ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2017 -- Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ -- «Έλαμψε το πρόσωπον Αυτού ως ο ήλιος»

Θαβώρειος εμπειρία                                                                                                               
Η Μεταμόρφωση του Κυρίου στο Θαβώρειο Όρος είναι μια από τις μεγάλες Δεσποτικές εορτές. Η Ορθόδοξη Εκκλησία την προβάλλει στους πιστούς «εις προσκύνησιν, δοξολογίαν και λαμπρότητα του απροσίτου φωτός της Θεότητος του Κυρίου». Μέσα από τα γεγονότα που τη συνθέτουν αποκαλύπτονται θεμελιώδεις υπαρξιακές αλήθειες, τις οποίες καλείται ο άνθρωπος να εγκολπωθεί σε μια βιωματική και εμπειρική μεταρσίωση της ψυχής του.

Επειδή συμπίπτει φέτος το κορυφαίο αυτό εορταστικό γεγονός την ημέρα της Κυριακής, η τελετουργική διάταξη της Εκκλησίας προβλέπει να αναφέρονται τα πάντα σ’ αυτό, αναγνώσματα και υμνολογία. Άλλωστε, προτυπώνει, εικονίζει, παραπέμπει και φανερώνει τη λαμπρότητα του Αναστημένου Χριστού, μέτοχοι και κοινωνοί της οποίας καλούνται να καταστούν όλοι οι άνθρωποι.

Το γεγονός της Μεταμορφώσεως του Κυρίου έλαβε χώρα λίγες μόνο μέρες πριν από το Πάθος. Είναι η περίοδος που ο Χριστός ετοιμάζει τους μαθητές του να αποδεχθούν την σταυρική πορεία του, από την οποία πήγασε η σωτηρία του ανθρώπου. Ο Κύριος στέλλει ξεκάθαρο μήνυμα στον άνθρωπο ότι η ύπαρξή του μπορεί να καταξιωθεί μόνο μέσα από την θυσία και την προσφορά της σταυρωμένης αγάπης Του. Σ’ αυτή τη διάσταση ο άνθρωπος επιβάλλεται να ανοίξει την ύπαρξή του στην αποδοχή της σωτήριας κοινωνίας του με τον Θεό και να μην παραμείνει σε καμιά περίπτωση εγκλωβισμένος στην εγωτική του αυτάρκεια. Μόνο τότε γίνεται ικανός να επικαλείται την «λάμψη του αϊδίου φωτός της Μεταμορφώσεως, πρεσβείαις της Θεοτόκου και πάντων των αγίων».

