ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Τροπάριον.

Φαίνη μοι αληθείας ρήτωρ, κατέθετο η Παρθένος· Χαράς γαρ κοινής ελήλυθας Άγγελος. Ψυχή νουν καθήγνισμαι Πνεύματι ως το ρήμα σου γενέσθω μοι· σκηνούτω εν εμοί ο Θεός, προς ον βοώ μετά σου· Ευλογείτε, πάντα τα έργα Κυρίου τον Κύριον.

Ερμηνεία.

Των ανωτέρω λόγων του Αγγέλου η Παρθένος ακούσασα, εισάγεται υπό του Μελωδού ότι αποκρίνεται προς αυτόν δια του παρόντος Τροπαρίου. Λέγει λοιπόν ο Μελωδός ότι η Παρθένος συγκατετέθη εις τα λόγια του Αγγέλου και είπεν αυτώ· συ, ω Γαβριήλ, φαίνεσαι εις εμέ ότι είσαι ρήτωρ της αληθείας, και ότι αληθεύεις και ου ψεύδεσαι· διότι εσύ ήλθες από τον Ουρανόν ένας Άγγελος και μηνυτής χαράς κοινής όλου του Κόσμου. Επειδή λοιπόν εγώ εκαθαρίσθην από την προπατορικήν αμαρτίαν δια της επελεύσεως και ενεργείας του Αγίου Πνεύματος, ας γένη εις εμέ κατά τον λόγον σου, και ας κατοικήση εις εμέ ο Θεός, εις τον οποίον Θεόν λέγω και εγώ με εσέ· ευλογείτε πάντα τα έργα Κυρίου τον Κύριον. Ταύτα δε τα λόγια ερανίσθη ο Μελωδός από το ιερόν Ευαγγέλιον, όπου η Παρθένος τελευταίον είπεν: «Ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμά σου» (Λουκ. α: 38). Ωσαύτως πανηγυρίζει και ο Ιεροσολύμων Σωφρόνιος εις την εορτήν λέγων· «Προς τον Άγγελον δε η Θεομήτωρ Παρθένος πιστεύσασα, και ως έσται πάντως τελείωσις τοις λελαλημένοις αυτή παρά Κυρίου θαρσήσασα, πράως ομού και ταπεινώς, ου μην αλλά και παρθενικώς αποκρίνεται· τον πράον γαρ και ταπεινόν τη καρδία Χριστόν γεννάν η πάναγνος έμελλε, και πλουτείν αυτήν έδει την αυτού ταπεινότητα και πραότητα· Ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμά σου». Και Ανδρέας ο Κρήτης· «Η δε Παρθένος χαροποιάν αφήκε φωνήν, Ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμά σου, εκείνο σαφώς λέγουσα, ιδού ετοίμη πρόκειμαι, και το κωλύον ουδέν· η ψυχή πρόθυμος· η γαστήρ εύκαιρος· ανέπαφος γαρ μόνω τηρουμένη τω Πλάστη· ιδού η δούλη Κυρίου προς υπακοήν ευπειθής· προς δουλείαν ευτρεπής· προς υποδοχήν ετοίμη· γένοιτό μοι κατά το ρήμά σου». Και ο Νύσσης Γρηγόριος· «Ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμά σου· ως δούλη τω δεσποτικώ πρόκειμαι νεύματι· ως πηλός υπόκειμαι ταις του κεραμέως χερσίν, ως θέλει μετ΄ εξουσίας εν εμοί πραττέτω το βούλημα· ως θέλει μετά φιλανθρωπίας εν εμοί θαυματουργείτω την παράδοξον κύησιν· γένοιτό μοι κατά το ρήμά σου· γένοιτό μοι τα ρήματά σου ταύτα και πράγματα». Θαυμάζει δε και Ιωάννης ο Γεωμέτρης την υπερβολικήν ταπεινοφροσύνην της Παρθένου, πως κεχαριτωμένη ακούσασα και τόσα και τόσα παρά του Αγγέλου, δούλην ωνόμασεν εαυτήν. Ούτω γουν φησίν· «Εμοί δε και το ύψος της ταπεινοφροσύνης της Παρθένου ουχ ήττον δοκεί θαυμαστόν, αλλ΄ είπερ τι και των άλλων εκπληκτικώτατον· δι΄ ην τάχα και επί τοσούτον υψώθη, και προς υπουργίαν αφιερώθη του ταπεινώσαντος εαυτόν μέχρι και σώματος και θανάτου, θανάτου δε Σταυρού· ούτω γαρ του Αρχαγγέλου και σχήματι και ρήματι τυχούσα, και κεχαριτωμένη και νύμφη ακούσασα του Θεού, και τοις λεγομένοις πιστεύσασα, δούλην εαυτήν όμως καλεί, και την επαγγελίαν δέχεται μεν και συγκατατίθεται· ως δε μη κατ΄ αυτήν, αλλά κρείττονα και προσδοκίας ούσαν επεύχεται· ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμά σου. Ταύτη τοι κακείνος απήλθεν ευθύς απ΄ αυτής ο Άγγελος, εκπλαγείς της αρετής την υπερβολήν, και μηδέν επί πλέον βασανίσαι θελήσας του παρθενικού κάλλους την ωραιότητα».