Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΤΑ «ΟΡΑΜΑΤΑ» ΤΟΥ

Η από ετών εξαγγελθείσα και αναμενομένη μετ’ ενδιαφέροντος έκδοσις των «Ὁραμάτων» του πολυάθλου Στρατηγού Μακρυγιάννη, αποτελεί ήδη πραγματικότητα. Το Μορφωτικόν Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης, έθεσεν εις κυκλοφορίαν εις ένα καλαίσθητον τόμον τα κατάλοιπα αυτά του εθνικού τούτου ανδρός, υπό τον τίτλον «ΟΡΑΜΑΤΑ ΚΑΙ ΘΑΜΑΤΑ». Η έκδοσις έτυχεν επιστημονικής επιμελείας υπό ειδικών επί των χειρογράφων και ούτως επετεύχθη η αντιμετώπισις αρκετών γλωσσικών και γραφολογικών προβλημάτων, που ανέκυπταν από την μη υπακούουσαν εις ουδένα παλαιογραφικόν τύπον ή κανόνα «απελέκητη» μακρυγιάννειον, φωνητικήν μάλλον, (ρουμελιώτικην) γραφήν. Διο και αποβαίνουν λίαν διαφωτιστικά, ο εκτεταμένος Πρόλογος του μακαρίτου Λίνου Πολίτου, η Εισαγωγή του μεταγράφοντος το στρυφνώτατον κείμενον, επίσης μακαρίτου Αγγ. Παπακώστα, αι Σημειώσεις, το Γλωσσάριον και το Επίμετρον. Ήτο από δεκαετιών γνωστόν μεταξύ των λογίων, ότι τα χειρόγραφα των «Οραμάτων» ευρίσκοντο εις χείρας του Βλαχογιάννη—προς τον οποίον οφείλεται τιμή και εθνική ευγνωμοσύνη, δια την ανακάλυψιν όλων των χειρογράφων του μεγάλου Μακρυγιάννη—τα οποία κατά το γήρας του παρέδωκεν εις τον φιλόλογον Α. Παπακώνσταν. Με τα «Οράματά» του, ο Μακρυγιάννης των «Απομνημονευμάτων», αποκτά νέας και πνευματικάς διαστάσεις και τοποθετείται εις υψηλότερα βάθρα. Διότι, αποκαλύπτεται, ότι δεν είναι μόνον ο χαρισματούχος Στρατηγός, ο ηρωϊκός επαναστάτης του ’21, ο εντιμότατος και δημοκρατικώτατος Έλλην, ο πατριωτικώτατος πολίτης, ο ηθικώτατος άνθρωπος, ο πιστότατος χριστιανός, ο υπερασπιστής των αδικουμένων, ο «πατριδοφύλακας», ο προστάτης των χηρών και ο πατήρ των ορφανών. Είναι και ο αγιώτατος Ορθόδοξος, που ενθυμίζει τους δικαίους Στρατηγούς της Παλαιάς Διαθήκης, του οποίου αι αδιάλειπτοι και πολύωροι προσευχαί, αι πολυάριθμοι και κατανυκτικαί γονυκλισίαι, τα συνεχή ικετήρια δάκρυα υπέρ της Πατρίδος και της Ορθοδοξίας, η συνεχής μνήμη του Θεού και η αίσθησις της αδιακόπου κοινωνίας του μετ’ Αυτού, μετά της Θεοτόκου και των Αγίων, τον αναδεικνύουν προφήτην.

Η γέννησίς του τοποθετείται εις το έτος 1797. Η μήτηρ του τον γεννά εις τους αγρούς του χωρίου του Αβορίτη του Λιδωρικίου και τον «ενδύει» με «καλαμποκόφυλλα». Εγκαταλείπεται εις το δάσος αργότερα και σώζεται την τελευταίαν στιγμήν υπό της μητρός του, η οποία τον διδάσκει να κάμνη «μετάνοιες» «από ενού χρονού». Εργάζεται εις οικίας από επτά ετών, αλλ’ ο μικρός Μακρυγιάννης—μακρύς Γιάννης—θέλων ελευθερίαν αναχωρεί εκείθεν λάθρα. Εις ηλικίαν 14 ετών, εις την πανήγυριν του Ιωάννου του Βαπτιστού, θραύει εξ απροσεξίας του το όπλον συγγενούς του και δέρεται ενώπιον του λαού. Ο μικρός εισέρχεται εις τον Ναόν του Προδρόμου και, «κλειώ την πόρτα κι’ αρχινώ τα κλάματα με μεγάλες φωνές και μετάνοιες… Και τον περικαλώ να μου δώση άρματα καλά κι’ ασημένια και δεκαπέντε πουγγιά χρήματα και εγώ θα του φκιάσω ένα μεγάλο καντήλι ασημένιον. Με της πολλές φωνές κάμαμεν της συμφωνίες με τον άγιον». Αποκτά σημαντικήν περιουσίαν δι’ ασκήσεως εμπορίου δημητριακών. Μυείται παρ’ ιερέως εις την Φιλικήν Εταιρείαν. Συλλέγει δι’ αγοράς όπλα και αφαιρεί άφθονον πολεμικόν υλικόν από αποθήκη πυρομαχικών. Συλλαμβάνεται υπό των Τούρκων και βασανίζεται επί εβδομήκοντα πέντε ημέρας δια να αποκαλύψη το μυστικόν της Φιλικής. Καταδικάζεται με άλλους είκοσι πέντε Έλληνας εις θάνατον δι’ απαγχονισμού. Εκτελούνται όλοι, πλην αυτού. Αργότερα δραπετεύει. Λαμβάνει μέρος εις μάχας όπου και διαπρέπει ως αρχηγός, κατά την έναρξιν της Επαναστάσεως. Ταχέως προάγεται εις Στρατηγόν, διαλάμποντος του ήθους και του ασυνήθους ηρωϊσμού του. Τραυματίζεται επανειλημμένως και μέχρι της απελευθερώσεως των Αθηνών φέρει επτά χαινούσας πληγάς. Αλλ’ όλα ταύτα έχουν την εξήγησίν των. Ο Μακρυγιάννης επίστευεν ακραδάντως, ότι ο Θεός συμπαρετάσσετο εις τους αγώνας του Έθνους. Πλην του πλουσιωτάτου υλικού εις αποδείξεις, περί της ακλονήτου πίστεώς του, που παρέχουν τα «Απομνημονεύματα» και τα «Οράματα», παραθέτω εν ανέκδοτον απόσπασμα εκ του Αρχείου της Βενετίας, ως εκφραστικόν της «μεθιστώσης όρη» πίστεώς του: «… Ο Μακρυγιάννης, για να εχρεύση περισσότερον τους μαχητάς του, εις την μάχην του φρουρίου της Άρτης, τους είπεν: «Το γλέπετε μωρές παιδιά μου, ετούτο το κάστρο και κιοτεύετε πως θα το κυριέψουμε; Δεν είναι τίποτες σας λέω. Άνθρωποι το ‘καμαν, ενώ τα κάστρα των ψυχώνε μας τα ΄καμεν ο μεγαλοδύναμος Θεός κι είναι πολλές φορές δυνατότερα από τούτα ρδώ τα κάστρα. Είναι ανίκητα σας λέγω. Κι όπως ο Χριστός μας δεν νικιέται ποτές, έτσι και εμείς οι Χριστιανοί δεν νικιώμαστε ποτές. Μη κιοτεύετε. Ο Χριστός νικά. Και εμείς που ΄μαστε παιδιά Του θα νικήσουμε. Με τη δικιά Του Δύναμη. Εμπρός, το λοιπόν, στρατιώτες του Χριστού. Μη κιοτεύετε. Εμπρός. Θα το πάρουμε το κάστρο…».

A.α