ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Τροπάριον.

Σοι δέδοται, η χαρά Θεομήτωρ η ένθεος· σοι το Χαίρε, πάσα κτίσις κραυγάζει Θεόνυμφε· συ γαρ μόνη Μήτηρ του Υιού του Θεού προωρίσθης αγνή.

Ερμηνεία.

Ανταποκριτικόν είναι το Τροπάριον τούτο προς την Παρθένον· επειδή γαρ αύτη είπεν ανωτέρω ότι εγέμωσεν από ευφροσύνην ένθεον, δια τούτο και ο Γαβριήλ αποκρίνεται προς την Θεοτόκον λέγων· ω Θεού Μήτηρ Μαρία, εις εσέ εδόθη, καθώς είπας, η ένθεος και πνευματική χαρά κατ΄ εξαίρετον και κυριώτερον τρόπον, κατά τον οποίον δεν εδόθη ποτέ εις κανένα άλλο κτίσμα, ούτε ουράνιον, ούτε επίγειον· εις εσέ, Θεόνυμφε Δέσποινα, όλη η Κτίσις και φύσις φωνάζει και προσφωνεί πάντοτε το, Χαίρε, χωρίς να εξαιρεθή ούτε κανένας από τους Αγγέλους, ούτε κανένας από τους ανθρώπους· όλα γαρ τα πλήθη των ορθοδόξων Χριστιανών, και εν τη Εκκλησία συναγόμενα, και εν τοις οίκοις αυτών ευρισκόμενα, και εν οδοίς περιπατούντα, μετά χαράς μεγάλης και ευλαβείας ψάλλουσιν ασκεπείς τους γλυκυτάτους και μελιρρύτους εικοσιτέσσαρας οίκους σου, δι΄ ων προσφωνούσι συχνάκις το, Χαίρε, εις την θεομητορικήν σου μεγαλειότητα· και τόσην χαράν έχουσιν εις το να τους αναγινώσκωσιν, ώστε κοπιάζουν και να τους μανθάνουν από στήθους, ίνα μηδέ βιβλίον όλως χρειάζωνται. Τι λέγω; Και αυτά τα πενταετή βρέφη των ορθοδόξων μανθάνοντα τον ασπασμόν όπου εγώ σοι προσφέρω, χαίροντα και σκιρτώντα προσφωνούσιν έμπροσθεν της πανσέπτου και θεομητορικής σου εικόνος λέγοντα· «Θεοτόκε Παρθένε, χαίρε κεχαριτωμένη Μαρία· ο Κύριος μετά σου· ευλογημένη συ εν γυναιξί, και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου, ότι Σωτήρα έτεκες των ψυχών ημών». Και αφήνω να λέγω τους αγίους Πατέρες και διδασκάλους της Εκκλησίας, οίτινες εις όλους σχεδόν τους Ιερούς λόγους των, και εις όλα τα πνευματικά άσματα και Τροπάρια όπου εσύνθεσαν εις το όνομά σου, δεν λείπουν να σε ασπάζωνται με το, Χαίρε. Όθεν και ο εκ Δαμασκού χαριτώνυμος Ιωάννης ένα λόγον προς εσέ εφιλοπόνησεν, όστις περιέχει το, Χαίρε, εξήντα φορές· και Θεοτοκάρια ολόκληρα ευρίσκονται γεγραμμένα εν χειρογράφοις, ων τα Τροπάρια σχεδόν πάντα άνω και κάτω ύλην και υπόθεσιν έχουσι το, Χαίρε, και χαιρετιστικά είναι του θεομητορικού σου υποκειμένου. Και δια να είπω συντόμως, κάθε ύμνος όπου προσφέρεται εις το όνομά σου, Θεοτόκε, αυτός δια να γένη ευάρεστος και ευπρόσδεκτος εις εσέ, είναι ανάγκη να είναι αρτυμένος και μελιτωμένος με το ουράνιον και γλυκύτατον και χαριέστατον Χαίρε. Και τούτο διατί; Επειδή συ μόνη προωρίσθης από του αιώνος, μάλλον δε και προ των αιώνων, να γένης Μήτηρ του Υιού του Θεού: ήτοι να συλλάβης ασπόρως εν τη κοιλία σου, και να γεννήσης την χαράν όλου του Κόσμου, ή, αληθέστερον ειπείν, την αυτοχαράν και πάσης χαράς πηγήν και αιτίαν: ήτοι τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν. Καθώς λοιπόν εσύ μόνη συνέλαβες και εγέννησας την αυτοχαράν και πηγήν της χαράς· ούτως εις εσέ μόνην πρέπει να χαίρης κυρίως υπέρ πάντας και Αγγέλους και ανθρώπους· όθεν και ο Νύσσης Γρηγόριος είπε, «Χαίρε κεχαριτωμένη, ης η πρόγονος Εύα παραβάσα τον νόμον απόφασιν έλαβεν εν λύπαις τέξειν τέκνα· σοι πρέπει του Χαίρειν η πρόσρησις· εκείνη τον Κάϊν έτεκε φθόνον και φόνον γεννήσαντα· συ γεννήσεις Υιόν ζωήν και αφθαρσίαν παρέχοντα. Χαίρε τοίνυν και χόρευε· χαίρε και καταπάτει την του όφεως κεφαλήν· πέπαυται γαρ η κατάρα· κατήργηται η φθορά· μεμάρανται τα στυγνά· ανθεί τα φαιδρά».  Και Ιωάννης ο Γεωμέτρης· «Χαίρε, χαρά μεν συλληφθείσα, χαρά δε κυηθείσα, χαρά δε τεχθείσα, χαρά δε αύθις και συλλαβούσα και κυήσασα και γεννήσασα χαράν την πάντα λόγον και νουν υπερέχουσαν, και, το όλον ειπείν, χαράν των επιγείων όλων και Ουρανίων όλων».