Η ξεχωριστή εμπειρία

Επέλεξε ο Κύριος τον Πέτρο «από του σφόδρα φιλείν τον Χριστόν διά θερμότητα πίστεως», τον Ιωάννη «από του σφόδρα φιλείσθαι υπό του Χριστού και δι’ υπερβολήν αρετών» και τον Ιάκωβο «από του σφόδρα βαρύς είναι και ενοχλητικός τοις Ιουδαίοις, ως και τον Ηρώδην ύστερον ανελόντα τούτον». Σύμφωνα με τη διήγηση του Ματθαίου «μετεμορφώθη έμπροσθεν αυτών και έλαμψε το πρόσωπον αυτού ως ο ήλιος, τα δε ιμάτια αυτού εγένετο λευκά ως το φως». Όλα λειτουργούν μέσα σ’ ένα πλέγμα που τα σύμβολα και οι εικόνες, παραπέμπουν σε βαθύτερες αλήθειες και πραγματικότητες ζωής. Οι εικόνες και τα σημεία του ήλιου και του φωτός αποκαλύπτουν τη λαμπρότητα της Θεότητας. Δεν πρόκειται, βέβαια, για οποιοδήποτε φυσικό φως, αλλά για την έλλαμψη του ακτίστου φωτός. Ο Κύριος πάντοτε ακτινοβολούσε το άκτιστο φως, ωστόσο οι άνθρωποι δεν ήταν σε θέση να το αισθανθούν. Σημειώνεται χαρακτηριστικά ότι έπρεπε οι μαθητές να «αλλοιωθούν την θείαν έκστασιν του θεωρείν την θεότητα του Κυρίου». Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς θα επισημάνει ότι «οι έγκριτοι των μαθητών την ουσιώδη του Θεού και αΐδιον ευπρέπειαν είδον εν Θαβώρ…την υπέρφωτον του αρχετύπου  κάλλους λαμπρότητα, δι ού θεουργείται  και της προς πρόσωπον θείας ομιλίας καταξιούται ο άνθρωπος…φως απαστράπτον αφθαρσίας, φως θεούν τους θεωμένους μία γαρ χάρις Πατρός, Υιού και Πνεύματος, ήν ει και σωματικοίς οφθαλμοίς είδον, αλλά διανοιγείσιν (δηλαδή άνοιξαν τα μάτια τους με την έλλαμψη του Αγίου Πνεύματος)».  Η έλλαμψη των μαθητών από το Άγιο Πνεύμα επέρχεται με το σκηνικό της φωτεινής νεφέλης που τους επισκίασε. Ήταν πραγματικά μια φοβερή εμπειρία της θείας παρουσίας. Ο φωτισμός του Αγίου Πνεύματος που τους «επεσκίασε ως νεφέλη φωτεινή», άφησε τις υπάρξεις τους ανοικτές για να πλημμυρίσουν από την αγάπη του Θεού. Βγήκαν ουσιαστικά από το καβούκι του εγωκεντρισμού τους. Πριν από τον φωτισμό τους επέδειξαν ενδιαφέρον μόνο για τις ατομικές τους σκηνές. Μετά όμως ζήτησαν να φτιάξουν και τρεις άλλες σκηνές, για τον Ιησού, τον Μωυσή και τον Ηλία. Είναι χαρακτηριστικός ο ύμνος της Μεταμορφώσεως, ο οποίος κάνει λόγο για «την μεταστοιχείωσιν  της αμαυρωθείσης εν Αδάμ φύσεως εις το αρχέτυπον κάλλος της εικόνος, ώστε αυτήν απαστράψαι εις την της Θεότητος δόξαν και λαμπρότητα». Και όμως, παρά την αρχική έλλαμψη της φωτεινής νεφέλης «καθώς ηδύναντο», σύμφωνα με τους ευαγγελιστές, δοκίμασαν φόβο από τα «εξαίσια γεγονότα». Αυτό φανερώνει ότι ο άνθρωπος μόνο με τη θεία φώτιση και δύναμη καταξιώνεται να προσεγγίσει τις αλήθειες της Θεότητας. Η πατερική σοφία αποκαλύπτει ότι στην πραγματικότητα δεν είναι ο Χριστός που μεταμορφώθηκε, αλλά οι τρεις μαθητές Του. Ο Χριστός δεν υπέστη οποιαδήποτε αλλοίωση. Είναι ο μόνος αναλλοίωτος. Άλλαξαν όμως τα σωματικά μάτια των μαθητών Του, με την επενέργεια του Αγίου Πνεύματος. Έγιναν ικανά να δουν την θεότητα του Ιησού Χριστού. Επομένως, ο άνθρωπος είναι δυνατό να μεταμορφωθεί στη ζωή του και να γίνει κοινωνός της θείας παρουσίας.

Αγαπητοί αδελφοί, το μήνυμα που αποκρυσταλλώνεται μέσα από τη Θαβώρεια θεία εμπειρία είναι πως ο άνθρωπος μπορεί να έχει ενατενίσεις του αληθινού Φωτός, δηλαδή της παρουσίας του Χριστού, αρκεί να αφήσει την ψυχή του να αποβάλει τα πάθη και να στολιστεί με τις θείες αρετές. Τότε, ο νοητός Ηλίας, ο Χριστός, θα επιλάμψει μέσα στην ύπαρξή του, όπως συνέβη στους τρεις μαθητές αλλά και σε όλους τους αγίους που κοσμούν το οικοδόμημα της Εκκλησίας.

Χριστάκης Ευσταθίου, θεολόγος