Τροπάριον.
Ράβδου
προσπτύσσεται το άκρον Ιωσήφ, ο γενησόμενα βλέπων Ισραήλ, της βασιλείας το
κραταιόν, όπως συνέξει ο υπερένδοκος, Σταυρός προδηλών· ούτος γαρ τοις
βασιλεύσι, τροπαιούχον καύχημα, και φως τοις πίστει κράζουσιν· ο υπερύμνητος,
των Πατέρων και ημών, Θεός ευλογητός ει.
Ερμηνεία.
Εν τω Τροπαρίω
τούτω αναφέρει ο ιερός Κοσμάς την Παλαιάν ιστορίαν του Ιακώβ, την γεγραμμένην
εν τω βιβλίω της Γενέσεως· εκεί γαρ λέγεται, ότι ο Ιακώβ παρεκάλεσε τον Υιόν
του Ιωσήφ να ομόση, ότι δεν θέλει αφήσει εις Αίγυπτον τα λείψανά του, αλλ΄ έχει
να πάρη αυτά και να υπάγη να τα θάψη εις την Χεβρών, όπου ήτον ενταφιασμένα και
τα λείψανα του Αβραάμ, της Σάρρας, και του Ισαάκ του Πατρός του.
Όθεν ο Ιωσήφ ωμολόγησεν, ότι έχει να τελειώση την πατρικήν εντολήν. Τούτου χάριν, τόσον εχαροποιήθη ο Ιακώβ δια την υπόσχεσιν ταύτην, ώστε επροσκύνησε και έσκυψεν έως κάτω εις το άκρον της ράβδου αυτού (του Ιωσήφ δηλ.)· ούτω γαρ εκεί επί λέξεως γράφεται: «Είπε δε (ο Ιακώβ) (τω Ιωσήφ) όμοσόν μοι, και ώμοσεν αυτώ· και προσεκύνησεν Ισραήλ επί το άκρον της ράβδου αυτού» (Γεν. μζ: 31). Μελουργών λοιπόν ο Ασματογράφος την ιστορίαν ταύτην, λέγει, ότι ο Ιακώβ ο μετονομασθείς ύστερον Ισραήλ, ος τις επρόβλεπεν εκείνα τα πράγματα, όπου έμελλον να γένουν, αυτός λέγω, τόσον πολλά έσκυψεν εις το να προσκυνήση τον Υιόν του Ιωσήφ, ώστε έφθασεν η κεφαλή του έως κάτω εις το άκρον της Βασιλικής ράβδου, όπου εκείνος εβάσταζεν, το οποίον άκρον περιχυθείς κατεφίλησεν. Εφανέρωνε δε με την προσκύνησιν ταύτην ο Ιακώβ, ότι ο υπερένδοξος και προσκυνητός Σταυρός του Χριστού, ο υπό της Βασιλικής ράβδου του Ιωσήφ προτυπούμενος, αυτός μέλλει να προσκυνήται υπό πάντων, και έχει να συνέχη και να ενισχύη το κραταιόν της Βασιλείας: ήτοι την κραταιάν Βασιλείαν των Χριστιανών. Επειδή εις τους Χειστιανούς και ορθοδόξους Βασιλείς, δεν είναι καύχημα νικητικόν τα πλήθη των στρατευμάτων, ούτε τα άρματα και οι αναβάται, ούτε αι τόσαι και τόσαι μυριάδες ίππων πολεμικών, όχι! αλλ΄ είναι καύχημα νικητικόν εις αυτούς, ούτος ο Σταυρός του Κυρίου· εις δε τους ορθοδόξους Χριστιανούς Αυτός είναι φως. Όθεν είπεν ο άγιος Χρυσόστομος θαυμαστικώς: «ω πάθους λαμπρότης! Ω Σταυρού φαιδρότης! Ήλιος σκοτίζεται και άστρα πίπτει, ώσπερ φύλλα, ο δε Σταυρός πάντων εκείνων φανότερον διαλάμπει, όλον κατέχων τον Ουρανόν» (λόγω προς τους σκανδαλισθέντας). Φως δε ων ο Σταυρός φωτίζει τον νουν των Χριστιανών, και διορατικόν αυτόν απεργάζεται· οι τινες Χριστιανοί φωνάζουν με πίστιν, ευλογούντες τον υπερύμνητον Δεσπότην Χριστόν, τον δια του Σταυρού τοσαύτα αγαθά εις αυτούς χαρισάμενον. Ο μεν ουν ιερός Κοσμάς ούτως ενόησε το ρητόν εκείνο της Γραφής, το περί Ιακώβ ειρημένον, ότι προσεκύνησεν Ισραήλ επί το άκρον της ράβδου αυτού (του Ιωσήφ δηλ.)