Τρία μαθήματα του Σταυρού -- του αειμνήστου Στεργίου Σάκκου, Ομ. Καθηγητού Α.Π.Θ.

Βαθύς και καίριος είναι ο δεσμός του κάθε Χριστιανού με το σταυρού του Χριστού. Ήμασταν στη νηπιακή μας ηλικία οι περισσότεροι, όταν δεχθήκαμε ως δώρο από τον ανάδοχό μας ένα σταυρό, που κρεμάσθηκε φυλακτό στο λαιμό μας. Κι΄ έπειτα, μικρά παιδιά, είχαμε την ευλογία με την καθοδήγηση της ευσεβούς μάνας ή γιαγιάς να ενώσουμε τα τρία δάκτυλα του δεξιού μας χεριού και να μάθουμε να σημειώνουμε πάνω μας το σημείο του σταυρού, πιστεύοντας ότι «όποιος κάνει τον σταυρό του έχει όπλο στο πλευρό του». Αλλά ο σταυρός δεν είναι ένα σχήμα, που περικλείει μαγική δύναμη, δεν είναι φετίχ· είναι ένα σύμβολο γεμάτο από τα μηνύματα του Θεού. Έχουμε χρέος να μελετούμε αυτά τα μηνύματα και να εμβαθύνουμε στο νόημά τους, που μας χειραγωγεί και μας προάγει στην πνευματική ζωή. Έτσι ο σταυρός γίνεται πηγή έμπνευσης, οδηγός στην πορεία, όπλο στη μάχη, παρηγοριά στον πόνο, γλυκασμός στην πικρία της ζωής. Τρία στοιχεία της θεολογίας του σταυρού θα προσεγγίσουμε με οδηγό μας τον εμνευσμένο κήρυκα του σταυρού, τον απόστολο Παύλο, που ανοίγει μπροστά μας σαν ένα πρωτότυπο βιβλίο το σύμβολο του σταυρού και μας βοηθά να διαβάσουμε στις αιματοβαμμένες σελίδες του τα τρία κοσμοσωτήρια μαθήματα: την αγάπη, τη σοφία, και τη δύναμη του Θεού.    
                                                                   

α. Αγάπη: Ασφαλώς με πολλούς τρόπους εκφράζεται και εκδηλώνεται στη πλάση η αγάπη του Θεού για μας. Όλη η φυσική δημιουργία, από το ασήμαντο αγριολούλουδο, που το έντυσε ο Πλάστης με αρχοντική μεγαλοπρέπεια, μέχρι τον φωτεινό άρχοντα της ημέρας, τον ήλιο, κι όλα τα ουράνια σώματα, που στροβιλίζονται στο στερέωμα με τόση τάξη και σκοπιμότητα, όλα μιλούν για την αγάπη του Θεού. Αλλά τη λαμπρότερη αποκάλυψη της θεϊκής αγάπης παρουσιάζει η ακατανόητη και ασύλληπτη προσφορά του Υιού του Θεού: Έγινε άνθρωπος και σταυρώθηκε, για να μας συμφιλιώσει με τον Θεό, να μας αποκαταστήσει στην αγάπη του· «ο Χριστός ηγάπησεν ημάς και παρέδωκεν εαυτόν υπέρ ημών προσφοράν και θυσίαν τω Θεώ εις οσμήν ευωδίας» (Εφ. 5: 2). Από την θλιβερή εκείνη ημέρα της ανταρσίας των πρωτοπλάστων, το σαράκι της αμαρτίας είχε διαβρώσει ανεπανόρθωτα την οικειότητα του ανθρώπου προς τον Θεό. Κι ήρθε ο ίδιος ο μονάκριβος Υιός του Θεού και σήκωσε πάνω του την αμαρτία όλου του κόσμου. Εκούσια προσφέρθηκε και πέθανε για μας τους εχθρούς κι αντάρτες. Αυτή ακριβώς η θυσία του πάνω στο σταυρό του Γολγοθά, που λύτρωσε εμάς τους αμαρτωλούς, μας χάρισε την υιοθεσία, μας αποκατέστησε στην οικογένεια του Θεού, είναι το αποκορύφωμα της αγάπης του.         

