ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Ωδή  η΄.  Κατά Αλφάβητον σύντομον προβαίνουσα.

Άκουε Κόρη Παρθένε Αγνή· ειπάτω δη ο Γαβριήλ, Βουλήν υψίστου αρχαίαν αληθινήν. Γενού προς υποδοχήν ετοίμη Θεού· δια σου γαρ ο αχώρητος, βροτοίς συναναστρέφεται· διο και χαίρων βοώ· Ευλογείτε, πάντα τα έργα Κυρίου τον Κύριον.

Ερμηνεία.

Αφ΄ ου ετελείωσε το μεγάλον Αλφάβητον ο χαριτώνυμος Μελωδός, έμειναν ακόμη δύο Ωδαί η ογδόη αύτη και η ακόλουθος εννάτη· όθεν εις την παρούσαν μεταχειρίζεται ένα άλλο αλφάβητον σύντομον, και κάμνει πάλιν άλλην αρχήν της υποθέσεως· μελουργήσας γαρ εξ Τροπάρια κατά την Ωδήν ταύτην, εν εκάστω Τροπαρίω περιέλαβε τέσσαρα στοιχεία του αλφαβήτου· αι συλλαβαί όμως του κάθε στοιχείου δεν είναι ίσαι, αλλά άνισοι, καθώς εδυνήθη ο Μελωδός να συναρμόση και τας λέξεις και το νόημα του κάθε στοιχείου. Φαίνεται δε ότι στιχουργικώς προβαίνουσι τα Τροπάρια ταύτα· οι στίχοι όμως αυτοί είναι άμετροι και ανισοσύλλαβοι. Ακολουθούσι δε τα Τροπάρια ταύτα κατά ανταπόκρισιν ως και τα άνωθεν. Λέγει λοιπόν ο Ασματογράφος· ας ειπή ο Αρχάγγελος Γαβριήλ· εις την Παρθένον τα λόγια εκείνα του Δαβίδ «Άκουσον Θύγατερ» (Ψαλμ. μδ: 11). Άκουε  Κόρη Παρθένε, η ψυχή και σώματι υπάρχουσα αγνή και πάναγνος, άκουε την αρχαίαν και αληθινήν βουλήν του υψίστου του ανωτάτου Πατρός, την οποίαν προ πάντων των αιώνων εβουλεύθη, το να αποστείλη δηλαδή τον Μονογεννή Του Υιόν να γένη άνθρωπος δια την σωτηρίαν των ανθρώπων· ούτω γαρ και ο Θεολόγος Γρηγόριος προς τον Πατέρα απέδωκε την βουλήν ταύτην ειπών: «Και καλείται το όνομα αυτού μεγάλης βουλής της του Πατρός Άγγελος» (Λόγος εις την Χριστού Γέννησιν). Ερανίσθη δε τούτο ο Μελωδός από τον Ησαϊαν λέγοντα· «Κύριε ο Θεός μου, δοξάσω σε, υμνήσω το όνομά σου, ότι εποίησας θαυμαστά πράγματα, βουλήν αρχαίαν αληθινήν, γένοιτο»! (Ησ. κε: 1). Όθεν επειδή τοιαύτη είναι η προαιώνιος βουλή του Πατρός, δια τούτο γενού ετοίμη, Παρθένε, να δεχθής εν τη κοιλία σου τον Μονογενή Υιόν του ανάρχου Πατρός ίνα εκ των παναχράντων σου αιμάτων λάβη σάρκα, και γένη τέλειος άνθρωπος. Επειδή δια της ιδικής σου μεσιτείας εκείνος όπου είναι αχώρητος τω παντί κατά την Θεότητα, μέλλει να συναναστραφή με τους ανθρώπους κατά την ανθρωπότητα. Ερανίσθη δε τούτο ο Μελωδός από τον Προφήτην Βαρούχ, ταυτόν ειπείν από τον Προφήτην Ιερεμίαν, καθότι ο Ιερεμίας εστάθη διδάσκαλος του Βαρούχ, και καθότι το βιβλίον του Βαρούχ εδέχθη από τους Πατέρας ως ένα μετά του βιβλίου του Ιερεμίου. Τι δε λέγει ο Βαρούχ; «Μετά δε τούτο, επί της γης ώφθη και τοις ανθρώποις συνανεστράφη» (Βαρ. Γ: 38). Επιφέρει δε ακολούθως ο Μελωδός το «Ευλογείτε πάντα τα έργα», δια να δείξη ότι η Ωδή αύτη είναι ογδόη, της οποίας χαρακτηριστικόν είναι το ανωτέρω λόγιον. Τα αυτά με το Τροπάριον τούτο λέγει και ο Σωφρόνιος Ιεροσολύμων εις την εορτήν ταύτην· «Και βουλήν πληροί (ο Θεός) αρχαίαν τε και φιλάνθρωπον, ην φιλανθρώπως αρχήθεν βεβούλευται… ου γαρ έφερεν ως Πλάστης θεωρείν αυτού το πλάσμα φθειρόμενον και απολλύμενον. Και τις η βουλή, ην Θεός εβουλεύσατο προς ανθρώπων σωτηρίαν και λύτρωσιν; Ησαϊας βοάτω παρελθών ο θαυμάσιος, ο και την άσπορον Θεού προσφθεγξάμενος σύλληψιν, και την παρθενικήν αυτού προδιηγησάμενος γέννησιν· ός επί τη πληρώσει της θείας βουλήσεως, Ωδήν άδων Θεώ χαριστήριον, Κύριε ο Θεός μου, δοξάσωσε, κέκραγεν· υμνήσω το όνομά σου, ότι εποίησας θαυμαστά πράγματα, βουλήν αρχαίαν αληθινήν· γένοιτο»! (Ης. κε: 1). Και Ανδρέας ο Κρήτης· «Εύγε της αφράστου οικονομίας! Εύγε της χάριτος! Υπέρευγε της υπερανάρχου βουλής και προγνώσεως! Όντως Πνεύμα Άγιον ενώκησε τη Παρθένω, και δύναμις υψίστου επεσκίασεν αυτή, κατά την προωρισμένην βουλήν του Θεού τε και πρόγνωσιν».