· άλλοι δε Πατέρες, οίον ο Γεννάδιος, ο Θεοδώριτος, και εκ μέρους ο Ευσέβιος, άλλως ενόησαν την ιστορίαν ταύτην· επιστηριχθέντες γαρ επάνω εις την αυτού αντωνυμίαν, και νοήσαντες αυτήν ως σύνθετον, αντί εαυτού, είπον, ότι ο Ιακώβ χαροποιηθείς δια την άνωθεν μεθ΄ όρκου υπόσχεσιν του Υιού του Ιωσήφ, ηθέλησε δια να σηκωθή να τον προσκυνήση· διότι δεν υπέφερε να τον προσκυνήση κοιτόμενος. Επειδή δε ήτον γέρων και κλινήρης από την ασθένειαν, τούτου χάριν επήρε την ράβδον του, και ακουμβίσας επάνω εις αυτήν, έκλινε την κεφαλήν του εις το άκρον: ήτοι εις το επάνω μέρος της ράβδου αυτού: ήτοι της ιδικής του, και ούτω προσεκύνησε τον Ιωσήφ. Όθεν επληρώθη το όραμα, όπου είδεν ο Ιωσήφ, ότι επροσκύνησεν αυτόν ο ήλιος: ήτοι ο Πατήρ του Ιακώβ. Όλη λοιπόν η διαφορά της μιας γνώμης και της άλλης εστάθη η αντωνυμία αυτού, ή μάλλον ειπείν το πνεύμα αυτής· διότι ο Κοσμάς και ο Ευσέβιος, ως απλήν αυτήν νοήσαντες δια ψιλού πνεύματος, είπον, ότι ο Ιακώβ προσεκύνησεν εις το άκρον της ράβδου αυτού: ήτοι της ράβδου του Ιωσήφ· οι δε άλλοι σύνθετον ταύτην νοήσαντες δια δασέος πνεύματος, είπον, ότι ο Ιακώβ προσεκύνησε τον Ιωσήφ, ακουνβίζων εις το άκρον: ήτοι εις το άνω μέρος της ράβδου αυτού, ήγουν της ιδικής του. Άμποτε δε, αδελφέ, να είναι και εις εσέ ο Σταυρός του Κυρίου φως νοητόν, φωτίζων μεν τον νουν και την διάνοιάν σου με τας ακτίνας της θείας γνώσεως και σοφίας, θέλγων δε και γλυκαίνων την καρδίαν σου με την χάριν του εν αυτώ σταυρωθέντος Χριστού του Θεού. Ώσπερ γαρ ο πύρινος εκείνος και φυσικός στύλος, ωδήγει τους Ισραηλίτας εν τη ερήμω κατά τον καιρόν της νυκτός, και δεν άφινεν αυτούς να πλανηθούν εις την στράταν· ούτω και ο Σταυρός του Κυρίου εδόθη εις εσέ, Χριστιανέ, δια να σε φωτίζη και να σε οδηγή μέσα εις το σκότος της παρούσης ζωής, και να μη σε αφίνη να πλανηθής εις τους κρημνούς της αμαρτίας· αγάπα όμως και συ να σηκώνης τον Σταυρόν του Χριστού. Τι δε θέλει να ειπή το να σηκώνης τον Σταυρόν; άκουσον· εκείνοι όπου αποφασισθούν από τον Κριτήν δια να παλουκωθούν, αυτοί βαστάζουν το παλούκι εις τον ώμον των, και πηγαίνουν εις τον τόπον της καταδίκης λυπηροί, σκυθρωποί, απελπισμένοι από την παρούσαν ζωήν, και νεκροί όντες περισσότερον πάρεξ ζωντανοί. Ούτω παρομοιάζεις και συ, αδελφέ· δια τούτο βαστάζων βάσταζε τον Σταυρόν του Χριστού, και περιπάτει εις την παρούσαν ζωήν λυπηρός, σκυθρωπός, θλιβόμενος, κακοπαθών, νενεκρωμένος τω Κόσμω, ως εάν τρέχης εις τον τόπον της καταδίκης, όπου έχουν να σε σταυρώσουν. Αν ούτω κάμης, έχεις να λέγης με τον Παύλον: «Εμοί δε μη γένοιτο καυχάσθαι ει μη εν τω Σταυρώ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, δι΄ ου εμοί Κόσμος εσταύρωται καγώ τω Κόσμω» (Γαλ. στ: 14). Εάν όμως ούτω δεν κάμης, ήξευρε, ότι δεν είσαι άξιος του Κυρίου· καθώς Αυτός ο ίδιος απεφάσισεν: «Ος ου λαμβάνει τον Σταυρόν αυτού και ακολουθεί οπίσω μου, ουκ έστι μου άξιος» (Ματ. ι: 38).
