιανοί. Εντούτοις, δεν πρόκειται γι΄ αυτό. Η γέννηση του Χριστού δεν έχει καμμιά σχέση με την κοσμική γιορτή, που φέρει το όνομά της και περιορίζεται σε ορισμένα τυπικά θρησκευτικά καθήκοντα. Αυτή είναι ίσως μία θαυμάσια γιορτή για το πεπτικό μας σύστημα ή για τις εθιμοτυπίες μας. Δεν προσφέρει, όμως, τίποτε σ΄ αυτούς, που πεινούν και διψούν τη δικαιοσύνη, σ΄ αυτούς, που μ΄ όλες τις ανέσεις και τα αγαθά τους μένουν ανικανοποίητοι, διότι τους λείπει ο Θεός. Χρειάζεται, τάχα, να μνημονεύσουμε τις τραγικές διαστάσεις, που παίρνει στις μέρες μας αυτή η έλλειψη του Θεού από τις λεγόμενες χριστιανικές κοινωνίες; Εναγώνιοι και συγκλονισμένοι παρακολουθούμε τις απρόβλεπτες τρομοκρατικές εκδηλώσεις, που θρυμματίζουν τη μυριοπόθητη ειρήνη, εντείνουν την ανασφάλεια και παραβιάζουν κάθε έννοια ηθικής, βάζοντας σε δοκιμασία το νευρικό μας σύστημα και εξαχρειώνοντας απαράδεκτα την ανθρώπινη προσωπικότητα. Κι όμως, για το μικρό ποίμνιο, για τους χριστιανούς – όχι της τυπικότητας, αλλά της συνειδήσεως – τα Χριστούγεννα είναι μία γιορτή, που θα τους βοηθήσει να ζήσουν την ενανθρώπηση του Χριστού όχι ως ένα γεγονός του καιρού εκείνου, αλλά ως μία πραγματικότητα του σήμερα. Διότι αυτό θα πει γιορτάζω: Φεύγω από το χρόνο μου και από τον τόπο μου και μπαίνω στην αιώνια ώρα του Θεού, στη ζωντανή παρουσία του, για να ζήσω την ιστορία του σαν ιστορία μου. «Σήμερον ο Χριστός γεννάται», ψάλλει η Εκκλησία μας, σπάζοντας τα χρονικά και τοπικά όρια και μεταφέροντας τους πιστούς σε ένα διαρκές θείο παρόν. Αυτό ακριβώς είναι και ο κυριώτερος τρόπος, που διαθέτει η Εκκλησία, για να μας μυήσει στο σχέδιο της θείας Οικονομίας. Η λατρεία, ο λόγος του Θεού, τα μυστήρια, όλα αποβλέπουν στο να μας ελευθερώσουν από τα δεσμά του τόπου και του χρόνου και ή να φέρουν το γεγονός κοντά μας, στην εποχή μας, ή να μεταφέρουν εμάς κοντά του, στην εποχή του. Αυτή τη δυνατότητα τη δίνει μόνο η Εκκλησία, διότι μόνο αυτή έχει θεανθρώπινο χαρακτήρα, χαρακτήρα, που αγκαλιάζει και τον άνθρωπο και τον Θεό, ούτως ώστε να βρίσκεται και μέσα και έξω από το χρόνο. Αφ΄ ενός στέκεται κοντά και στον πιο μεγάλο αμαρτωλό, και αφ΄ ετέρου ζη στην αιωνιότητα του Θεού. Όταν αυτό είναι το βαθύτερο νόημα κάθε γιορτής, μπορούμε πολύ καλά να καταλάβουμε πόσο ανταποκρίνεται ο εορτασμός των περισσοτέρων μας στη σημασία των Χριστουγέννων. Μακριά από την Εκκλησία, άγευστοι των ιερών μυστηρίων και αδιάφοροι προς τις αλήθειες του θείου λόγου τι Χριστούγεννα μπορούμε να γιορτάσουμε; Μοιάζουμε μ΄ εκείνη την ολόχρυση περίτεχνη λάμπα, που παραμένει άχρηστη, διότι δεν φωτίζει, δεν έχει επαφή με την ηλεκτρική πηγή. Έτσι εκφυλίζουμε τη γιορτή σε μία ακόμη ευκαιρία εθιμοτυπίας μία γιορτή ρουτίνας και ένα κατεστημένο αμαρτίας, που σιγά – σιγά μάς αηδιάζει και μας σπρώχνει στις πιο αντιχριστιανικές εκδηλώσεις, με τη μάταιη ελπίδα να σπάσουμε τη μονοτονία μας. Αν είναι κακό μέσα στην πρόοδο του 21^ου αιώνα να πιστεύει κάποιος στα είδωλα, πόσο χειρότερο είναι να πιστεύει στα είδωλα και να νομίζει ότι είναι χριστιανός; Κι οπωσδήποτε, δεν μπορεί να λογίζεται χριστιανός εκείνος, που περιορίζει τη χριστιανική του ιδιότητα στα εθιμοτυπικά και στη ρουτίνα του κατεστημένου. Όσο κι αν δαπανήσουμε και εκδαπανηθούμε, για να γιορτάσουμε τα Χριστούγεννα, θα μείνουμε μακριά από το νόημά τους, αν οι μέρες αυτές δεν γίνουν αφορμή για την πνευματική μας ανανέωση, για την αναθέρμανση των σχέσεών μας με τον ενανθρωπήσαντα Θεό. Η γιορτή των Χριστουγέννων μάς αποκαλύπτει τον Θεό και μας καλεί να θεωθούμε, ν΄ ανυψωθούμε από τη γη στον ουρανό, όπως ο Θεός κατέβηκε από τον ουρανό στη γη. Με την αναβάθμιση της πνευματικής μας ζωής, με τη συνεχή ανανέωση και πρόοδο της αγαπητικής σχέσεώ μας προς τον Θεό παίρνουν νόημα οι γιορτές, παίρνει νόημα και χρώμα όλη η ζωή μας.