+Μοναχός Θεόκλητος Διονυσιάτης : Δια τούτο φρονούμεν, ότι οι καλούμενοι παλαιοημερολογίται πρσέφερον ανυπολόγιστον υπηρεσίαν εις την Εκκλησίαν δια της εμμονής αυτών εις το παλαιόν εορτολόγιον.

Όσοι αποδέχονται την Παράδοσιν της Εκκλησίας ως ισόκυρον με τας Αγίας Γραφάς και αγωνίζονται δι΄ αυτήν, είναι μάρτυρες τη προαιρέσει. Δια τούτο φρονούμεν, ότι οι καλούμενοι παλαιοημερολογίται πρσέφερον ανυπολόγιστον υπηρεσίαν εις την Εκκλησίαν δια της εμμονής αυτών εις το παλαιόν εορτολόγιον. Επαναλαμβάνομεν ότι το ημερολόγιον δεν είναι παράδοσις, ειμή μόνον εφ΄ όσον συνδέεται με την δημοσίαν λατρείαν ολοκλήρου της Ορθοδοξίας. Είναι συνεκτικός κρίκος της ιστορίας της, μέσον προς ομοιόμορφον εκδήλωσιν της λειτουργικής της ζωής, στοιχείον ενότητος με τας επί μέρους Ορθοδόξους Εκκλησίας.

***

Το ισχυρότερον επιχείρημα των παλαιοημερολογιτών, είναι αυτή η αντικανονική εισαγωγή του ημερολογίου εις την Εκκλησίαν, ήτις διέσπασε την εξωτερικήν ενότητα, πράξις υποκειμένη κατά τους Ι. Κανόνας εις ποινήν, μήπω εισέτι λαβούσαν χώραν. Δια το «μήπω», λοιπόν, τούτο, η Εκκλησία της Ελλάδος ουκ εξέπεσεν εκ της στάσεως αυτής ως αδελφής ομοτίμου και ορθοτομούσης τον λόγον της αληθείας ταις λοιπαίς Ορθοδόξοις Εκκλησίαις. Ναι, αλλ΄ εσκανδάλισε, και η αντικανονικότης παραμένει εισέτι αθεράπευτος, αντικανονικότης εξικνουμένη, υπό τινας προϋποθέσεις, μέχρι σχίσματος. Πολλάκις κατηγορήθησαν οι παλαιοημερολογίται ως απειθείς τη Εκκλησία. Είναι άδικος η κατηγορία, εφ΄ όσον πρόκειται περί θέματος σχετιζομένου με την θρησκευτικήν των συνείδησιν, ωκοδομημένην εν τω σεβασμώ των Ορθοδόξων παραδόσεων. Και αν δια την απείθειάν των αυτήν θελήσωμεν να τοις προσάψωμεν μομφήν, εξ ίσου υποχρεούμεθα να τιμήσωμεν αυτούς, ως θα γίνη ασφαλώς κάποτε υπό της ιστορίας, διότι ηρνήθησαν να ακολουθήσουν τας περιπετειώδεις ανθρωπίνους ιδιοτροπίας. Ενδέχεται, βεβαίως, να μη καλύπτωνται απολύτως εξ απόψεως Κανονικής, επειδή εν προκειμένω το ζήτημα τελεί εν υποδικία, αλλ΄ η ουσία του παραμένει τοιαύτη, ώστε, και αυτή η Εκκλησία της Ελλάδος ούσα ακάλυπτος Κανονικώς, να μη δικαιούται να αξιοί υπακοήν. Ας μη λησμονώμεν άλλωστε ότι, ότε ετυρεύοντο τα περί Ημερολογίου και Πασχαλίου Κανόνος εν Κωνσταντινουπόλει, ως και άλλαι κινδυνώδεις καινοτομίαι, ων ο ήχος κατεθρόει το πλήρωμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Πατριάρχης του Οικουμενικού Θρόνου ήτο ο μοιραίος Μελέτιος Μεταξάκης, όστις συνεκινείτο περισσότερον από τον προοδευτικόν Αγγλικανισμόν ή τα «απηρχαιωμένα» δόγματα της Ορθοδοξίας. Η εποχή αυτή ήτο πλήρης καχυποψιών, και οι πιστοί εν τω νέω ημερολογίω διείδον την απαρχήν αντικανονικών ενεργειών της Εκκλησίας και, φυσικά, αντέδρασαν, αποξενωθέντων, ευλαβεστάτων ορθοδόξων από την ζωήν της Εκκλησίας της Ελλάδος – ως εγένετο και με την Ρωσικήν Εκκλησίαν, έως ου ο Μ. Πέτρος, βλέπων την εκκοσμίκευσιν αυτής κατήργησε το Πατριαρχείον και ανέλαβεν ούτος την διοίκησιν.

***

Αλλ΄ εκείνο όμως, το οποίον επιβάλλεται να προσέξωμεν ιδιαιτέρως, δεν είναι μόνον η σταθερά στάσις των παλαιοημερολογιτών έναντι του εορτολογικού προβλήματος, αλλ΄ η εκφραστική διάθεσις της τοποθετήσεώς των έναντι των εκκλησιαστικών παραδόσεων, ων εμφανίζονται αυτοί ως πιστοί φύλακες και ακαταίσχυντοι τηρηταί. Εξηγήσαμεν ανωτέρω πόσην σημασίαν έχει δια την Εκκλησίαν ο σεβασμός εις τας παραδόσεις και τι είναι παράδοσις. Κατά ταύτα οι ευλαβείς ούτοι χριστιανοί κατέστησαν αξιομίμητον υπόδειγμα εις την καθ΄ ημάς Ορθόδοξον Ελληνικήν Εκκλησίαν, μη στέρξαντες να ακολουθήσουν τας εξ ηλαττωμένου σεβασμού προς τους Πατέρας καινοτόμους τάσεις μιας συγκεχυμένης εποχής. Εάν είχομεν οργώσαν Εκκλησίαν και συνεχομένην εκ της αγωνίας δια την διαφύλαξιν και προάσπισιν των εριτίμων υποθηκών της αμωμήτου Ορθοδοξίας μας, θα έπρεπε να περιβάλλη με σεβασμόν, στοργήν και αγάπην, τους αγνούς τούτους και ενθουσιώδεις πιστούς, ιδίως εις τους δυσχειμέρους καιρούς μας, καθ΄ ους εν τω κλίματι αυτής δεινός εγείρεται πόλεμος κατά της Ορθοδοξίας παρ΄ ορθοδόξων και μη.