Όθεν ο Ιωσήφ ωμολόγησεν, ότι έχει να τελειώση την πατρικήν εντολήν. Τούτου χάριν, τόσον εχαροποιήθη ο Ιακώβ δια την υπόσχεσιν ταύτην, ώστε επροσκύνησε και έσκυψεν έως κάτω εις το άκρον της ράβδου αυτού (του Ιωσήφ δηλ.)· ούτω γαρ εκεί επί λέξεως γράφεται: «Είπε δε (ο Ιακώβ) (τω Ιωσήφ) όμοσόν μοι, και ώμοσεν αυτώ· και προσεκύνησεν Ισραήλ επί το άκρον της ράβδου αυτού» (Γεν. μζ: 31). Μελουργών λοιπόν ο Ασματογράφος την ιστορίαν ταύτην, λέγει, ότι ο Ιακώβ ο μετονομασθείς ύστερον Ισραήλ, ος τις επρόβλεπεν εκείνα τα πράγματα, όπου έμελλον να γένουν, αυτός λέγω, τόσον πολλά έσκυψεν εις το να προσκυνήση τον Υιόν του Ιωσήφ, ώστε έφθασεν η κεφαλή του έως κάτω εις το άκρον της Βασιλικής ράβδου, όπου εκείνος εβάσταζεν, το οποίον άκρον περιχυθείς κατεφίλησεν. Εφανέρωνε δε με την προσκύνησιν ταύτην ο Ιακώβ, ότι ο υπερένδοξος και προσκυνητός Σταυρός του Χριστού, ο υπό της Βασιλικής ράβδου του Ιωσήφ προτυπούμενος, αυτός μέλλει να προσκυνήται υπό πάντων, και έχει να συνέχη και να ενισχύη το κραταιόν της Βασιλείας: ήτοι την κραταιάν Βασιλείαν των Χριστιανών. Επειδή εις τους Χειστιανούς και ορθοδόξους Βασιλείς, δεν είναι καύχημα νικητικόν τα πλήθη των στρατευμάτων, ούτε τα άρματα και οι αναβάται, ούτε αι τόσαι και τόσαι μυριάδες ίππων πολεμικών, όχι! αλλ΄ είναι καύχημα νικητικόν εις αυτούς, ούτος ο Σταυρός του Κυρίου· εις δε τους ορθοδόξους Χριστιανούς Αυτός είναι φως. Όθεν είπεν ο άγιος Χρυσόστομος θαυμαστικώς: «ω πάθους λαμπρότης! Ω Σταυρού φαιδρότης! Ήλιος σκοτίζεται και άστρα πίπτει, ώσπερ φύλλα, ο δε Σταυρός πάντων εκείνων φανότερον διαλάμπει, όλον κατέχων τον Ουρανόν» (λόγω προς τους σκανδαλισθέντας). Φως δε ων ο Σταυρός φωτίζει τον νουν των Χριστιανών, και διορατικόν αυτόν απεργάζεται· οι τινες Χριστιανοί φωνάζουν με πίστιν, ευλογούντες τον υπερύμνητον Δεσπότην Χριστόν, τον δια του Σταυρού τοσαύτα αγαθά εις αυτούς χαρισάμενον. Ο μεν ουν ιερός Κοσμάς ούτως ενόησε το ρητόν εκείνο της Γραφής, το περί Ιακώβ ειρημένον, ότι προσεκύνησεν Ισραήλ επί το άκρον της ράβδου αυτού (του Ιωσήφ δηλ.)· άλλοι δε Πατέρες, οίον ο Γεννάδιος, ο Θεοδώριτος, και εκ μέρους ο Ευσέβιος, άλλως ενόησαν την ιστορίαν ταύτην· επιστηριχθέντες γαρ επάνω εις την αυτού αντωνυμίαν, και νοήσαντες αυτήν ως σύνθετον, αντί εαυτού, είπον, ότι ο Ιακώβ χαροποιηθείς δια την άνωθεν μεθ΄ όρκου υπόσχεσιν του Υιού του Ιωσήφ, ηθέλησε δια να σηκωθή να τον προσκυνήση· διότι δεν υπέφερε να τον προσκυνήση κοιτόμενος. Επειδή δε ήτον γέρων και κλινήρης από την ασθένειαν, τούτου