Η Ορθόδοξη
Εκκλησία, κατανοώντας την ανάγκη μας για στηριγμό και συνεπικουρία στην
καθημερινή ζωή, μάς προσφέρει πλούτο πολύτιμο και δωρεά μυριάκριβη τους αγίους
τής πίστεως. Είναι οι μεγάλοι μας αδελφοί, που προπορεύθηκαν και έτρεξαν πριν
από μας το δρόμο. Στεφανωμένοι τώρα και ένδοξοι στη θριαμβεύουσα Εκκλησία,
υμνούν και ευχαριστούν τον άγιο Θεό και συγχρόνως δεν παύουν να νοιάζονται και
να προσεύχονται για μας, τα μέλη τής στρατευομένης. Είναι οι άγιοι οι
ευλογημένοι συνεργοί του Θεού και δικοί μας πρεσβευτές προς Αυτόν. Ο πανάγαθος
και παντοδύναμος Θεός, που δημιούργησε τα σύμπαντα με τον πανσθενουργό λόγο
του, για τη δημιουργία της καινής κτίσεως, της Εκκλησίας, ζήτησε και πήρε
συνεργάτες. Είναι όλοι οι προφήτες και οι δίκαιοι της Παλαιάς Διαθήκης, οι
απόστολοι και οι άγιοι τής Καινής Διαθήκης, οι πατέρες, οι διδάσκαλοι και οι
ποιμένες τής Εκκλησίας, οι μάρτυρες, οι όσιοι, οι ομολογητές. Είναι γενικά οι
άνθρωποι του Θεού σε κάθε εποχή, με κορυφαία την πρώτη και μοναδική στη χορεία
των συνεργατών του Θεού, την Παναγία Μητέρα του, που έγινε και δική μας μητέρα,
ελπίδα, σκέπη, προστασία και «πρεσβεία θερμή» προς τον Κύριο.
Βεβαίως μόνο στον τριαδικό Θεό ανήκει η λατρεία. Εκείνον λατρεύουμε και σε Κείνον εμπιστευόμαστε όχι μόνο τη σωτηρία, αλλά και κάθε λεπτομέρεια της ζωής μας· τις πίκρες και τις χαρές, τα βάσανα και τις επιτυχίες, τις αγωνίες και τις ελπίδες μας. Είναι αποκαλυπτικό και ενδιαφέρον ότι στους ουρανούς ο Ιησούς Χριστός, ο μεγάλος Αρχιερέας «εντυγχάνει (=προσεύχεται) υπέρ ημών» (Ρωμ. 8: 34. Εβρ. 7: 25). Ο Κύριος, που εδώ στη γη προσευχόταν στον ουράνιο Πατέρα και δίδαξε στους μαθητές του το μάθημα της προσευχής (Λουκ. 11:1-13) και στον ουρανό προσεύχεται για μας. Ευδοκεί, όμως, ο πανάγαθος Κύριος να έχει συνεργάτες και συμμετόχους στην προσευχή τούς αγίους μας. Οι χριστιανοί προσκυνούμε τιμητικά, όχι λατρευτικά, τους αγίους της πίστεώς μας και τους τιμούμε με την ανέγερση ναών στο όνομά τους, με πανηγυρικούς εορτασμούς τής επετείου της κοιμήσεώς τους. Ζητούμε την πρεσβεία των αγίων προς τον Κύριο και αναθέτουμε σ΄ αυτούς να του μεταφέρουν τα αιτήματά μας. Όχι διότι έχει ανάγκη βοηθών ο Κύριος, αλλά διότι έτσι θέλει και τους αγίους να τιμά και εμάς να οικοδομεί. Όπως σημειώνει ο Μέγας Βασίλειος, με τις τιμές, που τους προσφέρουμε οι άγιοι «λαμπρόν τον αρραβώνα καρπούνται», προαπολαμβάνουν τη μέλλουσα δόξα. Αλλά κι εμείς ωφελούμαστε, διότι η αγάπη μας προς τους αγίους «απόδειξιν έχει της προς τον κοινόν Δεσπότην ευνοίας». Αποδεικνύει ότι κι εμείς λατρεύουμε τον ίδιο Κύριο, που λάτρευαν εκείνοι. Η παράδοση της Εκκλησίας μας να τιμούμε τους αγίους δεν είναι ανθρώπινη επινόηση· πηγάζει από την Αγία Γραφή. Ήδη στην Παλαιά Διαθήκη είναι φανερή η εύνοια του Θεού προς τον «φίλον» του Αβραάμ και τους άλλους δικαίους, των οποίων εισακούει τις αιτήσεις. Και ευαρεστείται ο Κύριος, όταν οι άνθρωποι αγαπούν και τιμούν τους φίλους του. «Εμοί δε λίαν ετιμήθησαν οι φίλοι σου, ο Θεός» (Ψαλμ. 138: 17), αναφωνεί ο ψαλμωδός. Στην Καινή Διαθήκη ο Κύριος βεβαιώνει τους αποστόλους του ότι «ο δεχόμενος υμάς εμέ δέχεται» (Ματθ. 10: 40). Και για όλους τους πιστούς του, τους «μικρούς και ελαχίστους» στη γη, λέγει ότι οι άγγελοί τους στον ουρανό βλέπουν δια παντός το πρόσωπο του Θεού (Ματθ. 18: 10). Αποτελούν, δηλαδή, οι