Η ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΣ του Αγίου Ιουστίνου (Πόποβιτς)

Ηρημώθη ο ουμανιστικός άνθρωπος, ηρημώθη φρικτώς, διότι εξεδιώχθη εκ της ψυχής του η επίγνωσις και η αίσθησις της προσωπικής αθανασίας. Χωρίς αυτά δε δύναται ο άνθρωπος να είναι πλήρης άνθρωπος; Ω! έχει γίνει στενός ο Ευρωπαίος άνθρωπος, ανατριχιαστικά στενός, νανοποιηθείς εσμικρύνθη εις κλάσμα και τμήμα ανθρώπου, ακριβώς επειδή απέβαλεν εκ της ψυχής του κάθε αίσθησιν του απείρου και του ατελευτήτου. Χωρίς το ατελεύτητον είναι δυνατόν να υπάρχη ο άνθρωπος ως άνθρωπος; Και εάν δύναται να υπάρχη, ποίον νόημα θα έχη η ύπαρξίς του; Άνευ της αισθήσεως του απείρου δεν είναι ούτος εν νεκρόν αντικείμενον μεταξύ των αντικειμένων και εφήμερον ζώον μεταξύ των άλλων ζώων; Επιτρέψατέ μου εν παραδοξολόγημα: εγώ θεωρώ, ότι μερικά από τα ζώα είναι περισσότερον άπειρα εις τας αισθήσεις των και περισσότερον αθάνατα εις τους πόθους των από τον άνθρωπον της ευρωπαϊκής ουμανιστικής προόδου. Μαραμμένος, υπανάπτυκτος, αντικειμενοποιημένος, εκφυλισμένος, ο άνθρωπος του ουμανισμού είχεν απολύτως δίκαιον, όταν ανεκοίνωσεν δια στόματος των σοφών του, ότι έγινε από τον πίθηκον. Εξισωθείς με τα ζώα κατά την καταγωγήν, διατί να μη εξισωθή με αυτά και εις την ηθικήν; Ως ανήκων εις το βασίλειον των ζώων κατά την ουσίαν του είναι του, ανήκει εις αυτά και κατά το ήθος του!