β. Σοφία: Με δόλο ο σατανάς απέσπασε τους πρωτόπλαστους από την υπακοή τους στο Θεό και τους κατέστησε δικούς του υποτελείς. Κάθε άνθρωπος, ως παραβάτης του θείου νόμου, ήταν επικατάρατος. Για να σώσει την καταραμένη ανθρωπότητα ο Θεός έπρεπε να γίνει άνθρωπος, να προσλάβει την ανθρώπινη φύση, διότι «το απρόσληπτον αθεράπευτον», όπως θεολογεί ο άγιος Γρηγόριος. Έγινε, λοιπόν, άνθρωπος ο Ιησούς Χριστός. Ήταν, όμως, αναμάρτητος και πως θα μπορούσε να πλησιάσει και να λυτρώσει τους καταραμένους; Η πανσοφία του Θεού συνέλαβε το σωτήριο σχέδιο: Δια του σταυρού! Το βεβαίωνε ο νόμος «κεκατηραμένος υπό του Θεού πας κρεμάμενος επί ξύλου» (Δε. 21, 23 πρβλ. Γαλ. 3, 13). Υψωμένος πάνω στο σταυρό ο αναμάρτητος Ιησούς Χριστός έγινε επικατάρατος. Και την ώρα, που φάνηκε πως θριαμβεύει ο κοσμοκράτορας του αιώνος τούτου, αφού θανάτωσε τον Ιησού με τον καταραμένο σταυρικό θάνατο, τότε ακριβώς η θεότητα, που κρυβόταν στην ανθρώπινη φύση του Ιησού Χριστού, συνέτριψε την κεφαλή του αρχέκακου και κατέλυσε το κράτος του θανάτου. Έτσι, θαυμάζει ο εκκλησιαστικός ποιητής: «πεπλάνηται ο πλάνος (σατανάς), ο πλανηθείς (άνθρωπος) λυτρούται» από την κυριαρχία του διαβόλου και απελευθερώνεται από το κράτος του θανάτου. Συγκλονισμένος από το σοφό αυτό σχέδιο ο απόστολος Παύλος αναγνωρίζει το σταυρό ως την αληθινή σοφία και δεν θέλει να γνωρίζει και να κηρύττει τίποτε άλλο παρά μόνο «Ιησούν Χριστόν, και τούτον εσταυρωμένον» (Α΄ Κορ. 2: 2).                                                                                       

γ. Δύναμη: Ως παντοδύναμος Θεός ο Κύριος θα μπορούσε, βέβαια, να συντρίψει τον σατανά με μία εντολή. Σεβόμενος, όμως, την ελευθερία του ανθρώπου, δεν έκανε χρήση της παντοδυναμίας του. Έγινε άνθρωπος, δούλος, κατάδικος και πέθανε με τη χειρότερη των ποινών, με τον σταυρικό θάνατο. Μ΄ αυτή την έσχατη ασθένειά του συνέτριψε την αμαρτία και πιστοποίησε την ανυπέρβλητη δύναμή του. Ασφαλώς, δεν είναι παράξενο να περνά η αμαξοστοιχία πάνω από μια σιδερένια γέφυρα. Αν, όμως, η γέφυρα, που συγκρατεί την αναξοστοιχία αποτελείται από καλάμια, αυτό είναι αξιοθαύμαστο. Δείχνει πως το καλάμι κλείνει μέσα του μία ακατανόητη μυστική δύναμη. Παρόμοια, στον εσταυρωμένο Ιησού αντικρύζει ο Παύλος την «Θεού δύναμιν και Θεού σοφίαν» (Α΄ Κορ. 1: 24). Ο σταυρός του Χριστού είναι η φύτρα της νέας δημιουργίας, η ρίζα της νέας κτίσεως, το θεμέλιο της Εκκλησίας του Χριστού. Γι΄ αυτό και αποτελεί όχι μόνο το καύχημα και το κόσμημα της οικουμένης, αλλά και το γνώρισμα της ζωής του πιστού· κυρίως αυτό. Καθώς τον υψώνει σε παγκόσμια προσκύνηση η Εκκλησία μας προτείνει στην ανθρωπότητα να ενστερνισθεί τη σοφία του Θεού, που κρύβεται στον σταυρό του Ιησού Χριστού. Με τρόπο ακατανόητο – κι εν πολλοίς ανόητο – για τη σοφία του άθεου κόσμου, η σοφία του Θεού μάς διδάσκει ότι η δύναμη δεν ταυτίζεται με τη βία, αλλά εκδηλώνεται με τη συγκατάβαση και ελέγχεται από την αγάπη. Η αγάπη, που όχι μόνο συγχωρεί και ανέχεται, αλλά θυσιάζεται για τους εχθρούς, είναι ακατάλυτη δύναμη. Αυτό δεν το καταλαβαίνει και φυσικά, δεν μπορεί να το ζήσει όποιος δεν μαθήτευσε στο σταυρό του Χριστού, δεν γνώρισε και δεν φωτίστηκε από τη σοφία του σταυρού.