χάριν επήρε την ράβδον του, και ακουμβίσας επάνω εις αυτήν, έκλινε την κεφαλήν του εις το άκρον: ήτοι εις το επάνω μέρος της ράβδου αυτού: ήτοι της ιδικής του, και ούτω προσεκύνησε τον Ιωσήφ. Όθεν επληρώθη το όραμα, όπου είδεν ο Ιωσήφ, ότι επροσκύνησεν αυτόν ο ήλιος: ήτοι ο Πατήρ του Ιακώβ. Όλη λοιπόν η διαφορά της μιας γνώμης και της άλλης εστάθη η αντωνυμία αυτού, ή μάλλον ειπείν το πνεύμα αυτής· διότι ο Κοσμάς και ο Ευσέβιος, ως απλήν αυτήν νοήσαντες δια ψιλού πνεύματος, είπον, ότι ο Ιακώβ προσεκύνησεν εις το άκρον της ράβδου αυτού: ήτοι της ράβδου του Ιωσήφ· οι δε άλλοι σύνθετον ταύτην νοήσαντες δια δασέος πνεύματος, είπον, ότι ο Ιακώβ προσεκύνησε τον Ιωσήφ, ακουνβίζων εις το άκρον: ήτοι εις το άνω μέρος της ράβδου αυτού, ήγουν της ιδικής του. Άμποτε δε, αδελφέ, να είναι και εις εσέ ο Σταυρός του Κυρίου φως νοητόν, φωτίζων μεν τον νουν και την διάνοιάν σου με τας ακτίνας της θείας γνώσεως και σοφίας, θέλγων δε και γλυκαίνων την καρδίαν σου με την χάριν του εν αυτώ σταυρωθέντος Χριστού του Θεού. Ώσπερ γαρ ο πύρινος εκείνος και φυσικός στύλος, ωδήγει τους Ισραηλίτας εν τη ερήμω κατά τον καιρόν της νυκτός, και δεν άφινεν αυτούς να πλανηθούν εις την στράταν· ούτω και ο Σταυρός του Κυρίου εδόθη εις εσέ, Χριστιανέ, δια να σε φωτίζη και να σε οδηγή μέσα εις το σκότος της παρούσης ζωής, και να μη σε αφίνη να πλανηθής εις τους κρημνούς της αμαρτίας· αγάπα όμως και συ να σηκώνης τον Σταυρόν του Χριστού. Τι δε θέλει να ειπή το να σηκώνης τον Σταυρόν; άκουσον· εκείνοι όπου αποφασισθούν από τον Κριτήν δια να παλουκωθούν, αυτοί βαστάζουν το παλούκι εις τον ώμον των, και πηγαίνουν εις τον τόπον της καταδίκης λυπηροί, σκυθρωποί, απελπισμένοι από την παρούσαν ζωήν, και νεκροί όντες περισσότερον πάρεξ ζωντανοί. Ούτω παρομοιάζεις και συ, αδελφέ· δια τούτο βαστάζων βάσταζε τον Σταυρόν του Χριστού, και περιπάτει εις την παρούσαν ζωήν λυπηρός, σκυθρωπός, θλιβόμενος, κακοπαθών, νενεκρωμένος τω Κόσμω, ως εάν τρέχης εις τον τόπον της καταδίκης, όπου έχουν να σε σταυρώσουν. Αν ούτω κάμης, έχεις να λέγης με τον Παύλον: «Εμοί δε μη γένοιτο καυχάσθαι ει μη εν τω Σταυρώ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, δι΄ ου εμοί Κόσμος εσταύρωται καγώ τω Κόσμω» (Γαλ. στ: 14). Εάν όμως ούτω δεν κάμης, ήξευρε, ότι δεν είσαι άξιος του Κυρίου· καθώς Αυτός ο ίδιος απεφάσισεν: «Ος ου λαμβάνει τον Σταυρόν αυτού και ακολουθεί οπίσω μου, ουκ έστι μου άξιος» (Ματ. ι: 38).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου