ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Τροπάριον.

Νύμφης πανάγνου, τον πανόλβιον τόκον, Ιδείν υπέρ νουν, ηξιωμένος χορός, Άγραυλος εκλονείτο, τω ξένω τρόπω· Τάξιν μελωδούσάν τε, των Ασωμάτων, Άνακτα Χριστόν, ασπόρως σαρκούμενον.

Ερμηνεία.

Ο χορός, λέγει, των Ποιμένων, όστις έπαιζε τους αυλούς, ή και αυλίζετο (εκατοίκει) εις τα χωράφια, επειδή ηξιώθη να ιδή υπέρ λόγον και έννοιαν τον παμμακάριστον τόκον της παναμώμου νύμφης και αειπαρθένου Μαρίας, και τας τάξεις των ασωμάτων Αγγέλων, αι οποίαι ύμνουν και εδοξολόγουν τον Βασιλέα Χριστόν, όστις εσαρκώθη χωρίς σποράν ανδρός· «Εξαίφνης, φησίν, εγένετο συν τω Αγγέλω πλήθος στρατιάς ουρανίου αινούντων τον Θεόν και λεγόντων: «Δόξα εν υψίστοις Θεώ, και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία» (Λουκ. β: 14)· επειδή, λέγω, ηξιώθη ο αγροτικός εκείνος χορός των Ποιμένων να ιδή τοιαύτα τεράστια εθαύμαζε, καθώς ήτον πρέπον να θαυμάζη, και εκλονείτο κατά νουν, καταπληττόμενος από τον ξένον τρόπον του Μυστηρίου. Διότι πως δεν ήτον ο τρόπος του Μυστηρίου ξένος, υπερφυσικός και παράδοξος, ενώ παιδίον μεν εγεννήθη χωρίς σποράν ανδρός, η δε τούτο γεννήσασα Μήτηρ εφυλάχθη Παρθένος και μετά Γέννησιν; Όθεν αν εις τους Αγγέλους και Αρχαγγέλους, και εις αυτά ακόμη τα ανώτατα Χερουβίμ και Σεραφίμ θάμβος και έκπληξιν προξενεί το παράδοξον της ενσάρκου Οικονομίας Μυστήριον, πως δεν ήθελαν εκπλαγή άνθρωποι άγροικοι, καταγινόμενοι εις ποίμνια και αυλούς και συραύλια, όταν ηξιώθησαν να ιδούν το τοιούτον φοβερόν και απόρρητον Μυστήριον; Ο δε ανώνυμος ερμηνευτής λέγει, ότι οι Ποιμένες εκλονήθησαν και εφοβήθησαν από την εμφάνειαν και οπτασίαν των Αγγέλων, προτού ακόμη να ιδούν τον Χριστόν. Και τη αληθεία από αυτήν εφοβήθησαν, ως γράφει ο θείος Λουκάς λέγων: «Και ιδού Άγγελος Κυρίου επέστη αυτοίς, και δόξα Κυρίου περιέλαμψεν αυτούς, και εφοβήθησαν φόβον μέγαν» (Λουκ. β: 9). Ου μόνον δε οι Ποιμένες οι θεωρήσαντες εθαύμασαν και εφοβήθησαν, αλλά και αυτοί ακόμη οι μη ιδόντες μεν, ακούσαντες δε τα λόγια των Ποιμένων, εθαύμασαν· «Πάντες, λέγει, οι ακούσαντες εθαύμασαν περί των λαληθέντων υπό των Ποιμένων προς αυτούς» (Λουκ. β: 18). Δια ποίαν δε αιτίαν ο Άγγελος εφάνη εις τους Ποιμένας, και διατί εδιάλεξεν αυτούς ο Θεός, όρα ταύτα εις την ερμηνείαν του Τροπαρίου της ζ΄ Ωδής, του λέγοντος: «Ποιμένες αγραυλούντες».