ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Τροπάριον.

Ξενίζη Πανάμωμε· και ξένον γαρ το θαύμά σου· μόνη γαρ τον πάντων Βασιλέα, δέξη εν μήτρα σαρκωθησόμενον, και σε προτυπούσι Προφητών, ρήσεις και αινίγματα, και του Νόμου τα σύμβολα.

Ερμηνεία.

Αποκριτικόν είναι το Τροπάριον τούτο προς το ανωτέρω· αποκρίνεται γαρ ο Αρχάγγελος Γαβριήλ και λέγει προς την Θεοτόκον· παραξενεύεσαι, ω παντός μώμου και ελαττώματος ανωτέρα Θεοτόκε, ακούουσα τα ανωτέρω ομοιώματα όπου ανέφερα προς την Θεομητορικήν σου μεγαλειότητα: ήτοι την βροχήν και το ποκάρι των μαλλίων· και τη αληθεία πρέπει να θαυμάζης και να παραξενεύεσαι· διότι το ιδικόν σου θαύμα και Μυστήριον είναι όντως παράξενον, κάμνει κάθε νουν και κάθε ακοήν να θαυμάζη και να ξενίζεται, ως ξένον ον όλων των νόμων της φύσεως· μόνη γαρ εσύ θέλεις δεχθή εις την άχραντον μήτραν σου τον Βασιλέα των απάντων, οστις μέλλει να σαρκωθή και να γένη άνθρωπος τέλειος· εσέ προεικόνισαν αι ρήσεις των Προφητών και τα αινίγματα, και του παλαιού Νόμου τα σύμβολα, δηλαδή τα εν τη Σκηνή ευρισκόμενα Άγια, τουτέστιν η Κιβωτός της Διαθήκης η κεκαλυμμένη πάντοθεν με χρυσίον: ήτοι με την αστράπτουσαν αίγλην της παρθενίας· καθώς γαρ το χρυσίον τιμιώτερόν εστι πάντων των άλλων μετάλλων· ούτω και η παρθενία είναι τιμιωτέρα κοντά εις εσέ πάντων των άλλων χαρισμάτων· εσέ προετύπωνεν η Στάμνος του Μάννα, η Ράβδος του Ααρών, αι Πλάκες της Διαθήκης, το Ιλαστήριον, το χρυσούν Θυμιατήριον, και τα λοιπά. Εσέ προετύπωναν των Προφητών αι ρήσεις και τα αινίγματα: ήτοι ο Τόμος ο καινός του Ησαϊου, εν ω εγράφη ο Λόγος του Θεού με το δάκτυλον του Θεού: ήτοι με το Πνεύμα το Άγιον· η Πύλη του Ιεζεκιήλ, ήτις και εν τη εισόδω και εν τη εξόδω του Κυρίου κεκλεισμένη διέμεινε· το αλατόμητον Όρος του Δανιήλ, από το οποίον εκόπη λίθος άνευ χειρός: ήτοι εγεννήθη ο ακρογωνιαίος λίθος Χριστός άνευ συνουσίας ανδρός· η Άμπελος η ευκληματούσα του Ωσηέ, και ο καρπός αυτής ευθηνών· το Τείχος το αδαμάντινον του Αμώς, εν ω ίστατο ως ανήρ ο του Θεού Υιός· το επ΄ εσχάτων εμφανέν Όρος του Κυρίου, και μετεωρισθέν υπεράνω των βουνών του Μιχαίου· το κατάσκιον Όρος του Αββακούμ· η όλη χρυσή Λυχνία του Ζαχαρίου, επάνω εις την οποίαν ήτον το λαμπάδιον και οι επτά λύχνοι, και αι επτά επαρυστρίδες τοις λύχνοις, και δια να ειπώ καθολικώς, κέντρον και τέλος και σκοπός όλου του Νόμου και όλων των ρήσεων και αινιγμάτων των Προφητών συ υπάρχεις, Θεοτόκε, και προ σου ο εκ σου σαρκωθείς Θεός Λόγος. Όθεν και Ιωάννης ο Γεωμέτρης ούτω πανηγυρίζει εις την εορτήν· «Και τι δει μοι του θαύματος ανιχνεύειν το πέλαγος; Ούτω γαρ έδοξε και τοις πάλαι τούτο θαύμα, ως άνωθεν αεί τούτο και τους Προφήτας εκπλήττεσθαι, και μη μόνον πανταχού περιφέρειν, αλλά και υπογράφειν συμβόλοις γε τισι και σκιαίς, είπω εν αμαυροτέροις τισί χρώμασι σκιαγραφήσωσι το του πράγματος μέγεθος. Κανταύθα μαθών έγνωκα, συγκρίνας ανωτέρω τα αυτόθεν ασύγκριτα· όσον γαρ τύπου και αληθείας το μέσον, και σώματος και σκιάς, και πράγματος και ονείρατος, τοσούτον εκείνων πάντων ομού (το μέσον δηλ. ), μόνου του κατά την Παρθένον θαύματος· πάντα γαρ εκείνα ταύτην ετύπου».