Προστάτης της ενότητος των Χριστιανών ή της Ουνίας «Papa Giovanni patrono dell’Unia»

Του θεολόγου Βασιλείου Χαραλάμπους

                                                                                                     _______

 Η ατυχής δήλωση του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως στις 26 Απριλίου  2014, στα πλαίσια συνέντευξης στην Ιταλίδα Δημοσιογράφο Stefania Falasca, για την εφημερίδα «Αvvenire» των Ρωμαιοκαθολικών, χαρακτηρίζοντας τον  Πάπα Ιωάννη ΚΓ΄, «patrono dell’unità di dutti i cristiani» (προστάτη της ενότητας των Χριστιανών), ελύπησε πλήθος Ορθοδόξων Χριστιανών.  Αν λίγο μονάχα, αλλάξουμε τον χαρακτηρισμό, θα ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα.  Ο χαρακτηρισμός «patrono dell’Unia» (προστάτης της Ουνίας) ανταποκρίνεται επακριβώς στο άοκνο των προσπαθειών του Πάπα Ιωάννη ΚΓ΄ για την Ουνία.  Γράφω  τούτα τα λόγια, γνωρίζοντας ότι η σιωπή στην προκειμένη περίπτωση, δεν είναι αρετή και κατά το λατινικόν «qui taste consentit» (ο σιωπών συναινεί).

Φυσικά άλλο είναι η ενότης της Εκκλησίας και άλλο η ενότης των Χριστιανών κάθε δόγματος.  Το επαναλαμβανόμενον καθ’ ημέραν από τους Ορθοδόξους «Εις Μίαν Αγίαν Καθολικήν και Αποστολικήν Εκκλησίαν», υποδεικνύει αληθώς, τι είναι Εκκλησία και ποια η ενότης εκκλησιολογικώς και την ευκρινώς εννοούμενην επιστροφήν στην Ορθόδοξη Εκκλησίαν.  Εύστοχα είναι τα λόγια του Αγίου Ιουστίνου Πόποβιτς, «Κατά την ενιαίαν στάσιν των Πατέρων και των Συνόδων η Εκκλησία είναι μόνον μια, αλλά και μοναδική, διότι ο εις και μοναδικός Θεάνθρωπος, η Κεφαλή της, δεν δύναται να έχει πολλά σώματα.  Η Εκκλησία είναι  μία και μοναδική, διότι είναι το σώμα του μοναδικού Χριστού».

Παρενθετικά αλλ’ όχι επουσιωδώς, παραθέτωμεν ένα ερώτημα, που ουδέποτε συζητήθηκε στο λεγόμενο Θεολογικό Διάλογο, το «ανούσιον παίγνιον», όπως τούτον χαρακτήρισε ο Αρχιεπίοσκοπος Αυστραλίας Στυλιανός, στη Βαλτιμόρη, πικραμένος από την Παπικήν παρέμβασιν, για τις ουνιτικές εκκλησίες.  Η λεγόμενη «Ένωση των Εκκλησιών», έχει ως αυτονόητον επακόλουθον την αμοιβαίαν αποδοχήν τόσον των Αγίων που αγιοκατάταξε η Ορθόδοξη Εκκλησία όσον και των «Αγίων» που αγιοποίησε το Βατικανόν.  Γιατί τούτο δεν συζητείται;   Είναι τούτο δευτερεύον;   Η ευγνωμονούσα Ορθόδοξη Εκκλησία αγιοκατάταξε πλήθος Αγίων που ομολόγησαν την Αληθινήν Πίστιν έναντι των παπικών πλανών.  Τόσοι Άγιοι της Ορθόδοξης Εκκλησίας ομολόγησαν την Αλήθειαν καταρρίπτοντας τις παπικές πλάνες,  και μαρτυρικώς ακόμα, τους οποίους δικαίως «στύλους και εδραιώματα της Εκκλησίας καλούμεν».  Ποία βαβέλειος σύγχυσις θα υπάρξει μετά την αλληλοαναγνώριση τούτη;   Από τη μια οι Ορθόδοξοι και από την άλλη, εκείνοι που την πλάνην εκήρυξαν.   Για τούτο πιστεύω είναι καθοριστικό και το ερώτημα τούτο.  Το ψαλλόμενον στα Απόστιχα Προσόμοια, του Εσπερινού της Κυριακής της Ορθοδοξίας, «Λύμης φθοροποιού, φυγόντες κακοδόξων, ορθοδοξίας φέγγει, καρδίας ελλαφθώμεν, πιστοί Θεόν δοξάζοντες», επακριβώς και εκκλησιολογικώς καθορίζει την οδόν της αληθείας, ίνα «μη μεταίρομεν όρια»*.

