ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Τροπάριον.

Τοις πριν νεογνών τρυγόνων ζεύγος, δυάς τε ην νεοσσών· ανθ΄ ων ο θείος Πρέσβυς, και σώφρων Άννα Προφήτις, τω εκ Παρθένου τεχθέντι, και οίω γόνω Πατρός, εν τω ναώ προσιόντι, λειτουργούντες εμεγάλυνον.

Ερμηνεία.

Εις  τους παλαιούς, λέγει, Ιουδαίους ήτον προσταγή νόμου ότι, όταν οι γονείς ήθελον προσφέρη εν τω ναώ κανέν παιδίον τεσσαράκοντα ημερών, να προσφέρουν μαζί με αυτό εις θυσίαν και ένα ζευγάρι τρυγόνων, ή δύο νεογέννητα περιστέρια· ούτω γαρ γέγραπται εν τω Λευϊτικώ: «Ούτος ο νόμος της τεκούσης άρσεν, ή θήλυ· εάν δε μη ευρίσκη η χειρ αυτής το ικανόν εις αμνόν, και λήψεται δύο τρυγόνας ή δύο νεοσσούς περιστερών, μίαν εις ολοκαύτωμα και μίαν περί αμαρτίας, και εξιλάσεται περί αυτής ο Ιερεύς, και καθαρισθήσεται» (Λευϊτ. ιβ: 7-8). Επροτύπωναν δε αι τρυγόνες την σωφροσύνην· καθότι το ζώον αυτό είναι σωφρονέστατον· αι δε περιστεραί επροεικόνιζαν την ακεραιότητα και απλότητα· από την σωφροσύνην γαρ και απλότητα κανέν άλλο αφιέρωμα εις τον Θεόν καλύτερον δεν ευρίσκεται. Κοντά λοιπόν εις τους παλαιούς εκείνους Ιουδαίους τοιαύτα ήτον τα προσφερόμενα ζώα· εις δε τον Δεσπότην Χριστόν, τον Μονογενή μεν όντα Υιόν του Πατρός κατά την προαιώνιον γέννησιν, Μονογενή δε όντα της Παρθένου κατά την χρονικήν γέννησιν, ήτον προσφερόμενα τα τοιαύτα ζώα εις εκπλήρωσιν της προσταγής του Νόμου· διότι, αν τα ζώα ταύτα δεν επρόσφερεν ο Ιωσήφ και η Θεομήτωρ, ίσως και ήθελαν λιθοβοληθή ως παραβάται του Νόμου. Πλην απορίας άξιον εστί, διατί δεν επρόσφεραν και αμνόν οι γονείς του Κυρίου, καθώς ο Νόμος επρόσταζεν; Εις τούτο αποκρίνεται ο Προκόπιος, ότι δια την πτωχείαν των, και διότι ο Χριστός ήτον ο αληθής αμνός ο αίρων την αμαρτίαν του Κόσμου· ούτω γαρ φησί: «Τούτο εποίησαν οι γονείς του Κυρίου ως πτωχοί και μη ευπορούντες αμνού εις ολοκαύτωμα, ή ότι αυτός ήμελλεν ο τεχθείς αμνός του Θεού ολοκαύτωμα προσφέρειν εαυτόν υπέρ της του Κόσμου ζωής». Παρατηρεί δε ο θείος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ότι το μεν ζεύγος των τρυγόνων εδήλουν τους με γάμον συνεζευγμένους και σωφρονούντας· δια τούτο και παρατετηρημένως είπεν ο Νόμος: «Ζεύγος Τρυγόνων»· οι δε νεοσσοί των περιστερών προεδήλουν την Παρθένον Μαρίαν και το Παρθένον βρέφος· δια τούτο και εις αυτούς επίτηδες δεν επρόσθεσεν ο Νόμος το «ζεύγος»· ούτω γαρ φησίν: «Όρα του Νόμου το ακριβές· επί μεν γαρ των τρυγόνων, ζεύγος είπεν, ως αινιττομένων τους γάμω συνεζευγμένους· επί δε των νεοσσών εφυλάξατο τούτο· απειρόζυγος γαρ και η τεκούσα και ο τεχθείς» (Λόγος εις την Εορτήν). Πλην κοντά εις τα τοιαύτα ζώα, και αντί τούτων των ζώων επροσφέρθη και άλλο ζευγάρι, όχι νεογνών τρυγόνων, αλλά ζευγάρι γεροντικόν και πρεσβυτικόν, ο δίκαιος Συμεών και η δικαία Άννα, οίτινες και οι δύο ήτον Προφήται και προορατικοί των μελλόντων, ασυγκρίτως μεν σωφρονέστεροι από τας τρυγόνας, απλοϊκώτεροι δε από τας περιστεράς· όθεν ο ανωτέρω θείος Γρηγόριος ο Παλαμάς είπε περί αυτών: «Αυτού δε του παραδόξως τεχθέντος (Χριστού) νυν εις το Ιερόν αναχθέντος, ετέρας τρυγόνας, και άλλους περιστερών νεοσσούς πρεπωδεστέρους ητοίμασε το Πνεύμα το Άγιον. Τίνας τούτους; Συμεών και την Άνναν, ους ει τις νεοσσούς περιστερών ερεί δια το προς κακίαν παντάπασι νηπιώδες, ή τρυγόνας δια το της σωφροσύνης ακρότατον, ευλόγως ερεί». Προσφέρονται δε αυτοί εις τον ναόν, όχι δια να θυσιασθούν, καθώς εθυσιάζοντο αι τρυγόνες και τα περιστέρια, αλλά δια λειτουργίαν, ήγουν δια να υπηρετήσουν το προσφερόμενον βρέφος εις τον ναόν, και να μεγαλύνουν αυτό· υπηρέτησαν γαρ και οι δύο, ο μεν Συμεών προφητεύσας περί Χριστού και εναγκαλισάμενος αυτόν, η δε Άννα υποφητεύσασα μεν και αυτή περί του Χριστού και λατρεύσασα Αυτόν, την δε Θεοτόκον ανακηρύξασα. Επειδή δε ο προσφερόμενος εις τον ναόν ήτον διπλούς, και κατά μεν την Θεότητα ήτον παλαιός ημερών, κατά δε την ανθρωπότητα ήτον βρέφος νεογέννητον και τεσσαρακονθήμερον· δια τούτο έπρεπεν ακολούθως να προσφερθούν δι΄ αυτόν, και το ζεύγος των νεογεννήτων ζώων δια την νηπιάζουσαν σάρκα, και το ζεύγος των γηραιών δικαίων δια την άχρονον Θεότητα, ίνα και δια των δύο ομού αποδειχθή, ότι ο προσφερόμενος Χριστός δεν είναι μόνον νέον βρέφος, αλλά και παλαιός ημερών. Ο δε θεσπέσιος της Αλεξανδρείας Κύριλλος εν τω εις την εορτήν λόγω αυτού ούτως ερμηνεύει τας τρυγόνας και τα περιστέρια: «Η τρυγών λαλίστατόν εστιν εν στρουθίοις αγρού, η δε περιστερά, ήπιόν τε και πράον· γέγονε δε τοιούτος εις ημάς ο των όλων Σωτήρ, πραότητα μεν την εις άκρον έχων, τρυγόνος δε δίκην κατακελαδήσας την υπ΄ Ουρανόν και της αυτού καλλιφωνίας τον ίδιον αμπελώνα πληρών, τουτέστιν ημάς τους πιστεύοντας εις αυτόν. Γέγραπται ουν εν τω άσματι των ασμάτων, ότι φωνή της τρυγόνος ηκούσθη εν τη γη ημών· λελάληκε γαρ προς ημάς το θείόν τε και ευαγγελικόν και σωτήριον κήρυγμα». Ο δε Κλήμης ο Στρωματεύς περί αυτών λέγει: «Νεοττούς τε δύο περιστερών, ή τρυγόνων ζεύγος υπέρ αμαρτίας κελεύει δια Μωσέως προσφέρεσθαι, το αναμάρτητον των απαλών, και άκακον και αμνησίκακον των νεοττών ευπρόσδεκτον είναι λέγων τω Θεώ, και το όμοιον του ομοίου καθάρσιον υφηγούμενος· αλλά και το δειλόν των τρυγόνων την προς τας αμαρτίας ευλάβειαν υποτυπούται». Ο δε Πηλουσιώτης Ισίδωρος ούτω φησί: «Δύο τρυγόνας και δύο νεοττούς περιστερών τους νεογνούς άρρενας των Εβραίων φέρειν δώρα της προς Θεόν εμφανείας ο Νόμος προσέταττε, των φιλαρέτων και ανεξικάκων ορνέων τοις τύποις την απλότητα και απαλότητα των νέων αινιττόμενος, και τοις ομοίοις τα όμοια διδάσκων καθαίρεσθαι· ους και αρνία προσαγορεύει ετέρωθι· τους γαρ εξοιστρούντας και αθετούντας και αταξία την φύσιν υβρίζοντας ερίφοις παρείκασε». Λέγει δε και ο Ιεροσολύμων Μόδεστος εν τω εις την Υπαπαντήν λόγω: «Εικότως ως αιτίας της εναμαρτήτου ηδονής τας Θυγατέρας της Εύας προσφέρειν ο Νόμος προσέταξεν υπέρ του καθαρισμού αυτών την θυσίαν των δύο τρυγόνων, ή νεοσσούς περιστερών· δηλούντος του νόμου, ότι δει τον προσερχόμενον Θεώ καθαρεύειν και ψυχή και σώματι και ακακίας έχεσθαι» (Σελ. 835 της Μυριοβίβλου του Φωτίου).