άγιοι στη θριαμβεύουσα Εκκλησία μία ιερή παράταξη, σαν εκείνη των αγγέλων. Οι άγγελοι ως «λειτουργικά πνεύματα» λατρεύουν και υμνούν ακατάπαυστα τον Θεό, αλλά και αποστέλλονται απ΄ Αυτόν προς διακονία των αγίων της στρατευομένης Εκκλησίας (Εβρ. 1: 14). Παρόμοια και οι άγιοι όχι μόνο δοξολογούν και ευχαριστούν τον Κύριον, αλλά και προσεύχονται για τους επί γης αδελφούς τους. Χαρακτηριστικές εικόνες διασώζει στην Αποκάλυψη ο ευαγγελιστής και απόστολος Ιωάννης: Στο επουράνιο θυσιαστήριο οι άγιοι ακατάπαυστα προσεύχονται για την έλευση της Βασιλείας του Θεού στη γη. Οι προσευχές τους ενώνονται με τις προσευχές των πιστών της γης, μαζί με τους οποίους απαρτίζουν το σώμα του Ιησού Χριστού. Και είναι ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός αυτός, που εγγυάται και εξασφαλίζει την επικοινωνία μεταξύ στρατευομένης και θριαμβεύουσας Εκκλησίας. Ο απόστολος Παύλος, εξάλλου υπόσχεται ότι «δόξα και τιμή και ειρήνη παντί τω εργαζομένω το αγαθόν» (Ρωμ. 2: 10). Ο δε απόστολος Ιάκωβος διαβεβαιώνει ότι «πολύ ισχύει δέησις δικαίου ενεργουμένη» (5: 16). Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις, βέβαια, ο λόγος είναι για τους πιστούς της γης. Εξυπακούεται, όμως, ότι το ίδιο ισχύει και για τους αγίους του ουρανού. Πριν δοξασθούν στον ουρανό, οι άγιοι έζησαν στην επί γης στρατευομένη Εκκλησία. Συνδέθηκαν με τους άλλους πιστούς, τους αγάπησαν, προσευχήθηκαν γι΄ αυτούς και ζήτησαν τις δικές τους προσευχές. Ο απόστολος Παύλος, παραδείγματος χάριν, κατ΄ επανάληψιν διαβεβαιώνει τους παραλήπτες των Επιστολών του ότι τους μνημονεύει στις προσευχές του και ζητά να κάνουν και εκείνοι το ίδιο γι΄ αυτόν. Μπορεί κανείς να διανοηθεί ότι στον ουρανό, όπου βλέπει τον Κύριον «πρόσωπο προς πρόσωπον», ο απόστολος των εθνών έπαυσε να του αναφέρει τα προβλήματα των επί γης αδελφών του; Τη διδασκαλία της Αγίας Γραφής διασαφηνίζει και εφαρμόζει η πράξη της Εκκλησίας και η διδαχή των αγίων πατέρων μας. Από τους πρώτους ήδη αιώνες οι χριστιανοί τελούσαν τις μνήμες των αγίων και με πίστη ανέθεταν σ΄ αυτούς τα αιτήματά τους. Είναι ο τέλειος τρόπος επικοινωνίας· η στρατευομένη Εκκλησία να τελεί τις μνήμες των αγίων της θριαμβεύουσας και η θριαμβεύουσα Εκκλησία να προσεύχεται και να αναφέρει στον Κύριο τα αιτήματα της στρατευομένης. Την ευαρέσκεια του Κυρίου στην προσευχή των αγίων αποδεικνύουν περίτρανα τα ιερά λείψανά τους: το φως, που εκπέμπουν, για να κινητοποιήσουν τους χριστιανούς για την εύρεση και περισυλλογή τους· το μύρο, που αναβλύζουν, για να τους βεβαιώσουν για την γνωσιότητά τους· τα σημεία, που επιτελούνται με τη χάρη τους. Ευδοκεί ο άγιος Θεός να επιτελεί σημεία με τα ιερά λείψανα και τις πρεσβείες των αγίων του και έτσι εκείνους τους τιμά, αλλά κι εμάς μας ενισχύει στον αγώνα της ζωής. Στο γάμο της Κανά ο Κύριος παρ΄ όλο, που είπε στη Παρθένο Μητέρα του «ούπω ήκει η ώρα μου», έλαβε υπόψιν την αίτησή της για το πρόβλημα, που αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι, και μετέβαλε το νερό σε κρασί. Παρόμοια κι όταν η Παναγία μας ή κάποιος άγιος μεταφέρει στον Κύριο κάποιο αίτημά μας, Εκείνος δεν αδιαφορεί. Έτσι, όλοι οι χριστιανοί έχουμε το δικαίωμα και το προνόμιο να επικαλούμαστε τη βοήθεια των αγίων στις δεήσεις μας προς τον Κύριο: «Ταις των αγίων σου πρεσβείαις, ο Θεός, σώσον ημάς»!
Βεβαίως μόνο στον τριαδικό Θεό ανήκει η λατρεία. Εκείνον λατρεύουμε και σε Κείνον εμπιστευόμαστε όχι μόνο τη σωτηρία, αλλά και κάθε λεπτομέρεια της ζωής μας· τις πίκρες και τις χαρές, τα βάσανα και τις επιτυχίες, τις αγωνίες και τις ελπίδες μας. Είναι αποκαλυπτικό και ενδιαφέρον ότι στους ουρανούς ο Ιησούς Χριστός, ο μεγάλος Αρχιερέας «εντυγχάνει (=προσεύχεται) υπέρ ημών» (Ρωμ. 8: 34. Εβρ. 7: 25). Ο Κύριος, που εδώ στη γη προσευχόταν στον ουράνιο Πατέρα και δίδαξε στους μαθητές του το μάθημα της προσευχής (Λουκ. 11:1-13) και στον ουρανό προσεύχεται για μας. Ευδοκεί, όμως, ο πανάγαθος Κύριος να έχει συνεργάτες και συμμετόχους στην προσευχή τούς αγίους μας. Οι χριστιανοί προσκυνούμε τιμητικά, όχι λατρευτικά, τους αγίους της πίστεώς μας και τους τιμούμε με την ανέγερση ναών στο όνομά τους, με πανηγυρικούς εορτασμούς τής επετείου της κοιμήσεώς τους. Ζητούμε την πρεσβεία των αγίων προς τον Κύριο και αναθέτουμε σ΄ αυτούς να του μεταφέρουν τα αιτήματά μας. Όχι διότι έχει ανάγκη βοηθών ο Κύριος, αλλά διότι έτσι θέλει και τους αγίους να τιμά και εμάς να οικοδομεί. Όπως σημειώνει ο Μέγας Βασίλειος, με τις τιμές, που τους προσφέρουμε οι άγιοι «λαμπρόν τον αρραβώνα καρπούνται», προαπολαμβάνουν τη μέλλουσα δόξα. Αλλά κι εμείς ωφελούμαστε, διότι η αγάπη μας προς τους αγίους «απόδειξιν έχει της προς τον κοινόν Δεσπότην ευνοίας». Αποδεικνύει ότι κι εμείς λατρεύουμε τον ίδιο Κύριο, που λάτρευαν εκείνοι. Η παράδοση της Εκκλησίας μας να τιμούμε τους αγίους δεν είναι ανθρώπινη επινόηση· πηγάζει από την Αγία Γραφή. Ήδη στην Παλαιά Διαθήκη είναι φανερή η εύνοια του Θεού προς τον «φίλον» του Αβραάμ και τους άλλους δικαίους, των οποίων εισακούει τις αιτήσεις. Και ευαρεστείται ο Κύριος, όταν οι άνθρωποι αγαπούν και τιμούν τους φίλους του. «Εμοί δε λίαν ετιμήθησαν οι φίλοι σου, ο Θεός» (Ψαλμ. 138: 17), αναφωνεί ο ψαλμωδός. Στην Καινή Διαθήκη ο Κύριος βεβαιώνει τους αποστόλους του ότι «ο δεχόμενος υμάς εμέ δέχεται» (Ματθ. 10: 40). Και για όλους τους πιστούς του, τους «μικρούς και ελαχίστους» στη γη, λέγει ότι οι άγγελοί τους στον ουρανό βλέπουν δια παντός το πρόσωπο του Θεού (Ματθ. 18: 10). Αποτελούν, δηλαδή, οι άγιοι στη θριαμβεύουσα Εκκλησία μία ιερή παράταξη, σαν εκείνη των αγγέλων. Οι άγγελοι ως «λειτουργικά πνεύματα» λατρεύουν και υμνούν ακατάπαυστα τον Θεό, αλλά και αποστέλλονται απ΄ Αυτόν προς διακονία των αγίων της στρατευομένης Εκκλησίας (Εβρ. 1: 14). Παρόμοια και οι άγιοι όχι μόνο δοξολογούν και ευχαριστούν τον Κύριον, αλλά και προσεύχονται για τους επί γης αδελφούς τους. Χαρακτηριστικές εικόνες διασώζει στην Αποκάλυψη ο ευαγγελιστής και απόστολος Ιωάννης: Στο επουράνιο θυσιαστήριο οι άγιοι ακατάπαυστα προσεύχονται για την έλευση της Βασιλείας του Θεού στη γη. Οι προσευχές τους