Για όσους αντιλαμβάνονται την «ένωσιν» ως «επανένωσιν» της «διηρημένης» όπως την καλούν εκκλησίας, τα προβλήματα είναι πιστεύω ανυπέρβλητα.  Ο Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς, αναφέρει σχετικά, «η Εκκλησία ούσα καθολικώς εις και μοναδικός θεανθρώπινος οργανισμός εις όλους κόσμους, δεν είναι δυνατόν να διαιρεθή.  Κάθε διαίρεσις θα σήμαινε και τον θάνατον της».  Επίσης ο Άγιος Νεκτάριος παρακαλούσε τον Θεόν να φωτίσει τον Πάπα «να επιστρέψει στην Εκκλησίαν ότι παρ’ αυτής αφήρεσεν ως μη ώφειλεν», δεικνύοντας ορθοδόξως την σωτηριώδη έγνοια.

Προστάτης της Ουνίας αληθώς ανεδείχθη ο Πάπας Ιωάννης ΚΓ΄, με το σχετικό Διάταγμα της Β΄ Βατικανής συνόδου, «Orientalium Ecclesiarum», για τις Ανατολικές Καθολικές Εκκλησίες, όπως πεισματωδώς καλούν οι Δυτικοί τις Ουνιτικές εκκλησίες.  Επιπρόσθετα στην Παπικήν εγκύκλιον επιστολήν του «Ad Petri Cathedram», o Πάπας Ιωάννης, επακριβώς εξηγεί ποίαν ένωσιν εννοεί αναφέροντας ότι «ασφαλώς θα αποτελέσει θαυμαστήν εμπειρίαν αληθείας, ενότητος και αγάπης, ως ελπίζομεν, δι’ όσους διατελούν εν διαστάσει μετά της Αποστολικής Έδρας, της Ρώμης…», επεξηγώντας εμμέσως πλην σαφώς και τη στάση του έναντι της Ορθόδοξης Εκκλησίας.  Αληθώς μπορεί να πει κανείς για τον Πάπα Ιωάννη ΚΓ΄, μετά λύπης το «Papa Giovanni patrono dell’Unia»  (ο Πάπας Ιωάννης ΚΓ΄  προστάτης της Ουνίας).

Δυστυχώς το πρόβλημα της Ουνίας όχι μόνο υφίσταται αλλά και οξύνεται.  Είναι ουσιαστική η επισήμανση του Μητροπολίτου Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνατίου, στην ημερίδα για τη σύνοδο του Βατικανού (9 Νοεμβρίου 213), «καταβάλλεται προσπάθεια αμβλύνσεως του ζητήματος των ελληνορρύθμων καθολικών (ουνίας), χωρίς δυστυχώς, να προσφέρεται καμιά ικανοποιητική για τους Ορθοδόξους λύση».

Πάντως θα πρέπει να σημειωθεί ότι, η ατυχής έκφραση «patrono dell’unità di dutti i cristiani» (προστάτη της ενότητας των Χριστιανών), έχει αλλάξει στην ιστοσελίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Ιταλίας και Μελίτης σε «Papa Givanni XXIII una grande figura spirituale» (o Πάπας Ιωάννης ΚΓ΄ μια μεγάλη πνευματική προσωπικότητα ).  Επαινετή η αφαίρεση και η αλλαγή αλλ΄επαινετώτερη θα είναι διορθωτική δήλωση από μέρους του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου μας, καθότι «πανηγυρικώς» τιτλοφορεί ο χαρακτηρισμός «patrono dell’unità di dutti i cristiani» παπικές ιστοσελίδες με πρώτη της εφημερίδας «Αvvenire» των Ρωμαιοκαθολικών, στην οποία δυστυχώς η ατυχής δήλωση υφίσταται.

* «Μη μεταίροντες όρια» - φράση παρμένη από τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνόν