π. Γεώργιος Μεταλληνός : Με τις προϋποθέσεις αυτές κατανοείται πόσο ανησυχητικό είναι το θλιβερό σύμπτωμα της αλλοτριώσεως τών κριτηρίων μας στο θέμα της αγιότητας.

Αυτό φαίνεται από την ευκολία, με την οποία συνήθως χαρακτηρίζουμε κάποιον ως άγιο («άγιος άνθρωπος», λέμε) απλώς, διότι είναι «καλός», χωρίς να ξέρουμε το βάθος της καρδιάς του. Και, ως γνωστόν, «τά φαινόμενα -συχνά- απατούν». Αυτό οφείλεται στην αδρανοποίηση τών ορθοδόξων κριτηρίων ή και τών προϋποθέσεων αναγνωρίσεως και διακρίσεως της αγιότητας. Σέ τελευταία ανάλυση μόνον ό Άγιος, αυτός πού έφθασε στην θεωρία ή στον φωτισμό τού Αγίου Πνεύματος και μπορεί διορατικά να «δει» την καρδιά τού άλλου και το περιεχόμενό της, γνωρίζει και μπορεί να διακηρύξει ποιός είναι Άγιος, «ναός δηλαδή και κατοικητήριο του Θεού». Αυτό λέγει μεταξύ άλλων ό άγιος Μακάριος ό Αιγύπτιος (Όμιλίαι Πνευματικοί, Θ, 8. Φιλοκαλία τών Νηπτικών και Ασκητικών, Θεσσαλονίκη 1985, σ. 166), στηριζόμενος και έρμηνεύοντας τον λόγο του Αποστόλου Παύλου (Α' Κορ. 2,15): «ό πνευματικός άνακρίνει μέν πάντα, αυτός δέ ύπό ούδενός άνακρινόμενος». Γράφει ό άγιος Μακάριος: «Ό πνευματικός (σημ. αυτός πού έχει ενεργό την παρουσία τού Αγίου Πνεύματος μέσα στην καρδιά του) πάντας ανθρώπους ανακρίνει..., γινώσκει έκαστον πόθεν λαλεί και πού έστηκε και εν ποίοις μέτροις έστίν». Αυτό σημαίνει: Μπορεί να γνωρίζει τον απέναντι του, σέ ποιά εσωτερική κατάσταση βρίσκεται, ποιές είναι οι προϋποθέσεις των λόγων και έργων του, αν είναι ειλικρινής και δεν προσποιείται, ως ό ηθικολόγος και φαρισαίος. Και συνεχίζει: «Αυτόν δέ (τον «πνευματικόν» και Πνευματοφόρον) ουδείς ανθρώπων, τών εχόντων το πνεύμα τού κόσμου, γινώσκειν και άνακρίνειν δύναται, ει μή μόνον ό το όμοιον έχων έπουράνιον της θεότητος πνεύμα γινώσκει το όμοιον». Με λίγα λόγια: 

Μόνον οι άγιοι γνωρίζουν ποιός είναι άγιος και αυτών ή γνώμη και άποψη έχει σημασία. "Όταν λέμε συνεπώς, ότι ό «λαός τού Θεού» αναγνωρίζει την αγιότητα, εννοούμε στην κυριολεξία τούς Αγίους αυτούς πού έφθασαν στην αγιότητα (φωτισμό τού Αγίου Πνεύματος και θέωση), τούς βαδίζοντας «συν πάσι τοις Άγίοις», άκολουθώντας τά ίχνη τους, για να γίνουν άγιοι, και όχι εκείνους πού δεν αγωνίζονται. Εμείς σκεπτόμεθα συνήθως «λαοκρατικά» και «λαϊκιστικά», όταν λέμε ότι ό «λαός» αναγνωρίζει τούς Αγίους! Γιατί το ερώτημα είναι: ποιός λαός; Ποιά σχέση έχει, δηλαδή, με τη Χάρη και σέ ποιά κατάσταση είναι ή «καρδιά» του; Διότι διαφορετικά, τά κριτήριά μας θα είναι ηθικολογικά και κοσμικά. Αυτό το φαινόμενο είναι σύνηθες στις περιπτώσεις όχι γνησίων πνευματικών τέκνων, αλλά οπαδών κάποιων Γερόντων, πού έπιμένουν στην «αγιοποίηση» τους, καθιστώντας τούς εαυτούς τους, έτσι, αλάθητο κριτήριο της αγιότατος!