ενώνονται με τις προσευχές των πιστών της γης, μαζί με τους οποίους απαρτίζουν το σώμα του Ιησού Χριστού. Και είναι ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός αυτός, που εγγυάται και εξασφαλίζει την επικοινωνία μεταξύ στρατευομένης και θριαμβεύουσας Εκκλησίας. Ο απόστολος Παύλος, εξάλλου υπόσχεται ότι «δόξα και τιμή και ειρήνη παντί τω εργαζομένω το αγαθόν» (Ρωμ. 2: 10). Ο δε απόστολος Ιάκωβος διαβεβαιώνει ότι «πολύ ισχύει δέησις δικαίου ενεργουμένη» (5: 16). Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις, βέβαια, ο λόγος είναι για τους πιστούς της γης. Εξυπακούεται, όμως, ότι το ίδιο ισχύει και για τους αγίους του ουρανού. Πριν δοξασθούν στον ουρανό, οι άγιοι έζησαν στην επί γης στρατευομένη Εκκλησία. Συνδέθηκαν με τους άλλους πιστούς, τους αγάπησαν, προσευχήθηκαν γι΄ αυτούς και ζήτησαν τις δικές τους προσευχές. Ο απόστολος Παύλος, παραδείγματος χάριν, κατ΄ επανάληψιν διαβεβαιώνει τους παραλήπτες των Επιστολών του ότι τους μνημονεύει στις προσευχές του και ζητά να κάνουν και εκείνοι το ίδιο γι΄ αυτόν. Μπορεί κανείς να διανοηθεί ότι στον ουρανό, όπου βλέπει τον Κύριον «πρόσωπο προς πρόσωπον», ο απόστολος των εθνών έπαυσε να του αναφέρει τα προβλήματα των επί γης αδελφών του; Τη διδασκαλία της Αγίας Γραφής διασαφηνίζει και εφαρμόζει η πράξη της Εκκλησίας και η διδαχή των αγίων πατέρων μας. Από τους πρώτους ήδη αιώνες οι χριστιανοί τελούσαν τις μνήμες των αγίων και με πίστη ανέθεταν σ΄ αυτούς τα αιτήματά τους. Είναι ο τέλειος τρόπος επικοινωνίας· η στρατευομένη Εκκλησία να τελεί τις μνήμες των αγίων της θριαμβεύουσας και η θριαμβεύουσα Εκκλησία να προσεύχεται και να αναφέρει στον Κύριο τα αιτήματα της στρατευομένης. Την ευαρέσκεια του Κυρίου στην προσευχή των αγίων αποδεικνύουν περίτρανα τα ιερά λείψανά τους: το φως, που εκπέμπουν, για να κινητοποιήσουν τους χριστιανούς για την εύρεση και περισυλλογή τους· το μύρο, που αναβλύζουν, για να τους βεβαιώσουν για την γνωσιότητά τους· τα σημεία, που επιτελούνται με τη χάρη τους. Ευδοκεί ο άγιος Θεός να επιτελεί σημεία με τα ιερά λείψανα και τις πρεσβείες των αγίων του και έτσι εκείνους τους τιμά, αλλά κι εμάς μας ενισχύει στον αγώνα της ζωής. Στο γάμο της Κανά ο Κύριος παρ΄ όλο, που είπε στη Παρθένο Μητέρα του «ούπω ήκει η ώρα μου», έλαβε υπόψιν την αίτησή της για το πρόβλημα, που αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι, και μετέβαλε το νερό σε κρασί. Παρόμοια κι όταν η Παναγία μας ή κάποιος άγιος μεταφέρει στον Κύριο κάποιο αίτημά μας, Εκείνος δεν αδιαφορεί. Έτσι, όλοι οι χριστιανοί έχουμε το δικαίωμα και το προνόμιο να επικαλούμαστε τη βοήθεια των αγίων στις δεήσεις μας προς τον Κύριο: «Ταις των αγίων σου πρεσβείαις, ο Θεός, σώσον ημάς»!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου