ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Ωδή  γ΄.  Ο  Ειρμός.

Τους σους υμνολόγους Θεοτόκε, η ζώσα και άφθονος πηγή, θίασον συγκροτήσαντας πνευματικόν στερέωσον· καν τη σεπτή Συλλήψει σου, στεφάνων δόξης αξίωσον.

Ερμηνεία.

Προς την Θεοτόκον αποτείνει τον Ειρμόν τούτον ο Μελωδός και λέγει· ω Θεοτόκε Μαρία, συ είσαι η ζωντανή και αφθονοπάροχος πηγή των χαρισμάτων της σοφίας και γνώσεως· διότι αν εις εκείνους όπου μόνον δεχθούν εις την καρδίαν των ένοικον την χάριν του Πνεύματος δια της πίστεως, η χάρις εκείνη γίνεται πηγή ύδατος ζωντανού, αλλομένου εις ζωήν αιώνιον, καθώς είπε προς την Σαμαρείτιν ο Κύριος· «Το ύδωρ ο δώσω αυτώ, γενήσεται εν αυτώ πηγή ύδατος αλλομένου εις ζωήν αιώνιον» (Ιω. δ: 14)· πόσω μάλλον εις εσέ, Θεοτόκε, γίνεται πηγή ύδατος ζώντος η του Πνεύματος χάρις, η οποία όλον τον Υιόν του ανάρχου Πατρός έλαβες εν τη αχράντω κοιλία σου, και τούτον εγέννησας σαρκοφόρον; Συ λοιπόν, Θεοτόκε, ζώσα και άφθονος πηγή ούσα, στερέωσον εν τη πέτρα της ομολογίας και πίστεως του Υιού σου εκείνους όπου υμνολογούσιν εσέ την Αειπάρθενον, και εις δοξολογίαν του ονόματός σου συγκροτούσι θίασον: ήτοι χορόν πνευματικόν. Δεν είπε δε ο Μελωδός άρδευσον, ή πότισον, ή άλλο ρήμα τοιούτον, καθώς απήτει η ένοια της φράσεως «άφθονος πηγή», αλλά «στερέωσον»· είπε δε τούτο κατά ανάγκην, δια να φανερώση δηλαδή ότι η παρούσα Ωδή είναι η Τρίτη της προφήτιδος Άννης, της οποίας χαρακτηριστικόν είναι το ρήμα τούτο· εν  εκείνη γαρ γέγραπται «Εστερεώθη η καρδία μου εν Κυρίω» (α΄ Βασιλ. β: 1). Ακολούθως δε επιφέρει ο Ασματογράφος και ότι εν τη αγία συλλήψει σου, Θεοτόκε, αξίωσον τους ιδικούς σου υμνολόγους των στεφάνων της δόξης· διότι αν οι επίγειοι Βασιλείς και άρχοντες εις τας επιγείους εορτάς των και πανηγύρεις συνειθίζουν να φιλοδωρούν τους υπηκόους των με δώρα βασιλικά και αρχοντικά· πόσω μάλλον εσύ, Θεοτόκε; Συ γαρ φιλόδωρος υπάρχουσα και το φιλοδωρείν φύσει έχουσα, βέβαια θέλεις ευεργετήσει τους καταγινομένους εις τους θείους σου ύμνους με δώρα και χαρίσματα θεομητροπρεπή και ουράνια. Θεοτόκον δε την αγίαν Παρθένον ωνόμασεν, επειδή, κατά τον αυτόν Δαμασκηνόν Ιωάννην, τούτο το όνομα όλον το Μυστήριον της Οικονομίας συσταίνει· λέγει γαρ, «Το όνομα τούτο άπαν το Μυστήριον συνίστησιν· ει γαρ Θεοτόκος η γεννήσασα, πάντως Θεός ο εξ αυτής γεννηθείς, πάντως δε και άνθρωπος· πως γαρ αν εκ γυναικός γεννηθείη Θεός, ο προ αιώνων έχων την ύπαρξιν, ει μη άνθρωπος γέγονεν; Ο γαρ Υιός ανθρώπου, άνθρωπος δηλονότι. Ει δε αυτός ο γεννηθείς εκ γυναικός, Θεός εστιν, εις εστι δηλονότι ο εκ Θεού Πατρός γεννηθείς κατά την θείαν και άναρχον ουσίαν, και επ΄ εσχάτων των χρόνων εκ Παρθένου τεχθείς, κατά την ηργμένην και υπό χρόνον ουσίαν (ήτοι την ανθρωπίνην)· τούτο δε μίαν υπόστασιν και δύο φύσεις και δύο γεννήσεις σημαίνει του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού» (Βιβ. γ΄ κεφ. νθ΄).